Anlatım Biçimleri Soruları

Etkili bir dil eğitimi bu bağın güçlenmesini sağla- yacaktır. Aralarında anlaşmakta bile zorluk çeken birey- lerin atalarının yarattığı kültür, dil ve edebiyat ürünlerini anlamalarını beklemek oldukça zor görünmektedir Peki, o halde, yurdumuzda Türkçe eğitimi kuşaklar ara- sında bir bağ, bir köprü görevini sağlayan dili ne ölçüde kazandırmaktadır? Aksaklıklar var midir? Nasıl giderilir? Kaldı ki son yıllarda eskiden olduğu gibi otuz-kırk yılda bir değil, on yılda bir yeni neslin ortaya çıktığı duşunul- mektedir. 35. Düşüncenin akışına göre bu parçanın başına ; 1-yi bir anadili öğrenimi, çocuğun kendi kendisini tanımasının yanı sıra kültürü oluşturan unsurların özümsenmesinde birinci derecede önemlidir Il Dil, insan topluluklarını bir topluluk olmaktan kurtararak aralarında duygu ve düşünce birliği olan bir ulus hâline getirir. III-Bir toplumda nesiller arasında iletişimin kurulması dil yoluyla gerçekleşir. hangisi veya hangileri getirilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) ve Il Fix yayınlan 80% ve 90 den Heid Alp Dagla yardımın ten hep ayakkab esinlen çocukla cuklar. di'nin sonun aileler çocuk yanın yord ve o cilar zül ne ya ya lin 37. B G

---- 30. Türk yazınında kitaplar üzerine yazılmış çok başarılı eleş- tiriler vardır. Ancak bunlar genellikle uzun yazılardır. Kısa kitap eleştirilerinden uzak durulur. Çünkü - Okuyacak, notlar alacak, karşılaştıracak, uzun bir eleştiri yazacak kadar emek harcayacak, sonra yazmak istediklerinizin birçoğundan vazgeçerek kısa yazacaksınız. Her sanatçının katlanıp başarabileceği bir şey değildir bu. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) yazın dünyasında nesneleleştirinin iyi eleştiri olmadığı yönünde bir kanı vardır B) kısa eleştiri, yazarını alanında acemi bir sanatçı gibi göstermektedir O C) eleştiride yalınlığa ulaşmak benim diyen sanatçının başarabileceği bir iş değildir zınsayfürde D) öz ve duru yazmak her yazınsal türde olduğu gibi eleştiride de çok güçtür E) gerçek eleştiri, eserle birlikte dönemini de dikkate almayı gerektirir

ik in r. 1- 11. Mademki bir sosyal toplulukta yaşayan halk, bunca ka- nuni vazifelerle yükümlüdür, elbette sözlü ve yazılı olarak kendi vatanının menfaatine dair fikir ileri sürmeyi kazanıl- mış haklarından sayar. Eğer iddiaya sağlam bir delil ara- nacak olsa bilim kuvvetiyle zihni açılmış olan medeni mil- letlerin sadece politika gazetelerini göstermek yeterlidir. Tanzimat Döneminde gazete çevresinde oluşan öğre- tici metinlere ait özellikler taşıyan yukarıdaki parça- nın türü hangisidir? A) Makale B) Gezi yazısı D) Mülakat C) Deneme E) Siyasetnâme

ÇAP/TYT/ Türkçe Testi 28. Edebiyatı ciddiye alan yazar, eleme yapmakla başlar her şeye. Kendi kurup çattığı süzgecini önce kendi yazdıklarına tutunca iri lokmalar üstte kalıp incelikli olanlar süzülür. Bunun nasıl etkin, yararlı, kalıcı bir eleştiri, daha doğrusu öz eleştiri süzgeci olduğunu erken anlayan nasıl uzun kalırsa geç anlayanın işi o denli zorlaşır. Bu parçadan, Öz eleştiri yapamayan yazarların eserleri ancak yıllar sonra değer kazanır. II. Kendi yazdıklarını doğru bir biçimde eleştiren yazarın eserleri kalıcı olur. III. Edebiyatı ciddiye alan bir yazarın ilk yapacağı şey öz eleştiridir. yargılarının hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız H DI ve II C) Yalnız III E) II ve III 30.

ze- bir an a 16. (1) Ruhu uyuklayan kimseler, karanlıklar dünyasında yaşıyor demektir. (II) Modern dünyadaki yaşayışımız kişiliğimizi öldürüyor, hayat şartları bir şeyler yaratmak ve kişiliği ortaya koyma dileğimizi söndürüyor.((III) Bu yüzden de gerçek bir gelişmeye kavuşmamız geciki- yor (IV) Her insan, ruhunu zenginleştirmek için önüne çıkan fırsatlara dört elle sarılarak kişiliğini göstermeli- dir. (V) Böylelikle de insanlara yardım ederek en bü- yük vazifesini yapmış olacaktır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Buna karşı ne yapabiliriz, diyebilmelidir." cüm- lesi getirilebilir? A) I B) II D) IV E) V

5. Göktürk Devleti'nin kuruluşundan yarım asır sonra, Türk beylerinin anayurttan uzaklaşarak, kendilerini Çin'in yumu- şak ipeklerine ve hileci siyasetine kaptırıp bozulduklarını anlatır. Eskisi gibi iyi ve bilgili olmayan bu beylerin elinde Türk devletinin nasıl sarsılıp yıkıldığını aydınlatır. Bu yüz- den tam elli yıl, Çin ilinde esir yaşayan doğu Türklerinin, esirlik hayatına alışamayarak, durmaksızın isyan ettiklerini ve sonunda muvaffak olduklarını, yeniden istiklâl kazan- dıklarını anlatır. Bu parçada Orhun Yazıtları ile ilgili aşağıdakilerin han- gisine değinilmemiştir? A) Göktürklerin kuruluşundan elli yıl sonrayı anlattığına BTürk halkının anayurttan ve toplumsal değerlerinden koptuklarına CÇin'in entrika politikasına ve yumuşak ipeklerine kendi- lerini kaptıran yöneticilere D) Seleflerinden daha kötü ve bilgisiz devlet yöneticileri yü- zünden Türk devletinin zarar görüp yıkılmasına EXTam yarım yüzyıl Çin esaretinde kalan Türklerin esarete alışamayarak direnerek başarılı olup özgürlüklerine ka- vuştuklarına 8. "S A 10

il, ar - ister açi. arada 18. Insanını, toplumunu kavramaya çalışmayan, i yazınsal ve kuramsal açıdan olsun ister içerik a sından bilgileri, sezgileri yaşamdan geçirip denek taşına vurmayan romandan ne ot olur ocak. Roman, elbette tarihin, coğrafyanın, toplum Yüklen. biliminin işlevlerini doğrudan yüklenmez. memelidir. Yine de biz Tolstoy'u okurken Çarlık Rusyası'nı, Flaubert'i okurken Fransa'nın Louis Philippe Dönemi'ni, bu tarih ve coğrafya ortasındaki CI- birey ilişkilerinden, onların iç dünyalarından yola karak daha iyi kavrayabiliyoruz. Kısacası, romanın işlevi gerekliliğinde ise romancının işlevi de insanı toplumsal varlık olarak kavramamız için bu gerekli liği, benimsenirliği sürdürebilmesindedir. Bu parçada yazarın bir romanda olmasını istedi. ği özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Roman, bir tarih kitabı olmamalıdır kendine has özellikleri vardır. B) Roman, toplumdan farklı düşünceleri işlemeli ve el feneri olmalıdır. C) Roman, kendini sürekli yenilemeli uygarlık yo- lunda adım atmalıdır. E) D) Roman, içinden çıktığı toplumu kucaklamalı onların duygularını anlatmalıdır. Roman, toplumu değil toplum, romanı iyi irde- lemeli ve kendine yol çizmelidir.

re değişir. car, söyle- zler içinde rir sade- tavır da man ve duyulur biçilmiş bir tat değil, a şiir aşı- den KI- Fr. n A A 32. Fidan sendromunda, bademciklerin üzerindeki si- ğillerden dolayı büyümesi, uyku apnesi sorununu da beraberinde getiriyor. Bademcikler alındıktan sonra bu sorun ortadan kalkıyor. Ancak teşhis edi- linceye kadar bu sendromun uyku apnesi ile be- raber seyretmesi, vücudumuzun pek çok organini etkiliyor. Gece boyunca uyku sirasında vücudu- muzda yeterince oksijen olmaması nedeniyle kalp çok yoruluyor, akciğerler hayli zorlanıyor. Sonuç olarak vücudumuzda oksidatif stres artıyor. Ayrıca bu durum kişilerin sağlıklı uyuyamamasından kay- naklanan bilişsel sorunlara da yol açıyor. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangi- sine ulaşılamaz? Bademciklerin olması gerekenden büyük ol- ması uyku apnesine neden olur. BUyku apnesi, sadece bademcikleri olağandan buyük insanlarda görülürken bademciklerin alınmasıyla ortadan kalkar. C) Bademciklerin büyüklüğünün neden olduğu uyku apnesinin teşhisi, organların göreceği za- rarı en aza indirmek adına oldukça önemlidir. DUyku apnesi, vücuda yeterli oksijen alımını en- gellerken akciğer ve kalbi olumsuz etkiler. E Uyku apnesi sonucunda yaşanan sağlıksız uyku, zekânın işleyişini olumsuz etkiler. A 33. iç ve diş eng yük bir işi ba istiyordu ama yaptınız. Bir nuz. Alman ğin doğumu sonra şidde böyle olduğ siz başarır Daha önce nizdan fa Aşağıdak düşünce A) Unive nizde akra rek g B) Ede nile sah C) Ro ön ya ya D) A E)

A lonları üzerine setmiştim Ab e ilk kez Jise rum, en ünlü ardı ders ki- yunlarından uğum hay- ememiştim bolmasın- ve tırman- pir dönüm decektim. bir eser meyerek şini, ih- t Tar- ngisi -lon- nde ğu A A 31. Şiir üzerine işçilik mesaisi şairden şaire değişir. Kimileri uzun zaman bir şiire uzaktan bakar, söyle- diklerini başkalarının söylemiş olduğu sözler içinde tartar; kimi şair de kendi sesine kulak verir sade- ce, kendi sesinin peşinden gider. Her iki tavır da bir şiirde konaklayabilir. Şiirin yazıldığı zaman ve oluştuğu atmosferin izleri bir biçimde şiirde duyulur fakat üzerinde çok çalışılmış, çok ölçülüp biçilmiş şiirden geriye genellikle kuru, epik, soğuk bir tat kalıyor. Bu tür şiirler, içeriden dışarıya doğru değil, dışarıdan içeriye tamamlanmış oluyor. Oysa şiir içte doğar, içte mayalanır bir sesin peşinde. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşı- lamaz? A) Her şairin şiir yazma süreci diğerlerinkinden farklılık gösterir. B) Kimi şairler, şiirlerini başkalarının şiirleriyle kı- yaslarken kimileri sadece kendi şiiriyle ilgilenir. C) Şiir, şairin iç dünyasında, ses kaynağından doğar ve zamanla şekillenir. D) Şiir, yazıldığı dönemin özelliklerinden izler taşır. EŞairin iç dünyasında doğup dışa dökülen şiir, edebiyat dünyasında bir şiir olarak kabul gör- mez. A 3

5. Veda ettiğimiz 20. yüzyılın başında, Almanya'da ilk dü- zenli kent içi ulaşım seferleri başlayıp da orta ve alt si- nıftan insanlar kenti bir uçtan bir uca gezme olanağına kavuştuklarında, bir Alman sosyolog şu korkunç tanıyı koymuştu: Insanlık tarihinde ilk kez, iki insan, yan yana bu denli yakın oturup bedenleriyle birbirlerine dokun- dukları hâlde saatlerce birbirleriyle konuşmadan yol- culuk yapıyor. Bu parçada sözü edilen "korkunç tanı", aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Uyumsuzluk C)Yalnızlık B) letişimsizlik D) Dengesizlik E) Acımasızlık

rur endi- ngisi dan dir? bi- nda la- ibi k: §- 7 2 KONDISYONSERİSİ D) insan ruhuna güzellikler katan unsurları estetik bir şekilde aktarmak E) İnsanın duygu ve düşüncelerini estetik bir şekilde ak- tarabilmesini sağlamak 4. (Edebiyat çevreleri, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur adlı eserini, huzursuzluğun romanı olarak nitelendirir. (II) İkinci Dünya Savaşı yıllarında İstanbul'da yaşanan bir aşk, romanın genel görünümüdür. (III) Kendi iç nizamını arayan Mümtaz'ın Nuran'a beslediği duygular, İstanbul eksenli olarak tarih, musiki, resim ve tabiat gibi kavram- larla estetik bir bütün oluşturmuştur. (IV) Yazarın ilk romanı Mahur Beste'de olduğu gibi hayal kırıklığı ve umutsuzluk çıkmazından sıyrılmak isteyen bireylerin acı- larını ruhumuzda hissederiz. (V) Ayrıca romanın Batılı- laşmayla süregelen ve birçok romanda ele alınan eski-yeni, Doğu-Batı çatışması gibi medeniyet krizini gözler önüne serdiğini belirtmek gerekir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? B) A) I. cümlede, doğrudan anlatıma başvurulmuştur. II. cümlede, romanin konusu açıklanmıştır. comanin C) III. cümlede, romanın içeriğine yönelik bir değerlen- dirme yapılmıştır. D) IV. cümlede, iki roman arasında benzerlik ilgisi kurul- muştur. E) cümlede, Türk romancılığında genel bir sorun ola- rak görülen durumla ilgili çıkarımda bulunulmuştur.

27. Prof. Dr. Fuat Köprülü'nün zamanında “Bütün Türk ab edebiyatını terazinin bir gözüne, Dede Korkuf'u da öbür Web gözüne koysanız yine Dede Korkut ağır basar." diyerek bay değerini belirttiği Dede Korkut Hikâyeleri ile ilgili yeni bir Moby gelişme yaşandı. Bir nüshası Dresden'de bir nüshası 410 Vatikan'da muhafaza edilen bu eserin 3. nüshası Kazakistan'ın Mangışlak bölgesinde bulundu. Türkolog Prof. Dr. Metin Ekici bulunan nüshanin en eski nüsha plebe olabileceğini söyledi. Bu nüshada Salur Kazan'ın Yedi Aire Başlı Ejderhayı Öldürmesi adlı kayıp 13. hikâyenin de yer aldığını dile getirdi. "Türkistan Nüshası" adı verilecek ople olan nüsha, tamamen Latin alfabesi ve günümüz Türkçesine aktarıldıktan sonra bilim, edebiyat ve sanat dünyasıyla paylaşılacak. Binlerce yıl sonra Korkut Ata'nın dilinden yeni bir şeyler duymak gerçekten Türk evlatlarını heyecanlandırıyor. Türk edebiyatı ve tarihi açısından paha biçilmez bu eseri dört gözle bekliyoruz. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Kayıp hikâyenin bulunması Dede Korkutla ilgili bi- linmezleri açığa çıkaracaktır. BY Bu hikâyeler, Türk edebiyat tarihi açısından son de- rece önemlidir. C) Dede Korkut Hikâyeleri'nin ilk iki nüshası yurt dışın- da muhafaza edilmektedir. D) Bulunan nüshanın ne zaman yazıldığı konusunda soru işaretleri vardır. E) Dede Korkut Hikâyeleri'nin yeni bulunan nüshasın- da önceki nüshalarda olmayan bir hikâye vardır. Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü ● 2021-2022 EF 28. 29.

r edebiyat um, şimdi "Ben de - edebiyat Allan Poe ordu ama n hissine 71, ironik cesareti, aki yerini ip olmak er zaman parag- ar? E) VI ● Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü MEB 2021 2022 23. Her büyük roman içinden çıktığı roman geleneğine bir başkaldırıdır. Bu, yenilikçi yazarlar açısından önemli bir noktadır. Yeni denemelere giriştiğiniz zaman, mevcut anlayışların dışında yazmaya çalıştığınız zaman kuşkusuz bir dirençle karşılaşırsınız. Geçerli olan beğeni ölçütlerinin dışına çıkmış olursunuz. Bunun bedeli de anlaşılamamak, çok sert eleştirilmek ya da görmezden gelinmektir. Sükût suikastına uğramaktır. Yazarları kuşkusuz üzer bu durum. Ama yaratıcılığın doğasında vardır bu. "Bakın, sizin söylediğiniz, sizin yazdığınız gibi yazmıyorum, yine de anlayın beni, okuyun!" der, yenilikçi yazar. Hem meydan okur hem de beğenilmek ister. Elbette bu bir gerilim oluşturur. Ben bu gerilimin çok yaratıcı bir potansiyel taşıdığını, yaratıcı yazarın bu gerilimi kaybetmemesi gerektiğini düşünüyorum. Tabii bazen yazar zaaflarına yenilebilir, daha çok okunmak, daha çok beğenilmek, daha çok benimsenmek için yenilikçi tavrından ödün verebilir. O zaman da kendi yazarlık macerasında geriye düşmüş olur. Bu parçada yenilikçi yazarlarla ilgili asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A Beklentileri dikkate alarak yazmalı, geçerli olanın dışına çıkmamalıdır. X B) Yazın adına benimsediği farklı tutumu hiçbir gerek- çeyle terk etmemelidir. Okurun tavrına göre şekil almalı, gerektiğinde geri adım atabilmelidir. D) Eserlerinde oluşturduğu gerilim unsurlarıyla sürük- leyiciliği yakalamalıdır. E) Yazarlık serüveninin hiçbir döneminde oluşturduğu çizgiden sapmamalıdır.

Oron beiden Bondente cer panalije de üretilmiş eser- unda ise edebiyat yamyor, başyapit an okuma firsat şüncenin akışı- getirilmelidir? serlerde gözle milmesinde as- büyük tartış tam olarak wapit çıkıyor birçok çe- ndaki hızlı de dolaşı- 12 CHE 33. (1) Daha ilk yaratılarıyla kendilerini kimi düşünsel kaliplanın tutsağı kılan yazarlar vardır. (II) Bunlar insan bilimcilerin görevini üstlenmiş gibi davranır, toplumsal düzeni, yaşam biçimini sorgulamaya kalkışırlar; dahası onu yıkma, değiştirme düşleri kurarlar. (III) Düşlerini kuramsal bilgilerle bezeyip yaratıya dönüştürürler. (IV) Toplumsal düzeni sorgulama, değiştirme amaçlı düşünsel kalıp- lar, kurmaca dünyanın doğasıyla bağdaşmaz, daha doğrusu kurmacasallığın renklerini soldurup çoraklaştırır. (V) Anlatım; devingenliğini, alışkan- Tığını yitirir, ağırlaşır, hantallaşır. (VI) Bu yüzden sorunlaştırıcı, çözüm yolları arayıcı bir ürün, yazınsallığın dışında kalır; ömrü kısa solukludur, yaratıldığı günlerde yankılar uyandırsa bile bir süre sonra unutulanlar gömütlüğünün malı olmak- tan kurtulamaz. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar? AXTI BYT C) IV D) V EXVI 34/Yaşadıklarımız edebiyatın başlıca iki kaynağından biriyse onlara başka bir gözle bakmaya başlamak da gerekmez mi? Doğrusu h kendiliğinden A Cmd 35

36. Yaşam, gittikçe yoruyor hepimizi. Bu da zamanın ge- zamanında söylenmeyen her söz ve alınmayan her rektiği gibi kullanılmamasından kaynaklanıyor. Öyle ki tavır, saatinde kalkmayan her otobüs gittikçe yoruyor insanı. Her şey zamanında yapılsa, her söz zamanında söylense, her tavır zamanında alınsa, otobüsler tam zamanında kalksa yine de yorulur muyduk yaşamak- tan? Zaman ilerledikçe mi aklımız eriyor? Aklımız erdikçe mi yoruluyoruz yoksa? Yoruldukça durağan- laşıyor, heyecanımızı mı yitiriyoruz? Şurası bir gerçek ki direnme gücünü yitiren insan yaşamda gözlemlediği çirkinliklere karşı koyamaz. SE Bu sözleri söyleyen kişiden aşağıdakilerin hangisi beklenemez? Çevresine eleştirel bir gözle bakma PORTADA B) Koşulların değiştirilemeyeceğine inanma & OP E) İçinde bulunduğu durumları yorumlama Mutluluk arayışı içinde olma Düzensizlikten yakınma 38.

(118- APAR Gözlemler duygular Mekân tüm ayrıntılarıyla tasvir edilr Karşılıklı konuşmalara yer verilmiştir. 6. Bir edebiyat yapıtındaki yüksek niteliği çabucak hisset- me, durduk yere olmaz. Daha açık söylersek nitelikli bir edebiyat yapıtından zevk alma kendiliğinden kazanılmaz. Doğumla getirdiğimiz çok küçük bir alanın birikimle büyü- mesi sayesinde kazanılır. Dolayısıyla etki tek değildir, bir yelpaze gibi genişleyen bir yapısı vardır. Sanatın her türlü- sü, sunulduğu zihinde bir etki yaratmayı amaçlar. Yığınla sanat ürünüyle karşılaşırız, zihnimizde bilinçli ya da bilinç- siz bir alımlama alanı inşa ederiz. Bu alana göre cümleler bizde bir karşılık bulur. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır? AAçıklama BÖyküleme Betimleme DY Karşılaştırma E Tanımlama