Anlatım Biçimleri Soruları

25. Günümüzde kentleşme, endüstrileşme ve sınırsız tü- ketim alışkanlıkları gibi süreçler, çevrenin kirlenmesi- 28 ne ve doğal yapının bozulmasının en önemli nedenle- rindendir. Gelişmiş ülkelerde sanayileşme ve üretim, tüketim dengesinin bozulmasında, doğal kaynakların azalmasında ve çevrenin atıklarla kirlenmesinde daha etkili oluyor. Az gelişmiş ülkelerde fakirlik, düzensiz yer- leşim ve altyapıdaki eksiklikler çevresel sorunların ya- şanmasında daha ön planda yer alıyor. Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? A) Çevresel sorunlara duyarsız olmanın ağır faturası- ni az gelişmiş ülkeler ödemektedir. B) Cevrenin kirlenmesinde doğal etkilerden çok, in- san faktörü başat rol oynamaktadır. C) Günümüzde çevre kirliliğini önleme adına çalışan duyarlı bir kesim vardır. D) Dünyada yaşanan çevre sorunlarının nedenleri ül- kelerin gelişmişlik düzeyiyle doğrudan ilişkilidir. E) Çevre kirliliği, ülkelerin bu konuya kalıcı olacak çö- zümler üretmemeleri yüzünden çözümsüz hâle gel- miştir. NOT

30. Ülkemizdeki bazı büyük şehirlerin birinci derece dep- rem bölgeleri üzerinde kuruldukları, nüfusumuzun ya- ridan fazlasının bu sahalarda yaşadığı bir gerçektir. Tür- kiye, deprem riski açısından dünyanın en tehlikeli ül- kelerindendir. Depremlerin oluşturacağı hasarları azalt- manın en etkin iki yolu, depreme dayanıklı yapılar in- şa etmek ve toplumu depreme karşı eğitmektir. Bunun yanında sarsıntı sırasında ve sonrasında yapılması ge- rekenlerle uygulanması gereken kurallar, özellikle can kaybını azaltmak açısından çok önemlidir. q 4 4 1. Türkiye nüfusunun çoğu, deprem riski taşıyan böl- gelerde oturmaktadır. II. Ülkemiz topraklarının %50'den fazlası birinci dere- cede deprem bölgesinde kalmaktadır. III. Kurallara göre yapılaşma, deprem için alınacak en önemli tedbirlerden biridir. IV. Deprem konusunda halkın eğitimi okullarda baş- tamalin. Bu parçadan yukarıda verilenlerin hangileri çıkarıla- maz? A/I ve Il B) Yalnız III Il ve IV C) II ve III (E) Yalnız IV

32. Coğrafya nedensellik, karşılaştırma, sentez ve dağılış pren- siplerini barındıran bilim dalıdır. Diğer prensipler başka bi- limlerde olsa da dağılış yalnızca coğrafyada vardır. Neden- sellik ilkesi; doğal ortam ve insan yaşamındaki her değişimi nedene dayandırarak inceler. Karşılaştırma ilkesi; yaşanan bir olayın geçmişteki bir olayla benzer noktalarının olduğunu göz önünde bulundurup olayları karşılaştırmaya dayanır. Da- ğılış ilkesi; coğrafyayla ilgili olay ve olguların belli bir alandaki dağılışını göstermek esasına dayanır. Sentez ilkesi; edinilen tüm bilgileri bir araya getirip sonuca ulaşmayı hedefler. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi coğrafyanın dağılış ilkesine örnektir? A) Geçmişteki depremlerle bugünkü depremlerin kıyaslan- ması B) Tüm depremlerin karşılaştırması sonucu yapılması gere- kenlerin listelenmesi C) Hangi olaylar sonucu deprem olduğunun araştırılması D) Deprem anında yapılması gereken olayların saptanması E) Depremlerin nerede olduğunu gösteren haritalar hazır- lanması

62 Paragraf Düze Film ve roman arasında karşılaştırma ve dolayısıyla da tercüme yapılamaz. Toprağı çimentoya veya ipeği elbi- seye tercüme etmenin olanaksızlığı gibi romanı da ken- disinden hareketle üretilmiş olan filme tercüme etmek mümkün değildir. Yazarın dili ve üslubu eşsizdir, bunu eyleme dönüştürmek görsel olarak mümkün olabilir ama tasvirin edebî değerini yansıtmak imkânsızdır. Dolayısıy- la ----. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisi getirilebilir? A) romandan alınacak zevki filmden almak imkânsızdır B film, romandan bağımsız bir üretim olarak izlenmeli ve öyle değerlendirilmelidir C) roman filme uyarlanırken eksikliklerin olacağını unut- mamak gerekir filmin edebî bir değeri olduğu öne sürülemez E) bir filmin değerini belirleyecek en önemli unsur, uyar- lama kalitesidir

6. (1) Toplumsal gerçekleri sanatın imbiğinden ge- çirmeden, giydirip kuşatmadan yansıtmak, sa- nat değildir. (II) Bunu söylemeye bile gerek yok. (III) Sanatın aynasını, insanlar üzerine tutmak, toplumsal gerçekler üzerine tutmak benim için bir insanlık borcudur. (IV) Sanatçı aynasını kendisini bugünlere getiren toplumun üzerine tutmayıp da neyin, kimin üzerine tutacak? Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangi- sinin yerine "Bu bilinen bir gerçek" cümlesi geti- rtirse parçanın anlam akışı değişmez? A) I B) II. C) III. D) IV. E) V. (1997 - ÖYS) 1 1 1 1 IKI 1 I ¡A ¦ 8. M Ai I 1 1 I 1 1 I I I B p y O: K Ö Ş

5. (I) Bulutları bıçak gibi delen gökdelenlerle başımız göğe erdi sansak da inşaat teknolojisinde gerçek bir ilerleme sağlayabilmek için tarihe dönüp bakmamız gerekiyor. (II) Örneğin Isparta'nın Yalvaç ilçesinde bulunan Pisidia Antiocheia kentinde yapılan son kazı çalışmaları incelenebilir. (III) Bu çalışmalarda MÖ 300 yılında kentin alt yapısının ızgara sistemine göre inşa edildiği belirlenmiştir. (IV) Ayrıca kazılarda ortaya çıkan atriumlu, yani avlu sistemli Roma ev- lerinde soğuk havalara direnmek için alttan ısıtma yöntemi kullanıldığı fark edilmiştir. (V) Asırlar önce bile kullanılan ve oldukça ekonomik olan bu yöntem günümüzde neden kullanılmasın? Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) T. cümlede günümüzde inşaat sektöründeki kü- çülmenin nedenine değinilmiştir. B) II. cümlede coğrafi konumun kazı çalışmalarını etkilediği vurgulanmıştır. III. cümlede şehirleşme faaliyetlerinde kullanılan ilk sistemden bahsedilmiştir. D) IV. cümlede doğa koşullarına karşı geliştirilen bir önlemden söz edilmiştir. EV. cümlede günümüzdeki inşaat projelerinin ma- liyetli olduğundan yakınılmıştır.

4. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf hangi cümleyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI Son zamanlarda daha sık duymaya başladığımız ve çok genis bir yelpazede seyreden otizm, çocuk- lar arasında görülen en yaygın nörogelişimsel bozuk- luklardan biri. Otizme neden olan mekanizma henüz tam olarak açıklığa kavuşturulmuş değil. Genetik bir yatkınlık ile erken beyin gelişimini etkileyen çevresel risk faktörlerinin bir araya gelmesiyle otizmin ortaya çıktığı düşünülüyor. Ancak son zamanlarda yapılan çalışmalar bağırsak mikroorganizmalarının da otizm- de payı olduğunu gösteriyor. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? Açıklayıcı anlatıma başvurulmuştur. B BY Orneklemeden yararlanılmıştır. C) Karşılaştırma yapılmıştır. D Nitelendirmeden faydalanılmıştır. Çoğullaştırmalara yer verilmiştir. Diğer sayfaya geçiniz.

7. Aşağıdaki cümlelerden hangisi ayraç içinde verilen kavramla uyuşmamaktadır? A) Bu romanı okuyanlar, anlatılanların kendi hayatından bir sahne olduğu algısını uzun süre üzerinden atamıyor. (Özdeşleşme) B) Yazarın eserleri konusu yönünden olmasa da üslup özellikleri bakımından edebiyatımızda kendini hemen belli etmesi eleştirmenlerin gözünden kaçmıyor. (Öz- günlük) C) Sağlık alanında yapılan reformlara baktığımızda son on yıl içerisinde ülkemizin önemli yol kat ettiğini görüyoruz. (Saptama) D) Edebiyatımdaki şairlerin büyük çoğunluğu gelenekten yararlanarak kendi sanat çizgisini bulmuştur. (Genelle- me) E) Şiirlerinden okuyucunun okumasını zorlaştıran, dilini yoran en ufak bir ifadeyi bulmak neredeyse imkansız- dır. (Yalınlık)

2. vot (13) Takriben (yaklaşık) on yaşlarında bir kız çocuğuy- I du, derslerine çok çalışıyordu ama vasat (ortala- || manın altında) bir öğrenci olmaktan bir türlü kur- B tulamamıştı. Sanatla içli dışlı (yakın ilişki kurmak) olmanın verdiği hazzı yaşıyor (keyif almak), aka- E ||| IV N demik bir başarıyaysa yaklaşamıyordu bile. Onu yüreklendiren sanatsal algının dünyasını değişti- receğini (başka bir hayat yolu açmak) ise henüz bilmiyordu. A) I C Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangi- A sinin anlamı, ayraç içindeki sözün anlamıyla M örtüşmemektedir? B) II DIV 4--1 C) III u olarak anılıyor. (E) Türkiye'nin en köklü fuarlarından biri olan İzmir Enternasyonal Fuarı, her -M A M H O 85 4. 88 bakmamı Bu parça

TYT - TÜRKÇE TESTİ 29. Gazeteci: (1) ---- Sporcu: Halterci olmak istediğimi bilmiyordum ama bir şeyleri kaldırmakta yetenekli olduğumu biliyordum. Çocukken yaşadığım coğrafyada engebeli araziler yer alıyordu. Etrafında yüzlerce, binlerce kaya parçasının olduğu bir evimiz vardı. Arkadaşlarımla kaya kaldırma yarışmasına girerdik. Iki arkadaşımın birlikte kaldıramadığı kayayı tek başıma hiç zorlanmadan kaldırabilirdim. Gazeteci: Sporcu: - Yaşadığım çevrede iş bulmak gibi sıkıntılar olduğu için büyük bir kente yerleştik. Sokaklarda iş aradığım bir gün, "Geleceğin haltercisi olmaya var mısın?" isimli bir afiş gördüm. Afişi görür görmez gerekli yerlere başvurdum. Sonuç, işte buradayım! Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A (1) İyi bir halterci olmak için nasıl bir yol izlediniz? (II) Halterci olmak için mi taşradan kente geldiniz? B) ( Bazıları sizin halterci olmak için doğduğunuza ina- yor, siz de aynı düşünceyi paylaşıyor musunuz? (II) Halterci olmak için neden büyük bir şehri tercih ettiniz, taşrada böyle bir imkân yok muydu? (1) Bir demecinizde "Çocukken halterci olacağım bellydi." demiştiniz. Gerçekten de çocukken halterci olmak mi istediniz? (II) Peki bu yeteneğiniz ulusal anlamda nasıl keşfedil- di? D) (1) Halterci olmak zor olsa gerek, sizi bu sporu yapma- ya iten şey neydi? (II) Halterciler genelde büyük şehirlerde kariyer sahibi olabiliyor, öyle değil mi? (1) Neden halterci oldunuz, çok mu ilginizi çekiyordu? II) Halterci olduktan sonra taşradan ayrılmaktaki ama- ciniz para kazanmak mıydı? BENİM HOCAM

BENİM ari 4. 1. lık SI se Edebiyat tarihinde çok sayıda farklı eser örneği roman adı altında bir araya getirilmiştir. II. Romanlar içerikleri ve şekilleri açısından birçok farklı- lık gösterdiği için edebiyat tarihi içinde yer alan birçok tür roman gibi değerlendirilmiştir. III. Roman tarihine bakıldığında her biri diğerinden çok farklı biçim ve içeriklere sahip sayısız eserin roman olarak adlandırıldığı görülür. IV. Romanlar çok çeşitli biçimlerde ve farklı içeriklerle yazılır ve bu yüzden de diğer birçok türle özdeşlik arz eder. V. Tarihî çerçevesinde roman türüne bakılınca hem muh- teva ve hem de şekil unsurları açısından birbirlerinden oldukça değişik birçok türün roman şeklinde isimlendi- rildiği fark edilebilir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır? B) ve III A) I ve II A III ve V EIV C) II ve IV IV ve V

e IV 20. I. Altınorda Hanlığı'nın Timurlular tarafından yıkılması ele alınır. Destan, adını Altınorda Hanı ve destanın kahramanı olan Mirza Bahadır'dan almaktadır. Onun yaptığı mücadeleler, 15. yüzyılda destan hâline ge- tirilmiştir. (Köroğlu Destanı) 22. I. Oğuz Kağan'ın doğumu, kahramanlıkları evliliği, kom- şu boylarla mücadeleleri olağanüstü unsurlarla an- latılır. O dönemdeki geleneklerimiz, yaşantımız ve dilimiz hakkında bilgiler verir. (Oğuz Kağan Destanı) III. Destanın kahramanı, Türkler arasında farklı bir adla tanınmış Abdullah adlı bir Arap savaşçısıdır. Emevi- lerin Hristiyanlarla yaptıkları savaşlarda büyük kah- ramanlıklar gösteren Abdullah Müslümanlığı yaymak için büyücü, cadı ve dev gibi olağanüstü güçlerle de savaşmış, Malatya'yı merkez edinmiştir. (Battal Gazi Destanı) tonguç kampüs IV. Anadolu'nun fethi ve bu mücadelenin kahramanları anlatılır. Olayların tarihî gerçeklere uygunluğundan, kahramanların yaşamış Türk beyleri olmasından, Ana- dolu coğrafyasının gerçek isimleriyle anılmasından dolayı uzun süre tarih kitabı olarak nitelendirilmiş bir eserdir. (Danişment Gazi Destanı) D) Ill ve V TI V. Destanın kahramanı Ruşen Ali, Bolu Beyi'nin yaptı- ğı zulümleri engellemek için dağa çıkar ve etrafına yiğitler toplar. Amacı Bolu Beyi tarafından gözlerine mil çekilerek öldürülen babasının intikamını almak tır. Yaşamını yoksul ve çaresizlere yardım ederek g çirir. (Edige Destanı) E İslamiyet Dönemi Türk destanları ile ilgili yukarıda raç içinde verilen isimlendirmelerden hangi ikisi yer ğiştirirse bilgi yanlışı giderilmiş olur? A) I ve II B) I ve V E) V ve VI C) IL

re rp la a 00 Du a, n ir. ir. gi sí, 1- PARAGRAF BENİM HOCAM TAKTIKLERLE PARAGRAF BENİM HOCAM TAKTİKLERLE PARAGRAF BENİM HOCAM TAKTIERE PARAGRAF Akışı Bozan Cümle 8. (1) Edirne'nin her yerinden tüm ihtişa- mi ile görülebilen dört zarif minaresi, muhteşem kubbesi ile eşsiz bir yapı olan Selimiye Camii, Mimar Sinan'ın ustalık eseridir. (II) Yapımına II. Selim'in emri ile 1568 yılında başlanan caminin inşası, binlerce kişinin yoğun çalışma- si ile yedi yıl sürmüş ve cami, 1575 yılında tamamlanmıştır. (III) İlk ola- rak anıtsal görünümü ile dikkat çeken Selimiye Camii'nin dört köşesinde yer alan, her biri üç şerefeli minareleri, dün- yanın en görkemli örnekleri arasında gösterilmektedir. (IV) Camiinin müezzin mahfilinin mermer ayaklarından birinin altında ters bir lale motifi bulunmaktadır. (V) Minarelerin mimari açıdan dikkat çekici yönleri, mümkün olabilecek en ince şekilde tasarlanmaları ve her birinde birbiriyle çakışmadan şerefelere ayrı ayrı ulaşan üçer merdiven bulunmasıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümleler- den hangisi düşüncenin akışını boz- maktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V

Yazar çağının adamıdır. Her söylediği, her söylemediği sö- zü çağının yankısı olur. Flaubert'i ve Goncourt'u Komün hareketinden sonraki zorbalığa karşı koyan bir tek satır yazmamış olmaktan sorumlu tutuyoruz. Bu onların işi de- ğildi denebilir. Calas davası Voltaire'in işi miydi? Dreyfus davası Zola'nın işi miydi? Kongo'nun yönetimi Gide'in işi miydi? Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların- dan hangisinin özellikleri görülür? A) Tanımlama B) Tartışma D) Tanık Gösterme C) Örnekleme E) Öyküleme

Efsane, çok yüzlü gerçekliğin değişik yüzlerini anla- mamızda, insanların yüzyıllarca sürmüş serüvenini, kültürünü kavramamızda bize geniş ufuklar açan an- layış zenginliğidir. Efsaneler düşüncenin oyuncakları- dır. Oynamayan çocuk gelişemez. Bu yüzden efsane- siz düşünce dardır, yüzeyseldir, kalıpçıdır. Bu parçada efsane ile ilgili olarak asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Çocukların hayal dünyalarında yeni ufuklar açar. B) Bir ulusun inançlarıyla ilgili geniş bilgiler verir. C) Insanlık tarihi açısından birçok bilime kaynaklık. eder. D) Kültürün, gelecek kuşaklara taşınmasına yardımcı olur E) Insanın yenilikçi ve çok boyutlu düşünebilmesini sağlar. 18

Güneş sisteminin uzak bölgelerinde bulunan, gaz devi diyebileceğimiz gezegenlerin çoğunda elverişsiz hava şartları hüküm sürüyor. Biri dışında: Uranus. Söluk mavi renkli bu gezegende Satürn ve Jüpiter'in yüze- yini birbirine katan kasırgalardan eser yok. Uranüs, bi- timsiz sükunetin tek adresi, Acaba neden? Güneşten uzak oluşuna bağlayabilirsiniz ama sebep bu değil. Çünku gazdan oluşan gezegenlerdeki hava olaylarının kaynağı Güneş değil kendi ısıları. Örneğin Güneş'e olan uzaklığı Uranüs'ten daha fazla olan Neptün'de belirgin hava olayları göze çarpıyor. Buna karşılık Uranüs'ün sakin bir gezegen oluşunu açıklamaya çalı- şan bazı astronomlar. Uranüs'ün kendi sıcaklığını alıp götüren şeyin Dünya büyüklüğündeki bir gök cisminin Uranüs'e çarpması olabileceğini düşünüyorlar. Söz konusu çarpışma kuramı, ilk bakışta yana devrilmiş gibi duran Uranüs'ün dönüş eksenindeki sıra dışı açı- nın varlığıyla da güç kazanıyor. Böylesine belirgin bir eksen yatıklığına kocaman bir gök taşının yol açmış olabileceği düşünülüyor... 118. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- miştir? A) Hangi gezegenle Güneş arasındaki uzaklığın Uranüs'ün Güneş'e uzaklığından daha fazla ol- duğuna B Uranüs'ün, güneş sistemindeki öteki bazı geze- genlerden hangi yönleriyle ayrıldığına Satürn, Jüpiter gibi gezegenlerin neden çok sı- cak olduğuna Gök cisimlerinin çarpışmasının neye yol açabile- ceğine Kimi gezegenlerde oluşan rüzgârların şiddetine detine