Anlatım Biçimleri Soruları

ÖSYM Örnek:1 VE Çocuk, aklının doğal işleyişi sonucu her an ortaya çıkan tuhaf soru- lardan birine yanıt bulma amacıyla gerçekleştirdiği her samimi giri- şim sayesinde, o amacın sonucuyla kıyaslanamayacak oranda kalıcı kazanımlar edinir. Bu cümlede çocuklarla ilgili olarak asıl anlatılmak istenen aşağı- dakilerden hangisidir? AP A) Tuhaf sorular sorma davranışlarının çocuklarda istemsiz biçimde gerçekleştiği B) Merak ettikleri konunun iç yüzünü öğrendikleri sürece bilgi biri- kimlerinin arttığı C) Kendi hâllerine bırakıldıklarında tuhaf sorular sorma alışkanlıkla- rının sona erdiği D) Cevabını samimi biçimde merak ettikleri soruların yetişkinlerce cevaplandırılması gerektiği elves E) Sorularına cevap arayışlarının gelişimleri üzerinde cevaplardan daha etkili olduğu (2019/TYT)

yorum söyle- yurabi- e güzaf yine de aniden T. Padi- m. Orta- hakları n ki bu a getiril- larında, içkiyle Hani bu, nlar, us aha be- çıkarı- ve yo- inde yo- miştir. kolayca EGEM AKADEMI 3. Tanzimat öncesi Osmanlı aydını, Tanzimat aydını, Cumhuriyet aydını... Aynı kaynaktan geldikleri ve aynı geleneklere sahip oldukları için benzerlikleri v ortaklıkları olsa da aralarında büyük ayrımlar vardır, nitelikleri değişiktir. Aydın niteliğini değiştiren etkenle- rin en büyüğü; siyasal değişimler, inkılaplar ve eğitim yöntemlerinin, kültür politikalarının değişmesidir. Tan zimat, büyük bir siyasal ve toplumsal değişim getirdi ği için aydınların niteliği de hem olumlu hem olumsuz değişimlere uğramıştır. Tanzimat Türk aydınını İslamcı sınırlar içinde Batı öykünmeciliğine, biçimsel olarak Batı'nın Endüstri Devrimi hayranlığına götürmüştür. Tanzimat, Osmanlı kapıkulu aydınının özgür düşün- meye ulaşmasının başlangıcıdır; buna karşılık aydı- nın sorumluluk duygusu, Türk aydınında Cumhuriyet Dönemi'nde, İkinci Dünya Savaşı'nın ve yeni emper- yalizmin etkisiyle uyanmaya başlamıştır. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilme- miştir? A) Türk aydınlarının her dönem aynı ortak değerlere sahip olduğuna B) Dünyadaki gelişmelerin aydınların anlayışları için önemli bir faktör olduğuna C) Aydın niteliğinin değişmesinde etkisi olan unsur- lara D) Tanzimat aydınlarının yaşadıkları dönemde bazı değişimler başlattığına E) Tanzimat aydınlarındaki nitelik değişiminin ge- rekçelerine 4 Türk s lismak Yaban lerini alan e konus nema sebep dil ko sinem rilmel tirilme Bu pa kilerc A) B)

23. Ünlü "Araba Kazası Deneyi'nde katılımcılara bir araba kazası görüntüsü izletilip onlardan bir görgü tanığıymış gibi olayı anlatmaları istendi. Katılımcılar iki gruba ayrıldı. Gruplara kelimeler değiştirilerek aynı sorular soruldu. Bir gruba "Arabaların parçalanma sırasındaki hızı neydi?" sorusu sorulurken diğer gruba "Arabaların çarpışma sırasındaki hızı neydi?" sorusu soruldu. Yani aynı cevabın beklendiği sorular farklı etkiler yaratan fiillerle sorulmuştu. Sorular karşısında katılımcıların farklı cevaplar verdiği görüldü. Bu parçada söz edilen deneyle ilgili aşağıdaki tespitlerden hangisi doğrudur? A) Şiddet içeren olaylara şahit olan kişilerin, söz konusu olayları objektif olarak yorumlaması zordur. B) insanlara yöneltilen soruların soruluş biçimi, onların sorulara vereceği cevaplar üzerinde etkilidir. C) Trafik kazalarında yaşanan maddi manevi kayıpların boyutu bu kazalara karşı bakış açısını değiştirir. D) Soru sorarken kullanılan kelimeler, insanların bu sorulara vereceği cevapları doğrudan etkileyemez. E) İnsan belleği, doğru yönlendirmeler ve uygulanacak tekniklerle gerçeği olduğundan farklı algılayabilir. OP01-SS.34TYT01

X Paragr Kesinlikle vardır. Örneğin ben Ankaralı bir sanatçıyım. Ankara'nın kimilerine sıkıcı gelen kapalılığının, kendine ait küçük çevre- lerde çoğalan hayatların beni beslediğini, çocukluğumdaki, gençliğimdeki arkadaşların da bu beslenmeyi artırdığını düşünmüşümdür. Bu parça aşağıdaki soruların hangisine verilmiş bir yanıt olabilir? A Sanatçıların yaşadığı şehrin sanatına katkısı var mıdır? B) Şehirlerin, insanların sanata bakışına etkisi var mıdır? C) Sıkıcı ortamlar bir şaire ilham kaynağı olabilir mi? D) Bir sanatçının şiirlerinde mekânın ve çocukluk yıllarının etkisi var mıdır? E) Sanatçıların yaşadıklarını eserlerine yansıtmasını doğru buluyor musunuz?

3. (1) Nargile, neden olduğu elliden fazla hastalıkla ha- yatımızı mahvediyor, yirmi türlü yolla ölüme neden oluyor. (1) Istatistiklere göre, gelişmiş ülkelerde in- sanların nargileyi bırakması yönünde son yıllarda yapılan çalışmalar olumlu sonuçlar verdi. (III) Bu ül- kelerde 1948'de nargile içme oranı % 53 iken, bugün % 26'ya düştü. (IV) Ancak ortalama nargile içme ora- nında azalma görülürken, 16- 24 yaş arası gençler- de, nargile içme oranı sürekli artıyor. (V) Son verilere göre, bu yaş grubunun üçte biri nargile içiyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) I. B) II. C) III. D) IV. #(6 E) V. 87 6.

Yaşar Kemal, "Benim maceram insanın gizemine varmak içindi." diyor Alain Bosquet ile yaptığı ve kendini anlat- tığı yazışmalarında, ardından şunu da ekliyor: "İçimde biraz da gerçeği arama çabası var." Gerçeklik ve düş- sellik ikilemi hem Doğu'da hem Batı'da hem geçmişte hem de günümüzde edebiyatın başa çıkmaya çalıştığı en temel meselelerden biri oldu. Birçok felsefi akım, birçok farklı edebî tür kendi sınırlarını yarattı bu ikilemi çözme- ye çalışırken daha doğrusu bu soruna aradıkları çözüm sayesinde bir akım ya da türe dönüştüler. Bir de arada kalan, gerçekçi olduğu kadar doğaüstü de olabilen eser- ler çıktı karşımıza; Latin Amerika'dan, Uzak Doğu'dan ve Yaşar Kemal'de olduğu gibi Çukurova'dan. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Tartışma CLAçıklama E) Örnekleme BY Alıntılama DTanık gösterme 3. M ti

19. Gökyüzü, güneş, ay, ebemkuşağı, şimşek, yağmur ile ilgili inanışlar ve ritüeller Türklerin kozmolojik dü- şüncelerini belirtmesi bakımından önemlidir. Gök- yüzü ile ilgili bütün kültler, Eski Türkler tarafından kutsal olarak tanımlanmış ancak Tanrı olarak algı- lanmamıştır. Eski Türklerin güneş ve diğer nesne- lere hürmet göstermesi, ve onları ululaması hem Tanrı tarafından gönderilen mesajlar olduğuna ina- nılması hem de Tanrı'nın onlara verdiğine inanıtan olağanüstü özelliklerinden ileri gelmektedir. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Doğa olaylarının Türklerin kozmolojik düşünce- lerinde etkili olduğuna B) İnançların oluşumunda Tanrı tarafından gönde- rilen mesajların etkili olduğuna C) Doğa olaylarının Tanrı tarafından atfedilen ola- ğanüstü özelliklere sahip olduğuna D) Eski Türklerin gökyüzündeki olaylara hürmet gösterip bu olayları yücelttiğine E) Gökyüzü ile ilgili bütün kültlerin kutsallığının yanı sıra Tanrı olarak da kabul gördüğüne

18 20. inanışa göre Hızır Peygamber karaların, İlyas Peygamber se suların koruyucusudur. İkisi de ölümsüzlük suyu, yani "bengi su'dan içmişlerdir. Çeşitli kılıklara bürünerek insanlara yardım eden, dar gününde insanların imdadına yetişen bu iki peygamber, her yıl mayıs ayının altısında bir su kenarında buluşurlar. Bu buluşma nedeniyle her taraf yeşerir, sular coşar, doğa türlü renklere bürünür. Hıdırellez Bayramı'nda iki peygamberin her yıl yeniden buluşarak doğayı uyandırmaları kutlanır. Asur, Sümer, Hitit gibi İlk Çağ uygarlıklarından beri süregelen bu kutlamalar, geleceğe ilişkin dileklerin tutulup umutların beslendiği coşkulu bir atmosfer içerisinde gerçekleşir. Bu parçadan Hıdırellez Bayramı'yla ilgili olarak; L. Hız ve İlyas Peygamberin yaşadıkları zamandan beri kutlanmaktadır. Baharın gelişi ve doğanın canlanışı ile ilgilidir. Til. Günümüzde farklı medeniyetlerde kutlanmaktadır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız I D) I ve II B C) Yalnız III E) Ilve III

DENEME - 3 39. 1. Bugün 1 milyar 300 milyondan fazla kişiye ulaşan Facebook'un 8 yıllık tarihi boyunca 30 milyon kullanıcısı hayata veda etti. Facebook, bu hızda büyümeye devam ederse 2130 yılında hayatta olmayan Facebook kullanıcılarının sayısının yaşa- yan üye sayısını geçeceği öngörülüyor. Bu da Facebook'un yakın zamanda sanal bir mezarlığa dönüşeceğini gösteriyor. II. Artık kendi kendine yürüyen birer dev hâline gel- miş olan sosyal ağlar kısa zamanda hem günlük hayatımızın en önemli odak noktalarından biri olmayı başardı hem de günümüz İnternet'ine kullanım ve içerik yönünden damgasını vuran en önemli kitle iletişim aracı oldu. Öyle ki insanlar Internet'inin yüzde 25'ini bu ağlar için harcıyor. gençler sosyal medyada günde en az 3 saat geçi- riyor. Aşağıdakilerden hangisi bu iki parçanın anlatımların- daki ortak özelliklerden biri olamaz? A) Nesnel yargılara yer vermesi B) Karşılaştırma yapılması C) Benzetmeden yararlanılması D) Gelecekten söz edilmesi E) Sayısal verilerden yararlanılması

45. Geçmişi Hititlere uzanan Ürgüp'ün taştan yapılmış boz evleri, insanı masallar dünyasının değişik evre- nine götürür. Bomboş bozkır, uçsuz bucaksız, yapa- yalnız uzar gider bu saman sarisi diyarda. Modern heykeller gibi özenle yontulmuştur peribacaları ve damlarında duman tüten taş evler. Adı, "kaya" anla- mina gelen "ur" ile "çok" anlamına gelen "köp" söz- cüklerinin birleşmesinden oluşan Ürgüp, önce periba- calan demekse, sonra taşın güneşle arkadaşlığı, rüz- gârla dansı demek. Taş, Ürgüp'te öncelikle mesken demek; yalnızca mağara, kovuk değil, enikonu bir mesken. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangi- sine basvurulmamıştır? A) Ayrıntılara yer vermeye B) Insana özgü nitelikleri doğaya aktarmaya ✓ CDüş gücünden yararlanmaya D) Öznellige V E 46 Tarihsel değerleri örneklerle açıklamaya

6. R "Kalbin atışı, kaderin sesidir." der Schiller. Bazen bir kapı ardındadır mutluluk, öyle- sine yakın... Ama kapıyı açmak için geç kalırız. Ya da başkalarından bekleriz ka- pının açılmasını. Oysa elimizi uzatsak açı- lacaktır; sadece bir el uzatımı, sadece bir dokunuş, hepsi bu. Ancak elimiz bir türlü gitmez. Kaçırdığımız fırsatlar için "Kade- rimde yokmuş!" deyip kendimizi kandınınız sonra da. Pişmanlıklarımız üstüne attığımız bir örtüdür kader. Adım atmadığımız, dene- mediğimiz, sorgulamadığımız, kolay olduğu için kabullenmeyi seçtiğimiz için yüreğimizi saran pişmanlık yangınını böylece söndür- meye çalışırız. Bu parçada, 1. Tanık gösterme II. Örnekleme III. Benzetme IV. Tanımlama anlatım tekniklerinin hangileri kullanıl- mıştır? A) I ve II B) I, III ve IV Palme Yayınevi D) Yalnız IV C) II ve IV E) I, II, III ve IV

2. Öğleden Sonra Budapeşte'de, yazarın ki- tabındaki en cevval öykülerden biridir. Bu öyküdeki dip akıntısı, önce sessiz ve sakin davranıyor, kurguyu yalayıp geçiyor, okur ağır ağır hayal edilen bir yaşamın içine çe- kiliyor... Bu dip akıntısı öykünün ortalarında iyice dalgalanıyor. Sonuna geldiğinizde ise birdenbire patladığını şaşkınlıkla görüyor- sunuz. Bu parçaya göre I. Zamanının ötesinde olması II. Okuru etkileyip sarsması III. Düşündürücü bir nitelik taşıması özelliklerinden hangisi, söz konusu eseri beğenilir kilan unsur olarak gösterilmiş- tir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III

@yksyardimcin isi- ine Z- k- 1- DENEME-3 27. Öz yaşam öyküsü yazmak sanıldığı kadar kolay de- ğildir. Kendi yaşamını yorum katmadan kendini geriye çekip anlatmak ciddi ve hassas bir uğraş gerektirir. Olayları anlatırken gerçeklikten sapmamak, bir anlam- da teraziyi sıfır noktasında sabitlemek demektir. Ölçülü bir öz yaşam öyküsü ancak bunu başaran sanatçının kaleminden çıkar. Bu parçada öz yaşam öyküsü yazmanın zorluğu aşağıdakilerden hangisine bağlanmıştır? A) Teknik yapısının sıkı bir biçim şartı gerektirdiğine B) Yalnızca kişinin kendi başından geçenlerle sınırlı oluşuna C) Kişisel düşüncenin, gerçeğin dengesini değiştirebi- leceğine (D) Anlattıklarını yaşamamış gibi kendini geri planda tutmasının kolay olmadığına E) Sadece usta sanatçılar tarafından yazılabilecek bir tür olmasına

18. Büyük dil bilimci Şemseddin Sami'nin Kâmus-i Türki'si hiç şüphesiz kendinden önceki sözlüklere göre Türk sözlükçülüğünde yeni bir çığır açmış ve Türk sözlük geleneğine getirdiği çağdaş sözlükçülük ilkeleriyle kendinden sonraki Türkiye Türkçesi sözlüklerine temel olmuştur. Esad Efendi'ye ait Lehçetü'l Lügat'ın yalnız Türkçe sözcükleri kapsayıp bunların Arapça ve Farsça karşılıklarını vermesi; Ahmet Vefik Paşa'nın Lehçe-i Osmani'sinin Türkçe sözcükleri ayrı, Arapça - Farsça sözcükleri ayrı vermesi; Muallim Naci'nin Lügat-i Naci'sinin ve Mehmet Salahi'nin Kâmús-i Osmani'sinin yalnız Arapça ve Farsça sözcükleri kapsaması Türkçe söz varlığı bakımından yeterli ve elverişli değildi. Türkçenin bütün sözcüklerini içine alan bir sözlük yazmayı ilk olarak Şemseddin Sami başarmıştır. Timurtaş'ın verdiği bilgilere göre 1899'da ortaya konup 1901'de tamamlanan bu eserde Redhause sözlüğü ile Lehçe-i Osmani'den yararlanılmıştır. Şemseddin Sami sadece sözlüğüne aldığı Osmanlı Türkçesinde kullanılan bütün söz varlığı ile değil uyguladığı yöntemle de sözlükçülük tarihimizde bir ilktir. Bu parçada Kâmus-1 Türkî ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Kâmus-i Türkî'nin günümüz sözlüklerine örnek teşkil ettiğine Eserin o zamana kadar yazılmış Türkçe sözlüklerden daha kapsamlı olduğuna C) Türkçede yer etmiş olan Arapça ve Farsça kelimelere de yer verdiğine V ✓ D) Osmanlı Türkçesinde kullanılan sözcüklere yer verdiğine E) Dünyadaki büyük sözlükler örnek alınarak hazırlandığına 13 T

P E 5 29. Kutup ayılarının avlanmasında deniz buzullarının önemli rolü vardır. Deniz buzulları kutup ayılarının açık denizde uzak mesafelere ulaşmasına, böylece daha fazla fok avlayabilmelerine imkân sağlar. Kutup ayıları, deniz bu- zullarının üzerindeki foklara sessizce yaklaşır ve aniden saldırarak avını yakalar. Halkalı fokların kar birikintileri- nin altında, buzun içinde açtıkları oyuklarda sakladıkları yavruları da kutup ayılarının besin kaynaklarındandır. Küresel ısınma etkisiyle açık denizlerdeki deniz buzul- larının küçülmesi kutup ayılarının avlanma ve beslenme alışkanlıklarını olumsuz etkiliyor. Kutup ayıları yiyecek bulabilmek için açık denizlerde daha uzun mesafe ka- tetmek yani daha uzun süre yüzmek zorunda kalıyor. Bu durum kutup ayılarının avlanma döneminde normalden daha fazla enerji harcayarak besin depolarını tüketme- lerine neden oluyor. Araştırmalar kutup ayılarının küre- sel ısınmaya bağlı olarak yeterince fok avlayamamaları durumunda karadaki ren geyiklerini, kar kazlarını ve yumurtalarını besin kaynağı olarak kullanabileceklerini gösteriyor. Ancak ayılarının avlanma ve beslenme alışkanlıklarındaki değişimin uzun dönemli etkileri (ör- neğin vücutlarında depoladıkları ve harcadıkları enerji- miktarı arasındaki dengenin korunup korunamayacağı, üreme süreçlerinin nasıl etkileneceği) henüz belirlene- bilmiş değil. Bu parçadaki altı çizili ifadeyle 1. 11. Küresel ısınma nedeniyle kutup ayılarının avlan- ma ve beslenme kaynaklarının değişmesi Deneme - 0 Kutup ayılarının besin kaynağının sadece açık de- nizlerdeki halkalı foklar olmaması III. Kutup ayılarinin yiyecek aramak için açık denizler- de çok daha fazla yol almak zorunda kalması durumlarından hangilerine gönderme yapılmamış- A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız III E) II ve III

Çoğu kişi televizyondaki dizilere ön yargılı yaklaşıyor. Kimileri benzer konuların işlendiğini ileri sürerek, kimileri uzatmaları bahane ederek. Bu gerekçelerde haklılık payı yok değil; kullandıkları dil ve estetik bakımından, algıla- maları allak bullak eden dizilerin zararı saymakla bitmez. Ama yine de kişisel yargının yerini hoşgörü alırsa sanırım dizilerin arasında iyilerinin ayırt edilmesi kolaylaşacaktır. Bu parçada, televizyonda yayımlanan dizi filmlerle il- gili olarak aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Genelleme yaparak konuya girme B) Beğenilerin kişiden kişiye değiştiğini vurgulama C) Eleştirilere katılarak eklemeler yapma D) Sorunun çözümü için öneride bulunma E) Eleştirilerin dayanaklarını açıklama INFORMA (2009-JANA)