Anlatım Biçimleri Soruları

PARAGRAF ANA DÜŞÜNCE 5. Dünyanın en güzel kıyılarına sahip bir ülkede yaşıyo- ruz. Mücevher gibi koyları otellerle dolduruyoruz ama ben bugün bunu konu etmeyeceğim. Bu yaz Bodrum, Marmaris, Kuşadası ve Fethiye civarlarında uzun bir kı- yı gezisine çıktım. Son yıllarda otellerin boş bıraktığı alanların yazlık sitelerle doldurulduğunu gördüm. Kı- yılarımızda "yazlık" adıyla yapılan bu evlere bakınca ülkemizde doğasıyla, çevresiyle bütünleşebilen yapıla- rin ne kadar az olduğunu fark ettim. Çoğunun kapı ve pencere boyutları, bizim bol güneşimizle uyuşmuyor. İçlerinde öyle yapılar var ki "Gösteriş düşkünüyüm." di- ye bağırıyor. Bu evlerin mimarları da kimi şairlerimiz, ressamlarımız gibi Batılı ustaların yaratıcılıklarına sı- ğınmışlar. Onların anlayışlarını, özümsemeden bizim ülkemize aktarmışlar. Bu parçada Türk mimarları, Modern mimarlık ilkelerine uymamaları U. Yaptıkları binalarda mimari özgünlüğü yaratamama- ları III. Doğal özellikleri göz önünde bulundurmamaları W. Yazlık mantığıyla uyuşmayan yerlere bina yapmala- ri özelliklerinden hangileri nedeniyle eleştirilmiştir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III DXII ve IV EXIT ve IV BİLİMLERİ YAYINLARI C

TYT-AYT PARAGRAF SORU BANKASI 10. (Tevfik Fikret 18 Ağustos 1915'te İstanbul'da hayata gözlerini yumdu. (M) Yaşarken iç çatışmalar ve dış çatış- malarla çok yıpranan Fikret, öldükten sonra adına anma günleri düzenlenen şanslı şairlerden. (H) Fikret'in 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra eser ve düşünceleriyle "sosyal mistik şair" kimliğine büründüğünü rahatlıkla söy- leyebiliriz. (IV) Namık Kemal ve Mehmet Akif için kullanılan "sosyal mistik" nitelemesini onlar kadar Fikret de hak edi- yor bence. (V) Bu parçada numaralanmış yerlerden hangisine "Çün- kü Fikret, toplumsal sorunlar karşısında vicdanının sesini yükseltmiş bir şairdir." cümlesinin getirilmesi parçanın anlam akışına uygundur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. G S A A M A L 12.

12. Hakki Celis, 22 yaşında, solgun benizli, uzun saçlı; şair ruhlu, hissi ve kişiliğini henüz bulama- mış, utangaç bir delikanlıdır. Bağımsızlık, yurt, millet gibi konularda iyi ya da kötü hiçbir görüşü olmadığı gibi, sanat ve edebiyat konularında da tümüyle ferdiyetçi bir görüşü savunur. Ona göre sanat, kendisinden başka hiçbir şeyi amaç edin- mez. PARAGE Bu parçada tanıtılan Hakkı Celis için, aşağı- dakilerden hangisi söylenemez? A) Sanat sanat içindir görüşünü savunur. B) Sanat ve edebiyat konusunda bireycidir. C) Sıkılgan bir kişiliğe sahiptir. D) Duygusal bir insandır. E) Milli konulara karşı duyarsız değildir. Comen

kh + 7. Atlar yüzyıllardır yeryüzünde yürümekteler. Insanlar onların üzerine binmeyi dört bin yıl önce becerebildi- ler. Böylece atlar iktidarla kutsanan efendileriyle bir- likte iktidarı yüklendiler. Eşkıyalar için iktidara isyan edenler de onlardı. Efendiler şehirleri kurduğunda a tik onlar "özgür ruhlu" kölelerdi. Kendilerine duyulan heyranlığı, karınlarındaki mahmuzun ve sırtlarındaki kamçının verdiği acı kadar bildiler. Yük taşıyanlar hız- ları ve güçleri ile övüldüler. Günümüzde ise atların yalnızca yukarı, daha yukarı atlamaları; hızlı, daha hızlı koşmaları istenmekte. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerin hangisidir? PO A) Evcilleşen atların insan yaşamını kolaylaştırdığı B) Atların insanlar için büyük öneme sahip olduğu Günümüzde atlara eskisi kadar değer verilmediği D) Atların, hayat şartlarına kolay uyum sağladığı E) Atların, insanlık tarihinde değişik işlevlerinin olduğu velne ila (3

Paragraf Yorumu 5. Orhan Kemal, yapıtlarıyla edebiyatımızın modern klasikleri arasında artık. Öykülerinde ve roman- larında günlük hayatı, olağanüstü bir yalınlıkla işlemiş; kahramanlarını ezik, sömürülen, yoksul insanlar arasından seçmiştir. 20. yüzyıl ortalarının Türkiye'sini "damardan" anlatmakla kalmamış, ko- nuşmaların büyük bir ağırlık taşıdığı yapıtlarındaki gerçekçi, süssüz, su gibi akıp giden diliyle de Türk- çeye azımsanmayacak katkılarda bulunmuştur. Bu parçada tanıtılan yazarla ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisi şöylenemez? A) Öğretici nitelikte eserler yazmıştır. B) Pürüzsüz, kolay okunan bir dili vardır. C) Belli bir dönemi etkili bir anlatımla sunmuştur. D) Belirli bir kesimin insanını, gerçekçi bir yakla- şımla ele almıştır. E) Çağdaş edebiyatımızın unutulmayacak isimle- rinden biridir. 7. Vüs'at O layabilec "Türkiye" yanıtı şa nek alın. lıştıkça size anla karekök kusuz, č hoş biric na girdiğ ögeleri odaklan Bu parç ğıdakile A) Dikka B) Mesl C) Oku D) Yapı E) Kitap

2. Küçücük bançenin yukarı tarafında tuvaletin yanı başında taşlarla örülü bir çeşme vardı ve genç Mu- rat işte o çeşmenin yanında, ne yapacağını bilemez bir hålde dikilmekteydi. Bu genç adam kalabalıktan hazzetmeyen biriydi zaten. Insanların arasında ra- hat edemez ve kısa boyunun, kaba yüz çizgilerinin, sırtındaki beili belirsiz kamburun, toprağa yatmayan diken diken, simsiyah ve sert saçlarının herkesin dikkatini çektiğini düşünürdü hep. Böyle düşününce de içi sıkılıyor, heyecanlanıyor ve bir bahane bularak insanlardan uzaklaşmaya çalışıyordu. Bir hikayeden alınan bu parça için aşağıdakiler- den hangisi söylenebilir? A) Gözlemci bakış açısıyla yazılmıştır. B) Olay unsuru ön plana çıkarılmıştı. C) Hikayenin konusu belirginleşmiştir. D) Hikâyenin geçtiği zaman belli değildir. E) Kahramanın içinde bulunduğu durum, monolog- lar yardımıyla anlatılmıştır.

5. Okumak heyecanla paylaşmayı getirir beraberinde çoğu zaman. Bir şeyler devşirdiğiniz bir kitaptan, uygun ortam- larda ve yeri geldiğinde söz edersiniz veya konu açılır, konuşursunuz. Ama bunu, yazmayı düşünmeden, doğal bir biçimde yaparsınız. Paylaştığınız hususlar, çevrenizde- kilerce önemli bulunursa bunları yazıya dökmenizi isteye- cek birileri olabilir çevrenizde. Önce tereddüt edersiniz; işte sözlü olarak paylaşıyorsunuz, yazmak şart mıdır? Bu ürkekliği aşıp da yazacak olursanız kitap yazılarının kapıla- ni size aralanmış demektir. Bu parçanın bütününde aşağıdakilerin hangisinden söz edilmiştir? A) Yazmanın niteliğinden B) Yazar olma sürecinden C) Kitap yazılarından D) Okumanın yararlarından E) Kitap yazılarının kaynağından inları 7 ve yınız Haiku da d güç ken gö bi ili-

4. Şiirden "rahatsız" olduklarını iddia eden öğretmenleri bir türlü anlayamıyorum. Sanki şiir; onların sorumlu, ilgili in- sanlar olmasından başka bir şey talep etmiyormuş gibi. Eğer şiir, insan ruhunun ve yaşantısının derinliklerinden geliyorsa, başka ülkelerin iklimi ya da ulusal ürünlerini öğ- renmek kadar önemli olmamalı mı? Bana göre coğrafya çalışmak gibi bir şey bu! Bu parçanın anlatım biçimi aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Benzetme B) Açıklama D) Betimleme C) Örnekleme E Tartışma

UNITE Güneş, daha ovanın doğu sınırını pembe şerit gibi çizen Emir Dağları'nı aşmadan uyanırız. Kasabanın omzundan yükselen dağlar hafifçe morlaşmıştır. Yüzümü yıkamak için çeşmeye giderim. Ayva ağacına bakarak üç beş ke- re derin derin nefes alıp veririm. Daha sonra, "Niçin biraz daha erken kalkmadım!" diye üzülürüm. 1. Bu parçada aşağıdakilerin hangilerine başvurulmuş- tur? Açıklama - Örnekleme Betimleme Tartışma Öyküleme-Karşılaştırma D Benzetme-Öyküleme Betimleme-Öyküleme 9²

(1) Eskiden bir yazıda düşüncenin ya da olayın bir yönünü bildiren paragraf önemsenirdi. (II) Öğ- retmenler, belirli bir düşünce bütünlüğü oluşturan cümlelerimiz varsa onların bir paragrafta toplanma- si konusunda uyarırlardı bizi. (III) Şimdilerde kimi yazarlar, her cümleyi, her sözcüğü bir paragraf ya- pabiliyor. (IV) Böyle yapanlar, okurun uzun cümle- ye, toplu düşünceye katlanma gücünün olmadığını söyley kendilerini savunuyorlar. (V) Ama bana göre bu durum, kimi yazarların becerilerinin eksikli- ğinden kaynaklanıyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, geçmişte yazının yönünü, paragrafın belirlediği söyleniyor. B) II. cümlede, öğretmenlerin paragraf oluşturmay- la ilgili görüşü açıklanıyor. C) III. cümlede, günümüz yazarlarının paragraf an- layışı belirtiliyor. D) IV. cümlede, günümüz yazarlarının okuru kü- çümseyici bir tutum sergiledikleri söyleniyor. E) V. cümlede, günümüz yazarlarının yetersizliği dile getiriliyor. rekök

9. Eleştirmenler, en çok romanın yazılma ve basılma hızına itiraz ediyorlar. Oysaki, edebi bir yazma sürecinin gerçek- leşmesi için roman defalarca yazılmalı. Bazen bir roman yedi sekiz kez yazıldıktan sonra onu yayımlamaya çalışır birçok yazar. Oysaki, bugün roman doğrudan piyasa için yazılıyor. Kuşkusuz roman okunmak için, dolayısıyla satın alınmak için yazılacak, ama tek amaç bu olmamalı. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmıştır? A) Tanık gösterme D) Öyküleme B) Tartışma C) Tanımlama E) Açıklama

32. I. Aldığı cevap harikadır Sen bal satıyorsun, ama yüzün sirke satıyor! Asik suratlı, gülmeyi unutmuş insanlar için halk arasında suratı sirke (veya turşu) satmak deyiminin kullanıldığını hatırlatmaya gerek var mı? II. Meşhur kissadır: Bir bal tüccarı, dükkânını en iyi ballarla doldurduğu hâlde hiç satış yapamazmış. III. İnsanlar güler yüzle karşılanmayacakları, kendilerini değersiz hissettikleri yerlere mecbur kalmadıkça gitmezler; mecbur oldukları zamanlarda ise ayakları geri geri gider. IV. Esasen asık yüzlü, gülmeyi unutmuş insanlardan başarı da beklenmemeli. V. Bir gün ârif bir kişiye, balları daha kalitesiz olmasına rağmen komşu dükkânlardan müşterinin hiç eksik olmadığından yakınarak bunun sebebinin ne olabileceğini sormuş. Bu cümlelerden bir paragraf oluşturulursa hangisi parçanın baştan ikinci cümlesi olur? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

BENİM HOCAM TAKTİKLERLE PARAGRAR BENİM HOCAM TAKTİKLERLE PARAGRAF BENİM HOCAM TAKTİKLERLE PARAGRAF TAKTİKLERLE PARAGRAF TEST 28 XVIII. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ile Avrupa devletleri arasındaki ticari ilişkilerde rol oynayan aktörlerden birisi de konsoloslardı. Konsoloslar, kapitülasyonlar gereğince büyü- kelçiler tarafından sultanın onayı ile görevlendiriliyorlar ve işlerini gördükleri kaptan ve tüccarlardan konsolosluk hakkı denilen bir vergi tahsil ediyorlardı. Hicri 1106 yılına kadar Osmanlı gayrimüslimleri, Avrupa devletleri adına konsolos- luk yapmak üzere görevlendirilebilirken Osmanlı yönetimi bu tarihten sonra onların yabancı devletler adına konso- losluk yapmalarını yasaklamış ve konsolosların ilgili dev- letin tebasından olması kuralını benimsemiştir. 1580 yılın- da İngiltere'ye kapitülasyon verilmesinden sonra Osmanlı İmparatorluğu ile İngiltere arasında ticaret yapmak amacıyla Levant Kumpanyası kurulmuş, İstanbul'a İngiliz büyükelçileri gönderilmiş ve İstanbul'a gelen İngiliz büyükelçileri İzmir, Halep, Mora, Sakız, Mısır ve Cezayir başta olmak üzere uygun gördükleri yerlerde konsolosluklar açmışlardır. Bu parçada anlatılmak istenen düşünceyi en iyi yansıtan yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) İngilizler Osmanlı topraklarında birden çok konsolosluk açmışlardır. B) Avrupa ile Osmanlı Devleti arasında konsoloslukların açılmasına yönelik anlaşmalar yapılmış ve ciddi adımlar atılmıştır. C) Osmanlı Dönemi'nde ticari ilişkilerde önemli olan konso- losların görevlendirilmesi biçimi zaman içerisinde değişi- me uğramış ve konsolosluklar açılmıştır. D) Konsolosluklar her büyük ülkede olduğu gibi Osmanlı Devleti'nde de hak ettiği değere ulaşmıştır. E) Avrupalılar Osmanlı Devleti'nde konsolosluk açmak için büyük çabalar harcamışlardır. 3. Türk toplumu olarak kültür değişimini genelde dışımızdaki etkilerle yasadık Tanzimat Dönemi'yle baslayan Frenk etkisi

2. Birkaç gündür hiç görmediğim en yakın arkadaşım Meh- met'in nerede olduğunu merak ediyordum. Telefonuna da ulaşamadığım için annesini arayıp ona sordum. Hülya Teyze, "Alt komşumuz Ayşe Hanım, Mehmet'i dayısının çiftliğine götürdü." deyince bir an duraksadım. Çünkü Mehmet daha önce bana dayısının bir çiftliği olduğundan söz etmemişti. Neyse ki Hülya Teyze, Ayşe Hanımların Balıkesir'de bir çiftliği olduğunu söyledi de kısa süreli bu kafa karışıklığımı giderdi. Parçada eleştirilen cümlenin anlatımında eksik olan özellik aşağıdakilerden hangisidir? A) Duruluk BY Açıklık C) Sadelik MUASTUNUZ HOLSIONON Tutarlılık E Akıcılık

7. (1) Demokrasi sözcüğünün etimolojik kökeni "demos" (halk) ve "kratos" (egemenlik) kelimelerine dayanır. (II) Fransızca "democratie" sözcüğünden Türkçeye geçmiş- tir. (III) Devlet yönetim biçimi olarak değerlendirilmesine rağmen üniversiteler işçi ve işveren organizasyonları ve diğerlerine göre pasif kalan bazı sivil kurum ve kuruluşlar da demokrasi ile yönetilebilir, (IV) Demokrasinin tanımı- nın günümüzde hâlâ devam eden bir tartışma olmasının sebepleri arasında demokratik olmayan devletlerin ken- dilerini demokratik olarak tanıtma çabaları ile ülkelerdeki bazı kurumların görüşlerini haklı çıkartmak adına demok- rasi tanımını kullanmaları gibi sebepler gösterilebilir. (V) Demokrasi yüzyıllar boyunca insanlığın hep ideáli olmuş ancak günümüze değin bir fantazma (tasarım) olmanın ötesine gidememiştir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, bir kavramla ilgili olarak tanımlama yapıl- mıştır. II. cümlede, sözcüğün dilimize geçişi hakkında bilgi verilmiştir. III. cümlede, bir kanaat dile getirilmiştir. IV. cümlede, demokrasi ile ilgili güncel bir tartışma- nın gerekçeleri ortaya konmuştur. E) V. cümlede, demokrasinin anlamını bulamamasına yönelik bir yakınma söz konusudur. f

12. İnsanoğlunun geleceği öğrenme merakı evreni an lamlandırma çabasının da bir parçasıdir. Bu rak, yüzyıllar boyunca, kendi geleceğini öğrenme peşinde gidecek olan kimseyi farklı deneyimle yönlendirmiş ve bilinmeyeni ortaya çıkarma b minda birtakım fal metotları geliştirmesine olarak sağlamıştır. Kökeni Mezopotamya olarak tahmin edilen ve Babil Dönemi'nde Yunanca ve Sansk çeye uyarlanan bu metotlar, Batı Avrupa'dan Cine yayılmış, böylece antik çağlardan Orta Çağ'a ve günümüze kadar ulaşmıştır. Bu çalışmada, kendi ne özgü bir geleneği olan ve bugüne kadar ulaşan fal geleneği ve bu gelenek etrafında oluşan rituel lere değinilerek Osmanlı Dönemi'nde yazılı kültür de kendisine önemli bir yer edinmiş fal metinlerin tanıtılması amaçlanmıştır. Süleymaniye Kütüphane si, Millet Yazma Eser Kütüphanesi ve Ankara Mi Kütüphane'de gerçekleştirilen araştırmalar som cunda, yıldızname, tâlînâme ve falnâme başlığ altında birtakım eserlere ulaşılmıştır. Bu araştıma kapsamında psikoloji, metafizik, fal, falnáme, ast ronomi ve astroloji ilmi, gizli ilimler (okkültizm) ve rüyalar gibi çeşitli konu başlıkları altında toplanan farklı metinlerin özellikleri irdelenmiş ve fal yazınının özellikleri üzerinde durulmuştur. Söz konusu eserler üzerinden fal geleneğinin nerde durduğu, halkın bu metinlerden beklentisinin ne olduğu, dahası, gele ceğe dair merak ve hevesleri karşılamak amacıyla bu metinlere yöneltilen soru ve dikkatlerin neler ol duğu ortaya konulmuştur bu çerçevede. Parçadan hareketle falla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? A Fal metotları bilinmeyeni öğrenme maksadıyla oluşturulmuştur. BGünümüze ulaşana kadar pek çok aşamadan geçmiştir. Osmanlı Dönemi'nde oldukça yaygınlık kazan miştir. DFal metinlerine İslami anlayış içerisinde de sıkça rastlanmıştır. EPek çok kütüphanede yapılan araştırmalar so nucunda yıldızname, falname başlığı altında bir takım eserlere ulaşılmıştır.