Anlatım Biçimleri Soruları
Lise Türkçe
Anlatım Biçimleri33. 1968'de Ontario'da evimin bahçesinde otururken gökyü-
zünde parlak bir ışık gördüm. Bunun bir uydu olduğunu
anladım. Berbat bir matematik öğrencisiydim, lisedeki ilk
yılından itibaren matematikte hep zorlanmıştım. Ama bilim
ve uzay konusu çok hoşuma gidiyordu. O yüzden hemen
gördüğüm uydunun yörüngesini hesaplamaya çalıştım.
Nasıl olduysa o çürük matematiğimle on ikiden vurmuştum.
Ertesi gün uzay aracı tam da hesapladığım yerdeydi. Daha
sonraları bunun NASA'nin ilk iletişim uydularından Echoll
olduğunu öğrendim. Uyduyu tanımanın üzerimde büyük bir
etkisi oldu. O günden beri hayatımın büyük kısmını bah-
çemde, amatör bir uydu gözlemcisi olarak geçiriyorum.
Kendisinden böyle söz eden biri aşağıdakilerden hangi-
siyle nitelendirilebilir?
Öz eleştiri yapabilen - meraklı
BJAraştırmacı - inatçı
Doğasever - duygusal
DT Şüpheci - içe dönük
Ey Tutkulu - işinin uzmanı
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriKentsel düş gücünü heceleyenler, kentin karakteri olan nesnelerdir. Bu
nesneler, kentin tarihine tanıklık eden ve onunla bütünleşen varlıklar
olarak kendilerini kabul ettirir. Dilsiz güçler rolünde hep sahnededirler.
Galata Kulesi, Beyoğlu'nun yıkık dökük evleri, bir avlunun gölgesindeki
zarif bir kuyu, kim bilir güneşin yakıcılığında hangi sohbetlere siper ol-
muş görkemli asırlık çınarlar, yüzyıllık bir çeşme, küçük bir fotoğrafçının
vitrinini süsleyen eski aile fotoğrafları... Bu nesnelerin işlevi; varlıklarıy-
la kentin romanını yazmak, varlıklarını sürdürürken çağın yüklediği yeni
anlamlara rağmen kente sahip çıkmaktır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi vardır?
B) Örneklendirme
D) Tanımlama
A) Öyküleme
C) Tanik gösterme
For
E) Karşılaştırma
mo
Horoscoyub YOR
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriLİMİT
30
lindeki
sonrasında
28. () Uludağ'da yapılacak her aktivite için mutlaka
yetkililere haber vermek gerekiyor. (II) Hava şartları
aniden değişebildiği gibi sis ciddi bir sorun teşkil
ediyor. (U Bu durum dağa hazırlıksız gelenler için
sorun yaratabiliyor. (IY Bu nedenle siz siz olun,
dağlarda temkinli olmayı asla elden bırakmayın. A) Her
dağcı, dağ izin verdiği için zirvesine çıktığını bilir.
die
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi
düşüncenin akışını bozmaktadır?
Devleti'nde
klikler oldu
urum
masini çok
C) III
D) IV
E) V
A)
B) II
bir süre
e neden
ştir?
Lise Türkçe
Anlatım Biçimleri7
gi
Cir. Kök hücre
kullanıldığı
ihtiyaç
edilir.
çirilerek
rinin
elecekte
ini
runlar
dir.
- kurul
in
bilim
bu
28.
Bilimsel araştırma makalesi yazımı; önemli, bilgi
ve beceri gerektiren, profesyonel bir iştir. Bilimsel
araştırma bulgularını yayınlama ve makale yazma,
hemen hemen birçok disiplinde kanita dayalı
uygulamaları geliştirmede kaynak oluşturduğundan
ciddi bir iştir.
II. Bir araştırma makalesinin yazımı bilimsel nitelikte
ve okuyucuların anlayabileceği açıklıkta olmalıdır.
İyi kalitede yazılan bir bilimsel araştırma makalesi;
başlık, özet, giriş, yöntem, bulgular, tartışma ve
kaynaklar bölümlerinden oluşmaktadır. Bu bölümler
arasındaki uyum mutlaka gözetilmelidir ki bunu
sağlamak da ancak uzmanların yapabileceği bir iştir.
Il numaralı parçanın I numaralı parçayla ilişkisini
aşağıdakilerin hangisi açıklamaktadır?
Addiaların olumlu taraflarına vurgu yapmak
Bl Karşıt örnekler vererek düşünce tutarlılığını sağlamak
iddia edilen düşüncenin gerekçelerini ortaya koymak
D)) Ana düşünceyi destekleyecek tanımlarda bulunmak
Söz konusu düşüncenin farklı bir yönüne vurgu
yapmak
5.
1. Ma
yetçe
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriINFORMAL YAYINLARI *
IYIN
TOR
VINI
FOR
IYINI
FOR
VINI
FOR
MINI
TOR
TINI
FOR
TINI
TOR
FINE
FOR
1 INL
FOR
INI
FOR
LINE
TOR
FINE
FOR
FINE
FOR
14. "Ne yapmalıyım?" sorusu "Ne yapıyorum?". "Ne yap-
tim?", "Ne yapacağım?" sorularından farklıdır. Ne yapıyor
olduğum, ne yaptığım veya ne yapacağımda bir betimle-
me söz konusudur; gözleriniz, hafızanız veya yazdıkları-
niz bunların gerçekliğini kanıtlamaya yeter. Ama ne yap-
mam gerektiği, bir betimleme değil bir soruşturmadır, bir
yol arayışıdır. Betimlemeyle yol arayışı arasındaki ayrım,
gerçeklik ile etik arasındaki farkı ortaya koyar.
Bu parçadan hareketle etik aşağıdakilerin hangisinde
doğru tanımlanmıştır?
A) Ahlaki olarak en doğru olanın er geç hâkim gerçekliğe
dönüşeceğini savunan bir felsefe kuramıdır.
B) ideal olana ulaşmak için geçmişte yapılan hatalardan
dersler çıkarmayı öneren pratik bir düşünce biçimidir.
C) Olgular temelinde sınanabilecek, kanıtlanması müm-
kün bir açıklama değil gerekli olanı arayan bir sorgu-
lama türüdür.
D) Geçmiş ve gelecek arasında bir bütünlük gözeten,
doğrunun her çağda kendini tekrarladığını savunan bir
disiplindir.
E) Olması gerekeni, doğruluğu ve adaleti en fazla kişinin
ortak faydasına sabitleyen bir akıl yürütme yöntemidir.
(2020-TYT)
INI
FOR
Türkçenin Kara Kutusu Soru Bankası (Paragraf)
INFORMAL YAYINLARI INI
Lise Türkçe
Anlatım Biçimleri- (I) Batı etkisindeki çağdaş Türk şiiri eskiyi yok sayarak,
eskiden gelen her şeyi silip atarak gelişmedi. (II) Kısa
sürse de eskiye karşı zorlu çıkışların yapıldığı, geçmişin
küçümsendiği dönemler olmadı değil. (III) Ama çağdaş
şiirimiz, edebiyatımızın çok daha eski dönemlerinin güzel
ürünlerinden, güçlü ustalarından zaman zaman etkilendi.
(IV) Sanatçılar, divan edebiyatı ve halk edebiyatının kimi
unsurlarını eserlerine bazen örtülü olarak bazen de açık-
ça taşıdı. (V) Hatta bunların arasında çağdaşlıklarından
hiçbir şey yitirmeden divan şiiri tarzında yazmayı dene-
yenler de oldu.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra "Eski şiire özgü üslubun çağdaş şiirde kullanılıp
kullanılamayacağı konusunda tartışmalara girdi. cümle-
şi getirilebilir?
C) III
B) II
E) V
D) IV
A) 1
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriA
29
A
A
. 10.000 yıl kadar önce avcılık ve toplayıcılıktan tarıma geçiş
başladığında tüm dünyadaki insan popülasyonları benzer
bir eğilim yaşadı: İnsanların genel sağlık durumu kötüleşti
ve boyları kısaldı. Tarıma geçiş sırasında insan sağlığında
ve boy uzunluğunda gerçekleşen değişimlerle ilgili bilimsel
literatürün gözden geçirildiği, dünya çapındaki ilk kapsam-
li çalışmayı yürüten Amanda Mummert, insan iskeletlerinin
bütün hâlinde incelendiği standart çalışmaların sonuçlarının
bu eğilimi doğruladığını söylüyor. Emory Universitesinde li-
sansüstü öğrenci olan Mummert, tarımın gelişmesi ve mo-
dern uygarlığın doğuşu ile ilgili imgelerin genellikle istikrarlı
bir gıda kaynağının insanları daha sağlıklı hâle getirdiğini
düşünmemize sebep olduğunu oysa tarım yapan ilk insan-
ların besin eksikliği çektiğini ve çeşitlilik içeren bir beslenme
yerine belirli gıda maddelerine dayalı bir beslenmeye geçtik-
leri için vücutlarının stres yaşadığını belirtiyor.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine kesinlikle
ulaşılabilir?
A) Tarım toplumları her çağda beslenme açısından deza-
vantajlı bir duruma düşmüştür.
B) lik insanlar, beslenme konusunda bilgisiz olmaları nede-
niyle sağlık problemleri yaşamıştır.
C) Tarım toplumuna geçiş, insan sağlığını dünya çapında
olumsuz bir biçimde etkilemiştir.
D) Sanıldığının aksine bitkisel gıdalar insan psikolojisi üze-
rinde olumsuz etkilere sahiptir.
E) Insanlar kitlik dönemlerinde yeterli besin bulamayınca
psikolojik olarak strese girmiştir.
Lise Türkçe
Anlatım Biçimleri10. Son yıllarda adından sıkça bahsettiren ve günümüz
dünyasını anlamak için kullanılan sıkı bir tabir
var: Post-truth. Kabaca; hakikat sonrası, gerçek
ötesi gibi anlamlara geliyor. Gerçeğin çarpıtılması,
manipüle edilmesiyle yaratılan sahte gerçeklik
post-truth kavramının kilit tanimi. Post-truth
kavramı, ilk kez yazar Steve Tesich tarafından
1992 yılında kullanıldı. Amerika'da Ralp Keyes'in
2004'te yayımlanan kitabında ise bu kavram
derince kuramsallaştırılmaya başlandı. Bilindiği
üzere "post" ön eki bir şeyin sonunun geldiğini
anlatmak için kullanılan bir kelime. Kimilerinin
postmodernizm diyerek günümüz dünyasını
modernlik sonrası olarak tanımlaması gibi, post-
truth da hakikatten sonraki durumu ifade etmek
için kullanılıyor. Bu gerçek sonrası durumu politik
bazda ele aldığımız zamansa ortaya kurgu vakalar
ve tasarlanmış gerçekler çıkıyor. Avrupa'nın,
özellikle 2016 yılında dolaşıma soktuğu ve Oxford
Sözlük'ün de 2016'nın kelimesi seçtiği post-truth
özellikle politik ve medyatik çıkmazlara işaret
ediyor. Yitirilen ya da kendince yaratılan yeni
gerçek vurgusuyla samimiyetin, içtenliğin ve
dürüstlüğün heba edilmesi kavramın günümüzde
geldiği anlamı karşılıyor.
Bu parçada, post-truthla ilgili aşağıdakilerden
hangisi yer almamıştır?
A) Hangi amaçla kullanıldığı
Paragrafın Şifresi - Metot Anlatımlı Soru Bankası
B) Sözlüklerde ne zaman yer aldığı
c) ilk kez kim tarafından kullanıldığı
D) Avrupa'da ne zaman rağbet gördüğü
E) ilk kez ne zaman kullanıldığı
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriBut
şağı-
Jen
A)
mden
B)
aga
analarına başka türlü
Bu parçada sözü edilen şairle ilgili olarak aşağıdakiler
den hangisi çıkarılamaz?
A) Anlatımda gereksiz sözcüklerden kaçındığı
B) Okurun dikkatini çekmeyi başardığı
C) Çevremizdeki sıradan nesnelere yeni anlamlar yüklediği
D Düşsel ve görsel ögelerden ustalıkla yararlandığı
Tanınmış sanatçılarla çatışma içinde olduğu
C
ulan-
bir
E
la-
4.
1.
Her yaştan insana hitap edebilecek bir üslupla, açık,
net ve sade bir anlatım diliyle kaleme alınmış olan
kitap, faydalarını kolaylıkla görebileceğiniz etkili yön-
temler öneriyor.
II. Farklı sebeplerle kendi isteklerinin arkasında dura-
mayan ya da kolaylıkla arzularından vazgeçmeyi
alışkanlık hâline getirmiş kişilere değişimin anah-
tarını uzatıyor; günlük yaşamımıza, kendimize ve
çevremizdeki insanlara yepyeni gözlerle bakmami-
za yardımcı oluyor; gerektiğinde hayır diyebilmenin
insana kattığı huzur, mutluluk ve yaşama coşkusuyla
tanışmak için herkese bir davetiye sunuyor.
G
6.
S
A
Yukarıda verilen Il numaralı cümleyle ilgili olarak aşağı-
dakilerden hangisi söylenebilir?
A) I. cúmlede sözü edilen kitabın okuyucu üzerinde birak-
tığı psikolojik etkiler anlatılmaktadır.
B) I. cümlede sözü edilen kitabın içeriğine yönelik tahmin-
de bulunulmaktadır.
C) I. cümlede sözü edilen kitabın içerik özellikleri hakkında
bir çıkarım yapılmaktadır.
D) I. cümlede sözü edilen kitapla ilgili öne sürülen düşünce
örneklendirilmektedir.
E) 1. cümlede sözü edilen kitabın içerik özellikleriyle ilgili
ön yargıda bulunulmaktadır.
24
Diğer Sayfaya Geçiniz.
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriA) insanların aslında boş yere tartıştığının ve kamplaştığı
min bir göstergesi değil midir?
B) sanatın etki gücünün ve evrenselliğinin bir kanıtı değil
de nedir?
Cru sanata olan ilginin az olmasının doğurduğu bir sonuç
olarak kabul edilemez mi?
2) insan yaşamında sanatın neden geri plana itildiğiyle il-
gili mantıklı bir açıklama olmaz mı?
gerçek sanatın insanı ve toplumu şekillendiren önemli
bir güç olduğunun göstergesi sayılmaz mı?
12. Yayımlandıktan sonra kitabımı yeniden okumaya kalkıştım.
Fakat çok kısa sürdü. Birkaç bölüm okuduktan sonra birak-
tim. Artık burada olmayan bir dünyanın renklerini, işıklarını
gördüm,/sesini duyar gibi oldum çünkü. Sanki bütün hikâ-
yeler birleşmiş ve tek bir hüzünlü hikâye haline gelmişti. Hâl-
buki yazdığım zaman böyle değillerdi. Neşeli olanlar bile
acıklı göründü gözüme. Beşiktaş'ta, Hisar'da, Taksim'de git-
tiğim kahveler, esnaf lokantaları, kitapçılar, sinemalar, eski
arkadaşlarım... Hepsi, kaybolmuş bir zamanın işaret fişek-
leri gibiydi. Onların böyle gözümün önünde patlayıp patla-
yıp sönmelerine dayanamadım. Kitabı kapatıp bir yere kal-
dırdım.
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden han-
gisi söylenemez?
A) Günün belli bir anından söz edilmiştir.
B) Benzetmeden yararlanılmıştır. L
C) Gerekçe belirtilmiştir.
D) Mecazlı söyleyişlere yer verilmiştir.
E) Anlatıcının duygusal etkilenmesini yansıtmaktadır.L
15 TYT DENEME SETİ
A
Lise Türkçe
Anlatım Biçimleri23. İnsan ancak hak ettiği şeyi bekler ve herkes aslında neyi
hak ettiğini kalbinde iyi bilir. Fakat şimdi, iyi bir yazarın hak-
kini kimsenin yiyemeyeceğini anlayacak yaşa geldim. Oğuz
Atay yaşarken onu küçümseyen kocaman adamların, ölü-
münden sonra âdeta onu keşfeden edebiyat eleştirmenleri
rolüne girdiklerini hepimiz gördük. Tanpınar'ın son anılarını
okuyun, artık kendi yazarlığından şüpheye düşecek kadar
yalnız. Şimdi nihayet değeri anlaşıldı. Zaman, kimin ve
hangi eserlerin değerli olduğunu ortaya çıkartan en hinzir
ve güçlü dedektiftir.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Her yazar daha yaşarken edebiyattaki yerini az çok gö-
rebilir.
B) Bazı yazarlar sağlığında yeterince anlaşılamamıştır.
C) Bir yazarın değerini insanların tutumu değil zaman karşı-
sindaki dayanıklılığı ortaya koyar.
D) Bazı eleştirmenlerin yazarın ölümünden sonraki tavrı de-
ğişkenlik gösterebilir.
E) İyi bir yazar, zamanında iyi eleştirmenlerce anlaşılmışsa
mutlaka hak ettiği ilgiyi görecektir.
3
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriARI
14. şiir, yapılan bir şey midir, diye soruyorlar. Şiirin kendisi
vardır ki zaten. Şiir bir rastlantıyla değil, tersine bir özel
iradeyle çıkıyor yeryüzüne. Barajdaki su, kendine bağlan-
mış kanallardan akar. İnsan bütününün arkasında bek-
leyen şiirin, barajdan çıkıp da aktiği kanallar değil midir
şair? Anlayin artik; şairler olmasaydı şiirler üzerimizden
aşar, hayatı besleyemez, seliyle öldürürdü!
1. Şiir ile şair arasındaki ilişki, su ile baraj arasındaki ilişkil
X
ye benzer.
II. Şair; şiiri yapan değil, şiiri okura ulaştıran bilinçli bir
aracıdır.
III. Şiir, sudan farksızdır; insan susuz yaşayamadığı gibi şi-
irsiz de yaşayamaz.
Bu parçadan şiir ve şairle ilgili olarak yukarıdakilerden
hangileri Cikarılamaz?
A) Yalnız
B) Yalnız 11
Crve 11
of Dreur
DIJNE U
B.
E) Iwe III
153
C TÜRKCE DENEMELERİ
Lise Türkçe
anlatim-bicimleri19. d) Batı etkisindeki çağdaş Türk şiiri eskiyi yok sayarak,
eskiden gelen her şeyi silip atarak gelişmedi. (II) Kısa
sürse de eskiye karşı zorlu çıkışların yapıldığı, geçmişin
küçümsendiği dönemler olmadı değil
. (III) Ama çağdaş
şiirimiz, edebiyatımızın çok daha eski dönemlerinin güzel
ürünlerinden, güçlü ustalarından zaman zaman etkilendi.
(IV) Sanatçılar, divan edebiyatı ve halk edebiyatının kimi
unsurlarını eserlerine bazen örtülü olarak bazen de açıkça
taşıdı. (V) Hatta bunların arasında çağdaşlıklarından hiçbir
şey yitirmeden divan şiiri tarzında yazmayı deneyenler de
oldu.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin
hangisinden
sonra "Eski şiire özgü üslubun çağdaş şiirde kullanılıp
kullanılamayacağı konusunda tartışmalara girdi.” cümlesi
getirilebilir?
A)
B) || C) III D) IV E) V
(TYT 2020)
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Anlatım Biçimleri2. I. insanlar saymayı öğrenmeden önce sayılar
hakkında belli fikirler edinmişlerdi.
II. Bunlardan biri bugün de kullanılmakta olan
Romen rakamları bundan 3000 yıl önce
bulunmuştur.
III. Sayıları simgelemek için çeşitli uygarlıklar
birbirinden farklı birçok sistem geliştirdiler.
IV. Eski insanlar örneğin bir sürüdeki hayvan
sayısının öbür sürüdeki hayvanlardan daha
çok olduğunu bilebilirler fakat fazla hayvan
sayısını bilemezlerdi.
V. Daha sonra sürüdeki her bir hayvanın
karşılığı olarak ağaç üzerine bir çentik
atmaya veya toprak üzerine bir çizgi çizmeye
başladıklarında bu konuda büyük aşama
katettiler.
Yukarıdaki cümleler anlamlı bir bütün
oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi
bastan dördüncü cümle olur?
A)!
B) II
C) III
D)
E) V
Lise Türkçe
anlatim-bicimleri20. Yazarlar okudukları bir metinden yararlandıklarında yazın
dünyasında bir kızılca kıyamet kopuyor. Efendim bu
özgünlükle bağdaşmazmış. O zaman bu yazarın kendi
eseri olmuyormuş, gibi. Bana göre yazar, kibarca esin-
lenme denilen bu işte son derece haklıdır. Hatta ileri gidip
adapte yapmada da özgür olmalıdır.
I. Bu vaxeylayı koparanlar, eserlerini o ana dek okuduk-
ları eserlerin katkılarını dışarıda bırakarak mı yazıyor-
lar sanki?
A
II. Özgürlük, eserlerin beğenilmesinde çok önemlidir ve
özgür yazarlar ufkumuzun genişlemesine katkı sağlar-
lar.
III. Adaptasyonlara kimse çalıntı gözüyle bakamaz ve
adapte eserlerin faydaları da asla yadsınamaz.
Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre yukarı-
daki numaralanmış ifadelerden hangileri getirilebilir?
A) Yalnız!
B) Yalnız II
C). Ilve It
D) I ve II
E) II ve III
Lise Türkçe
Anlatım BiçimleriSRN
13. İyi bir editör olabilmek için edebiyat eğitimi almış olmanın
yanında yaşamın pek çok alanıyla, özellikle tasarım, re-
sim, karikatür, müzik, sinema gibi dallarla ilgilenmek çok
önemli. Edebiyatı içtenlikle sevmek ama yalnızca mo-
daların, dayatılanların değil, gerçek bilgeliğin, ustalığın
izleyicisi olmak... Yaratıcı olanı fark edecek bir düzeye
gelmek gerek. Dil ustalarını, yerli ve yabancı edebiyatla-
rin başyapıtlarını okumak, okumak...
Bu parçada, editörlerden beklenenler arasında aşağı-
dakilerin hangisine değinilmemiştir?
A) Yayımlanan, değerleri kanıtlanmış bütün yapıtları bire
bir izlemeye
B) Çeşitli sanat dallarında birikimi olmaya
C) Yazın alanında yetişmiş olmanın gerekliliğine
DJ Ürünleri değerlendirebilecek bir konuma erişmeye
E) Yazınsal nitelikli ürünler ortaya koyabilmeye
(2012-ALS)
NL
>RN
NL
DRA
NL
DRI
NL
>RN
NE
SR
NA
OR
NI
OR
NL
OR
Türkçenin Kara Kutusu Soru Bankası (Paragraf)