Cumhuriyet Dönemi’nde Roman (1923-1950) Soruları

1. Sanat - 11. Orhan Kemal'in öykü ve romanları genel olarak beş bölümde incelenebilir: 1. Öz yaşam öyküsel nitelik taşıyanlar: Baba Evi, Avare Yillar... sanata dolay! Savas pitlar ni inc "Dev Bu han II. Emekçilerin yaşamlarını anlatanlar: Ekmek Kavgası, Çamaşırcının Kızı... III. Büyük kente göç ve işçi yaşamını konu alanlar: Bereketli Topraklar Üzerinde, Gurbet Kuşları... IV. Büyük kentte daha üst düzeyde yaşama özen- tisini anlatanlar: Hanımın Çiftliği, Murtaza... V. Toplumsal düzensizlikleri dile getirenler: Mü- fettişler Müfettişi, Üç kağıtçı... A) 1 C) 2. A Yukarıdakilerin hangisinde verilen roman ör- nekleri gruplamadaki bilgiyle uyuşmamakta- dir? ri A A) I. B). C) III. Otv E. C YAYINLARI 3. 12. O, bir mizacın şairidir. Tene bürünen “ben" ile ev- ren arasındaki maddi oran uyusmazlığı, şairin ya-

7. 1 I. Grup II. Grup 1. Kenan Kızılcık Dalları İffet II. Çalıkuşu Nazmi III. Damga IV. Feride Dudaktan Kalbe V. Akşam Güneşi Yukarıdaki I. grupta verilen eserlerden hangisi II. grupta verilen karakterlerden biriyle eşleştirile- mez? A) 1. B) 11 C) III. D) IV. E) V.

Not Soru 212 karekök lemi ve bu karşıtlıktan kaynaklanan sorunsallardır. Bu 1949'a kadarki yapıtlarında egemen konu, Doğu-Bati ikia karşıtlığın neden olduğu toplumsal ve bireysel problemler arasında kimlik bunalımları ve "ait olamama" durumu sayı- labilir. Sözü edilen dönemde yazar, "Doğulu muyuz yoksa Batılı mı?" sorusunu, yarattığı "Doğu-Batı sentezi"yle ya- nıtlamaya çalışır. 1949 yılına kadarki yapıtlarında kurduğu çatışma ortamını dört kişiden oluşan bir modelle ifade etmeye çalışır. Bu modelde seçici durumunda bir kadın, onun karşısında Doğu ve Batı'yi temsil eden erkekler ve bir de "bilge kişilik” konumunda ve daha çok yazarı temsil eden bir karakterin varlığından söz edilebilir. Aşk temasının egemen olduğu bu modelde bireyler arası ikili karşıtlıklarla Doğu-Batı sorunsalı tartışmaya açılır. Bu dönem yapıtla- rinda yer alan kadın karakterler seçimlerini Doğu'dan yana kullanırlar. Bu tutumuyla yazar, materyalizme karşı gele- neksel değerlere bağlılığını ve Doğu felsefesiyle şekillenen yaşam biçiminin haklılığını kanıtlama arzusunu dışa vurur. Bu parçada sözü edilen yazar, aşağıdakilerin hangisidir? A) Halit Ziya Uşaklıgil B) Hüseyin Rahmi Gürpınar D) Peyami Safa Halide Edip Adıvar E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu 60

1. Realizm, 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak doğmuştur. Gerçeği değiştirmeden, göründü- ğü gibi anlatmayı tercih eden edebiyat akımıdır . Aşağıdakilerden hangisinin bu parçada sözü edi- len akımın etkisinde eser verdiği söylenemez? A) Halit Ziya Uşaklıgil B) Namık Kemal C) Mehmet Rauf D) Recaizâde Mahmut Ekrem E) Nabizâde Nazım

2. Aşağıdakilerden hangisi postmodern romanın doğu- şuna zemin hazırlayan zihniyet özelliklerinden biri değildir? 5. 9 CA) Aklın ve bilimin verilerine güven duyulmaması B) Her şeyi bilen hâkim anlatıcıya karşı çıkılması C) Devlet kurumlarına ve bürokratik yapıya güvensizlik duyulması D) Romanda ahlaki değerlerin hâkim kılınmak istenmesi ET Maddi değerler karşısında insani değerlerin öne çıkarılmak istenmesi Prf Yayınları gerg olduğu sunulur; ler yazili olaylar çıkar. ğünde Bu pa hangi A) S

Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Tarla Kuşu'nun Sesi adlı eserinde Mustafa Kutlu, halk destanı tarzında kurduğu hikâyede, bir ailenin kuşaklar boyu yaşadıklarını anlatıyor. B) Adalet Ağaoğlu; romanlarında 12 Mart dönemini, toplumun bireyselleşmesini, kadının toplumdaki ye- rini eleştirel bir üslupla ele almıştır. C) Betimleme, tasavvufi kavramlar, kişinin psikolojik durumu ve dönüşümü Samiha Ayverdi'nin romanla- rinda görselleşir. D) Tarik Buğra, eserlerinde tarihi ve sosyal konuları işlemiş; özellikle Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu an- lattığı romanıyla tanınmıştır. E) Sabahattin Ali, romantizm akımının etkisiyle eserle- tini kaleme almış ve toplumsal sorunları eserlerinde işlemekten kaçınmıştır. Diğer sayfaya geçiniz

Prf Yayinlar 16 4. I. İsmail Tayfur, Ferdi, Hacer ve Seniha’nın ana kad- rosunu oluşturduğu Kırık Hayatlar'i trajik bir son- la bitirmiştir. (Halit Ziya Uşaklıgil) II. Servetifünun karşıtı yazarlarla yapılan kalem kav- galarında eleştiri ve makaleleriyle ön planda yer almıştır. (Süleyman Nazif) III. Namık Kemal'in etkisinde kalarak şiirler yazan sanatçı, ilk dönem şiirlerinde toplumsal içerikli ve özgürlükçü bir düşünceyi savunmuştur. (Hü- seyin Cahit Yalçın) IV. Hece ölçüsüne kesin bir dille karşı çıkan sanat- çı, daha ahenkli bulduğu için bütün şiirlerini aruz ölçüsüyle kaleme almıştır. (Cenap Şahabettin) V. Pervin'in günlüğü şeklinde kaleme aldığı Genç Kız Kalbi romanında başta Pervin olmak üzere kahramanların psikolojik tahlileri üzerinde dur- muştur. (Mehmet Rauf) Yukarıda numaralanmış cümlelerle birlikte veri- len sanatçı adlarından hangi ikisi yer değiştirir- se bilgi yanlışı giderilmiş olur? A) I ve II B) II ve III C) I ve v E D) III ve v E) IV ve v

Halide Edip Adıvar'ın eserleriyle ilgili aşağıdaki açık- lamalardan hangisi, ayraç içinde verilen bilgiyle iliş kilendirilemez? A) İyi bildiği halk seyirlik sanatlarından, özellikle Karagöz ve orta oyunu tiplerinden bu romanını yazarken yarar- lanmıştır. (Sinekli Bakkal) B) Sakarya Savaşı'nın "destan-roman"ı niteliği taşıyan bu eserde, Mustafa Kemal Paşa'nın destan kahra- manı çehresi ve uzaktan ruhlara serptiği kurtuluş umudu dile getirilir. (Ateşten Gömlek) Dünya Savaşı günlerinde İstanbul'un iş çevrele- rini, para ile siyasî nüfuzun birleşmesini, Anadolu'dan gelen, hemen zengin olmaya çalışan görgüsüz ve cahil insanları başarıyla canlandırır. (Sonsuz Panayır) D) Milli Mücadeleye katılmak üzere kocasıyla beraber Mustafa Kemal'in yanına gitmiş ve Kurtuluş Savaşı yıllarında onbaşı, çavuş, başçavuş rütbeleriyle ordu C) hizmetinde çalışmış; hayatının bu dönemini bir anı ki- tabında anlatmıştır. (Türk'ün Ateşle İmtihanı) E) Cumhuriyet'le birlikte hızlanan modernleşmeyi, bunun yarattığı dönüşümü anlatan romanlarında özellikle kadın kahramanları öne çıkaran sanatçı, bu roma- ninda bir balıkçı kızı olan Lâle'nin toplum hayatında yükselişini konu edinir. (Seviyye Talip)

hoc insan Touk 23. ESER HAKKINDA BİLGİ 1. Bin Hüzünlü Hasan Ali Toptaş'ın başarılı postmo- Haz dern romanıdır. II. Boğazkesen Fatih ve İstanbul'un Fethi bağlamında eleştirel bir romandır. Nedim Gürsel imzalı romandır. . III. İnsan Kurdu Oktay Akbal'a ait bir romandir. Karisini kaçıranları takip eden bir işçinin karısını kurtarması ve denize ulaşmadan yakalanmasını anlatır. IV. Ayışığında Haldun Taner'in hikâyesidir. Daha Çalışkur sonra "Ayışığında Şâmâta" adıyla tiyatrosunu yazmıştır. V. Bab-ı Esrar Ahmet Ümit imzalıdır. Mevlevilik ve mistizm etkisindedir. Şems-i Tebrizi ekseninde metafizik yolculuğudur. Yukarıdaki eserlerin hangisi hakkında yanlış bilgi vardır? A) I B) II C) II D) IV E) V burme ☺

2. 7 ----, bir döneme damgasını vurmuş büyük bir edebiyatçı, Milli Mücadele'ye, yazılarıyla mühim katkılar sağlayan bir kalem üstadı, gerçek bir Atatürkçü, siyasetçi, diplo- mat ve aydın biridir. Aydın ile halk arasındaki çatışmayı her fırsatta dile getiren ve bunun sorumlusunun da yine aydınlar olduğunu söylemekten çekinmeyen entelektü- el bir fikir adamıdır. Aynı zamanda Tanpınar'ın tabiriyle: "Realiteye ancak bir fikrin arasından bakan, insanı an- cak bir idealle tamamladığı zaman kabul eden" usta bir sanatkârdır. Romanlarıyla Tanzimat'tan Cumhuriyet'e, Türk tarihine ayna tutmuştur. Testokul Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? kunduz A) Y. Kadri Karaosmanoğlu B) R. Nuri Güntekin C) H. Edip Adıvar D) Ömer Seyfettin E) H. Rahmi Gürpinar

5. Tanzimat'tan Cumhuriyet sonrasına uzanan bir zaman dilimini romanına konu edinmiştir. Büyük değişimlerin ve bunalımların yer aldığı bu zaman dilimi içinde, kuşaklar arasındaki görüş farklılıklarını ve çatışmaları, halk-aydın çelişkisini işlemiştir. Öyle ki tarihsel ve sosyal olayları yansıttığı romanları birbirini bütünleyen bir zincirleniş içinde, çağdaş, siyasal ve sosyal tarihimizin panoramasını vermektedir. Bu yargılarla değerlendirilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir? A) Refik Halit Karay B) Hüseyin Rahmi Gürpinar C) Reşat Nuri Güntekin D) Halide Edip Adivar E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu

20. Bir selam gibi gitti Erzurum'a, Bin selam gibi geldi Sivas'a, Erzurum'dan. Dağlar alçaldı yol vermeğe, Temizlendi ilkımından, karından Analar bacılar yola döküldü, Cephane taşıdı arkasından. Irmaklar suyundan faydalatti, Ağaçlar daldasından. Aşağıdaki eserlerden hangisi konusu yönüyle bu şiirle benzerlik gösterir? A) Devlet Ana B) Kuyucaklı Yusu C) Kiralık Konak D) Huzur Allah'ın Süngüleri TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - SOSYAL BİLİMLER-1 8

AYT/Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler - 1 21. İlk öyküsü “Uğraşsız" 1956 yılında "Seçilmiş Hikâyeler" dergisinde yayımlanan sanatçı, Dost, Yeni Ufuklar, Yeditepe, Ataç, Yelken, Papirüs gibi dergilerde yazdı. 1950'den bu yana, dilin oturmuş sözcük dağarcığı ve söz dizimi kurallarını değiştirerek kısıtlı toplum düzenine başkaldırma niteliğinde, varoluşçu yöneliş ve temalarla yazdığı öykülerinde yeni bir biçim aradı, ilginç bir öykücü olarak karşılandı. Üç öykü kitabı yayımlandı: Hallaç, Gecede, Eski Sevgili. Romanları: Tuhaf Bir Kadin, Karanlığın Günü, Mektup Aşkları, Cüce, Denemelerini Zihin Kuşaklan'nda topladı. Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Pınar Kür B) Latife Tekin C) Leyla Erbil D) Sevgi Soysal E) Nezihe Araz C c

6. Aşağıdakilerden hangisi modernizmi esas alan yapıtların belirleyici özelliklerinden biri değildir? A) Dil ve anlatımda geleneksel tekniklerin dışında arayışlara gidilir. B) Modernizmi esas alan eserler, varoluşçuluk akımından etkilenmiştir. C) Okurların merak duygusunun kamçılanması amaçlanır. D) Yaşamın çok boyutlu ve kavranması zor gerçeklerden oluştuğu savunulur. E) Eserlerde alegorik anlatım önemsenmemiş, olay esaslı metinlerde çağrışımlara geniş yer verilmiştir.

9. Psikolojik roman türünün Cumhuriyet edebiyatında- ki en önemli isimlerinden biri olan fikra, makale, öykü, roman türünde birçok eser kaleme almıştır. Sa- natçının ---- adlı eseri, Türk edebiyatının Batılı teknik- lere uygun olarak yazılan ilk psikolojik romanı olarak kabul edilir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağı- dakilerden hangileri getirilmelidir? A) Mehmet Rauf - Eylül B) Semiha Ayverdi - Mesihpaşa İmamı C) Mutafa Kutlu - Ortadaki Adam D) Peyami Safa - Dokuzuncu Hariciye Koğuşu E) Ahmet Hamdi Tanpınar - Huzur

AYT EDEBİYAT 02 44. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Sevinç Çokum'un hikâyelerinde geleneksel değerler ve milli motifler ön plandadır. B) Mustafa Kutlu'yu Türk öykücülüğünün seçkin isimlerin- den biri yapan olay 2000 yılı ile birlikte başlayan uzun hikâyeciliğidir. Bu tarzda yazdığı Uzun Hikâye, Mavi Kuş, Tufandan Önce sanatçının önemli yapıtlarıdır. C) Necati Tosuner'in oldukça başarılı küçürek hikâyeleri vardir ve sanatçı bunları Yakamoz Avina Çıkmak kita- binin ilk bölümüne almıştır. D) Toplumsal gerçekçilerin gür sesi olan Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf öyküsünde kasaba yaşamını anlatmış- tir. E) Ünlü şair ve romancımız Ahmet Hamdi Tanpınar, Ab- dullah Efendi'nin Rüyaları adlı eseriyle öykü alanında da ses getirmiştir.