Cumhuriyetin İlk Yıllarında Hikâye (1923-1940) Soruları

23. Edebiyatın temelinde İstiklal Savaşı ve Atatürk devrimleri vardır; şiirler, romanlar, hikâyeler bu iki konu ile doğrudan ya da dolaylı olarak bağlantılıdır. Millî edebiyatla başla- yan halka inme, Anadolu'yu tanıma çabası bu dönemin edebiyatında ana ilkelerden olmuş, Türk halkının her kesimi edebiyata girmiştir. Anadolu'ya açılan edebiyat İstanbul'dan neredeyse hiç söz etmemiştir. Yeni kuru- lan devlet ile yapılan bazı devrimleri halka tanıtmak ve benimsetmek görevi bu dönemin sanatçılarına düşmüştür; sanatçı, siyaset ile halk arasında bir köprü olmuş, devrim- leri yorumlamış, açıklamış ve savunmuştur. Bu parçada tanıtılan edebî dönem aşağıdakilerden hangisidir? A) Yedi Meşaleciler C) Feoriati B) Tanzimat D) Servetifünun E) Cumhuriyet Dönemi

3. 1. Örümcek Ağı II. Beyaz Gölgeler III. Göl Saatleri IV. Bulutlara Yakın V. Erenlerin Bağından Yukarıdaki yapıtlardan hangileri Fecriati/Topluluğu'nun üyeşi bir sanatçı tarafından kaleme alınmamıştır? C) μl ve IV A) Ive III D) IY ve V B) II ve V velv 5

8. Aşağıdakilerden hangisi Halit Ziya Uşaklıgil'in Y özelliklerinden biri değildir? A Türk romanını Tanzimat'taki teknik kusurların- 1 dan arındırmış, eserlerinde genellikle ağır bir N dil kullanmıştır. E V Hikâyelerinde Rus yazar Çehov'u örnek alan sanatçı modern anlamda ilk hikâye örneklerini de vermiştir. Roman kişileri genellikle aydın, öğrenim gör- müş, zengin kişilerdir; öykülerinde ise halktan kişilere yer vermiştir. D) Emile Zola, Stendhal, Balzac gibi realist ve na- türalistlerden etkilenmiştir. E) Realizm etkisiyle ruh çözümlemeleri yapmış, karakterlerin psikolojisini ustaca yansıtmayı başarmıştır.

kıskançlığın nesnesi çoğu mal mülktür." sözlerinin numaralanmış yerlerden hangisine getirilmesi gerekir? A) I B) II C) III D) V 34. Türk Dil Kurumu içgüdüyü şöyle tanımlıyor: "Bir canlı türünün bütün bireylerinde akıl ve düşünceden bağımsız olarak doğuştan gelen bilinçsiz her türlü hareket ve davranış." Yani içgüdü; türe özgü, sonradan öğrenilmeyen ve bilince ait olmayan bir dinamik. Eğer öyleyse insan dışındaki bir canlı türünün anneliği için içgüdü tanımını kullanmak mümkünken insanların annelik deneyimini içgüdüsel bir yerden anlamak biraz güç görünüyor. Çünkü insanoğlunun annelik deneyimi; içerisinde arzuyu, reddi, öğrenmeyi, aktarımı, öznelliği, toplumsallığı ve daha birçok bileşeni barındırır. Bu sözler aşağıdaki soruların hangisine karşılık söylenmiş olabilir? A) Annelikten bir içgüdü olarak söz etmek mümkün müdür? BY Annelik içgüdüsü kadınları hemcinslerine göre güçlü ve üstün kılar mı? E) V C) Annelik, kadınların önceden sahip olmadıkları özellikler edinmesini sağlar mı? D) Annelik içgüdüsünün hayvanlardaki en belirgin özellikleri nelerdir? E) Canlılar, içgüdüsel mi yoksa belirli düşünsel aktivitelere bağlı olarak mı hareket eder? DENEME-5 10 35. Bu gör A) T C BE y E) C t 36. Bu aşa A) B) D) E) 2

449 11. "Edebiyat, düşünce, duygu ve hayallerin söz veya yazı halinde, güzel ve etkili bir şekilde anlatılması sanatıdır." Aşağıdakilerden hangisi bu tanımı destekler ni- telikte değildir? A) Duygu, düşünce ve hayaller ne kadar güzel ifade edilirse editsinler, yazıya dökülmeyince edebiyattan sayılmazlar. B) Edebiyatçı, kötü bir olayı güzel ve etkili bir anla- timla edebi eser haline dönüştürebilir. C) Gerçekleşmesi mümkün olmayacak düşünce- ler, güzel bir ifadeyle karşımıza edebi bir ürün şeklinde çıkartılırsa şaşmamalıyız. D) Güzel ve etkili bir anlatımla, gördüğümüz, duy- duğumuz, düşündüğümüz her şeyi edebiyata sokabiliriz. E) Duygu, düşünce ve hayaller, ne kadar güzel olursa olsun güzel ve etkili bir anlatım olmadan edebiyat dünyasına giremezler.

24. • Geleneksel tekniklerin dışına çıkılarak bilinç akışı, iç konuşma, geriye dönüş gibi anlatım tekniklerine yer verilmiştir. Olay, karakter, çevre unsurları önemsizleştirilmiş; simge, imge, bakış açısı, ironi, çağrışım önem kazanmıştır. • İnsan, duygu ve düşünceleriyle karmaşık ve çok yönlü bir varlık olarak ele alınmıştır. • Modern yaşamdaki bireyin bunalımı, toplumla çatış- ması, yalnızlığı, huzursuzluğu, topluma yabancılaş- ması gibi konular işlenmiştir. Aşağıdaki yazarlardan hangisi bu özelliklerin görül- düğü tarzda hikâyeler yazmıştır? A) Necati Cumalı B) Bilge Karasu C) Memduh Şevket Esendal D) Orhan Kemal E) Halikarnas Balıkçısı

ÇAP/AYT 18. Hikâyelerinin merkezine olayı değil, olayın etrafındaki durum ve duyguları yerleştiren yazar, durum/ kesit de- nen modern hikâyeciliğin edebiyatımızdaki en önemli temsilcisidir. Klasik öykü tekniğini yıkarak doğayı ve insanları basit, samimi, hem iyi hem kötü taraflarıyla oldukları gibi fakat şiirsel ve usta bir dille anlatmıştır. Bunu yaparken çoğu Cumhuriyet sonrası sanatçısı gibi Batı'daki gelişmelere bağlı kalmamış, hiçbir ede- bî anlayışın etkisinde hareket etmemiştir. Eserlerinde toplumun meselelerine değil bireyin toplum içindeki sorunlarına yer veren yazar, öykülerinde çoğunlukla kendisinden yola çıkıp bireyler hakkında yazarak in- san gerçeğini anlamaya çalışmıştır. İstanbul ve Ada- lar hikâyecisi olarak tanınan yazar Semaver, Mahalle Kahvesi, Son Kuşlar gibi hikâyelerinde şehirli alt si- nıfın hayatını yazmış; balıkçı, işsiz, kıraathane sahibi karakterleri anlatmıştır. 0 Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden han- gisidir? A) Sait Faik Abasıyanık B) Memduh Şevket Esendal Refik Halit Karay Kenan Hulusi Koray E) Sabahattin Ali 19. Bu şiir akımı, kendisinden önceki şiir anlayışına bir tepki olarak doğdu. Akımı başlatan şair ve arkadaş- Nâzım Hikmet'in top-

5. Evinden yola çıkan Hasan, elindeki pusulayı yatay bir düzleme koyarak dengelenmesini beklediğinde pusulanın görünümü Şekil-l'deki gibi oluyor. Pusula D NS Şekil-l Park A) Havuz Havuz D) Kütüphane Ev Okul Şekil-II Kütüphane Hasan, pusulanın gösterdiği yöne göre hareket ederek Şekil-ll'de üstten görünümü verilen, haritada önce güneye 100 m, sonra batıya 100 m, en son kuzeye 100 m yürüyor. B) Park Kafe Buna göre, Hasan bu hareketinin sonucunda aşağıda verilen hedeflerden hangisine ulaşır? (Kare bölmeler özdeş ve bir ke- narı 100 m'dir. Pusula yalnız yerin manyetik alanından etkilen- mektedir.) 100 m ni E) Kafe C) Okul

7. (1) Sabah erkenden albayıma gittim. (II) Bugün sabahtan akşama kadar radyo dinleyeceğiz, dedim. (III) Radyoyu açtım, dinlemeye başladık ama o, hâliyle sıkıldı. (IV) Bunun üzerine onu zayıf bulduğumu, artık onu görmek istemediğimi açıkça söyledim yüzüne. (V) Susarak oturuyoruz epeydir ben bu satırları yazarken. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde sifat kullanılmıştır? A) I €) III E) V

9. Yakınlarımıza, tanıdıklarımıza onlarla haberleşmek amacıyla yazdığımız mektuplara özel mektup adı I verilir. Teşekkür mektupları; kutlama, davet, bas sağlığı dileme gibi amaçlarla yazılmış olan mek- || tuplar da özel mektuplar içinde değerlendirilebilir. Resmî ya da özel kurumlara yazılan mektuplar ise ||| iş mektupları olarak kabul edilir. Ayrıca mektup biçiminde yazılan öyküler, romanlar, eleştiriler, IV gezi yazıları da vardır; ancak bu tarz eserler bizim edebiyatımızda verilmemiştir. V Bu parçadaki numaralanmış bölümlerden han- gisinde bilgi yanlışı vardır? C) III. A) I. B) II. D) IV. E) V.

Mil 12. Aşağıdakilerden hangisi, Yahya Kemal ile Ahmet Ha- şim'de ortak özellik değildir? A Sanat için sanat" anlayışına sahip olma Batı şiirini yakından izleme Divan şiirinin geleneksel özelliklerini savunma Toplumsal temalar ele almama E) Aruz ölçüsüyle yazma

Türkiye'de yer alan akarsuların özellikleri ile ilgili, 1. Akarsular genellikle derin ve dar vadilerde hızlı bir akışa sahiptir. II. Akarsuların hepsi denge profiline ulaşmıştır. III. Ülke genelinde yağış rejiminin düzensiz olması, akar- su rejimlerinin de düzensiz olmasına neden olmuştur. IV. Akarsuların tamamı denizlere dökülmektedir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III D) Il ve IV C) N ve Ill E) III ve IV

13.-16. SORULARDA, CÜMLEDEKİ BOŞLU- GU ANLAM BAKIMINDAN EN UYGUN BİÇİM- DE TAMAMLAYAN SEÇENEĞİ BULUNUZ. Farklı ülkelerde sesini duyurmak isteyen bir sa- natçı için en kestirme yol zira evrensele açı- lan yol ulusallıktan geçer. A) insanlığın ortak değerlerini konu edinmektir, Beski eserlerini yeniden harmanlamaktır, 363 ‒‒‒‒ çağdaş edebiyatı örnek almaktır, Deserlerini evrensel değerlerle zenginleştirmektir, kendi toprağının özsuyuyla beslenmektir, CÜMLE TA

waşayan, m Fikret. addeme terme- m için se- k- me J- 6-E lenemez? YINLARI A) Olağanüstü kişilerin başından geçen olağan tü olaylar anlatılır. B) Kalıplaşmış sözlerden oluşan bir tekerleme lümü ile başlar. C) İyiler ile kötülerin mücadelesi şeklinde geçen olaylar sonucunda iyiler ödüllendirilir, kötüler o zalandırılır. (D) Kişilerin iç dünyası ve yaşadıkları çatışmalar de taylı bir biçimde ele alınır. E) Olaylar belirsiz bir geçmiş zamanda, hayal mekânlarda geçer. 10. Durum öyküleri, bir olayı değil; günlük yaşamın her- hangi bir kesitini ele alıp anlatan öykülerdir. Bu öy- külerde; serim, düğüm, çözüm planına uyulmaz. Bu hikâyelerde, merak ve heyecandan çok, duygu ve hayallere yer verilir; fikre önem verilmez, kişiler ken- di doğal ortamlarında hissettirilir. ---- bu öykü türü- nün önemli bir temsilcisidir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Ömer Seyfettin B) Reşat Nuri Güntekin C) Sabahattin Ali D) Refik Halit Karay E) Memduh Şevket Esendal 7-B 8-A 9-D B C 2

an 18. Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının roman ala- nındaki en önemli isimlerinden biri olan Reşat Nuri Güntekin, iki ciltlik ---- eseriyle gezi edebiyatının en güzel örneklerinden birini verir. Anadolu'da yaptığı memuriyetler dolayısıyla yakından tanıma fırsatı bulduğu Anadolu; insanı, coğrafyası, kültürü, tarihi, yaşama biçimi, ızdırabı, sefaleti, ihtişamı ve her tür- lü manzarasıyla Reşat Nuri'nin bu eserinde yer alır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki eserler- den hangisi getirilmelidir? Memleket Hikâyeleri B) Anadolu Notları C) Çankaya D) Canım Anadolu Mavi Anadolu 19. Faruk Nafiz Çamlıbel'in Sanat adlı şiiri, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde "romantik memleketçi eğilimin" poetikası olarak değerlendirilen bir öncü yapıttır. Çamlıbel'in, aşağıdaki dizelerde görüldüğü gibi,

Modern hayatın getirdiği zaman azlığı, hızlı tüketim alls kanlığı hikâyeyi yeni arayışlara iter. Bu ihtiyaçları karşılaya- bilecek en iyi teknik ise yoğunlaşma ve dolayısıyla yeni bir tür olarak uygulanan küçürek öyküdür. Yalınlık, sadelik, yo- ğunluk ve çarpıcılık gibi özellikleri bir araya toplayan küçü- rek öykü, karakter tahlili, betimleme ve mekân etkisini en aza indirir. Daha çok "ileti" amacı güden küçürek öykünün, henüz kuramsal yapısı tam olarak ortaya konamamıştır. 5. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi bu parçada söz edilen hikâye türünde eser vermemiştir? A) Ferit Edgü B) Tarık Günersel C) Murat Yalçın D) Tezer Özlü E) Ahmet Hamdi Tanpınar