Destan Soruları

D) Türeyis E) Er Manas 20 5 17. Emevilerin 8. yy.da Bizans'la yaptıkları savaşlarda şöhret kazanmış kimi kaynaklara göre Arap asıllı Abdullah; kimi kaynaklara göre de bir Türk kumandanının adı etrafın- da gelişen menkibelerden oluşmuş bu destan daha çok Selçuklu-Osmanlı sahasında söylenmiştir. Hindistan'dan Mağrip'e uzanan bir coğrafyada devlerle sihirbazlarla da savaşan kahraman atı Aşkar Devzâde yardımıyla düş- manlarni dize getirmiştir. Bu parçada tanıtılan İslami dönem Türk destanı aşa- ğıdakilerden hangisidir? A) Manas Destanı B) Danişment Gazi Destanı C) Köroğlu Destanı Battal Gazi Destanı E) Satuk Buğra Han Destanı AYT SORU BANKASI

1. Eski Hun hükümdarlarından birinin çok güzel iki kız vardı. Hükümdar bunların ancak Tanrılarla evlenebileceklerine inandığı için, kızlarını insanlardan uzak tutmayı düşündü. Ülkesinin kuzey taraflarında yüksek bir kule yaptırdı, kızları oraya kapattı ve Tanrı'nın gelip bunlarla evlenmesi için yal- varıp yakardı. Bir kurt, kulenin çevresinde dolaşıp ulumaya başladı ve kulenin dibinde kendisine bir in yaptı. Küçük kız, bunun Tanrı olduğunu anladı, ablasıyla birlikte aşa- ğıya indi. Kurtla kızların evlenmelerinden Uygurlar ortaya çıktı. Bunların sesi kurt sesine benzerdi, şarkı söyledikleri zaman kurt gibi haykırırlardı. Bu parçada sözü edilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bozkurt Destanı B) Türeyiş Destanı C) Göç Destani D) Yaradılış Destani E) Ergenekon Destanı

12. İskender, Semerkant'ı geçip Türk yurtlarini almak üzere harekete geçtiği zaman, ---- adında bir genç, Türkistan'da hükümdardır. Uygurların yanına gitmiş, Uygurlar gece baskınında İskender'in öncülerini bozguna uğrat- mıştır. Bu destana göre İskender, Türkistan'a geldiğin- de Türkmenlerin dışındaki Türkler doğuya çekilmişlerdir. İskender Türkistan'da direnişle karşılaşmadığı için iler- lememiştir. Büyük ölçüde çadırlarda yaşayan Türkler, İskender'in seferinden sonra yerleşik hayata geçmişlerdir. Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Timur B) Alp Er Tunga C) Oğuz kağan D) Mete Han E) Şu

6. Hun ülkesinin kuzeyinde So adı verilen bir ülke vardı. Burada, Hunlarla aynı soydan olan Göktürkler otururdu. Bir gün Göktürkler So ülkesinden ayrıldılar. Bu sırada başlarında Kağan Pu adlı bir yiğit vardı. Kağan Pu'nun on altı kardeşi bulunuyordu. On altı kardeşten birinin annesi kurttu. Annesi Göktürklerce en kutsal yaratıklardan biri olarak bilinen ve böyle kabul edilen bir kurt olduğu için delikanlı, rüzgârlara ve yağmura söz geçirir, bu iki kuvveti buyruğu altında tutardı. Bununla beraber, So ülkesindeki yurtlarından ayrılan Göktürkler düşmanlarının baskınına uğradılar. Bu baskında düşmanlar bütün Göktürkleri yok ettikleri gibi on altı kardeşten sadece birisi kurtulabildi. Kurtulan delikanlı annesi kurt olan idi. Bu delikanlının da, birisi yaz, diğeri de kış ilahının kızı olan iki karısı vardı. Baskından sonra her ikisinden ikişer oğlu oldu. Zamanla kalabalıklaşıp çoğalan halk, çocuklardan en büyüğünü kendilerine hakan seçtiler. Bu paragrafta özetlenen destan aşağıdakilerden han- gisidir? A) Türeyiş Destani B) Alp Er Tunga Destanı C) Göç Destani D) Bozkurt Destanı E) Ergenekon Destanı

2. 2 Bir kurt ki erkek bir kurt! Gök tüylü, gök yeleli! Bu kurt döndü Oğuz'a, bakmadan sağa sola, Dedi: "Ey Oğuz şimdi ordunu çıkar yola, Baş çekip göstereyim, doğru yol nerde ola!" Oğuz kağan bakti ki erkek kurt önde gider, Ordunun öncüleri, bozkurdu gözler gider. Oğuz bunun görünce ne çok sevinmiş idi Alaca aygirina severek binmiş idi UĞUR Bu parçada destanlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Belirli bir nazım birimiyle yazılması B) Ölçü kurallarına uyulması C) Olağanüstü ögelere yer verilmesi D) Sanat yapma amacıyla yazılması E) Olay zamaninin belirli olması 5. 1. Şu vad:

2 hini de- Dede Korkut söylemiş: "Allah Allah demeyince işler düzel- mez, kadir Tanrı vermeyince er zenginleşmez. Ezelden yazılmasa kul başına kaza gelmez, ecel vakti ermeyince kimse ölmez Ölen adam dirilmez, çıkan can geri gelmez." Bu parçadan Dede Korkut Kitabı'yla ilgili aşağıdakile- rin hangisine ulaşılabilir? za- aro- nde aki lir? A) Hakkı verilmiş bir yaşamın ancak Allah sevgisiyle mümkün olduğu vurgulanır. B) İnsanın ve doğanın her zaman bir bütünün iki önemli parçası olarak kalacağı dile getirilir. C) Hayatın bir kere yaşanacağını bilerek buna uygun davranmak gerektiği salık verilir. D) Yaşamın damıtılmış hâli, özlü sözlerle aktarılır. E) Türk töresinin gelecek kuşaklara aynen öğretilmesi gerektiği söylenir

1. 8. 12. yy. da oluşup 13. yy. da yazıya geçirilen destanın kahramanı Battal Gazi'nin torunudur. Bilgili, dindar, usta bir kumandandır. II. Bati Türkistan'dan Rumeli'ye kadar Türk coğrafya- sında kabul gören ortak destan kahramanıdır. Kah- ramanın babası Bolu Beyi'nin seyisidir. Könoplu III. Orta Asya'da yaşayan Türk boyları arasında 13. yy. da doğup gelişen destan, Moğol hükümdarının ha- yatini anlatır. IV. Türkleştirilmiş bir Arap savaşçısının İslamiyet'i yay- mak için verdiği mücadelenin ahlatıldığı destanda kahramanın “Aşkar Devzâde” isimli atı da anlatılır. V. Kırgız Türklerine ait olan destan halen dünyanın en uzun destanı kabul edilir. Numaralanmış yerlerde aşağıdaki destanlardan han- gisine ait bilgiye yer verilmemiştir? A) Satuk Buğra Han Destanı B) Köroğlu Destani C) Seyyid Battal Gazi Destani D-Cengizhan Destanı E) Danişment Gazi Destanı

2. Destanlarla ilgili aşağıdaki genellemelerden hangisi yan- lıştır? A) Dünya edebiyatındaki destanların birçoğunda "ulusal kahraman - düşman" zıtlığı dikkati çekmektedir. B) Destanlar; bir olayı yere, zamana kişiye bağlayarak an- latan ilk edebi türlerdir. C) Destanlar toplumunun ortak değerleri üzerine kurulduğu için bireyleri birbirine bağlamıştır. D) Destanlardaki mitolojik ögelerin dönemin zihniyeti ve toplumsal yaşamıyla ilgisi yoktur. E) Dünya ve Türk destanları doğal ve yapay olmak üzere ikiye ayrılır. UĞUR

2. L. Işık II. Ağaç III. Ok-yay IV. Demir V. Bozkurt UĞUR Yukarıdaki mitolojik ögelerden Türk destanlarında yer alanlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? A) I ve II B) I, II ve V C) II, III ve V D) II, III, IV ve V E) I, II, III, IV ve V

gücü i deve dışarı günü önce Onda Bu p 4. Uygurlar, Çinlilerle çok savaştı. Bu savaşlara son vermek için Uygur hükümdarı oğlunu bir Çin prensesi ile evlendirmeye karar verdi. Çinliler, prensese karşılık hükümdardan Tanrı Dağı'nın eteğindeki Kutlu Dağ adını taşıyan kayayı istediler. Uygurlar, kayayı verdi. Çinliler kayayı götürmek için kayanın etrafında ateş yaktılar, kaya kızınca kayanın üzerine sirke döktüler. Ufak parçalara ayrılan kayayı arabalara koyarak Çin'e taşıdılar. Memleketteki bütün kuşlar, hayvanlar kendi dilleriyle bu kayanın gidişine ağladi. Bundan yedi gün sonra da Uygur hükümdarı öldü. Kitlik ve kuraklık oldu. Uygur Türkleri, bu sebeple yurtlarını bırakarak göç etmek zorunda kaldılar. gisi A) B) C) Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisi- dir? D) E) A) Türeyiş B) Göç D) Oğuz kağan C) Ergenekon E) Bozkurt

7. Yine günlerden bir gün Oğuz kağan bir yerde Tanrı'ya yakarırken Karanlık bastı birden, bir ışık düştü gökten! Öyle bir ışık indi, parlak Ay'dan Güneş'ten! Oğuz kağan yürüdü yakınına işığın Oturduğunu gördü ortasında bir kızın. Bir ben vardı başında, ateş gibi ışığı, Çok güzel bir kızdı bu, sanki Kutup Yıldızı! Öyle güzel bir kız ki gülse gök güledurur! Kız ağlamak istese gök de ağlayadurur! Oğuz kızı görünce aklı gitti başından Kıza vuruldu birden, kızı sevdi gönülden Gebe kalmıştı kız, gün geceler dolunca Gözler aydın oldu, üç oğlancık doğunca Birinci oğlancığa Gün adini koydular, İkinci oğlanaysa, Ay adını buldular Yıldız olsun üçüncü, diye memnun oldular! Bu parçada ne anlatılmaktadır? A) Oğuzların Kağan olması B) Oğuz'un Göğün kızıyla evlenmesi C) Oğuz'un olağanüstü gücü D) Destanı oluşturan olağanüstü olaylar E) Oğuz'un olağanüstü güçlerle mücadelesi

4. Aşağ aras! 1. İslamiyet etkisinde söylenmiş ilk büyük destandır. Dünyanın en uzun destanı da sayabiliriz. Altı yüz bin dizeden oluştuğu bilinen destana hâlâ eklemeler yapılmaktadır. Destanda Kir- giz-Kalmuk savaşlarında öne çıkan bir kahramanın çevresinde gelişen olaylar anlatılmaktadır. A) B c Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Manas Destanı B) Battal Gazi Destanı C) Oğuz kağan Destanı D) Edige Destani E) Atilla Destani

5. Olay esasına bağlı türlerde, 1. Olay örgüsü II. Olayı yaşayan kahramanlar III. Olayın yaşandığı mekan IV. Olay zamanı V. Öyküleyici ve betimleyici anlatım gibi temel nitelikler vardır. Yukarıda verilen özelliklerden hangileri doğal destanlarda, diğer türlere göre daha belirsizdir? A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV. D) IV. ve V. E) II. ve V. Metin Olsun dediler. Onun resmi işte budur: Ondan sonra da yine, sevinç, neşe buldular. Yine günlerden bir gün: nudin aldu gözleri, renklendi , ışık doldu, erkek oğlu oldu.

12. Türk destanları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yan- liştır? A) Köktürklere ait Ergenekon Destanı'nda, düşmanla- rindan kaçan Türklerin, mahsur kaldıkları bölgeden demirden bir dağı eriterek çıkması anlatılır. B) Hunlara ait Türeyiş Destanı'nda, Türklerin bir kurt- tan türeyerek çoğalmaları anlatılmaktadır. C) Saka Türklerine ait Alp Er Tunga Destanı'nda, İran ile yapılan mücadeleler anlatılır. D) Hunlara ait Oğuz kağan Destanı'nda, Mete Han'ın mücadeleleri anlatılır. E) Uygurlara ait Göç Destanı'nda Türklerin Kutsal Yada Taşı'nı kaybetmesi ve lanetlenmesi anlatılır.

9. 6. Arapların Zülkarneyn dedikleri İskender, Semerkand'ı geçip de Türk yurduna yöneldiği zaman Türklerin hükümdarı Şu idi. Şu, genç bir hükümdardı, elinde büyük ve kuvvetli bir ordu vardı. Balasagun yakınındaki Şu Kalesi'ni bu hakan yaptırmıştı. O zaman bu hükümdara diyorlar ki: "İskender yaklaştı . Ne emredersin? Onunla savaşalım mı? Bize buyruğun nedir?" Daha önce, Hucend Irmağı kıyılarına kırk kumandan gönde- ren Şu'nun gönlü rahattı. Bu kırk kişi kimseye görünmeden gittiklerinden ordunun bundan haberi yoktu. Bunlar, orada geceleyecek ve İskender'in yaklaştığını haber vereceklerdi. Bu parçadan destan dönemi ile ilgili, aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Destan döneminin siyasi yapısı B) Destan döneminin kültürel yapısı C) Destan döneminin tarihi D) Destan döneminin sosyal yapısı E) Destan döneminin ekonomik yapısı UR 7 Yapay ve doğal destanların karşılaştırılmasıyla ilgili aşa- ilerden hangisi yanlıştır?

2. Destan dönemi ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? 4. Çurçı ad Bu kizi a Birgün "Çurçi'y Bu çu On do Bu p A) Destan döneminde şiir, müzik ve dinsel danslarla iç içedir. B) Destan döneminde sığır, şölen, yuğ gibi törenler vardır. C) Destan dönemi ile ilgili bilgileri tezkirelerden, Fuzuli'nin eserlerinden edinmekteyiz. D) Destan döneminde olan kişiler için yuğ töreni düzenlenir, sagular söylenir. E) Destan döneminde söylenen eserlerde ortak motifler vardır. A) E B) C) D) E