Destan Soruları

DENEME - 12 8. 12. E C 24. A 5): Zaman geçti, çaglar akti; Kayı ile Tokuz Oğuz'un bir- çok çocuğu oldu. Kayı'nın çok çocuğu oldu, Tokuz Oğuz'un daha az oldu. Kayı'dan olma çocuklara Kayat dediler. Tokuz'dan olma çocukların bir bölu- müne Tokuzlar dediler, bir bölümüne de Türülken. Yillar yılı bu iki yiğidin çocukları Ergenekon'da kal- dilar: çoğaldılar, çoğaldılar, çoğaldılar. Aradan dört yüz yıl geçti. Dört yüz yıl sonra kendileri ve sürüleri o denli çoğaldı ki Ergenekon'a sığamaz oldu. Çare bulmak için kurultay topladılar. Dediler ki: "Atalarımızdan işittik; Ergenekon dışında geniş ülkeler, güzel yurt- lar varmış. Bizim yurdumuz da eskiden o yerlerde imiş. Dağların arasını araştırıp yol bulalım. Göçüp Ergenekon'dan çıkalım. Ergenekon dışında kim bize dost olursa biz de onunla dost olalım, kim bize düşman olursa biz de onunla düşman olalım." Türkler, kurultayın bu kararı üzerine, Ergenekon'dan çıkmak için yol aradılar; bulamadılar. O zaman bir demirci dedi ki: "Bu dağda bir demir madeni var. Yalin kat demire benzer. Demirini eritsek belki dağ bize geçit verir." Gidip demir madenini gördüler. Dağın geniş yerine bir kat odun, bir kat kömür diz- diler. Dağın altını, üstünü, yanını, yönünü odun-kö- mürle doldurdular. Yetmiş deriden yetmiş büyük körük yapıp yetmiş yere koydular. Odun kömürü ateşleyip körüklediler. Tanrı'nın yardımıyla demir dağ kızdı, eridi, akiverdi. Bir yüklü deve çıkacak denli yol oldu. 12. B 24. B B 12. D B 24. A A 12. B A 24. B Sonra gök yeleli bir Bozkurt çıktı ortaya; nereden geldiği bilinmeyen. Bozkurt geldi, Türk'ün önünde dikildi, durdu. Herkes anladı ki yolu o göstere- cek. Bozkurt yürüdü; ardından da Türk milleti. Ve Türkler, Bozkurt'un önderliğinde, o kutsal yılın, kut- sal ayının, kutsal gününde Ergenekon'dan çıktılar. Ergenekon Destanı'nın günümüz Türkçesiyle düzyazıya çevrilmis bu bölümüyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Al Furk destanlarında görülen motiflere ver veril- miştir. B) Anlatı coşkunluktan durağanlığa doğru bir seyir izlemiştir. Türklerin eski yaşantısına, sosyal yapısına ait ayrıntılar yer almıştır. D) Zaman atlatma tekniğine başvurulmuştur. Tüm milleti etkileyen olaylar, olağanüstü bir şekilde dile getirilmiştir. 85

AYT / TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 5. 7. Aşağ Zülkarneyn (İskender) Semerkant'ı geçerek Türk ülkesine yönelince Türk hakanı, Hucend Irmağı kıyısına kırk gözcü yerleştirerek ona karşı tedbir almış. şiirt AVC E BE Bu parçada bir bölümü örneklendirilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir? A) Manas B) Şu C) Oğuz kağan D) Göç E) Bozkurt C) C D)

9. I. Türklerin demir dağı eritip bulundukları yerden çık- maları ve büyük bir devlet kurmaları C II. Saka hükümdarının Makedonya Kralı Büyük İskender'le mücadeleleri III. Batı Hun imparatorunun yaşamı ve kahramanlıkları IV. Kutsal taşı Çinlilere veren Uygurların Tanrı tarafından cezalandırılmaları Aşağıdaki destanlardan hangisi numaralanmış konu- lardan hiçbiriyle ilişkilendirilemez? A) Şu Destani B) Oğuz kağan Destanı C) Ergenekon Destanı D) Göç Destani E) Attila Destani

6. Milletleri derinden etkileyen, tarihi ve sosyal olayları anlatan uzun manzum eserlere destan denir. Destanlar 1 doğuş, yayılma ve derleme olmak üzere üç aşamadan II meydana gelir. İslamiyet öncesi Türk destanları için Yaratılış, Bozkurt, Gilgamış; İslam etkisindeki destanlar III içinse Manas, Köroğlu, Danişment Gazi destanları örnek IV verilebilir. Günümüze yakın zamanlarda destan kurallarına uyularak yapay destanlar da yazılmıştır. “Çanakkale V Şehitlerine" şiiri bu destan türünün önemli bir örneğidir. Altı çizili kısımların hangisinde bilgi yanlışı yapılmış- tır? A) BII C) HT D) IV E) V

Türk Dili ve Edebiyatı 10. Ergenekon Destanı'nda; Ergenekon'a sığma- yan Türklerin yiyecek sıkıntısı çekmeye başla- ması, tesadüfi etmenler motifiyle demiri bulup eritmesi ve Ergenekon'dan ayrılması anlatıl- maktadır. Göç Destanı'nda Uygur ülkesinin Kutsal Kutlu Dağ isimli koca kaya parçasının parçalanıp Türk yurdunun bölünmez bütünlüğünün dağıl- ması sonucu halkın göç etmesi anlatılmakta- dır. Bu bilgiler doğrultusunda her iki destanla ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabiilr? A) Her savaşın sonunda anlaşmaya varıldığına B) Varlığını devam ettirmesindeki ana etmenin ekolo- jik unsurlar olduğuna C) Türk milletinin olağanüstü doğa olaylarıyla ortaya çıkarak çoğaldığına D) Her iki destanda da göç temasının işlendiğine E) İlk insanların ve Türk boylarının ortaya çıkışının ana tema olduğuna 2004

8. Aşağıdaki destanlardan hangisi çekirdek, yayılma, der- leme esaslarına göre oluşmuş bir destan özelliği taşı- maz? ) > A) Gilgamış » Dogal B) Şehname » boga C) Kalavela → hogal D) Kurtarılmış Kudüs > Uopay E) ilyada - Odysseiau Dogal )

12. Kahramanlık konulu Türk destanlarında olaylar, atli gö- çebe yaşam tarzının gerektirdiği "alp" tipi etrafında ge- lişir. Mensubu olduğu toplum tarafından ideal tip olarak kabul edilen alp tipi, bütün iyi huylara sahip, kahraman, mücadeleci bir kişidir. Mücadelesini, bir parçası olduğu toplum yararına verir. Aşağıdaki destanlardan hangisinin kahramanı bu parçada sözü edilen "alp tipi"ne örnek gösterilemez? A Alp Er Tunga Destanı B) Qğuz kağan Destanı C) Şu Destani D) Manas Destanı E) Ergenekon Destanı

8. Ewelce ancak su vardı; yer, gök, Ay ve Güneş yoktu. Tanrı (Kuday) ile bir "kişi" vardı. Bunlar kara kaz şekline girip su üzerinde uçuyorlardı. Tanrı hiçbir şey düşünmüyordu. Kişi rüzgâr çıkarıp suyu dalgalandırdı ve Tanrı'nın yüzüne su serpti. Bu kişi kendisinin Tanrı'dan büyük olduğunu sandı ve suyun içine dalıverdi. Su içinde boğulacak oldu: “Tanrı, bana yardım et!" diye bağırmaya başladı. Tanrı, "Yukarı çık!” dedi. O da sudan çıkıverdi. Tanrı şöyle buyurdu: "Sağlam bir taş olsun!" Suyun dibinden taş çıktı. Tanrı ile kişi taşın üzerine oturdular. Tanrı, “kişi"ye, "Suya dal, oradan toprak çıkar!" dedi. Kişi, suyun dibinden toprak çıkarıp Tanrı'ya verdi. Bu metin aşağıdaki destanların hangisinden alıntılanmış olabilir? A Manas Destanı B) Yaratılış Destani C) Türeyiş Destan D) Göç Destant E) Şu Destanr n Diğer sayfayag 3

5. Divan edebiyatında hiciv türünde çok başanlı eserler veril- miştir. Bunlar arasında Fuzuli'nin "Şikayetname"si, Şeyhi'nin "Harname'si”, Şeyh Galip'in "Hüsnü Aşk", Nef'i'nin "Siham-1 M Kazası", Bağdatli Ruhi'nin Terkib-i Bend"i sayılabilir. Yukarıda numaralanmış yerlerin hangisi doğru bir örnek değildir? B) II. C) III. AL D) IV. E) V. oñidali bilgilerden hangisi ayraçla belirtilen divan

amar 1 Ummak Oyalamak 8. İnsanoğlu var oluşundan bu yana ---- ile iletişim kurmuştur. Bunu yaparken farklı iletişim araçlarından, zaman içinde bu araçları ve iletişimin şeklini geliştirmiştir. Müziğin insanın var oluşuyla ortaya çıktığı ---- bir iletişim aracı olarak derin bir geçmişe sahip olduğunu söylemek mümkündür. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? A) etrafı - vazgeçmiş - bilindiğinde B) arkadaşları - etkilenmiş - farz edildiğinde el toplum - uzaklaşmış- denildiğinde D cevresi - yararlanmış - düşünüldüğünde E) komşuları - faydalanmış - algılandığında Hep Bir Allion Periya

Bu parca aşağıdaki destanların hangisinden alınmış ola- bilir? P. E G E M Y A Y 0.ww >>-Z-C- A) Alp Er Tunga B) liyada ve Odysseia Oğuz kağan DJ Şehname E) Ramayana N L en A R 6. Bir yazar tarafından kaleme alınan; bir olay örgüsü ve kur- gulamanın olduğu destanlara yapay destan denmektedir. Türk edebiyatında da farklı dönemlerde yapay destan ör- nekleri verilmiştir. Mehmet Akif Ersoy, Cahit Külebi gibi isimler de bu türde eser veren sanatçılarımızdandır. er Aşağıdakilerin hangisinde bu parçada ismi geçen yazar- lara ait olan yapay destanlar bir arada verilmiştir? - A) Çanakkale Destani - Sakarya Meydan Savaşı B) Genç Osman Destani - Kuva-yı Milliye Destanı C) Oç Şehitler Destanı - Sakarya Meydan Savaşı Çanakkale Şehitleri Destani - Kurtuluş Savaşı Destani E) Kurtuluş Savaşı Destani - Kuva-yi Milliye Destani 101

1. Aşağıdaki yapıtlardan hangisinde, Üç otuz, on yaşunuz tolsun, Hak size yaman götürmesün Adını ben virdüm yaşını Allah virsün Ağ sakallı baban yiri uçmak olsun Gelimli gidimli dünya En sonucu ölümlü dünya sözleri kullanılmış olabilir? A) Divan-ı Hikmet B) Atabetü'l Hakayık C) Kutadgu Bilig D) Dede Korkut mesnevi E) Risaletü'n-Nushiyye

Doğal Dünya Destanları Homeros (Yunan) ilyada ve Odysseia Firdevsi (İran) Şehname Lönnort (Fin) Kalevela Lied (Alman) Nibelungen Hint Mahabarata / Ramayana ca ile Türkçe rustu_hocanın_ders_notları Rüştü Hoca EDEBİYAT Anlatiyor o

2. ----; göstermeci tiyatronun, 1898-1956 yılları arasında ya- şamış Alman şair, oyun yazarı ve tiyatro yönetmeni Ber- told Brecht tarafından geliştirilmiş ve zenginleştirilmiş bi- çimidir. Türk edebiyatında Haldun Taner'in -- adlı eseri bu türün en güzel örneğidir. Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerin hangi- sinde verilenler getirilmelidir? A) Trajedi - Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım - B) Epik tiyatro - Keşanlı Ali Destanı C) Dram - Fazilet Eczanesi D) Absürt tiyatro - Astronot Niyazi E) Komedya - Zilli Zarife

A 11. Oğuz insanları; kara kaşlı, kara veya ela gözlü, açık ten- lidirler. Ellerini bağırlarına basarak selam verirler. Sevi- nince yumruk tokuşturup gülerler. İri yarı olanları vardır. Cübbe, sarık, börk, çizme, kuşak gibi giyim türleri ve ka- dinlarda küpe, yüzük gibi takı türleri görülmektedir. Yaşlı- lar sakallıdır, gençler bıyıklıdır. Kızlar ellerine kına yakar- lar. Halk arasında "alp”lik büyük bir özelliktir. Halkın çoğu savaşçıdır. Hatta bu özellik, doğal olarak kadınlarda da gözlemlenmekte olup çoğu yerde karşımıza çıkmaktadır. Alplerin çoğu aynı zamanda ozandır ve sırtlarında kopuz- larını taşırlar. İçerik özelliklerine bakılarak bu tespitlerin aşağıdaki eserlerden hangisiyle ilgili olduğu söylenebilir? A) Divanü Lügat't Türk B) Kutadgu Bilig C) Divan-ı Hikmet D) Muhakemetü'l Lügateyn E) Dede Korkut Hikâyeleri

1. Gilgamış II. Cilgin Orlando III. Kurtarılmış Kudüs IV. Kalevala V. Ergenekon Yukarıdaki numaralanmış destanlardan hangileri "yapma" destandır? A) I ve II B) II ve IV C) III ve V D) II ve III E) IV ve V