Deyimler ve Atasözleri Soruları
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri5. Atasözleri, kullanan halkın deneyimlerinden yola çıkarak
söylenen, nasihat içeren sözlerdir. Dilden dile aktarılarak
günümüze ulaşmışlardır.
1. "Rüzgâr esmeyince yaprak oynamaz." sözü, meydana
gelmiş hiçbir olay nedensiz değildir.
II. "Cambaz ipte, balık dipte gerek." sözü ile kişi, uzman-
lığının gereği ne ise onu yapmalıdır ifade edilir.
III. "Deliden al uslu haberi." sözü, akıl sağlığn yerinde ol-
mayanlardan her zaman doğru haberler alınır.
IV. "Çabalama ile çarık yırtılır." sözü, olmayacak işi zorla
yapmaya çalışan zarara uğrar.
V. "Lokma çiğnemeden yutulmaz." sözü, bir işin iyi so-
nuçlanması için gereken ehemmiyet ve çalışma gös-
terilmelidir.
Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden hangisinin
açıklaması yanlış verilmiştir?
A) 1
B) II
Coun
D) IV
E) V
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriETKİNLİK - 1
1994-
Aşağıdaki dizelerdeki istiarelerin türünü belirtiniz.
Dizeler
Açık Kapali
istiare istiare
1. Dallanıp budaklanıp içimi sariyorsun
v
2. İki nehir akıyor gözlerinden
rebir goli
gol
3. Kurban olam kurban olam
Beşikte yatan kuzuya karne sibl, boken
v
4. Savur beni rüzgâr, dağın ötesine
5) Kurudu yapraklarını döktü
Bir vefasızın yüzünden ja
6. Geldin kondun dalıma
Habersizce ey sevgilim gibso
v
V
7. Dalgalanıp coşarım sana ulaşmak için
Sin hon
8.) Demek sen de ümidi kestin artık meleğim
Aşktan terhis mi olur, bense hep seveceğim
9. Gökten bir inci seçemeyen gemici
Yol bulamadı gemisine
10, Taç yaprakları döküldü soldu bu gönlüm
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriGerçek
Mecaz
rinin gerçek anlaml, Han
Mecaz
Deyim
Dudak bükmek
Dilinde tüy bitmek
Yükte hafif, pahada ağır
Çoğu gitti azı kaldı
Dirsek çevirmek
Para ile değil sıra ile
yaşam tarzından, inançlarından, geleneklerinden izler taşır.
estinde namazında olmak
mahalle kahvesi gibi
Örnek Soru 2
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili deyim "merak
edip gizlice dinlemek, işitmeye çalışmak" anlamına gelmek-
laştım.
mediği-
ha adla
ak yaz-
rozan
tedir?
A) Karşı masadakiler konuşurken o da kulak kabartmış dinli-
yordu.
erden
B) Bu dedikodular onun da kulağına calinmiş olmalı.
C) Herkes kulağı tetikte müdürün kapısında bekliyordu.
D) Sınıfta bütün öğrenciler kulak kesilmiş öğretmenlerini din-
liyorlardı.
E) Öğretmen ders anlatırken kulağını açıp dinlemelisin.
(1985/ÖYS)
YGS)
Gücenmek, alınmak
Karşıt olan iki yanı desteklemek
Olmayacak yerden çıkar sağlamaya çalışmak
En çok kızacağı şeyi yapmak veya sözcük söylemek
Gerekli bir sözü tam zamanında ve yerinde söyleyerek
karşısındaki kimseyi susturmak, zekice davranmak
Birinin evini barkını dağıtmak
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriTest 03
7.9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.
(1) Empati kurabilmek için karşımızdaki insanın yaşadığı olayı
yaşamak zorunda değiliz elbet. (II) Biz onun yaşadıklarında
kendimizi görelim, kendimizi onun yerine koyup aynı duyguları
yaşayalım ve olaya onun bakış açısından bakabilelim bu
yeter. (III) Ama burada daha da önemli olan hissetiklerimizi
ona iletebilmektir. (IV) Ancak o zaman karşımızdakiyle empati
kurmuşuz demektir. (V) Karşımızdakine onu anladığımızı
ifade edemez ve yanlış ifade edersek onunla empatí kurmuş
sayılmayız. (VI) Empati kurarken dikkat edilmesi gereken
bir başka konu da vücut dilidir. (VII) Karşımızdakinin sadece
sözel tepkilerine değil, ses tonuna, konuşma temposuna, jest
ve mimiklerine hatta duruşuna bile dikkat etmek gerekir.
7. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf
hangi cümleyle başlar?
E) VII.
C) V.
D) V.
B) IV.
A) III.
8. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) I. cümlede, bir kesinlikten söz edilmiştir.
BY III. cümlede, karşılaştırma yoluyla önem belirtilmiştir.
C) V. cümlede, koşula bağlı bir durum açıklanmıştır.
D) VI. cümlede, bir öneri gerekçesiyle verilmiştir.
E) VII. cümlede, bir gerekliliğin sınırları çizilmiştir.
18
158
Hatasız kul olmaz.
II. Can, canın yoldaşıdır.
HT. lğneyi kendine çuvaldızı başkasına batır.
IV. Cani canla ölçmeli.
Yukarıdaki atasözlerinden hangisi bu parçada
anlatılanlarla ilişkilendirilemez?
B) Yalnız II
el. ve II.
E) III. ve IV.
A) Yalnız!
D) II. ve III.
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri2.
11. Sözünü bilen kişinin
Yüzünü ak ede bir söz
Sözünü pişirip diyenin
İşini sağ ede bir söz
Bu dörtlükte altı çizili olarak belirtilen sözler aşağıda.
kilerin hangisine anlamca yakınlık göstermez?
YAYINLARI
LINT
lesbo
A) Boğaz kırk boğumdur.
B) Bin düşün bir söyle. +
C) Önce düşün sonra söyle.
D) Sözünü bil, pişir ağzını der, devşir.
E) Söz gümüşse sükût altındır.
ailey talenemiyobamislosun
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriY ay in
22. "Kimi deyimlerde deyimi oluşturan sözcüklerin gerçek
anlamı ile deyimin anlamı örtüşür."
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya
uygun bir deyim kullanılmıştır?
Limit
A) Bütün işlerinde kılı kırk yaran bir tutum sergiliyor-
du.
B) Oğlumun bir yere gelebilmesi için saçını süpürge
etmişti adeta.
C) Çocuğuna ağzı bozuk insanlarla arkadaşlık etme-
mesini salık veriyordu.
D) Nasıl bir insan olduğunu dosta düşmana karşı or-
taya koydu.
Çalıştığı dairede bir arkadaşı istifa edince başını
kaşıyacak vakti kalmamıştı.
o
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriKÇE TESTI
DO
işaretleyiniz
ODBIOA
3.
Atasözlerinin anlamlarına bir gun, bir davrang kuralo, biloolik
bir yargı yüklenmiqtir. Kani kan lle yumu kani su ve yurtar
atasözünde ibret verme amacı sezilir Kicaisse ahlak anlar
yüklenmiş bir gözlemi dile getirir: Hak batıldan aglarnadı, akan
1
11
dereyi kimse baglamadı. Kimisi de tabiat ve günlük yaşama ol-
gularına değin bir gözlem, eleştiri anlamında kullanılır: Taguna
su ile değirmen dönmez, kimi atasözlerinde ise diyalóga yer
III
verilir: Deveye sormuşlar: "Boynun peden eğri? Nerem doğru
ki?" demiş. Bazı atasözlerinde gerçek anlam ön planda tutulur.
Denize düşen yılana sarili
v
Bu parçada numaralanmış
sözlerden hangisinin anlamı ve-
rilen açıklamayla uyuşmamaktadır?
gy
C)
B) Il
E
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleriak
Bu parçadaki altı çizili söz öbeğiyle anlatılmak iste-
nen aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnsan yaşamına ait izlere yer vermeme
B) İnsanı doğadan bağımsız düşünme
C) İnsan yaşamını doğanın bir parçası saymama
D) İnsanı doğa-dışında bir yere konumlandırma
E) Insan ve doğa arasındaki bağı göstermeme
n
4.
Nice atasözlerimiz var ki sanki sosyal kanunlar koymak
için söylenmiş gibidir. Örneğin
“Büyük balık küçük balığı yutar." atasözünde
.
“Güçlüler, güçsüzleri ezer." anlamı ortaya çıkmaktadır.
“Üzüm üzüme baka baka kararır." atasözü ise
II
"Her zaman bir arada bulunan, arkadaşlık eden kimse-
ler birbirine huy aşılar." anlamını taşımaktadır.
“Damlaya damlaya göl olur." atasözü “Azar azar
olagelen şeyler birikerek önemli bir niceliğe ulaşacağı
com için küçümsenmemelidir.” anlamında kullanılır.
saj
“İnsanoğlu çiğ süt emmiş." atasözü ise "Insanlardan tam
sbrev
IV
ongle
110 eemid
bir doğruluk beklenmez." anlamında kullanılmıştır.
nel "Yumuşak huylu atın çiftesi pek olur." atasözü ve
V
"yumuşak huylu görünen herkese aldanmamalı, daima
tehlikeli bir durumla karşılaşabileceğini düşünmelidir."
anlamı taşımaktadır. Bu atasözlerimizin hepsi de birer
sosyal kanundur ve yüzyılların tecrübesini ihtiva eder.
Bu parçadaki numaralanmış atasözlerinden hangi-
sinin anlamı verilen açıklamayla anlamca örtüşme-
mektedir?
ATI
Byn
CM
EY
3
Diğer sayfaya geçiniz.
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri9. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecaz anlam söz
konusu değildir?
A) Ecoli gelen köpek, çobanın ekmeğini yer.
B) Ağaç ile kabuğu arasına parmak sokulmaz.
C) Büzgârın önüne düşmeyen kişi yorulur.
D) Dikensiz gül olmaz.
E) Aza kanaat etmeyen, çoğu bulamaz.
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriAşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen durum, "içi
dışı bir olmak" deyimiyle uyuşmamaktadır?
A) Çocuk, babasının karşısında yapmacık davranışlar
sergileyemeyeceğini biliyordu.
.
PA insan, kıyafetiyle ağırlanır
, ilmiyle uğurlanır
.
C) Her zaman olduğu gibi görünmenin en büyük er-
dem olduğuna inanırdı.
D) İş yerinde duygularını açıkça ortaya koyamadığı
için çok tedirgindi.
E) Her koşulda “Neysem oyum ben.” demek kolay
değildir
.
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri8. Nihat Ziyalan'ın şiirlerini (yalnızca şiir değil, öykülerini ve
son romanı Attım Kapağı Yurtdışına'yı) yazışına yakından
tanık oldum. deyiminin kanıtlanması gibiydi bu süreç-
ler. Bir dizenin, bir sözcüğün, bir tümcenin üzerinde defa-
larca gidip geliyor, bazen iki aydır uğraştığı bir şiire hâlâ
bitti diyemediğini söylüyor, bu ne biçim iş, deyip gülüyor
ama aynı titizlikle sürdürüyordu çalışmasını.
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına
göre, aşağıdaki deyimlerden hangisi getirilmelidir?
A) Aklına koymak
8)
B) Kafa yormak
C) Elinden düşürmemek D) Kili kırk yarmak
E) Kafa kurcalamak
A
32
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri5. I.
El ile gelen, düğün bayram.
II. Kaynayan kazan, kapak tutmaz.
III. Çatal kazık, yere batmaz.
IV. Durgun suyun altı derin olur.
V. iğneyle kuyu kazılmaz.
Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden herhangi
birinin anlamına aşağıdakilerden hangisinde yer veril-
memiştir?
A) Yetersiz araçla, kit olanaklarla zor bir işi başaramazsın
bunu göz ardı etme.
B) Görünüşte çok yumuşak huylu olduğuna bakıp aldan-
ma; o, çok tehlikeli ve öfkeli biridir.
Varlıklı bir kimseyi, kendine ölçü alma; o, işini, her
zaman yürütür, en zor işleri bile kolayca hâlleder.
D) Bir toplumdaki huzursuzluğu, baskıyla ve şiddetle yok
edemezsin; daha farklı yöntemler kullanmalısın.
E) Bu acı olay, yalnızca benim başıma gelmedi; herkes
bu acıya maruz kaldı, bu yüzden acılarım biraz olsun
hafifledi.
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri10. “Hazıra dağlar dayanmaz." atasözünde vurgulanan
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tutumlu olmanın getirileri
B) Ysraftan uzak durmanın yararları
C) Kazancı çalışarak elde etmek gerektiği
D) Üretme ve kazanmada sürekliliğin önemi
E) Birikimin kişiye kazandırdıkları
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri1. TC
ş
(11/1. Dost ile ye, iç, alışveriş etme. .
II. Dost başa, düşman ayağa bakar.
III. Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.
IV. Dost dostun ayıbını yüzüne söyler.
V. Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur.
3
Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden hangileri a
lamca çelişmektedir?
C) Il vel
B) I ve IV
A) I ve III
E) III ve V
D) II ve V
Lise Türkçe
Deyimler ve AtasözleriA)
B) Kulak kesilmek
ek/
C) Gönül koymak
D)
D) Dut yemiş bülbüle dönmek
E) İçi ezilmek
6.
Aşağıdakilerin hangisinde altı çizili deyimler yakın
anlamlı değildir?
A) O, her şeyi en iyi şekilde yapmaya çalışan ince ele-
yip sik dokuyan bir yöneticiydi.
Bu başyapıtı kılı kırk yararak ortaya koymuştur.
B) Baltayı taşa vurduğunun farkında olmadan konuş-
masına devam ediyordu.
Toplantıda pot kirinca ortam buz gibi oldu.
C) Sahneye çıkması için ismi okununca etekleri tutustu.
İşi yetiştirmesi için üsteledikleri zaman hemen eli
ayağına dolaşır.
D) Avcılar gözünü kırpmadan dağ keçilerini vuruyordu.
İstedikleri yerine getirilmeyen adamın gözünü kan
bürümüştü.
E) Ne yazık ki toplumumuzda başarılı insanlara çamur
atmak gelenek hâline geldi.
Ne kadar leke sürmek isteseniz de onun yetkinliği-
ne gölge düşüremezsiniz.
TYT FULL TEKRAR
SORU BANKASI
Lise Türkçe
Deyimler ve Atasözleri9.
Deyimler
Akılda kalmak
IL Akıl kâr olmamak
IU. Aklı başında olmamak
IV. Aklı almamak
V. Aklı çıkmak
Açıklamalar
Akıllı bir kimsenin yapacağı iş olmamak
Kavrayamamak
Unutulmamak
İyi düşünebilir durumda olmamak
“Akil" sözcüğüyle oluşan yukarıdaki deyimler
açıklamalarıyla eşleştirildiğinde kaç numaralı deyim
dışarıda kalır?
AI
B) II
C) III
P) IV
E) V