Deyimler ve Atasözleri Soruları

5. Atasözleri, kullanan halkın deneyimlerinden yola çıkarak söylenen, nasihat içeren sözlerdir. Dilden dile aktarılarak günümüze ulaşmışlardır. 1. "Rüzgâr esmeyince yaprak oynamaz." sözü, meydana gelmiş hiçbir olay nedensiz değildir. II. "Cambaz ipte, balık dipte gerek." sözü ile kişi, uzman- lığının gereği ne ise onu yapmalıdır ifade edilir. III. "Deliden al uslu haberi." sözü, akıl sağlığn yerinde ol- mayanlardan her zaman doğru haberler alınır. IV. "Çabalama ile çarık yırtılır." sözü, olmayacak işi zorla yapmaya çalışan zarara uğrar. V. "Lokma çiğnemeden yutulmaz." sözü, bir işin iyi so- nuçlanması için gereken ehemmiyet ve çalışma gös- terilmelidir. Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir? A) 1 B) II Coun D) IV E) V

ETKİNLİK - 1 1994- Aşağıdaki dizelerdeki istiarelerin türünü belirtiniz. Dizeler Açık Kapali istiare istiare 1. Dallanıp budaklanıp içimi sariyorsun v 2. İki nehir akıyor gözlerinden rebir goli gol 3. Kurban olam kurban olam Beşikte yatan kuzuya karne sibl, boken v 4. Savur beni rüzgâr, dağın ötesine 5) Kurudu yapraklarını döktü Bir vefasızın yüzünden ja 6. Geldin kondun dalıma Habersizce ey sevgilim gibso v V 7. Dalgalanıp coşarım sana ulaşmak için Sin hon 8.) Demek sen de ümidi kestin artık meleğim Aşktan terhis mi olur, bense hep seveceğim 9. Gökten bir inci seçemeyen gemici Yol bulamadı gemisine 10, Taç yaprakları döküldü soldu bu gönlüm

Gerçek Mecaz rinin gerçek anlaml, Han Mecaz Deyim Dudak bükmek Dilinde tüy bitmek Yükte hafif, pahada ağır Çoğu gitti azı kaldı Dirsek çevirmek Para ile değil sıra ile yaşam tarzından, inançlarından, geleneklerinden izler taşır. estinde namazında olmak mahalle kahvesi gibi Örnek Soru 2 Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili deyim "merak edip gizlice dinlemek, işitmeye çalışmak" anlamına gelmek- laştım. mediği- ha adla ak yaz- rozan tedir? A) Karşı masadakiler konuşurken o da kulak kabartmış dinli- yordu. erden B) Bu dedikodular onun da kulağına calinmiş olmalı. C) Herkes kulağı tetikte müdürün kapısında bekliyordu. D) Sınıfta bütün öğrenciler kulak kesilmiş öğretmenlerini din- liyorlardı. E) Öğretmen ders anlatırken kulağını açıp dinlemelisin. (1985/ÖYS) YGS) Gücenmek, alınmak Karşıt olan iki yanı desteklemek Olmayacak yerden çıkar sağlamaya çalışmak En çok kızacağı şeyi yapmak veya sözcük söylemek Gerekli bir sözü tam zamanında ve yerinde söyleyerek karşısındaki kimseyi susturmak, zekice davranmak Birinin evini barkını dağıtmak

Test 03 7.9. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Empati kurabilmek için karşımızdaki insanın yaşadığı olayı yaşamak zorunda değiliz elbet. (II) Biz onun yaşadıklarında kendimizi görelim, kendimizi onun yerine koyup aynı duyguları yaşayalım ve olaya onun bakış açısından bakabilelim bu yeter. (III) Ama burada daha da önemli olan hissetiklerimizi ona iletebilmektir. (IV) Ancak o zaman karşımızdakiyle empati kurmuşuz demektir. (V) Karşımızdakine onu anladığımızı ifade edemez ve yanlış ifade edersek onunla empatí kurmuş sayılmayız. (VI) Empati kurarken dikkat edilmesi gereken bir başka konu da vücut dilidir. (VII) Karşımızdakinin sadece sözel tepkilerine değil, ses tonuna, konuşma temposuna, jest ve mimiklerine hatta duruşuna bile dikkat etmek gerekir. 7. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar? E) VII. C) V. D) V. B) IV. A) III. 8. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede, bir kesinlikten söz edilmiştir. BY III. cümlede, karşılaştırma yoluyla önem belirtilmiştir. C) V. cümlede, koşula bağlı bir durum açıklanmıştır. D) VI. cümlede, bir öneri gerekçesiyle verilmiştir. E) VII. cümlede, bir gerekliliğin sınırları çizilmiştir. 18 158 Hatasız kul olmaz. II. Can, canın yoldaşıdır. HT. lğneyi kendine çuvaldızı başkasına batır. IV. Cani canla ölçmeli. Yukarıdaki atasözlerinden hangisi bu parçada anlatılanlarla ilişkilendirilemez? B) Yalnız II el. ve II. E) III. ve IV. A) Yalnız! D) II. ve III.

2. 11. Sözünü bilen kişinin Yüzünü ak ede bir söz Sözünü pişirip diyenin İşini sağ ede bir söz Bu dörtlükte altı çizili olarak belirtilen sözler aşağıda. kilerin hangisine anlamca yakınlık göstermez? YAYINLARI LINT lesbo A) Boğaz kırk boğumdur. B) Bin düşün bir söyle. + C) Önce düşün sonra söyle. D) Sözünü bil, pişir ağzını der, devşir. E) Söz gümüşse sükût altındır. ailey talenemiyobamislosun

Y ay in 22. "Kimi deyimlerde deyimi oluşturan sözcüklerin gerçek anlamı ile deyimin anlamı örtüşür." Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir deyim kullanılmıştır? Limit A) Bütün işlerinde kılı kırk yaran bir tutum sergiliyor- du. B) Oğlumun bir yere gelebilmesi için saçını süpürge etmişti adeta. C) Çocuğuna ağzı bozuk insanlarla arkadaşlık etme- mesini salık veriyordu. D) Nasıl bir insan olduğunu dosta düşmana karşı or- taya koydu. Çalıştığı dairede bir arkadaşı istifa edince başını kaşıyacak vakti kalmamıştı. o

KÇE TESTI DO işaretleyiniz ODBIOA 3. Atasözlerinin anlamlarına bir gun, bir davrang kuralo, biloolik bir yargı yüklenmiqtir. Kani kan lle yumu kani su ve yurtar atasözünde ibret verme amacı sezilir Kicaisse ahlak anlar yüklenmiş bir gözlemi dile getirir: Hak batıldan aglarnadı, akan 1 11 dereyi kimse baglamadı. Kimisi de tabiat ve günlük yaşama ol- gularına değin bir gözlem, eleştiri anlamında kullanılır: Taguna su ile değirmen dönmez, kimi atasözlerinde ise diyalóga yer III verilir: Deveye sormuşlar: "Boynun peden eğri? Nerem doğru ki?" demiş. Bazı atasözlerinde gerçek anlam ön planda tutulur. Denize düşen yılana sarili v Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı ve- rilen açıklamayla uyuşmamaktadır? gy C) B) Il E

ak Bu parçadaki altı çizili söz öbeğiyle anlatılmak iste- nen aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsan yaşamına ait izlere yer vermeme B) İnsanı doğadan bağımsız düşünme C) İnsan yaşamını doğanın bir parçası saymama D) İnsanı doğa-dışında bir yere konumlandırma E) Insan ve doğa arasındaki bağı göstermeme n 4. Nice atasözlerimiz var ki sanki sosyal kanunlar koymak için söylenmiş gibidir. Örneğin “Büyük balık küçük balığı yutar." atasözünde . “Güçlüler, güçsüzleri ezer." anlamı ortaya çıkmaktadır. “Üzüm üzüme baka baka kararır." atasözü ise II "Her zaman bir arada bulunan, arkadaşlık eden kimse- ler birbirine huy aşılar." anlamını taşımaktadır. “Damlaya damlaya göl olur." atasözü “Azar azar olagelen şeyler birikerek önemli bir niceliğe ulaşacağı com için küçümsenmemelidir.” anlamında kullanılır. saj “İnsanoğlu çiğ süt emmiş." atasözü ise "Insanlardan tam sbrev IV ongle 110 eemid bir doğruluk beklenmez." anlamında kullanılmıştır. nel "Yumuşak huylu atın çiftesi pek olur." atasözü ve V "yumuşak huylu görünen herkese aldanmamalı, daima tehlikeli bir durumla karşılaşabileceğini düşünmelidir." anlamı taşımaktadır. Bu atasözlerimizin hepsi de birer sosyal kanundur ve yüzyılların tecrübesini ihtiva eder. Bu parçadaki numaralanmış atasözlerinden hangi- sinin anlamı verilen açıklamayla anlamca örtüşme- mektedir? ATI Byn CM EY 3 Diğer sayfaya geçiniz.

9. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde mecaz anlam söz konusu değildir? A) Ecoli gelen köpek, çobanın ekmeğini yer. B) Ağaç ile kabuğu arasına parmak sokulmaz. C) Büzgârın önüne düşmeyen kişi yorulur. D) Dikensiz gül olmaz. E) Aza kanaat etmeyen, çoğu bulamaz.

5. I. El ile gelen, düğün bayram. II. Kaynayan kazan, kapak tutmaz. III. Çatal kazık, yere batmaz. IV. Durgun suyun altı derin olur. V. iğneyle kuyu kazılmaz. Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden herhangi birinin anlamına aşağıdakilerden hangisinde yer veril- memiştir? A) Yetersiz araçla, kit olanaklarla zor bir işi başaramazsın bunu göz ardı etme. B) Görünüşte çok yumuşak huylu olduğuna bakıp aldan- ma; o, çok tehlikeli ve öfkeli biridir. Varlıklı bir kimseyi, kendine ölçü alma; o, işini, her zaman yürütür, en zor işleri bile kolayca hâlleder. D) Bir toplumdaki huzursuzluğu, baskıyla ve şiddetle yok edemezsin; daha farklı yöntemler kullanmalısın. E) Bu acı olay, yalnızca benim başıma gelmedi; herkes bu acıya maruz kaldı, bu yüzden acılarım biraz olsun hafifledi.

8. Nihat Ziyalan'ın şiirlerini (yalnızca şiir değil, öykülerini ve son romanı Attım Kapağı Yurtdışına'yı) yazışına yakından tanık oldum. deyiminin kanıtlanması gibiydi bu süreç- ler. Bir dizenin, bir sözcüğün, bir tümcenin üzerinde defa- larca gidip geliyor, bazen iki aydır uğraştığı bir şiire hâlâ bitti diyemediğini söylüyor, bu ne biçim iş, deyip gülüyor ama aynı titizlikle sürdürüyordu çalışmasını. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre, aşağıdaki deyimlerden hangisi getirilmelidir? A) Aklına koymak 8) B) Kafa yormak C) Elinden düşürmemek D) Kili kırk yarmak E) Kafa kurcalamak A 32

1. TC ş (11/1. Dost ile ye, iç, alışveriş etme. . II. Dost başa, düşman ayağa bakar. III. Güvenme dostuna, saman doldurur postuna. IV. Dost dostun ayıbını yüzüne söyler. V. Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur. 3 Yukarıdaki numaralanmış atasözlerinden hangileri a lamca çelişmektedir? C) Il vel B) I ve IV A) I ve III E) III ve V D) II ve V

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen durum, "içi dışı bir olmak" deyimiyle uyuşmamaktadır? A) Çocuk, babasının karşısında yapmacık davranışlar sergileyemeyeceğini biliyordu. . PA insan, kıyafetiyle ağırlanır , ilmiyle uğurlanır . C) Her zaman olduğu gibi görünmenin en büyük er- dem olduğuna inanırdı. D) İş yerinde duygularını açıkça ortaya koyamadığı için çok tedirgindi. E) Her koşulda “Neysem oyum ben.” demek kolay değildir .

10. “Hazıra dağlar dayanmaz." atasözünde vurgulanan aşağıdakilerden hangisidir? A) Tutumlu olmanın getirileri B) Ysraftan uzak durmanın yararları C) Kazancı çalışarak elde etmek gerektiği D) Üretme ve kazanmada sürekliliğin önemi E) Birikimin kişiye kazandırdıkları

9. Deyimler Akılda kalmak IL Akıl kâr olmamak IU. Aklı başında olmamak IV. Aklı almamak V. Aklı çıkmak Açıklamalar Akıllı bir kimsenin yapacağı iş olmamak Kavrayamamak Unutulmamak İyi düşünebilir durumda olmamak “Akil" sözcüğüyle oluşan yukarıdaki deyimler açıklamalarıyla eşleştirildiğinde kaç numaralı deyim dışarıda kalır? AI B) II C) III P) IV E) V

21 Etkinlik B: Atasözlerinin boş bırakılan sözcük- lerini sarmal bulmacaya yerleştire- lim. 1. Bir elinin de öbür elin görmesin. 17-91 2. Baca eğri de olsa da doğru çıkar. (10-14) 3. Damlaya göl olur. (15-21) 4. Sakla gelir zamani. (22-27) 5. Ava giden (28 - 34) 6. Taşıma suyu ile dön- mez. (35-42) 7. Bal tutan yalar. (43 - 51) 8. Fakirlik ayıp değil, ayip. (52-60) 9. Önce iğneyi kendine batır, sonra ele. (61-69) 10. El, elin eşeğini türkü ararmış. (70-79) ANALİZ YAYINLARI 57 50 52 19 53 48 70 69 77 4 68 155 72 1 6 67 45 56 N 157 73 79) 174 78 75 176 7 (58 43 64 42 59 60 Da SAS 167 162 52 Co Va 39 138 10 CO 36 V 76 a 20 35 4 5 27 (15 3 34 7 22 74 12 23 33 8. 13 24 32 12 257 10 31 17 20 30 27 29 28