Divan Şiiri Özellikleri Soruları

AYT 15. 1. Grup Nedim Karacaoğlan Bağdatlı Ruhî Nefi Şeyh Galip TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - SC II. Grup -Kaside Terkibibent Şarkı Güzelleme Yukarıda verilen I. gruptaki şairlerin öne çıktıkları yön ile II. gruptaki nazım biçimleri eşleştirildiğinde aşağıdaki şairlerden hangisi dışarıda kalır? A) Nedim B) Karacaoğlan PŞeyh Galip TE) Bağdatlı Ruhî C) Nef'î 5.---- akımının temelini akıl ve sağduyu olusturur. Bu akıma

5. Divan şairleri üzerine bir çalışma yapan bir grup öğrenci, Taglicali Yahya ve Aşık Paşa'nin sanat anlayışlarıyla ilgili bir oyun kurgular. Bu kurguda iki şair, kendi şiir anlayışları üzerine tartışmaya girer. Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek bir diyalogdan alınmıştır? A) T. Yahya: Şiirin bir değer ifade etmesi için ders verici özelliklerinin öne çıkması gerekir. Şiirin ne anlattiği nasıl anlattığından önemlidir. A. Paşa: Şiirin ders vermesini beklemek yersizdir. Mesaj verme kaygısı, şiirde olmaması gereken bir özellik. Benim şiirlerimde üslubumun öne çıkmasını yadırgama- yın çünkü şiir budur. B) T. Yahya: Mesnevideki ustalığımı bilmeyen yok. Şiirin anlaşılmazlığı ona zarar verir işte bu yüzden ze garip de gelse duru, akıcı, temiz bir dille yazmanın değerinden söz ediyorum. A. Paşa: Akıcı dil noktasında mutabıkız. "Türkçe eser yazılmaz." fikrine ne denli karşı çıktığımı söylemeliyim. Bu yüzden Türkçenin edebî dil olmasında pay sahibiyim. C) T. Yahya: Gelin şiirlerimden bir paye çıkartın. Öğrenin, çünkü ben şiirlerimle yol gösteriyorum. Bu yolu anlamak isteyen anlar. Siz, mecazlara takılıp kalmışsınız. 6. Me A. Paşa: Üstadım! Bizim şiire anlam yüklememiz saye- sinde şiir, gerçek değerine ulaşır. Siz, yol göstereyim derken güzelim misralara kıyıyorsunuz. D) T. Yahya: Şiirlerimde hayallerime yer vermiş olmama- da aşırılık aramak neden? Hayalin aşırılığı mi olur? Şiirlerimdeki anlamın girift olduğunu söylemek, ne denli, bir hatadır. Kapalı anlamı benimsemiş olmamda ne var ki? benimhocam A. Paşa: Şiirde hayallerin olması oldukça doğal bir şey ama sizin şiirlerinizde hayallerin sonu yok. Her okuyanın farklı algıladığı şiirler bunlar. Benim şiirlerim anlaşılır olduğu kadar yereldir de. Bunun için yerel söyleyişlere yer veririm. Siz de bunu yadırgıyorsunuz. E) T. Yahya: Şiirde duygu olmalı. Aşk, çok derinden anla- tılmalı. İçli bir şiir yazmak çok zor olmasa gerek. Zarif bir üslubun olması da şarttır. Tıpkı Örfi gibi yazmalı. Siz, sadeleşme adına şiiri basitleştirdiniz. Âşık Paşa: Benim amacım, yenilik. Siz, klasik olanın peşindesiniz. Ben sizin o soyut güzelliklerinizi somutlaştı- riyorum. Bu, basitleşme değil, yerellik. İşte bu yüzden Örfi gibi yazmanın devri geçti. Si A d

11. Aşağıdaki beyitlerden hangisi ayraç içinde verilen ifadey karşılamaz? A) Ásúde olam dersen eğer gelme cihâne, Meydâne düşen kurtulamaz seng-i kazádan. (dünyanın rahat bir yer olmadığ B) Erbâb-ı kemáli çekemez nâkis olanlar; Rencide olur dide-i huffâş ziyâdan. (eksiği olanların olgun kişilerden rahatsızlık duyacağı C) Hür olmak eğer ister isen olma cihânın Zevkinde, safâsında, gamında, kederinde. (özgür olmak için dünyadan vazgeçilmesi gerektiği D) Sûfî olan raks urur bal ile yağ üstüne 'Ârif olan can verir yufka dudağ üstüne (arif olanın rahat edemediği) E) Belâ yükünde fevt olalı katır Şikeste-hâl olupdur hayli hâtır (hatır sormanın dostluğu pekiştirdiği) 13

DEBİYATI Soru Bankası ene- eler. ndi et- 9. /benimhocam TEST 58 Şâ'ire söz bulmağa minnet ne ammâ neyleyim Âh kim hayret seni gördükçe lâl eyler beni Bu beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Sevgilinin güzelliği şairi şaşkına çevirmiştir. B) Şair, sevgiliyi görünce "lâl" olur. C) Şair konuşmasını yapmak üzere sevgiliye gider ama sev- gili onu hakir görür. D) Şaire söz bulmanın kolay olduğu ifade edilmiştir. E) Şairin düştüğü "hayret" onu söz bulamayacak kadar çaresiz bırakmıştır.

8. 15. yüzyılın ilk yarısında yaşayan önemli bir şairdir. Başarılı bir mesnevi şairi olarak tanınır. Çok sayıda tezkire yazarı, Nizami'nin aynı adlı eserinden tercüme ettiği "Hüsrev ü Şirin'in Türk edebiyatındaki bu türde yazılmış en güzel mesnevi olduğunu belirtmiştir. Türk hiciv ve mizah edebiyatının önde gelen bir ismidir. Anadolu sahasında gelişen klasik şiirin kurucu şairlerinden biridir, bu sebeple eski kaynaklarda kendisinden "Şeyhü'ş-şuara şeklinde söz edilmiştir. Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada sözü edilen şaire aittir? A) Çengnâme C) Harnâme E) Şikâyetnâme B) İskendernâme D) Feleknâme

6. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen terimle uyuşmamaktadır? A) Ciddi bir esere alay tarzında nazire yazıp şakalı bir anlatıma çevirme. (Tehzil) B) Aruz ölçüsünde kısa okunması gereken heceyi ölçüye uydurmak için uzun okuma. (Imale) C) Hz. Muhammed'in dış görünüşünü ve niteliklerini anlatan mazmun ve mensur eser. (Siyer) Hilye D) Cevabı bir kişi adı olacak şekilde düzenlenen, genellikle beyit, kita gibi küçük nazım biçimleriyle yazılan manzum bilmecedir. (Muamma) E) Bir şehri ve o şehrin güzelliklerini anlatan, daha çok mesnevi biçiminde yazılan yapıtlardır. (Şehrengiz) 105

7. Terkibibent ve terciibent nazım şekillerinin bentlerle kurulmaları dışında da ortak özellikleri vardır. Örneğin her ikisinde de (1) haneler daha çok gazel şeklinde kafiyelenir, (II) tasavvufi, felsefi ve toplumsal konular işlenir, (III) vasıta beytinin kafiyesi her defasında değişir, (IV) mahlas genellikle son bentte yer alır, (V) her hanedeki beyit sayısı çoğunlukla beş ile on arasında değişir. Bu parçadaki numaralı ifadelerden hangisi terkibibent ve terciibentte ortak bir özellik değildir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 10

T Divan Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Türleri - IV 1. Noksansız bir kaside altı bölümden oluşur: 1. Nesib ya da Teşbib 2. Girizgâh ya da Giriz 3. Methiye 4. Tegazzül 5. Fahriye 6. Dua Bu bölümlerin hepsini taşıyan kasideler noksansız kasidedir. ve ---- bölümlerinin kasidede bulunması Bunlardan zorunlu değildir. ==== Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? A) (tegazzül- fahriye B) grizgah - methiye C) nesip - dua D) fahriye - girizgah E) nesip - tegazzül 4

Garazım yok 12. Bâkî'yle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Şiirlerinde vezni ve dili kusursuz kullanmıştır. B) Konu olarak genellikle aşk, şarap ve tabiati işlemiştir. Kasidelerinden çok, rindane gazelleriyle tanınmıştır. D) İstanbul Türkçesinin en başarılı şairlerinden biridir. E) Şiirlerinde Fatih Devri'nin ihtişamlı hayatı vardır.

4. Aşağıdakilerin hangisinde divan edebiyatı nazım şekilleri bir arada verilmiştir? A) Mesnevi, murabba, koşma, şarkı B) Murabba, müstezat, gazel, rubai C) Rubai, tuyuğ, semai, kita D) Kaside, gazel, türkü, tuyuğ E) Şarkı, kıta, varsağı, mesnevi

100 10. Bir câm sun Allah içün bir kâse de ol mah içün Tâ medh-i şâhenşâh içün alem ele levh u kalem (câm: kadeh, mah: ay, şâhenşâh: padişahlar padişahı, levh u kalem: kalem ve kâğıt) Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir kasidenin girizgâh beytidir. B) İç uyakla ahenk sağlandığı için musammat kaside örneğidir. C) "mah" mazmunu kullanılarak açık istiare yapılmıştır. D) Beyit anlamlandırıldığında beytin alındığı şiirin türünün methiye olduğu söylenebilir. E) Beytin içinde geçtiği şiirin kime sunulacağı bilinmemektedir.

B 18. Yâ Rab ne eksilirdi deryâ-yı izzetinden a Peymâne-i vücuda zeln-âb dolmasaydı Âzâde-ser olurdum âsîb-i derd ü gamdan a Yâ dehre gelemeseydim yâ aklım olmasaydı Yukarıda verilen iki beyitlik şiirin nazım biçimi aşağıdaki- lerden hangisidir? BENIM HOCAM A) Tuyuğ C) Murabba AYT-TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Soru Bankası E) Şarkı B) Rubai D) Kit'a Poent 22. Divan edebiyatında edebi t bilgilerden hangisi parant değildir? A) Şairlerin hayatları hal örneğin verildiği türdü BY Elçilerin görev yap türdür. Seyahatnam C) Devlet yönetimiy eserlere denir. C D) Herhangi bir (Seyahatnam. VE) Hz. Muhamm

. Teskie: Brijografi Jakayiname : Tarin yozu . I) Pendname (Nasihatname) Din, ahlak ve sosyal bakımdan öğütler veren, kişileri ve toplumu eğitmeyi amaçlayan eser- lere genel olarak "pendname" adı verilir. Nasihat got ŞİİR . ● Kiyafetnome ahlak yapisival gitime garansste A Menaki prome: Velilerin kerometer velayetname velilerin yaşamı Kirk Hadis: 40 Hadis ogildoması Pendname türündeki eserlerde ayet ve hadislerden örnekler verilir, atasözü ve özdeyişlerden yararlanılır, çeşitli hikâyeler anlatılarak okuyucunun ders çıkarması sağlanır. Pendnameler, hem manzum hem de mensur şekilde yazılabilir. Yusuf Has Hacip'in "Kutadgu Bilig", Yunus Emre'nin "Risaletü'n-Nushiyye", Güvahî'in "Pendname", Nâbî'nin "Hayriyye" adlı eserleri türün önemli örnekleridir. atostogo Hoyrobed Sinbolzade vehbi elitf m) Siyer menum- mensur tom hoyati Hz. Muhammed'in (s.a.v.) hayatını (hal tercümesini) anlatan eserlere verilen isimdir. Soy dizini, doğumu, çocukluğu, gençlik yılları, peygamberliği, Mekke ve Medine'de meydana gelen olaylar ve gerçekleşen savaşları da içine alacak şekilde, doğumundan ölümüne kadar Hz Muhammed'in (s.a.v.) hayatını anlatır. Bokri ve İbn-i

3. Aşk, ayrılık, güzellik, özlem gibi konuların işlendiği ve divan şiirinin en yaygın türü olan gazel, Arap edebiyatında I || doğmuştur. Gazelin, aşk acısını anlatan türüne âşıkane, ||| düşünce ve felsefe ağırlıklı olanına ise hâkimane denir. IV Dizeleri ortasında kafiye bulunan gazeller yek-ahenk adı- V nı alır. Bu parçada numaralanmış terimlerden hangisi bilgi yanlışına yol açmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V

ve EV 10. Aşağıdakilerin hangisinde verilen açıklama, karşısındaki kavramla ilgili değildir? A) Iran edebiyatına özgü aaxa biçiminde kafiyelenen 4 dizelik nazım biçimidir. - Rubai B Kasidelerde nesip bölümünden asıl konuya geçişi sağlayan bir veya birkaç beyittir. - Tegazzül C) Her beyti kendi içinde kafiyeli, aruzun kısa kalıp- larıyla yazılan nazım biçimidir. -Mesnevi D) Kasidede şairin kendisini övdüğü dizelerden oluşan bölümdür. - Fahriye Bütün beyitlerinde aynı düşüncenin ele alındığı gazellerdir. - Yek-ahenk gazel X 12. M Yu 10

U 13. Nazım şekli Tuyuğ Kit'a Birim değeri Dörtlük Dörtlük A) Murabba - 3/5 - beyit B) Şarkı - 5/15-dörtlük C) Mesnevi - 1-beyit D) Rubai-1-dörtlük E) Şarkı -1-beyit Birim sayısı 3-5 2-12 Bu tabloda boş bırakılan yerlere, sırasıyla aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?