Divan Şiiri Özellikleri Soruları

16. Gazellerde başta aşk ve ayrılık olmak üzere sevgilinin güzelliği, baharın getirdiği neşe ve canlılık, ayrılıktan duyulan acı gibi çeşitli lirik konular işlenir. İşlenen bu konulara göre şair; aşk ile ilgili hüzünlü duyguları anlatıyorsa ---- gazel; yaşama karşı boşvermişlik hissi, mey ve meclisler, yaşamdan zevk alma gibi konularda yazıyorsa ---- gazel; ahlak ve erdem kuralları, hayat dersleri gibi konular üzerinde duruyorsa ---- gazel, aşkın güzelliklerini çapkınca anlatıyorsa da ---- gazel olarak adlandırılır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A aşıl âşıkane - rindane - hikemî - şûhane B) şûhane - rindane - hikemî - âşıkane C) rindane - hikemî - âşıkane - şûhane D) hikemî - âşıkane - şûhane - rindane E) âşıkane - şûhane - rindane - hikemî

Test 3 KAVRAYALIM BEYİTLERDEN OLUŞAN NAZIM BİÇİMLERİ GAZEL >Aruzun her kalıbıyla yazılan ga- zel, divan edebiyatının en önem- li ve çok sevilip kullanılan nazım biçimidir. » Arap edebiyatına özgü bir nazım şekli olup Arap edebiyatından Fars edebiyatına geçmiş, Türk edebiyatına da 13. yüzyılda Fars (İran) edebiyatından geçmiştir. > Şairler tarafından daha çok yete- neklerini gösterme amacıyla ka- leme alınmıştır. > Anadolu'da yazılan ilk gazeller- de daha çok, dini, ahlaki ve ta- savvufi konular işlenmiştir. >Gazellerde beyit sayısı 5-15 ara- sındadır ancak daha fazla beyit- ten oluşan gazellerin de varlığı söz konusudur. > Mahlas beytinden sonra birkaç beyit daha eklenen gazellere "müzeyyel gazel" ya da "mu- tavvel (uzun) gazel" denir. > Uyak düzeni aa/ba/ca/da... biçi- mindedir. > Gazelin misraları birbiriyle kafi- yeli ilk beytine "matla", matla- dan sonra gelen beytine "hüsn-i matla" denir. > Gazelin son beytine "makta", makta beytinden önceki beyte "hüsn-i makta" adı verilir. >Gazelin beyitleri arasında ge- nellikle konu bütünlüğü yoktur ancak bazı gazellerde konu bü- tünlüğü görülür. Bu tür gazelle- re "yek-âhenk gazel" denir. >Bütün beyitleri aynı biçimsel gũ- zelliğe sahip gazellere "yekâvâz gazel" adı verilir. > Gazelin en güzel beytine de "beyt-ül gazel" ya da "şah be- yit" denir. 120 7. Aşağıdaki beyitlerden hangisi, beyt-i musarradır? A) Turra-i tâli'umun böyle perişanlıgına Yine ol zülf-i pür-âşüb u fitendür bâ'is B) Çeşm-zahm-i felegi n'eyledi gör ey Bâkî Dime bir dahi beni şâh-ı cihânum gözedür La'lünle câm yok yire eyler müdâm bahs Izhâr-ı hak degülse garaz hod harâm bahs D) Sana cây-1 hưrâm ey nahl-i bálá gũi-şen-i cândur Nesîm-i nev-bahârî gibi gel sahn-ı çemenden geç 8. 9. E) Meclis-i mey ki bedenlerle hisâr olmuşdur Şehr-i işretdür anun âfet-i devrânı kadeh Divan Edebiyatı Genel Özellikler Cûlar leb-i deryâyı ben ararım Hudâ'yı Mecnûn sever Leylâ'yı ben Hazret-i Mevlâ'yı Mevlâ'm benim Rahmân'dır gönlüm ana hayrândır Şem'a yanar pervâne ben vech-i Samedâna Bülbül gül-i handâna ben âşıkım Subhân'a Subhân ulu Sultân'dır, gönlüm ana hayrândır Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangi- sini örneklendirir? A) Terbi 1-B Müselles A) Müselles C) Terbi 2-C E) Murabba Çıksam eflake eğer Ah-ı şererbarım gibi Zir-i hâke girsem eşk-i çeşm-i hunbârım gibi Bulur elbette yine baht-ı siyeh-kârım gibi Gam-kusarım hem-demim yârim vefadarım gibi Kande bir gam yârsız kalsa benimle yâr olur Bir bela kim sahibin bulmaz bana gamhâr olur Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangi- sini örneklendirir? E) Murabba 3-B B) Tahmis D) Müseddes 4-A B Muhammes DMüseddes 5-B 10. Diva mad re çe şiirle ya ic ates 6-E aşkı kulla Bu bu A) B) C) E) 11. D PARAF YAYINLA

yar i yar yar di yâr din 1. ve Nedim, sına üç aşka bir eller rast- Diçimsel kilerden s Taştir Tef'ile 11-B Aşağıdaki beyitlerden hangisi, bir kasidenin taç beytidir? A) Gül gibi gülşene kılmaz n'ola arz-ı dîdâr Hayli döküldi saçıldı yolına fasl-ı bahâr B) Senâsında Bâkî sifat ola 'âciz Hezârân ola 'andelîb-i suhanver C) Hâm var ise eğer micmere-i nazmunda Dâmen-i lütfün ani setr ede ey fahr-ı kibâr D) Geşt ederken çemen-i medh ü senânı hâtır Lâyih oldi dile nâgâh bu şi'r-i hemvâr E) Serverâ cânı mı var devletün eyyâmunda Sünbülün turrasina el uzada şâh-ı çenâr PARAF YAYINLA

/RAYALIM etkisinde bir kültür eneğe da- şiirdir. eminde iyi arafından rs edebi- zerine ku- mlar genel- Örneğin in şiirinde çekken di- Kadına de- dıkları ha- mıştır. at, sanat msenmiş, Konuyu en biçiminde den şiirler- debî sana- MED Divan Edebiyatı Genel Özellikle 129 5. I. Beyit nazım birimi ile yazılır ve beyit sınırlaması yoktur. II. Daha çok, öyküleme gerektiren konuları anlat- mak için kullanılır. III. Aruzun belirli yirmi dört kalıbıyla yazılır. spillet IV. Tanzimat'tan önce Türk edebiyatının roman, hikâ- ye ihtiyacını gidermiştir. V. Beş mesnevi yazan divan şairi "mazmun" sahi- bi olarak kabul edilir. A) I ve II Mesneviyle ilgili olarak yukarıdaki numaralanmış yargıların hangilerinde bir bilgi yanlışı vardır? B) I ve III III ve V 4718503 A) Konudan cok soyleyise soylevise an ön E) IV ve V 6. Aşağıdakilerden hangisi, divan edebiyatı şairle- rini halk edebiyatı şairlerinden ayıran özellikler- den değildir? C) II ve IV 8. 9. Div mis kill Bu ha ABO A) B) DE Aşa ta A) BI

N EDEBİYATI el Özellikler - Nazım Biçimleri RAYALIM este- una- aru- ereği ayan 20 man- eyti Test - 1 3. Ey şûh-ı kerem-pîşe dil-i zâr senindir Yok minnetin aslâ V'ey kân-ı güher anda ne kim var senindir Pinhân ü hüveydâ Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz Baş üzre yerin var A) Müseddes C) Kaside Gül goncesisin gûşe-i destâr senindir Gel ey gül-i ra'nâ Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşa- ğıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir? E) Terkibibent B) Muhammes Müstezat Ü DIVAN E Osman yıl sonl yarısına edebiya Farsça ğu Osm liyle olu > Türkler leriyle lü deği ler ede Anado 13. yüz ca Deh Medres seslen ti", "yü biyatı" eski T edebiy adlarla rini div de top edebiy

-? ağlı an 11. Türk Dili ve Edebiyatı - Sosyal Bilimler - 1 Eser Adi 1. Garipname II. Vesiletü'n-Necat III. Mizanü'l-Evzan IV. Kabusname V. Hüsnü Aşk Sibel B) I ve IV D) III ve IV • Aşık Paşa tarafından kaleme alınan tasavvuf içerikli eser, 1329 yılında yayımlanmıştır. Eserin Özelliği Şeyh Galip tarafından yazılan mesnevi, aruz öl- çüsünün "mefülü mefàî- lün fe'ülün" kalıbı ile kale- me alınmıştır. ● Yukarıdaki eser adları ile özellikleri eşleştirildiğinde hangi iki eser adı dışta kalır? A) I ve II 15. yüzyılda yazılan eser, halk arasında Mevlid adh ile meşhur olmuştur. C) II ve III E) IV ve V

TÜRK BBB 13. 10. sınıfta okuyan beş öğrenciden divan edebiyatında türlerle ilgili araştırma yapmaları istenmiştir. Öğrenciler araştırma yaptıktan sonra türlerle ilgili şu sonuca varmıştır: Buse: Türk edebiyatına ait bir tür olan şehrengizler, genellikle mesnevi biçiminde kaleme alınmış; bu eserlerde söz konusu şehirle ilgili bilgi verildikten sonra o şehrin güzellikleri tanıtılmıştır. SOSYAL BİLİN Ayşe: Surnamelerde padişahların erkek çocuklarının (şehzadelerin) "Sûr-ı Hitân" denilen sünnet düğünleri; kızlarının veya kız kardeşlerinin "Sûr-ı Ârûs, Sûr-ı Velîme, Sûr-ı Cihaz" adı verilen düğünleri konu edinmiştir. İlhan: Gazavatnamelerde ağırlıklı olarak orduların seferleri, savaşları, zaferleri ve fetihleri anlatılmıştır. Tarık: İnsanların dış görünüşlerinden, onların karakterleriyle ilgili bilgiler çıkarmayı amaç edinen eserlere menakıbname denmiş; vücudun dış görünüşünden kişinin karakteri belirlenmeye çalışılmıştır. Enes: Gezilip görülen yerlerle ilgili yazılardan oluşan seyahatnamelerin çoğu mensur olmakla birlikte manzum örneklerine de rastlanmaktadır. Buna göre öğrencilerden hangisi açıklamasında yanlışlık yapmıştır? A) Buse B) Ayşe D) Tarık E) Enes C) ilhan sinavyayin.com

9. Aşağıda I. gruptaki terimlerden hangisi, II. grup- ta verilenlerden biriyle ilişkilendirilemez? I. Grup A) Tuyuğ B) Kaside C) Müsebba D) Müstezat E) Şarkı II. Grup Tek dörtlükten oluşma Yedi misralı bentlerden oluşma Bestelenmek amacıyla yazılma Taç beyit 2.

erikli kas şağıdak ahriye cviye eytinder 15. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin makta beyiti ola- bilir? A) Gerçek hadis imiş bu ki hûbun vefası yok Kim sevdi hûbu kim dedi hûbun cefası yok B) Dün gice düşde ben seni benim ile görür idim Bu düşümün ta'birini yorayım andan öleyim C) Taşradan geldi çemen mülküne bigane diye Devr-i gül sohbetine laleyi iletmediler D) Ey Necati yürü sabr eyle elinden ne gelir Hûblar cevr ü cefayı kime öğretmediler E) Değildim ben sana mail sen ettin aklımı zail Bana ta'n eyleyen gâfil seni görgeç utanmaz mi

6. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin makta beyi- tinden alınmış olabilir? A) Kamû bîmarina canan devâ-yî derdi der ihsan Niçin kılmaz mana derman meni bimâr sanmaz mi B) Gamim pinhan dutardim ben dediler yâre kıl ruşen Desem ol bî vefa bilmen inânır mı inanmaz mı C) Şebî hicran yanar cânım töker kan çeşm-i giryanım Uyarır halkı efganim karâ bahtım uyanmaz mı D) Fuzuli rind-i şeydadır hemişe halka rüsvâdır Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdadan usanmaz mi E) Değildim ben sana mâil sen etdin aklımı zâil ( Bana ta'n eyleyen gafil seni görgeç utanmaz mı 123

D) E) Nefi-Şeyh Galip 12. Divan edebiyatı için aşağıda verilen bilgilerden han gisinde yanlışlık vardır? A) Şiirde uyak önem taşır, çoğunlukla zengin uyak kulla nılmıştır. 13. B) Söz hüneri göstermeyi amaçlayan, kalıplaşmış kural- ların dışına çıkmayan bir edebiyattır. C) Anadolu'da ilk örneklerine XIII. yüzyılda Hoca Deh- hani ile başlayan Divan edebiyatı sanatlı söyleyişe yönelmiştir. D) Göz için uyak anlayışı benimsenmiştir. E) Divan şiirinde nazım biçimleri "gazel, ağıt, kaside, mesnevi", nazım türleri mersiye, tevhid, hicviyedir. Mevlâna, 13.yy mutasavvıf şairlerinin en ünlülerinden- C C 16.

si Tahir Efendi bize kelp demiş, İltifatı bu sözde zahirdir. Mezhebim malikidir zîra, İtikadımca kelp tâhirdir. 7- Yukarıdaki dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir? A) Rubai B) Kit'a C) Tuyuğ D) Şarkı E) Murabba Edebiyatımızın en büyük din sairi olarak ün kazanan sanatcı.

Tam kasidenin bölümleri vardır. Bu bölümlerin farklı işlevleri vardır. Betimleme yapılmış olan bölüm ---- bölümüdür. Konuya girişi sağlamak için yazılan ise ---- bölümüdür. Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilebilir? A) nesib, methiye B) girizgah, fahriye c) nesib, girizgah D) girizgåh, dua E) nesib, tegazzül

Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir gazelin matla (ilk) beytidir? A) Eyvah o üç çifte kayık aldı kararım Şarkı okuyup geçti bir afet var içinde B) Meyhane mukassi görünür taşradan amma Bir başka ferah başka letafet var içinde c) Ey şuh, Nedima ile bir seyrin işittik Tenhaca varıp Göksu'ya işret var içinde D) Olmakta derununda heva âteş-i suzan Nayın diyebilmem ki ne hâlet var içinde E) Bir söz söyledi canan ki keramet var içinde Dün geceye dair bir işaret var içinde ***.

Uyak düzeni rubai gibidir. Aruzun yalnızca "fa'ilátün fa'ilâtün fâ'il"un" kalıbı ile yazılır. Birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı; üçüncü dizesi bağımsız nazım biçimidir. Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai D) Müstezat B) Kit'a E) Murabba c) Tuyuğ

evi uğ azelle edilen 2. Şair Âşık Paşa Necati Nedim IV Nef'î V Baki || Dönem XIV. yüzyıl XV. yüzyıl XVI. yüzyıl XVII. yüzyıl XVIII. yüzyıl Bu tablodaki eşleştirme hatasının giderilmesi için numara- lanmış şairlerden hangileri yer değiştirmelidir? A) I ve II B) I ve III D) III ve IV C) II ve IV E) III ve V SANSIM ☆r 5. Me ölç As ha A