Divan Şiiri Özellikleri Soruları

ebiyatı bir er, ne Til i, Yanıt Yayınları 6. 1. Toplumda bugünkü roman türünün işlevini yerine getiren, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılan, düz kafiyeli uzun manzum eser II. Divan şiirine Türk şairlerin kazandırdığı, aşkı, yaşama sevincini, doğa güzelliklerini dile getiren şiirler III. Genellikle din ve devlet büyüklerini övmek için yazılan divan edebiyatı nazım şekli IV. Dize ortasında iç uyağı bulunan, dizenin ortası ile sonu kendi arasında uyaklı olan gazel türü Aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı yukarıda veril- memiştir A) Musammat D) Şarkı B) Kaside E) Müstezat C) Mesnevi

B II. B ens Egitimde Nitelikli Sayfa B B Bütün güzelliği temel alınmış, halk şiirinde göz ardı edilen konu bütünlüğü divan şiirinde en önemli un- sur olarak benimsenmiştir. Arap ve Fars edebiyatından alınan gazel, kaside, mesnevi gibi nazım şekilleri kullanılmıştır. Ancak Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı şarkı ve tuyuğ da kullanılmıştır. III. Genelde aşk, şarap, kadın, eğlence gibi din dışı te- malar işlenir ancak dinî temaları ve toplumun aksa yan yönlerini işleyen eserler de vardır. IV. Anlatılan konu değil, anlatılış biçimi ön plandadır, bu sebeple divan edebi yatında hüner göstermek ve sanat yapmak amacıyla söz sanatlarına sıkça yer verilmiştir. yes V. "Göz için kafiye" anlayışı vardır; misra sonlarında "tam kafiye" ve "zengin kafiye" tercih edilmiştir. Numaralanmış cümlelerin hangisinde divan şiiriyle jlgili yanlış bir bilgi verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V

4. Tanzimat sanatçısı Ziya Pasa'nın "Türk şiirine temel koyan şairlerin üçüncüsü saydığı" bir şairdir. Âşık Çelebi Tezkire- si'nde 1471'de doğduğu belirtilmiştir. Oldukça üretken bir şairdir, binlerce şiir kaleme almıştır. Geçimini sağlamak için yazması, şiirinin değerini düşürse de sanatsal değeri yüksek gazel ve kasideler de ortaya koymuştur. Şiir alanındaki bilgi ve deneyimini genç şairlere aktarmış, bir yönüyle öğretmen- lik yapmıştır. Bu yönüyle devlet büyüklerinin de beğenisini kazanmıştır. Bu parçada hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir? A) Nâbî D) Bâkî B) Nefi E) Fuzuli C) Zati

gisi hzil 151 7. Aşağıdakilerden hangisi bir pendnâmeden alınmış ola- maz? A) Zemin bul ki hiç basmaya yad ayak Ne Mecnûn koya el ne Ferhad ayak B) Zâhirün itme müzeyyen ey fakir Bâtinun tâ kim ola bedr-i münir C) Yükün agır menzülini dûr bil Sâirinden girü kalma sa'y kıl D) Kil tevâzu halka ol sâhib-edeb Ehl-i takvâ sohbetin eyle taleb E) Sûret-i zîbâya rağbet eyleme Atlas u dîbâ libâsın isteme

2. Terkibibent ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- iştir? LA Bentlerle kurulan uzun bir nazım şeklidir. B) Bent sayısı 5-15 arasında değişir. Her bent genellikle 5-10 beyitten oluşur. D) Bentlerin sonundaki beyit "miyanhane" ismini alır. E) Toplumsal sorunlar, din ve tasavvufla ilgili konular, felsef düşünceler işlenir. Yanıt Yayınları IV. Müse V. Mura Yukarıc nazım A) I 6. Ter Her aş A a

13. 15. yüzyılda Türkçeyi, Arapça ve Farsçaya kar- şı koruyan şair, divan edebiyatına yerli ve milli özellikler katmıştır. Şiirlerini atasözü ve deyim- lerle süslemiş, içten ve duygulu gazelleriyle ün kazanmıştır. Yukarıdaki paragrafta tanıtılan şair aşağıdaki- lerin hangisidir? A) Kadı Burhanettin C) Necati E) Nedim B) Ahmet Fakih D) Nefi

17. Parasızdır şimdi Vicdânî bütün ehl-i maaş Kaplamışdır hepsini sertâbpâ bir irtiâz İtmemek kâbil midir şu hâlete karşıtelâs Pey vuran yok çıksa da bâzâra minderle farâş Va'de-i imhâl ehl-i sevk ise pek dilhirâş Koyma yâr Rab! Kimseyi dünyâda aslâ parasız Bu beyitler aşağıda verilenlerin hangisiyle uyuşmaktadır? A) Bir kimseyi ve durumu eleştirmek amacıyla abartılı bir üslup kullanılarak yazılan şiirlere denir. (Hicviye) B) Kasidelerde yer alan bu bölümde, şairler kendilerini ve şiirlerini mübalağalı bir şekilde överler. (Fahriye) C) Dünya hayatının anlamı ve hayat felsefesi, tasavvuf ve ölüm gibi konular üzerine yazılan şiirlerdir. (Rubai) D) Dinî konulu olanlar dışında genellikle bir devlet büyüğünü ya da zamanın ileri gelenlerinden birini çeşitli nedenlerle övmek için yazılır. (Kaside) E) Halk arasında kültürel bir hazine olarak yerleşen hikâyeleri manzum biçimde işleyen divan şiirinin en uzun nazım şeklidir. (Mesnevi) 6 19.

10. Mesneviler, dinî ve tasavvufi konularda, aşk konularında, bir kişiyi, olayı ya da kurumu eleştiren bir içerikte yazılabilir. Aşağıda yazarlarıyla birlikte verilen mesnevilerden han- gisi yukarıda belirtilen konuların hiçbirini işlememiştir? A) Şeyhi-Harnâme B) Fuzuli - Leyla vü Mecnun C) Şeyh Galip - Hüsn-ü Aşk D) Süleyman Çelebi - Vesiletü'n Necat E Yusuf Has Hacip - Kutadgu Bilig

2. VA Aruzla yazılmış şiirlerde uzun hecenin ölçü gereğince kısa okunması. (Zihaf) Il/Bir olay veya bir kişiyle alakalı düşünceler sanki rüyada görülmüş gibi anlatılarak yazılmış eserler. (Habnâme) III. İki misrası da birbiriyle kafiyeli beyit. (Musarra) IV. Bir misra veya beytin, başka bir şair tarafından herhangi bir nazım biçimine tamamlanmasıyla oluşturulan şiir. (Mazmun) DENEME-4 Divan şiirine ait metinde geçen bazı kelimelerin izah edilmesi; dil, anlam, sanat ve estetik bakımdan metnin açıklanması. (Şerh) Yukarıdaki açıklamalardan hangileri ayraç içindeki kavramla ilişkilendirilemez? A) I ve II B) Yalniz II Yalnız IV E) IV ve V C) I ve III

3. Sair Fuzuli Nefi Kadı Burhanettin Azmizade Haletî Bağdatlı Ruhi Nazım Şekil gazel rubai tuyuğ kaside terkibibent Divan şairleri ve ustalaşıp ünlendikleri nazım şəklinin birlikte verildiği bu tablodaki bilgi yanlışının giderilmesi için aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır? A) "Fuzuli" yerine "Bakî" getirilmeli. B) "rubai" ile "kaside" yer değiştirmeli. C) "Kadı Burhanettin" yerine "Âşık Paşa" getirilmeli. D) "kaside" yerine "şarkı" yazılmalı. E) "terkibibent" yerine "musammat" getirilmeli. 16

m uğ Yanıt Yayınları 13. Mesneviler, Türk edebiyatında romanın yerini dolduran eser lerdir. Başta aşk olmak üzere çeşitli konular, olaylar mesnevi- lerde dile getirilir. Aşk konusuydivan şiiri estetiğiyle birleşince gibi mesneviler çıkar. ortaya yüzyıllarca okunan Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Cemşid û Hurşid C) Leyla vü Mecnun B) Yusuf u Züleyha D) Hüsrev ü Şirin E) Karanfil ve Yasemin ölç da ya Yu B le

9. Akıcı, ince hayallerle süslü, rindâne, aşıkâne gazelleriyle divan şiirinde özel bir yeri olan ----, eski kaynaklarda saygıyla anılır. Ancak çağında yakaladığı ünü koruyamamıştır. Mevlevi bir şair olmasından dolayı, ünü özellikle Mevleviler arasında yayılmıştır. Sebk-i Hindi tarzından etkilenen şair, soyut şiirler kaleme alır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Neşatî D) Gülşehrî B) Nedim E) Fuzuli C) Nefi 10. Divan siirinin hicbir özgünlüğünün kalmadığını bichir farklı Yanıt Yayınları 12

alar. yola dügi gâh alar. Çok er. ? Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen nazım biçimiyle örtüşmemektedir? (Genel) Tek dörtlükten oluşan, genellikle felsefi konularda özel kalıplarla yazılan nazım biçimidir. (Rubai) 5. Daha çok, aşk ve güzellik konularının ele alındığı, dörtlük sayısı 3-5 arasında değişen, Türk edebiyatına özgü nazım biçimidir. (Tuyuğ) Bütün beyitleri kendi içinde kafiyelenen uzun nazım biçimidir. (Mesnevi) X Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla bölümler hâ- linde ve belli bir planda yazılan nazım biçimidir. (Kaside) "aa, ba, ca..." şeklinde kafiyelenen, divan şiirinin en yaygın nazım biçimidir. (Gazel)

LERİ VE TÜRLERİ 9. ● ----: Devrin önde gelen kişilerini; din ve devlet adamlarını öven kasidelerdir. ----: Devrin yöneticilerini yermek için yazılan kasidelerdir. ----: Önemli birinin ölümünden duyulan acıyı dile getiren kasidelerdir. 1. TEST KAZANIM ODAKLI SORULAR ---: Padişahın tahta oturması münasebetiyle yazılan kasidelerdir. A) Sûriyye Yukarıda boş bırakılan yerler aşağıdaki kavramlarla tamamlandığında hangisi dışarıda kalır? B) Cülusiyye D) Mersiye 1. Gökte yıldız ellidir 2 Ellisi de bellidir a E) Hicviye C) Medhiye

5. Divan şiirinin belirleyici özellikleri ile ilgili, I. Gazel, kaside, mesnevi gibi belli nazım şekilleri kul- lanılmıştır. Şiirler aruz yézniyle yazılmıştır. III. Duygu ve düşünceleri anlatmada "mazmun" denilen kalıplaşmış ifadeler kullanılmıştır. IV. Yabancı sözcüklere yer verilmiş ve dil kurallarına fazlaca uyulmuştur. V Daha cok yerli kaynaklardan yararlanılmıştır. cümlelerinin hangisinde bilgi vanlışı vardır? A) I C) IIP D) IV E) V B) II

1. (1) Halk şiirinde en çok yarım uyak kullanılmıştır. (II) Divan şiirinde uyak kurallarına çok önem verilmiştir. (III) Divan şii- rinde kulak için kafiye anlayışı benimsenmiştir. (IV) Türk şiirin- de uyaksız ilk şiiri Tanzimat sanatçılarından Abdülhak Hamit Tarhan yazmıştır. (V) Uyaklı şiir yazma geleneğine ilk önemli tepki ise 1930'lu yıllardan sonra ortaya çıkmıştır. Bu parçada, numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V