Divan Şiiri Özellikleri Soruları

7. İlâhi her neyi gülzâr ettinse anı ittim, ilâhi elime her ne sun- dunsa anı tuttum; ilâhi gönlüm oduna ne yaktınsa o tüter, ilâhi vücudum bahçesine ne diktinse o biter. Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisi- ne örnektir? A) İmale B) Takti D) Asonans E) Seci C) Tecnis

D) Yunus Emre 12. Güzel söyleyen şairlerdendir. Gazelleri pek incedir. Sultan Ha- Bahadir bin Miranşah-ı Gurkân zamanında Semerkand'da ortaya çıkmıştır. Kendisinin hasırcı olduğunu, yani hasır ör- mekle uğraştığını söylerler. İlk başlarda Hasiri mahlasını kul- lanırdı. Hâce İsmet-i Buharî ondaki zihin kabiliyetini görerek dedi ki Hasır, büyüklerin bisatında (minderinde) yer almaya layıktır. Onun için senin Bisâti mahlasını kullanman evladır. Bisáti, Hâce İsmet'e çok hürmet gösterirdi ve Şeyh Kemâl-i Hocendi nin aleyhindeydi. Hocendi'nin, "Onun perişan zülfünün ucu gece yolcularının alametini taşı- yor. İşte, Eteğinin altındaki çerağ, onun gece yolcusu oldu- guna parlak bir delildir. matlalı gazeline bir nazire yazdı. Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış olabilir? A) Surname D) Pendname B) Tezkire C) Şehrengiz E) Seyahatname rem'in Hak söyle." ded Kara gözlü Gel bizim Nice kulla Beni de d Bu metir Bir ha IL Nazi III. Olač IV. Aşk yargıla A) I ve

-? dir. Kayıka Kul Mustafe an " riyle ardır. nir. enleri zde ce R SORULAR 1 4. Aşağıdaki parçaların hangisinde Baki ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? ORİJİNAL çok i çok iyi eğitim görmüş, bunun sonucunda değişik medreselerde müderrislik yapmış; kadılık, kazaskerlik görevinde bulunmuştur. Osmanlı devletinin en ihtişamlı döneminde İstanbul'da yaşayan şair, şiirlerinde devrinin zenginliğini ve görkemini yansıtmıştır. B) Dili kullanmakta oldukça ustadır. Şiirlerinde sözcük oyunlarına, sözcüklerin birkaç anlam ifade etmesine özen gösterir. Söz sanatlarını kullanmada çok başarılıdır, sanatsız beytinin olmadığı söylenir. C) Tasavvufla yakından ilgilenmiş, şiirlerinde tasavvufi konulara yer vermiştir. "Aşk, tabiat, devrinin zenginliği, dünya zevki" şiirlerinde yer alan başlıca konulardır. Divan şiirinin gazel türündeki en önemli temsilcilerindendir. DÖst es D) En önemli eseri Divan'ıdır. Özellikle gazelleri dikkat çekici güzelliktedir. Kanuni için yazdığı terkibibent biçimli mersiye de divanındadır. (Kanuni Mersiyesi) Şairin dini konularla ilgili düzyazı türünde eserleri ve tercümeleri vardır. E) Divan şiirinin en büyük temsilcileri arasındadır. Söz söylemede ve edebî sanatları kullanmada hüner sahibi bir şairdir. İstanbul Türkçesini bütün ihtişamıyla kullanmış, divan şiirinin mazmunlarından başarıyla faydalanmıştır.

miyet Öncesi ve İslami Dönem Türk Şiiri I. Grup Nefes zum yapı. Sehlimümteni Saz şairleri tarafından aruzun müfte'ilün kalıbıyla ve musammat gazel şeklinde yazılan şiirler. Özellikle Bektaşi ozanlarınca yazılan, Bektaşi törenlerinde makamlarla oku- nan, temalanı Bektaşi inanışlarını içeren manzumeler Muamma II. Grup Misra sayısı, birim sayısı, kafiye ve ölçü bakımından belli özellikler gösteren man- Satranç Belli kurallara uyarak bir insan adı çıka- cak biçimde düzenlenmiş manzum bil- mece. Nazım şekli 1. gruptaki terimlerle II. gruptaki açıklamalar eşleştirilirse hangi terim dışarıda kalır? A) Muamma B) Nazım şekli D) Satranç C) Nefes E) Sehlimümteni 10. Aşağıdaki koşmalardan hangisi farklı bir dönemde söy- lenmiştir? A) Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar Düşmanı görünce ayağa kalkar Kapar mızrağını meydana çıkar

uğu ikle 21. (1) Beyit, divan şiirinin de halk şiirinin de temel na- zım birimidir. (II) Dile getirilmek istenen duygu ve düşünceler bir beyitte tamamlanır. (III) Her beyit bir kuyumcu titizliğiyle işlenir. (IV) Bir beytin kendinden önceki ya da sonraki beyitle konu bütünlüğünün olması gerekmez. (MV) Şiirden bir ya da birkaç beyit çıkarıldığında şiirin anlamında, düşünce akışında bir bozulma ya da kopukluk oluşmaz. Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? B) II C) III A D) IV E) V

9. Süleyman Çelebi'nin Vesiletü'n Necat adlı mesne- visi için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Kendi içinde uyaklanan beyitlerle yazılmıştır. B) Öyküleyici anlatımla oluşturulmuştur. Alegorik bir eserdir. ✓ D) Mevlit adıyla da bilinmektedir. E) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır. ✓

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması (me- cazımürsel) vardır? A) Çok eskilerden kalan bu çeşmenin suyu artık akmı- yordu. B) Yemeği ocağa koyup hemen ekranın karşısına geçti. C) Şehir merkezindeki iş yerine hep otobüsle giderdi. D) Masadaki bardağa yanlışlıkla çarpınca bardak yere düşüp kırıldı. E) Dayım gelecek diye annem masaya bir tabak daha koydu.

10. Hiçbir sanatkârın yaşadığı çevrelerin dışında düşünül- mesi mümkün olamayacağı gibi bu çevrelerin tesirinde kalmadan bir sanat eserini meydana getirebileceği de tasavvur edilemez. Divan şairleri de her sanatkâr gibi bu kurala uymuş ve eserlerini meydana getirirken tabii ve sosyal çevrelerini, geleneklerini eserlerine yansıt- mışlardır. Bu parçaya göre aşağıdaki beyitlerden hangisi, di- van şiirinin sosyal yaşamla ilişkisini temsil eden bir örnek olamaz? A) Yetimler gibi şâhâ iki gözüm bebeği Mahallen içre oturmuş türâb ile oynar B) Ayda bir fincânını kahveyle mâhun toldurur Kahvenün benzer Sülûkî çarha çıkdı şöhreti C) Âyîne gibi herkese yüz virmesün ol mâh Bir bağru yanuk âşıkun uğrar nefesine D) Bu tarz-ı nev mulûkî kasr-ı âlînün binâsıyla Değişti şimdi nâmı Eskidâr'ın Üsküdâr oldi E) Elinde altunla varsan "Efendi gel buyur" derler Eğer elin boş varırsan Efendiyi "uyur" derler

Tanzimat birinci kuşak şairleri genel olarak toplum için sanat anlayışına bağlı kalarak eski nazım şekilleriyle sos- yal ve siyasal hayata etki eden yeni kavram ve duyguları işlediler. Bu açıklamaya göre aşağıdaki dizelerin hangisi Tan- zimat I. Dönem'de yazılmış olabilir? A) Döşedi mihr-i felek yolları dîbâlar ile Etdi teşrif çemen mülkini sultân-ı bahâr B) Ne mümkün zulm ile bidâd ile imhâ-yi hürriyet Çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten C) Semenün sîne-i sîmînin açup bâd-ı seher Çözdi gülşende gülün tügmelerin nâhun-ı hâr D) Ol perî-veş kim melâhet mülkinün sultanıdur Hükm anun hükmi mana fermân anun fermânidur E) Mey âteş-i seyyâlediir mînâ kadehle lâledür Yâ gonce-i pür-jâledür açmış nesîm-i subhdem

AYT Deneme Sınavı (02 13. Ne tende can ile sensiz ümid i sibhavour Ne can bedende gam-i firkatinle rahat olur edif Bu beyit için aşağıdakilerin hangisi Göylenemez2 A) Sevgiliye öziek dile getirilmiştir. B) Tenasüp sanatına başvurulmuştur. C) Can imgesiyle sevgili kastedilmiştir. D) Aşığın ızdırabi tasvir gelmiştir. E) Kafiye ve redifle ahenk sağlanmıştır. con ile sonsta sih hot in Counti

13. Sanatına güvenen, bildiğini açıkça söylemekten çekin- meyen bir kişiliğe sahiptir. İfadelerinde sert, acımasız, hatta isyancı tavırlar sezilir. Hayatı bir savaş meydanı olarak gören mücadeleci şahsiyeti gerilimli bir ömür sürmesine yol açmış ve zaman zaman hırçın, tu- tarsız, saldırgan olmuştur. Övme-övünme-yerme üçlü- süyle özetlenebilecek şiirini mübalağa ile beslemiştir. Sözü güzel söylemede ustalaşmış, söylemek istediğini, mazmunlar arkasına saklamak yerine açıkça söylemeyi tercih etmiştir. Yabancı kelimelere fazlaca yer veren şa- irin kasidelerinde görülen debdebeli, yabancı terkiplerle dolu dili gazellerinde daha sadedir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gist getirilmelidir? A) Nefi D) Baki B) Hoca Dehhani C) Nesimi E) Şeyh Galip

12. ac Divan edebiyatında sade, halk diliyle şiir yazma akı- mina denir. Divan şairlerinin şiirlerinin son dörtlüğünde kullan- dıkları takma isimlerdir. Gazel nazım şeklinin son beyti bu adla anılır. Halk edebiyatındaki ağıtların divan edebiyatındaki benzeridir. Diven Divan şairlerinin şiirlerini topladıkları esere denir. Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki tanımların her- hangi biriyle ilişkilendirilemez? A) Münşeat B) Mersiye D) Mahallileşme -E) Mahlas C) Makta

16. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin matla beyti olabilir? Subiby A Gamzen dili rüsvâ-yı cihân eyledi Billah ben ol âfeti hem-râz sanırdım B) Ne tende cân ile sensiz ümid-i sıhhat olur Ne cân bedende gam-ı firkatunle rahat olur Bağa sensüz bakamam çeşmüme ateş görünür Gül-i handanı degül serv-i hıramânı bile D) Kil tefahur kim senin hem ben tek âşıkım Leyli'nin Mecnun'u Şirin'in eğer Ferhad'ı var Fuzuli rind-i şeydâdır hemişe halka rüsvâdır Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mi

17. I. Vara vara vardım ol kara taşa, Hasret ettin beni kavim kardaşa, Sebep ne gözden akan kanlı yaşa, Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm II. Aşkın derdine düşeli Mecnunum dağlar gezerim Katram kaynayıp coşalı Sel oldum çağlar gezerim Aşağıdakilerin hangisi, yukarıda numaralanmış dörtlüklerin ortak özelliği değildir? idilly s5 sem A) Aynı şiir geleneğiyle yazılma B) Rediften yararlanmalamu e) Koşma nazım biçimiyle yazılma Anlaşılır bir dil kullanma bubn ligsd 16) 70 abnuyo uyo sho E) Aynı nazım birimiyle oluşma semlhov hey

BB ocak beş ya BBBBB 15. (1) Iran edebiyatı nazım biçimlerinden olan gazel, divan şairlerinin en çok kullandığı nazım biçimlerinden biridir. (II) Kafiye düzeni "aa-bb-cc- beyit sayısı 33-99 beyit arasında değişir. (III) Şûhane ga- zel, hikemi gazel, âşıkane gazel, rindane gazel gibi türleri dd ..." şeklindedir ve olan gazelin ilk beytine şah beyit, son beytine matla be- yit denir. (IV) Olaya dayalı bir tür olması yönüyle, divan edebiyatında roman ve hikâyenin yerini tutmuş bir nazım biçimidir. (V) Gazelin en güzel beyti "beytülgazel” ya da "şâh beyit" olarak adlandırılmakta ve gazelin herhangi bir yerinde bulunmaktadır. punda a Numaralanmış yargıların hangisinde gazelle ilgili ve- rilen bilgi doğrudur? AXT B) II C) E) V B

hir 2. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içinde verilen terim yan- lış açıklanmıştır? A) Bentlerle oluşturulan bir şiirde her bendin son dizeleri ya da son beyitlerinin birbiriyle uyaklı olmasıdır. (Müzdeviç musammat) B) Vasıta beyitlerin üstündeki beyitlerin tümüne denir. (Terkibhane) C) Divan şairlerinin seçme eserlerinin yer aldığı el yazması defter, antolojidir. (Mecmua) D) Divan düzyazısında cümlelerin ortasında ve sonunda ya- pılan uyaktır. (Azade) E) Ciddi bir esere mizah yoluyla şiir yazmaya denir. (Tehzil) 5.