Divan Şiiri Özellikleri Soruları

9. Yolcuyuz dil-i divaneye uyduk gittik Kandil diye peymaneye uyduk gittik Yandıklarımız ortadadır, biz döneriz Peykiz, yine pervaneye uyduk gittik Bu dörtlük aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine örnek gösterilebilir? A) Tuyuğ D) Şarkı B) Rubaî C) Mesnevi E) Müstezat

liklerd A) Nabi 6-E 1-A 108 A) tehzil DIŞeyh Galip Şeyh Klasik Türk edebiyatı geleneğinin bir parçası olan ----, bir şairin beğenilen bir şiirine, başka şairler tarafından ayni ve zin, şekil, redif ve zaman zaman da muhteva bakımından benzer şiirler yazılması olarak tanımlanabilir. Bu gelenek şairler için bir okul vazifesi görmüştür. Osmanlı Dönemi'nde şairler, usta-çırak ilişkisi diyebileceğimiz bu okullarda ye- tişmişlerdir. 8-A B) Şeyhi bagiaq ud ebolalo Bu parçada boş bırakılan yere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? D) müstezat 9-C B) nazire E) Nef'i 10-D Nedim E) musarra 11-D C) hezel 12-B

orta 10. İşte hun oldu dilim gamze-i ayyaşın için İşte hançerlere düştüm senin ol kaşın için Pek reca ederim unutma güzel başın için Gel benim kaşı hilalim bize bir iyd edelim Yeter ağlattı firakın bu dil-i bimari Yeter ettirdi hayalin bana ahu zarı Kam-kar et bizi bir gün de efendim bari Gel benim kaşı hilalim bize bir iyd edelim Bu dörtlüklerde aşağıdaki nazım şekillerinden hangi- sine özgü nitelikler ağır basmaktadır? A) Rubai C) Şarkı E) Tuyuğ So B) Terkibibent D) Murabba

A) Fuzuli C D) Ahmedi 8. Sanatkârâne nesri zirveye ulaştırarak mensur şiir çizgisine yaklaştıran ancak kapalı ve anlaşılmaz diye eleştirilen sa- natçının ilk ve son mensur hamse niteliğini taşıyan hamse- si ve bunlardan özellikle Nihalistan ve Meşakku'l-Uşşak ad- li eserleri mensur hikâyeciliğimizin önemli kilometre taşla- n hükmündedir. A) Nergisi E) Şey Bu parçada bahsedilen sanatçı aşağıdakilerden han- gisidir? D) Sinan Paşa B) Nabi E) Şeyh Galip C) Veysi

17. Bir gazele ait üç beyit şu şekildedir. 1. Yok bu şehr içre senin vasfettiğin dilber Nedim Bir perl-sûret görünmüş bir hayal olmuş sana II. Haddeden geçmiş nezaket yal übál olmuş sa Mey süzülmüş şişeden ruhsar-1 al olmuş sana III. Sen ne câmin mestisin âyâ kimin hayranin Kendin aldırdın gönül n'oldun ne håll olmuş san Bu beyitlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 11-11-1 B) II-I-III D) III - 11 - 1 E) I-1- C) 1-8-

YAYINLARI LİMİT tuyuğ 10. Tek dörtlükten oluşur. Halk edebiiyatındaki mânilerle benzerlik gösterir. Kafiye örgüsü aaxa biçimindedir. Fâilâtün fâilâtün fâilün vezniyle yazılır. Cinaslı kafiye kullanılır. Cinassız yazılanları da bulunmaktadır. Yalnız Türk edebiyatında görülen bir nazım biçimidir. Hikmetli, tasavvufi ve felsefi konular dile getirilir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen nazım biçimini örneklemektedir? A) Ey destmâl göndereyin seni yâra çak Kirpiklerümi eyleyeyin cevrene saçak Gözüm karasını ezeyin nakş yazayın Bu şîve ile ol sanemün var yüzine bak. Çok zamândur ki perîşânundur a Lâyık-ı şefkat ü ihsânundur Dil-i mercûha ki kurbânundur İltifât eyle benüm sultânum B) Dâda geldim adl dîvânına feryâdım işit Sen ki adilsin gör efgânim nedendir gavra yit Şerh-i hâlim sor mûradım ver elim dut fikrim it Rahm kıl devletli sultanım mürüvvet çâğıdır Ben seven hûblar içinde şâh imiş Sanasın yılduz içinde mâh imiş Ben denize salmışam bir cânumi Kamu işi başaran Allâh imiş a 9 CT a G 9 Fâriğ olmam eylesen yüz bin cefâ sevdim seni Böyle yazmış alnıma kilk-i kazâ sevdim seni Ben bu sözden dönmezem devr eyledikçe nüh felek x Şâhid olsun aşkıma arz u semâ sevdim seni Yanlış X

Val 3. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen terimle uyuşmamaktadır? A) Bir şehrin güzelliklerini konu alan eserler (Şehrengiz) B) Sanatlı bir dille yazılmış düzyazıların toplandığı eserler (Münşeat) C) Herhangi bir manzumeyi alaycı bir şekilde taklit etmek için oluşturulmuş eserler (Nazire) D) Padişah çocuklarının düğünlerini sanatkârâne biçimde dile getiren eserler (Surnâme) E Peygamberin hayatını anlatan eserler (Siyer) 1

8. Divan şiiri, özellikle kasidelerde, bir bakıma en fazla yarar- 1 güden şiirdir. Divan şiiri, gazellerde salt söz ustalığına önem 11 önem verir; bu ustalığı ile okuyucusunu kendine bağlar. Mesnevilerde, divan şairi halk hikâyecisi ile birleşir. Müs- IIF tezatlarda şairin yeni bir gazel türüne yaklaştığı söylene- IV bilir. Rubailerde ise şairin rakiplerine meydan okuması ön V plana çıkar. Bu parçadaki numaralanmış terimlerin hangisi hakkın- da yanlış bilgi verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V 120

1. Sözlü Dönem Halk edebiyatı 1. adım • koşuk • sav Türk Edebiyatı Dönemlerine Özgü Nazım Biçimleri ve Türleri • sagu . • destan 2. adım • nefes 3. adım • nutuk . B) 2 koşma • semai Tekke Edebiyatı ilahi . • türkü . • mani Divan edebiyatı Nazım türleri C) 3. 5. adım 4. adım • tevhit naat • koçaklama • güzelleme Nazım biçimleri • gazel • tuyuğ Yukarıda verilen bilgilerin hangi adımında bir bilgi yan- ışlığı yapılmıştır? A) 1. • kaside • rubai D) 4. E) 5.

12. Divan edebiyatı her ne kadar şiirin hâkim olduğu bir dönem olsa da büyük kalemlerin yazdığı önemli nesirler de barın- dırmaktadır. (I) Yazılış şekillerine göre incelediğimizde, halkı bilgilendirmek için, yalın, sanatsız bir dille yazılan yapıtlar- dan oluşan sade nesre Evliya Çelebi'nin Mir'atü'l-Memalik adlı gezi yazısı örnek verilebilir.((II) Mercimek Ahmet'in Fars- çadan çevirdiği "Kabusname" adh yapıtı yine sade nesrin başarılı bir örneğidir. (III) Günlük konuşma dilinden ayrılmış, zaman zaman süslü nesrin niteliklerini taşımakla beraber; anlatılmak isteneni, anlaşılır bir şekilde ortaya koyan nesir- lere orta nesir denmektedir. (IV) Hüner ve marifet göstermek amacıyla yazılmış, Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalar- la yüklü, "seci"lerin kullanıldığı, söz ve anlam sanatlarıyla dolu, bağlaçlarla uzayıp giden cümlelerle örülmüş, güç an- laşılır bir nesre ise süslü nesir denmektedir. (V) Süslü nesrin ilk örneğini "Tazarruname" adlı yapıtıyla Sinan Paşa kaleme almıştır. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı bulunmaktadır? A) I B) II C) III D) IV E) V Diğer sayfaya geçiniz

8. Ahvâl-i cihânı her zaman söyleşelim Amma gâm-ı aşkımız nihân söyleşelim Ey yâkıf-i râz-ı aşk olan ârif-i cân Ney gibi seninle bî-zeban söyleşelim Bu dizeler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine ör- -nektir? A) Kaside C) Şarkı E) Rubai B) Gazel D) Tuyag

TEST 50 AN Duy şikayet etmede her an bu ney Anlatır hep ayrılıklardan bu ney Der ki feryadım kamışlıktan gelir Duy da her kim, gözlerinden kan gelir Ayrılıktan parçalanmış bir yürek İsterim ben, derdimi dökmek gerek Bu beyitler, aşağıdaki hangi nazım biçiminden alınmış olabilir? A) Gazel D) Kit'a (B) Mesnevi E) Müstezat C) Kaside Diva 10.

TEST 49 7. Aşağıdakilerin hangisinde sadece divan şiiri nazım bi- çimleri bir arada verilmiştir? Arub Arubai, tuyuğ, müstezat, terkibibent B) tevhit, naat, münacaat, taşlama C) şarkı, murabba, semai, kit'a D) kaside, gazel, tevhit, semai E) mesnevi, varsağı, hicviye, kaside (A 8. Divan şiiri, özellikle kasidelerde, bir bakıma en fazla yarar-

3. 2. lışlığı yapılmıştır? A) 1. B) 2. A) Rubai C) 3. D) Gazel 1 İran edebiyatından alınan bir nazım biçimidir. Divan edebi- yatının en uzun nazım biçimi olan bu türün her beyti ken- di arasında uyaklıdır. Aruz ölçüsünün kısa kalıplarıyla yazı- lir. Fuzuli, Nabi, Şeyh Galip bu nazım biçiminde öne çıkan şairlerdir. B) Tuyuğ bir bilgi yan- D) 4. Bu parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? E) 5. E) Şarkı 1. Mesnevi, olaya dayalı nazım biçimidir. Mesnevi DO

10. Ey melek-sîmâ ki senden özge hayrandur sana Hak bilür insan demez her kim ki insandur, sana Âlemi pervâne-i şem-i cemâlün kıldı ışk Cân-ı álemsem fedå her lâhza min cândur sana Bu beyitler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Benzetmeye yer verilmiştir. B) Mesnevi nazım biçimiyle yazılmıştır. C) Mübalağa sanatından yararlanılmıştır. D) Sevgiliye hayranlık konusu işlenmiştir. E) Ahenk, redif ve tam uyak ile sağlanmıştır.

10. Ey melek-sîmâ ki senden özge hayrandur sana Hak bilür insan demez her kim ki insandur, sana Âlemi pervâne-i şem-i cemâlün kıldı ışk Cân-ı âlemsem fedâ her lâhza min cândur sana Bu beyitler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Benzetmeye yer verilmiştir. B) Mesnevi nazım biçimiyle yazılmıştır. C) Mübalağa sanatından yararlanılmıştır. D) Sevgiliye hayranlık konusu işlenmiştir. E) Ahenk, redif ve tam uyak ile sağlanmıştır. 2