Divan Şiiri Özellikleri Soruları

, TI a k i i- Ankara Yayıncılık at E Ahmed Çelebi - Divan 13. Eserde, birinci meclis eser sahibinden önce yaşamış olan kırk altı şairden, ikinci mecliste eser sahibinin çocukluk ve gençlik yıllarında hayatta olan ve birebir görüşüp irtibat kurduğu fakat tezkirenin tamamlanma tarihine kadar vefat eden doksan üç şairden bilgi ve- rir. Sanatçı üçüncü mecliste kendi döneminde şöhreti bilinen, bizzat tanıyıp dostluk kurduğu yüz yetmiş üç şairden, dördüncü mecliste dönemin bilinen âlimle- rinden şiirle de ilgili yetmiş iki şahıstan, beşinci mec- liste Timurlular ailesine mensup yirmi üç Horasanlı şair ve mirzadan bahseder. Sanatçı altıncı mecliste Horasan dışında olan şair ve âlimlerden otuz bir şa- histan, yedinci mecliste sultan ve şehzadelerden şiir ile alakadar, güzel şiir söyleyen yirmi iki kişiden söz eder. Ve sekizinci meclis, Sultan Hüseyin Baykara'yı anlatır. Eserin beşte birini oluşturan sekizinci mec- liste yazar, hem çocukluk arkadaşı ve yakın dostu hem de Hükümdar olan Baykara'nın usta bir şair olduğunu dile getirerek divanında mevcut gazelleri- nin matlalarını verip açıklama yapar. Eser içeriğinde bilgi verdiği 461 şahısın hâl tercümelerini ana hatları ile bildirir ve bazı yerlerde şairlikleri ve meziyetleri hakkında açıklama yapar. 5 Bu parçada söz edilen eser ve onun yazarı aşa- ğıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? AŞecere-i Terakime - Ebülgazi Bahadır Han B) Heşt Behişt - Sehi Bey C)/Mecalisü'n Nefais - Ali Şir Nevayi D) Babürname - Babür Şah Atabet'ül Hakayık - Edip Ahmet Yükneki Diğer sayfaya geçiniz.

DENEMEKOLİK CH! olabilir? 5 6. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin ilk beyti A) Dostum alem seninçün ger olur düşmen bana Gam degil zira yetersin dost ancak sen bana B) Aşka saldım ben beni pend almayıp bir dosttan Hiç düşmen eylemez anı kim ettim ben bana C) Can ü ten oldukça benden derd ü gam eksik degil Çıksa can hak olsa ten ne can gerek ne ten bana D) Gamze tigin çekti ol mah olma gaafil ey gönül Kim mukarrerdir bugün ölmek sana şiven bana EEy Fuzuli çıksa can çıkmam tarik-i aşktan Reh-güzer-i ehl-i aşk üzre kılın medfen bana 8.

7. Dil, içerik ve biçim özellikleri dikkate alındığında aşağıda kilerden hangisinin Tanzimat'ın birinci döneminde yazıldığı söylenebilir? 7 risi A) Meyhâne mukassi görinür taşradan ammâ Bir başka ferah başka letâfet var içinde BY Hakir olduysa millet şanina noksan gelir sanma Yere düşmekle cevher sakit olmaz kadr ü kıymetten C) Aşk imiş her ne var âlemde İlm bir kîyl ü kâl imiş ancak D) Nasıl şerheyleyim ben derdimi, icâd nâkâfi, Dua nâkis, tazarru bieser, feryâd nâkâfi E) Eğer benim ile gitmek dilersen Eğlen güzel yaz olsun da gidelim

Türkü Koşma B) Varsağı D) Varsağı 13. Anonim halk edehin mulqota 12. Aşağıdakilerin hangisi hem hece hem de aruz ölçüsüy- le yazılan bir nazım biçimidir? A) Koşuk E) Semai B) Koşma Stan E) Destan Semai

eleştiri essek 12. Şeyhi'nin oluşturduğu Harname adı yapıt, didaktik bir özellik taşır. Bunun dışında, savaş, aşk, dinî konularda da çokça mesnevi yazılmıştır, Divan edebiyatında. Aşağıdaki divan şairlerinden hangisi bu türde yapıt vermemiştir? A) Şeyh Galip C) Ali Şir Nevaî E) Âşık Paşa B) Nefî D) Nâbi

11. Edebiyat Festivali ve Kitap Fuarı Şair Baki Bu yıl Edebiyat Festivali ve Kitap Fuarı'nda divan şairi Baki'nin edebî hayatı ve eserleri tanıtılacaktır. Bu tanıtımda aşağıda yer alan bilgilerden hangisi- ne yer verilemez? A) "Sultânü'ş-Şu'ârâ" adıyla anılan sanatçının hoş- sohbet, neşeli, yaşamı seven biri olmasına B) Gazellerine özellikle ilahi aşkın peşinde koşan bir anlayışın hâkim olmasına C) Çağdaşı birçok şair ve ilim adamının onu yüzyılın en büyük şairi olarak kabul etmesine D) 16. yüzyılda yaşayan şairin samimi ve rindane üs- lubunun Divân'ında yer alan şiirlerinde kendini gös- termesine Kanuni Sultan Süleyman'ın ölümü üstüne yazdığı Kanuni Mersiyesi'nin, türün en güzel örneklerinden sayılmasına CAP 13. B) D C) K D) Y E) C Bu türl A) S

ri, 2. Bu mahal Van eyâleti hududunda Van deryâsı kenarında Van paşasının hâssı subaşısı hâkimdir ve niyâbetdir. Mâtekaddem Süleymân Hân zamânın- da Zâl Paşa bir müfîd ü muhtasar kal'a binâ edüp derbend-i calendar olmuşdu. Ba'dehû Şâh Tahmasb asrında Acem Erciş ve Adil Cevaz ve Ahlat kal'alarına istilâ etdikde bu Tahtivan kal'asından gemiler ile Van kal'asına imdâd gitmesin içün Tahtivan kal'asın harâb edüp hâlâ leb-i deryâda liman ağzında kal'a-misâl bir hân-ı kavî kalmışdır. Bu parça aşağıdaki edebî türlerin han- gisinden alınmış olabilir? A) Surname B) Seyahatname C) Fütüwetname D) Pendname E) Tezmire

kiler- azıl- ma- 28 BENIM HOCAM. BENİM BAŞARIM BENIM HOCAM BENİM BAŞARIM BENIM HOC Aşağıdakilerden hangisi musammat kasideden alınmış olabilir? A) Gûyiyâ bilmez efendüm bende-i dîrînesin Kim Nedîmâ bu midir deyu su'al eyler beni B) Dönsün yine peymâneler olsun tehî humhâneler Raks eylesün mestâneler mutriblar etdükçe nagam C) Fik-i zülfün dilde tâb-ı sûz-ı işkın sînede Nârdır külhanda gûya mârdır gencînede D) Küh sakınmakda ruhsârın doğan günden anın Bahr ise âyinedâr-ı tal'at-i zîbâsıdır. E) Gam güni etme dil-i bîmârdan tîgün dirig Hayrdur vermek karanu gicede bîmâre su /benimhocam

ZIM TÜRLERİ BENIM HOCAM nilesse id laipner nebialiteite (1) Üçüncü def'adur bu Hak belâsın vere mel 3. BAŞARIM SBB nun Ki yok yere beni azl etdi olmışken senâ- hân (II) Sen kadar düşmen-i devlet mi olur a hinzir Ne turur saltanatun sâhibi bilmem a köpek Aşağıdakilerden hangisi yukarıda numaralandırılmış beyitlerin ortak özelliğidir? A) Nazım türlerinin hicviye olması B) Nazım türlerinin mersiye olması C) Nazım biçimlerinin gazel olması D) Nazım biçimlerinin mesnevi olması (E) Nazım türlerinin taşlama olması

-D) 9. 3. (1) Gazel; sevgi, güzellik ve içki konusunda yazılmış en az beş beyitten oluşan nazım biçimidir. (II) Divan edebiyatının en yaygın şiir tarzı olan gazel, şairin aşk, sevinç, acı gibi duy- gularını yansıtır. (III) Aruzun kendine özel yirmi dört kalıbıyla yazılır. (IV) İşlediği konuya göre rindâne gazel, hikemî gazel, şuhâne gazel gibi isimler alır. (V) Kafiyelenişi kasidede olduğu gibi "aa, ba, ca..." biçimindedir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III C D) IV E) V

29. O sevdi mi çocuklar gibi sever Sen olsan ateşe verirsin tarlanı Çiçeklerini yerle bir edersin Bu dizelerde aşağıdaki edebî sanatlardan hangisi vardır? Arsalimesel D) Telmih A B) Hüsputalil G Jo C) Intak E) Tevriye 2

9. Saçma ey göz / eşkden gönlümdeki od / lâre su Kim bu den lü/ du tu şan od/lâ re kil maz/ çâre su /- . - - / - . - 1- Fâi là tün/Fâ i lâ tün /Fâ i lâ tün/ Fâ i lün (Ey gözüm, gönlümdeki ateşlere gözyaşımdan su saçma. Çünkü bu kadar hararetle tutuşan ateş- lere su fayda etmez.) Yukarıda divan şiirinden alınmış bir beyit vardır. Bu beyitte ünlü ile biten açık hecelerin nokta (.) ile, ünsüz ile ya da (^) işareti ile biten kapalı he- celerin kısa çizgi (-) ile işaretlendiğini görüyoruz. Bu şiirde onlarca ölçü kalıbından sadece "Fâ ilâ tün /Fâ i lâ tün /Fâ i lâ tün/ fâ i lün" kalıbı kulla- nılmıştır ve bu kalıba göre bütün şiir boyunca her misranın ilk hecesi kapalı, ikinci hecesi açık; üç, dört, beşinci heceleri kapalı, altıncı hecesi açık vb. olmak zorundadır. Bu, şiire bir müzik ahengi katmaktadır. Divan şiirimize Arap edebiyatından geçen ve altı yüzyıl boyunca edebiyatımızda kullanılan bu ölçünün adı nedir? A) Serbest ölçü C) Aliterasyon B) Asonans D) Aruz ölçüsü E) Hece ölçüsü

man ve Sılığıdı sağla ekli ol bir pa in kar üzyik n bo 3. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinde bentlerle oluşturulan nazım biçimlerinden biri değildir? A) Muhammes B) Tardiyye D) Kit'a Asaču C) Terkibi bent E) Şarkı dir. ede ber III. Ür lar bi ba IV. H

erin- ve mi TEST 10 1. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin özellikle- 5. rinden biri değildir? A) Kuralcı bir edebiyat olan divan edebiyatında şii- rin konu, tema, şekil ve sınırları önceden oluştu- rulmuştur. BY Aşk, şarap, sevgili ve Allah aşkı en çok işlenen konulardır. : C) Soyut konular işlenmiş, yaşamı ilgilendiren so- mut konulara bu şiirde pek yer verilmemiştir. D "Toplum için sanat" anlayışı egemendir. Yaşamdan kopuk bir edebiyattır, hayaller, gün- lük yaşamın önüne geçmiştir. Ma naz A) H

in olmaması yat olması inde beyitle da verilmiş- 11. Aşağıdakilerden hangisi kaside nazım biçiminin nesib bölümü özelliklerinden biri değildir? A Kasidenin giriş bölümüdür. B) Şiir gücü yönünden en ağır basan bölümdür. C) Bir tabiat tasvirinin yapıldığı veya sevgilinin gü- zelliklerinin anlatıldığı bölümdür. D) Kasideler bu bölümde ele alınan konuya göre adlandırılabilir. E) Asıl konuya giriş yapmak üzere düzenlenmiş en fazla iki beyitlik bölümdür.

8. Aşağıdaki ifadelerden hangisi divan şlirine yö- nelik bir eleştiri olamaz? Ay Yabancı dillerin etkisinde kalmış olması B) Süslü, sanatlı ağır bilr dile sahip olması C) Halktan kopuk bir edebiyat olması D) Biçim bakımından belli bir düzeninin olmaması E) Gerçeklerden uzak, soyut bir edebiyat olması AYDIN YAYINLA