Divan Şiiri Özellikleri Soruları

entlerle Idir? Dent den AYDIN YAYINLARI 6. I. Allah'ın birliğini ve yüceliğini konu edinen ve kaside nazım biçimiyle yazılan şiirlerdir. Allah'a yalvarıp yakarılan ve ondan af dilenen şiirlerdir. Genellikle kaside nazım şekliyle yazılırlar. II. Ölen kişilerin ardından söylenen yas şiirleri- dir. İslamiyet öncesi edebiyattaki adı sagu, halk edebiyatındaki adı ise ağıttır. Genellikle terkibi- bent ve kaside nazım şekliyle yazılır. III. Ünlü bir kişiyi övmek için kaside şekliyle yazı- lan şiirlerdir. Ya padişah, vezir, şeyhülislâm gi- bi yaşayan devlet büyüklerine ya da 4 halife ve başka din-tarikat ulularına yazılır. IV. Herhangi bir kişiyi ya da düşünceyi yermek amacıyla kaside veya kıt'a nazım biçimleriyle yazılan şiirlerdir. Halk edebiyatındaki adı "taş- lama", yeni şiirimizdeki adı "yergi", batı edebi- yatındaki adı ise "satirik şiir"dir. Bu parçalarda aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi verilmemiştir? Münacaat D) Mersiye BY Naat Hicviye E) Methiye

2. I. İran edebiyatından alınmıştır. II. Her beyit kendi arasında kafiyelenir. III. Anlam beyitte tamamlanır. IV. Genellikle aruzun kısa kalıpları ile yazılır. V. Uzun ve hacimli eserler yazılabilir. Mesnevi türüyle ilgili numaralanmış yargıların hangisinde bir yanlışlık vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

O 6. Türk nesri, ile edebî bir kimlik kazanmıştır. Divan edebiyatının özenli hatta bir çeşit süslü nesrinin ilk büyük sanatkârı odur. Fars edebiyatının seçili cümlelerini ve mecazlı anlatımını benimsemiş olan sanatçı, bir bakıma klasik nesrin temelini attığı dini-tasavvufi içerikli ---- adlı eserinin ön sözünde, eseri güzel görünsün diye bu tür söz sanatlarına yöneldiğini belirtmiştir. Eserin dili süslü ve özenli olsa da devrine göre anlaşılabilir biçimdedir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) Aşık Paşa - Garibnâme B Nergisi-Nihálistan (C) Sinan Paşa - Tazarrunáme (D) Veysi - Håbname Evliya Çelebi - Seyahatnâme

7. XVII. yüzyılda sanatlı nesrin en önemli temsilcilerinden biri olan yazar, ilk defa mensur hamse oluşturmuş; XV. yüzyılda temelleri atılmış olan süslü nesre yeni bir boyut kazandırmıştır. Sanat ve maharet göstermek amacıyla o döneme kadar kullanılmamış Arapça ve Farsça kelimelere yer vermiş, zincirleme tamlamalar ve uzun- cümlelerle özgün bir üslup geliştirmiştir. Bu parçada kendisinden söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? (A) Veysi (B) Nergist (C) Katip Çelebi D Nabi E) Sinan Paşa

Aşağıda verilen dizelerin hangi nazım biçimlerinden alındığını belirtiniz. Håsılım yok ser-i küyunda belådan gayn Garazım yok reh-i aşkında fenådan gayrı MAN Bezm-i aşk içre Fuzuli nice âh eyleyemem Ne temettu' bulunur neyde sadådan gayrı 1. Nazım Biçimi: Bu şehr-i Sitanbul ki bi-misl ü bahadır Bir sengine yek-pâre Acem mülkü fedâdir Bir gevher-i yek-påre iki bahr arasında Hurşid-i cihan-táb ile tartilsa sezâdır 2. Nazım Biçimi: Giryan dedi ey gözüm çerağı Vahşilere el menimle yağı Sen men dediğim Habib imişsen Derd-i dilime tabib imişsen Sensen dün ü gün dilimde zikrim Gönlümde olan hayal ü fikrim 3. Nazım Biçimi: Peymåne senin hâne senin yâr senindir Ey dil tek û tenhå Bir büse-i can-bahşına ver nakd-i hayâtı Ger ka'il olursa 4. Nazım Biçimi: 6. 5. Nazım Biçimi: 7. Mecnün ki mülket-i gam- Leylide şâh idi Ahi duhânı başına çetr-i siyâh idi 8. Mecnûna yolda naka-i Leylinin izleri Gündüzle âfitâb idi giceyle mâh idi Çehre-i zîbâsi anun gülşen-i cândur Halk-i cihâna Mâ'î ridâsı sanasın âb-ı revândur Bâğ-i cinâna Nazım Biçimi: Taht urup tâk-i felekde hüsrev-i håver güneş Geydi narencî kabâ urundi nûr efser güneş Mesned-i sultân-ı subh oldi serir-i asumân Saçdı pîrûze tabaklardan zer ü gevher güneş Nazım Biçimi: Bir eşek var idi zaif ü nizâr Yük elinden katı şikesti vü zâr Gah odunda vü gâh suda idi Dün ü gün kah ile kisuda idi Nazım Biçimi:

2. (1) Divan şiiri, yazılmaya başlandığı günden itibaren hep seçkin bir zümreye seslenmiştir. (II) Okuması yazması ol- mayan ve usta-çırak geleneği içinde yetişen divan şairle- ri, eserlerinde kaliteli üslubu aramışlardır. (III) Biçim kaygı- si her zaman içerikle başa baş gitmiş hatta bazen şekil, an- lamdan daha önemli görülmüştür. (IV) Sanatçılar, şiirlerini "divan" denen el yazması kitaplarda toplamışlardır. (V) Bu divanlarda şairin hemen her türlü eserine yer verilmiş, de- -yim yerindeyse ne kadar yetenekli olduğu ve şiir yazmada slosrne derece ustalaştığı sergilenmiştir. id di -Siulauic Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır? JUDXBORO A) I B) II cses uac C) III D) IV E) V

Aşağıdakilerden hangisinde teşbih sanatı yoktur? yoktyr? A) Bir fikir ki sıcak yarada kezzap Bir fikir ki beyin zarında sülük B) Yârin dudağından getirilmiş Bir katre alevdir bu karanfil (9) Mühür gözlüm seni elden Sakınırım kıskanırım D) Bu yağmur, bu yağmur bu kıldan ince Öpüşten yumuşak yağan bu yağmur E) Kadrin bilmeyenler alır eline # Onun için boynun eğer menekşe H

9. İkbal için ahbâb-ı siâyet yeni çıktı Bilmez idik evvel bu dirâyet yeni çıktı Hak söyleyen evvel dahi menfûr idi gerçi, Hainlere amma ki riayet yeni çıktı Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak, Uyak düzeni gazele benzemektedir. I. II. Hiciv türünde yazılmıştır. III. Ahenk unsurlarına yer verilmiştir. IV. Beyit nazım birimiyle oluşturulmuştur. V. Dil özellikleri bakımından halk şiirine benzer. yargılarından hangisi söylenemez? A) V B) IV C) III D) II E) I

Dönemi in YANLIŞ SAYISI Kafiye düzeni (aaab, cccb, dddb...) şeklindedir. Doğa, gü- Koşuklar, genellikle 7'li hece vezniyle söylenen şiirlerdir. zellik, kahramanlık, sevgi, cesaret gibi temaların işlendiği bu şiirlerde ahengi sağlamak için yanım uyak, redifler ve asonanslardan yararlanılmıştır. 9. Aşağıdaki metinlerden hangisi bu parçadaki nazım bi- çiminin özelliklerini taşımamaktadır? A) EU suwi aka turur Kaya tübi kaka turur Balik telim baka turur Kölün takı küşerür B) Opkem kelip ogradim Arslanlayd kökredim Alplar başın togradim Emdi meni kim tutar C) Kaklar kamug kölerdi Taglar başı ilerdi Ajun tini yılırdı Tütü çeçek çerkeşür D) Bülbül yetişir bağrımı hûn etti figânın Zabt eyle dehânın Hançer gibi deldi ciğerim tiğ-i zebanın Te'sir-i lisanın E) Kurt kuş kamuğ tirildi İrlik, tişi tinildi Öğer alıp tanidi Yinka yene kirgüsüz

13. 13-14. yüzyılda Anadolu'da hem bir tasavvuf akımı hem de bir sivil toplum hareketi gibi ortaya çıkan Ahilik teşkilatının esaslarını işleyen, bu teşkilâta girenlerin uymaları gereken kuralları anlatan bütün eserlere verilen isimdir. Bu türün en ünlü eseri Haliloğlu Yahya Burgazi'ye aittir. Bu parçada sözü edilen tür aşağıdakilerden hangisidir? A) Gazavatnâme C) Menakipnâme E) Şehrengiz B) Fütüvvetnâme D) Surnâme

a) /benimhocam 5. Mecnun ki "lâ-ilâhe illâ" der idi Teklif-i şu'ûr eyleseler "lâ" der idi Ol mertebe meşgul idi Leylâ ile kim Mevlâ diyecek mahalde "Leylâ" der idi Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden A) Tuyuğ D) Nazım B) Rubai E) Müstezat hangisidir? isidir? C) Kit'a

7. Aşağıda kasidenin bölümleriyle ilgili verilen bilgilerden hangisi yay ayraç içinde verilen bölümle ilgili değildir? A) Asıl konuyla ilgisi olmayan tasvirlerin yapıldığı bölümdür. (nesib - teşbib) B) Bu bölümde şair kendisini över. (methiye) C) Kasidenin içine kasideyle aynı vezinde eklenmiş gazeldir. (tegazzül) Dy Birkaç beyitle asıl konuya giriş yapılan bölümdür. (giriz- gâh) E) Kasidenin sunulduğu kişiyle ilgili güzel dileklerde bulunu- lur. (dua) /benimhocam 10

11. Ateşe atarsa seni hasreti ol mahin Gönül ah eyleme ki yakduğı tütmez güneşün Bu beyitle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? A) "Mah" sevgilinin yerine kullanılarak istiare sanatı ya- pılmıştır. Hasretle güneşin yakıcılığı arasında ilgi kurulmuştur. Gönül, sevgilinin yerine kullanılmıştır. D) Âşığın hasreti sevgiliyi üzse de sevgilinin ah etmeme- si söylenmiştir. 99 E Aralarında anlamca ilgi bulunan kavramlar birlikte kullanılarak tenasüp oluşturulmuştur.

26. Bâğ-i medhünde olur cümleye gelib tenhâ Bahs içün gelse eger bülbül-i hoş-nagme hezâr Puhtedür gayrılar eş'âri velî puhte piyâz Hâm anberdür eğer hâm ise de bu eş'âr Hâm var ise eger micmere-i nazmumda Dâmen-i lutfun anı setr ider ey fahr-i kibâr Bu dizeler bir kasidenin hangi bölümünden alınmış olabilir? A) Teşbib (nesib) D) Taç B) Fahriye E) Dua C) Methiye

24. (1) Divan edebiyatı, XIII. yüzyılda Yunus Emre ile başlayıp XIX. yüzyıla kadar varlığını devam ettirmiştir. (II) Saray edebiyatı, klasik edebiyat, yüksek zümre edebiyatı gibi değişik adlarla anılan bu edebiyat için en yaygın kullanılan isim divan edebiyatıdır. (III) Arap ve Fars edebiyatlarının etkisiyle oluşan bu edebiyatın şiir geleneğinin kendine özgü birtakım kuralları vardır. (IV) Arapça-Farsça kelime ve tamlamaların sıkça kullanılması; ağır, sanatlı, süslü söyleyişlere yer verilmesi; soyut konuların daha çok işlenmesi; bütün güzelliği yerine parça güzelliğinin esas alınması vb. bu kurallar arasında sayılabilir. (V) Bu edebiyatın en tanınmış sanatçıları arasında XV. yüzyılda Şeyhî, Ahmet Paşa, Necatî; XVI. yüzyılda Fuzûlî, Bâki, Taşlıcalı Yahya; XVII. yüzyılda Nef'î, Nabî; XVIII. yüzyılda Nedim, Şeyh Gâlip vb. sayılabilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? iblari vid A) I B) II C) III D) IV E) V

1. Aşağıdaki eserlerin yazarlarını yazınız. (10 P) yeseu -Divanı Hikmet: Ahret -Kutadgu Bilig: YUSUA KARTAL FATMA ALIYE MTAL 10, S DÖNEMİ SORUMLULUK SINAVI SORULAR BUT = kaluar ******** 2. Gazel nazım şeklinin özelliklerinden 2 tanesini yazınız. (10P) Göktürk of lebest 3. Aşağıda verilen boşlukları uygun şekilde doldurunuz. (10P) - İslamiyet'i kabul eden ilk Türk devletidir.johu - Türklerin ilk alfabesi houp kute bl alfabesidir. - Türkçenin bilinen ilk dilbilgisi kitab.......... - Tasavvufta önemli olan Allah aşkıdır. Buna da - Koşuk nazım şeklinin halk edebiyatındaki karşılığına.................... ....tür. .......deni 4. Aşağıdaki yargıların karşısına yargılar doğru ise "D", yanlış ise "Y" ya -13. yy'da oluşmaya başlayan Divan şiirinde Arapça ve Farsça kelimeler