Divan Şiiri Özellikleri Soruları

Dymuş Islam inün 13. Bir gazelde şairin mahlası genellikle gazelin son beytinde yer almaktadır. Gazelin en güzel beyti beytül-gazel veya şah-beyit olarak adlandırılmakta ve gazelin herhangi bir 11 III yerinde bulunmaktadır. Beyitler arasında anlam birliği bu- lunan gazeller yek-âvâz gazel diye adlandırılırken anlam IV birliğinden başka bütün beyitleri aynı güçte, değerde ve güzellikte olan gazeller için yek-âhenk ifadesi kullanıl- V maktadır. Bu parçadaki bilgi yanlışının giderilmesi için altı çizi- li ifadelerden hangilerinin yer değiştirmesi gerekir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I ve III E) IV ve V 15. Kas ma te C

11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir? A) Orhun Yazıtları, Göktürk alfabesi ile oluşturulmuş, Türk edebiyatının ilk yazılı yapıtıdır. B) İslamiyet öncesi Türk edebiyatında, sözlü ürünler ağırlıktadır. C) Yusuf Has Hacib ve Kaşgarlı Mahmut, İslamiyet dö- nemi Türk edebiyatının ilk yapıtlarını ortaya koymuş- lardır. D) Ahmet Yesevi, "Divan-ı Kebir" adlı yapıtında, İslam dininin özelliklerini dile getirmiştir. E) "Kutadgu Bilig", edebiyatımızda siyasetname türünün ilk örneğidir. 13.

AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1000 11. Aşağıdaki dizelerle ilgili olarak ayraç içindeki açıklamalardan hangisi yanlıştır? A) Civân-merd ol işit hikmet sözünden Koyigör bu güherden ceyb-i câna Sehâvet kapusin aç olma nâkes Güleç yüzlü mülâkî ol varana (Pendname türüne özgü nitelikler taşır.) B) Dönmiş rûh-ı zerdine çemen âşık-ı zârún Bir gûne dahi âlemi var köhne bahârun Feryâdı kafeslerde ciğer-sûz hezârun Bir gûne dahi âlemi var köhne bahârun (Bir şarkının ilk dörtlüğüdür.) C) Benüm şiirim gibi dürler düzilmiş gûşvâr olmış Yaraşur şeh kulaginda bu dürr-i şâhvâr olsun (Bir kasidenin fahriye bölümünden alınmış olabilir.) D) Âşık olanın ışk odindan nişan gerek Bağrı kebâb gözlerinün yaşı kan gerek (Musarra beyit örneğidir.) E) Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmuş sana Mey süzülmüş şîşeden ruhsâr-ı âl olmuş sana (Hikemi tarzda yazılmış bir gazelden alınmıştır.)

3. Bir gazele ait üç beyit şu şekildedir: 1. Hâr-i firkatinle Neşâtî-i hazînin vâ-hayf Dâmen-i ülfeti çâk oldu giribânı bile a II. Gitdin ammâ ki kodun hasret ile cânı bile a İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile a III. Devr-i meclis bana girdâb-ı belâdır sensiz C Mey-i zehrâb-ı sitem sâgâr-ı gerdânı bile a Bu beyitlerin şiirde yer alma sırası aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A ||- AI-II-III D) III - I - II B) II - I - III 2) 111-11-1 C) II - III - 1 YAYINLARI

2. Aşağıdakilerden hangisi, bir gazelin makta beytidir? Mende Mecnun'dan füzün âşıklık istidâdı var a a Âşık-ı sâdık menem Mecnun'un ancak adı var B) N'ola kan tökmekte mâhir ola çeşmüm merdümü Nutfe-i kabildürür gamzen kimi üstadı var C) Buy-i gül taktir olunmuş nazın işlenmiş ucu Biri olmuş boy birisi dest-mal olmuş sana D) Değildim ben sana mail sen ettin aklımı zail Beni tan eyleyen gafil seni görgeç utanmaz mı E) Ey Fuzuli işk menin kılma nasihden kabul Akıl tedbiridür ol sanma ki bir bünyadı var

6. B Aruzun yalnız "fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbıyla yazılan dört dizelik bir nazım şeklidir "aaxa" uyak düzeniyle yazılan bu tür, halk edebiyatındaki mani nazım biçiminin karşılığı sayılabilir. Edebiyatımızda daha çok Azeri ve Çağatay edebiyatlarında rastlanan bu türün en tanınmış şairleri Kadı Burhanettin, Nesimi ve Ali Şir Nevai'dir. Edebiyatımızda 16. yüzyıldan sonra önemini yitirmiştir. Bu parçada sözü edilen divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Tuyuğ D) Mesnevi C) Şarkı E) Murabba

Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 10. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde herhangi bir tarihî veya efsanevi olaya telmihte bulunulduğu söylenemez? A) Nâbîyâ tâze metâ ile pür itdün âlemi Çârsûy-i âlem-i endîşede zînet mi var B) Kimin Leyli gibi mevzûn kılmış. Kimin Mecnûn-veş meftûn kılmış C) Yûsuf'a virmek ile ranâyî Âşık eyler ana Züleyhâ'yı D) Kahrina tûş itdi Nemrûd-ı hari Bir sinek darbina doymadı seri V E) O meyden içmeseydi câm-ı mesrûr Ene'l-Hak sırrını açmazdı Mansûr A

final TÜRK EDEBİYATI - II 1. 2. final eğitim kurumları D) Rubai 1 Önemli temsilcisi Nedim olan bu nazım şeklini divan edebiyatına Türkler kazandırmiştir. Kuruluş biçiminden murabba ile aynı özelliklere sahiptir. Aşk, şarap, eğlence konulannı ele alan bu türün yakın tarihteki önemli temsil- cisi Yahya Kemal'dir. Yukandaki bilgileri verilen nazım biçimi aşağıdakiler- den hangisidir? A) Mesnevi B) Gazel DİVAN ŞİİRİ NAZIM BİÇİMLERİ C) Şarkı E) Kaside www.final.com.tr Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir gazelin matla beyti- dir? A) Yine endişe bilir kadr-i dür-i güftanım Rüzigar ise deni dehr ise sarraf değil B) Girdi miftâh-ı der-i genc-i ma-âni elime Aleme bez-i güher eylesem itlâf değil C) Tütî mücize guyem ne desem lâf değil Çarh ile söyleşemem âyînesi saf değil D) Ehl-i dildir diyemem sîresi sâf olmayana Ehl-i dil birbirini bilmemek insâf değil E) Levh-i mahfüz-ı suhandir dil-i pâk-i Nef'i Tab'ı yârân gibi dükkançe-i sahhaf değil 3. Gazelde her beyit, bağımsız bir bütün sayılır. Bu nedenle gazelin beyitlerinin arasındaki anlam bütünlüğü önemsen- 1 mez. Beyitlerin her biri farklı konuyu işleyeceği gibi bir- kaç beyit veya bütün beyitler tek tema üzerinde durabilir. Aralarında anlam birliği olanlarına "yek ahenk" gazel, her 11 beyti aynı güzellikte olanlanna "yek avaz" gazel, dize III ortalarında da uyaklanan gazele "müstezat gazel" denir. IV Şairin mahlasının geçtiği beyte de "taç beyit" adı verilir. V Yukarıda numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V final eğitim kurumları TM- 6 sinielik 6. yıl 4. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Tuyuğ divan şiirine Türk şairlerin kattığı bir nazım biçi- midir. 19354 B) Müstezat, gazelin her dizesine, kullanılan ölçüye uy- mak koşuluyla bir kisa dize eklenerek oluşturulan na- zım biçimidir. C) Gazel en az beş en fazla on beş beyitten oluşan, en yaygın lirik şiir türüdür. D) Murabbanın edebiyatımızdaki en başanlı örneklerini Nedim ve Yahya Kemal vermiştir. E) Şarkı nazım biçiminin halk edebiyatındaki türkünün etkisiyle oluştuğu ifade edilir. . Yalnız ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı na- zım biçimidir. • Gazelden farklı olarak matla beyiti yoktur. • Kafiyelenişi xaxa şeklindedir. • Pek çok konuda yazılabilir. Yukanda özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Kit'a B) Tuyuğ D) Müstezat E) Muhammes C) Rubal 1. Din ve devlet büyüklerini övmek amacıyla yazılmış şiirlerdir. (Kaside) II. Divan şiirinde olay ağırlıklı konulann işlendiği nazım biçimidir. (Mesnevi) III. Gazelin her dizesine ikişer dize eklenerek oluşturulan nazım biçimine denir. (Müstezat) IV. Dörder dizeden oluşmuş tek bentlik nazım biçimine denir. (Rubai) V. Her bendi beş dizeden oluşan nazım biçimine denir. (Muhammes) Yukarıda tanımı verilen özelliklerden hangisi paran- tez içindeki ile uyuşmaz? A) V B) IV C) III D) II E) I

8. 18. yüzyıl klasik Türk edebiyatında divan şairleri arasın- da bazı üslup farklılıkları görülmektedir. Tam anlamıy- la akım sayamadığımız ancak bazı ekol şairlerin takip edildiği bu sanatsal hareketler, yüzyıl içerisinde kendini bariz bir şekilde hissettirmiştir. Aşağıdakilerden hangisi, 18. yüzyılda görülen klasik Türk edebî üsluplarından biri değildir? A) Hikemî tarz C) Sebk-i Hindi B) Mahallileşme D) Klasik üslup E) Lale Devri üslubu stys (3

Ölçme, Değerlendir MEB 2021-2022. BAKA 14. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen terimle uyuşmamaktadır? Kasidelerin içinde genellikle methiye bölümünden sonra, kasideyle aynı ölçü ve uyakta bir gazel eklen- mesidir. (Tegazzül) - BY Bir şairin bayram olması dolayısıyla kasidesine baş- langıç yapıp sunduğu kişinin bayramını kutladığı ka- sidelerdir. (lydiye) C) Kasidelerin giriş bölümü olarak bilinen, şiir yönünün n ağır bastığı ve genellikle 15-20 beyit arasında de- ğişen bölümdür. (Nesîb) Ahlakla ilgili öğütler veren, kimi hayat görüşlerinin anlatıldığı, özdeyiş niteliğindeki sözlere yer verilen gazellerdir. (Hikemî gazel) E Kasidelerde şairin ustalığını göstermek, aynı zaman- da övdüğü kişinin özelliklerini sıralamak için kaleme aldığı bölümdür. (Fahriye)

5. Cümle yapısı ve bütünlüğüne önem verilmez. Amaç, sanatsal bir söylem gerçekleştirmek değil, bir iletiyi bildirmektir. III Düşünceler kümelenmediği için paragraf kurma alışkanlığı yoktur. IV. Noktalama işaretleri kullanılmamış, cümleler bağlaç ve fiilimsilerle uzatılmıştır. İçerik göz ardı edilmiş, söyleyiş öne çıkarılmıştır. Yukarıdakilerden hangisi divan nesrinin özelliklerinden biri değildir? A)T B) II C) III D) IV E) V

1. E 2.C 3.E 9. . 4.A anlayışla yazılmamıştır? A) Kabusname C) Miratü'l Memalik 5.B 6.E Bu yazı türünde asıl hedef halktır. Süssüz ve anlaşılır bir dil tercih edilir. Tefsir, tasavvuf, ahlak, tip tarzı kitaplardır. Aşağıdakilerden hangisi bu özellikleri taşıyan bir 7.C 8.A 9.B 100 M E) Cihannüma B) Şikayetname D) Kellfe ve Dim

D) Koyamam kargayl Çiçek açmış dikeni gül yerine E) Ben bir sedefim, sen nisan bulutu Ver damlaları, al yuvarlak inciyi 6. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen terimle uyuşmamaktadır? A) Allah'ın varlığını ve birliğini anlatan kaside türü- dür. (Tevhit) B) Kasidenin sunulduğu kişinin övüldüğü bölüm- dür. (Methiye) C) Kasidede asıl konuya geçmeden ramazan, bay- ram, bahar gibi tasvirlerin yapıldığı bölümdür. (Nesib) D) Allah'a yakarışın ve günahlardan bağışlanma isteğinin dile getirildiği kaside türlerine denir. Laat E) Kasidede şairin kendisini, sanatını övdüğü bö- lümdür. (Fahriye) 7. Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir İspanya neşesiyle bu akşam bu zildedir Bu beyitteki altı çizili sözcükte aşağıdaki söz

e T@stokul 12. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) aa / bb / cc ... uyak düzeniyle yazılan mesnevilerde beyit sayısında sınırlama yoktur. B) Bestelenmek için yazılan şarkılar 3-5 dörtlükten olu- şur. C) Müstezat, bir gazelin her dizesine bir küçük dize ek- lenmiş nazım biçimidir. D) Divan şiirine Türklerin kazandırdığı tuyuğ, genellikle aaxa şeklinde kafiyelidir. E) Gazeller işledikleri konuya göre yek-avaz veya yek- ahenk olarak adlandırılır.

2. KONU DEĞERLENDİRME TEST 3EF65DE0 1. BASAMAK Türk şiirindeki zihniyet değişimleriyle ilgili olarak aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Türk şiiri yabancı kültürlerin etkisinden uzak olunan dö- nemde kendine özgü bir yolda ilerlemiş, şiirler kopuz eşliğinde, dörtlükler hâlinde ve hece ölçüsüyle söylen- miştir. B) İslamiyetin kabulünden sonraki dönemde Türk şiiri ye- ni dinin etkisiyle toplum yaşamına giren Arap ve Fars kültüründen etkilenmiş, bu kültürlerin şiirdeki ahenk un- surları Türk şairlerince de kullanılmaya başlanmıştır. C) Anadolu'ya göç eden Türkler arasında şiirin ahenk un- surlan iki kanalda ilerlemiş, aydın kesim Arap ve Fars şiirinin etkisiyle şiir söylerken kırsalda yaşayan halk şa- irleri İslamiyet öncesi şiir geleneğini sürdürmüştür. Yeni bir kültür değişiminin yaşandığı Tanzimat ve son- rası dönemde şiirde zihniyet yeniden değişmiş, hem divan şiir geleneği hem halk şiir geleneği terk edilerek Batı şiirinin ahenk unsurlarıyla şiirler yazılmıştır. 5 Cumhuriyet'in ilanından sonraki dönemde Türk şiiri çok ye sahip olmuş, bir yandan halk şiiri geleneği canlanır- ken diğer yandan şairlerin kendine özgü şiir tarzları ge- lişmiştir. 3. 1. = 11. ||| IM

10. Seyr-i bağ etmez gülistan istemez a Sendedir dîvâne gönlüm sendedir b Andelîb-i hoş-neva-han istemez a Sendedir dîvâne gönlüm sendedir b Bu dizeler aşağıdakilerin hangisinden alınmış olabi- lir? A) Murabba D) Tuyuğ B) Rubai E) Gazel C) Şarkı