Divan Şiiri Özellikleri Soruları

Medrese kültürü ile yetişen aydınların Saray çevresinde oluşturduğu bir edebiyattır. V 1. I. II. Temsilcileri okumamış, medrese eğitimi almamış, hal- kın içinde usta, çırak kültürü ile yetişmiş kişilerdir. III. 11 ve 12. yüzyıldaki geçiş döneminden sonra, XIII. yüzyılda ilk ürünlerini vermeye başlamış ve 19. yüzyıla kadar sürmüştür. IV. Büyük ölçüde doğaçlama yoluyla oluşturulan ve sözlü olarak gelişen bir geleneğe sahiptir. Yukarıdaki özelliklerden hangileri, divan edebiyatı döne- mi için söylenebilir? A) I ve II D) II ve V B1 ve 111 E) III ve IV C) II ve III

45 ÚSTATLA HAZIRLANIYORUM Şehrengiz, divan edebiyatında bir şeh- ri ve o şehrin güzellerini anlatan eser- lerdir. Daha çok klasik mesnevî tarzın- da kaleme alınan bu yapıtlarda tevhid, münacaat, na't gibi Allah'ı, birliğini ve 1820 Hz. Muhammed'i anlatan kısımlara rastlanmaz. "Şehrengiz" türünün Türk edebiyatındaki ilk örneği 16. yüzyılda adlı sanatçıya aittir. Sanatçıya ait bu eserin adı ---- Şehrengizi'dir. Per me te la Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Lamî Çelebi - Bursa B) Nevizade Atai - Bursa C) Hayreti - Belgrad D) Mesihi - Edirne E) Zat-Edirne mblo

a 1. 5 by Seth Neylersen edip bir-iki gün bâr-ı cefâya Sabreyle de sonra a 25b.(3 Peymâne senin hâne senin yâr senindir X Ey dil tek ü tenhâ a II. Yine ferrâş-i sabâ sahn-ı ribât-ı çemene Geldi bir kâfile kondurdı yüki cümle bahâr Leşker-i ebr çemen mülkine akın saldı Turma yağmada meğer niteki bagi Tatar Yukarıdaki şiirlerin türleri sırasıyla aşağı- dakilerin hangisinde doğru olarak veril- mistir? A) Gazel B) Müstezad C) Kaside DY Mesnevi Kit'a II. Mesnevi Kaside Gazel Müstezad Terciibent hs0 (A

12 Hoş ol ki çekem dem-i ecel bâde-i nâb a Ser-mest yatam kabrde tâ Rûz-i Hisâb Gavgâ-yi kıyamette duram mest ü harab Ne fikr-i hisâb ola ne idrâk-i azâb Bu dizeler, biçim ve içerik özelliğine göre aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir? 5. F lüm. kulla A) Muhammes B) Gazel C) Terciibent D) Mesnevi E) Rubai 6. C Alla Ko biy 1. ko ya: 2. or 3. şe r

39. Aşağıdaki beyitlerin hangisi ayraç içinde verilen ifadeyi örneklemez? (2021) A) Yok sende kanâat gözün aç olduğu oldur Rızkın erişir yoksa eğer subh eğer şâm (var olanla yetinmeme) B) Bir nâ-halefi cübbe vü destâr ile görsen Eylersin anın cübbe vü destârına ikrâm (dış görünüşe önem verme) Yazık sana kim eyleyesin hırs u tama'dan Bir habbe için kendini âlemlere bed-nâm (küçük duruma düşme) DJ Gör zahidi kim sâhib-i irşâd olayın der Dün mektebe vardı bugün üstâd olayın der (haddini bilmeme) Hâlin kime açsan sana der hikmeti vardır Öldürdü bizi âh bilinmez mi bu hikmet (bilgisiyle övünme) Kaynağını kutsal kitaplardan alan bu mesnevinin ola örgüsünde asıl kahramanın kıskanılarak kardeşleri tarafından kuyuya atılması, köle pazarında satılmas rüya tabirlerinde bulunması, güzelliğiyle beğenilme

(1) Divan edebiyatının dili Arapça, Farsça ve Türkçe karı- şımı olan ve Osmanlıca adı verilen bir Türkçedir. (II) Şiir- lerin tamamı aruz ölçüsüyle yazılmış, parça güzelliğine önem verilmiştir. (III) Nazım birimi çoğunlukla beyittir, şiirlerde yarım ve cinaslı uyak kullanılmıştır. (IV) Şiirler "divan" adı verilen kitaplarda toplanmış, daha çok kişisel konularda eserler verilmiştir. (V) Tasavvufla ilgili terimler geniş ölçüde kullanılmış, ağırlıklı olarak aşk acısından duyulan mutluluk dile getirilmiştir. polimal Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V

10 9. Mektebde anunla oldi hemdem Bir nice melek-misal kız hem Bir saf kız oturdi bir saf oğlan Cem' oldi behişte hûr u gilmân Oğlanlara kızlar olsalar yâr Aşkda bulunur revâc-i bâzâr Bir mesneviden alınan bu beyitlerden yola çıkarak aşağı- dakilerden hangisi tahmin edilemez? A) Yazarı B) Ölçüsü C) Kafiye özellikleri D) Yazıldığı ana dönem E) Dil ve anlatım özellikleri Her ferdin hakkı var bizimdir vatan

5. (1) Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir. (II) Iran edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli, beyit- lerden oluşmaktadır. (III) Her beyti kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa / bb / cc / dd ... şeklindedir. (IV) Mesnevilerde aşk, kahramanlık, din, tasavvuf gibi konular işlenmektedir. (V) Şeyhi'nin Harname adlı eseri edebiyatımızdaki ilk mesnevi olması bakımından önemldir. Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde mesnevilerle ilgili yanlış bilgi verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V

3. 1. Yârdan cevr ü cefâ lûtf u kerem gibi gelir Gayrdan mihr ü vefâ derd ü elem gibi gelir II. Senden yanadır söz yine bazar senindir Ey âşık-ı şeydâ Benzer ki bu dîldâr-ı cefâkâr senindir Biçâre Nedîmâ III. Fuzûlî buldu genc-i âfiyet mey-hâne küncünde Mübarek mülkdür ol mülk vîrân olmasın yâ Rab IV. Bir eşek var idi zaîf ü nizâr Yük elinden katı şikeste vü zâr V. Sen ki bülbül gül için nâle edersin bî-ferd Seni gülden ayırır nâle vü feryâdın için Yukarıdaki numaralanmış dizelerle ilgili aşağıdaki açık- lamalardan hangisi yanlıştır? A) I., bir gazelin matla beyitinden alınmıştır. B) II., müstezat nazım biçimine aittir. C) III., bir gazelin makta beyitinden alınmıştır. D) IV., mesnevi nazım biçimine aittir. E) V., bir kasidenin nesib bölümünden alınmıştır.

4. I. Gamze tigin çekti ol mâh olma gâfil ey gönül Kim mukarrerdir bugün ölmek sana şiven bana II. Dostum âlem seninçün ger olur düşmen bana Gam degil zira yetersin dost ancak sen bana III. Ey Fuzûlî çıksa cân çıkmam tarîk-i aşktan Reh-güzer-i ehl-i aşk üzre kılın medfen bana Bir gazelden alınan yukarıdaki beyitler, gazelin beyit- lerinin tertip düzenine göre sıralandığında, aşağıdaki açıklamalardan hangisine göre bir düzenleme yapılır- sa yanlışlık giderilmiş olur? A) II. beyit matla beyti olduğu için ilk beyit olmalıdır. B) III. beyit makta beyti olduğu için sonda kalmalıdır. C) 1. beyit beytü'l-gazel olduğu için şiirin son dizesi olma- lıdır. D) III. beyit makta beyti olduğu için ortada olmalıdır. E) Tüm beyitler yerli yerinde olduğu için herhangi bir dü- zenleme yapmaya gerek yoktur.

14. Mersiye bir kimsenin ölümünden dolayı du- yulan üzüntüyü dile getiren şiirlerdir. Halk edebi- yatındaki karşılığı "ağıt" İslamiyet Öncesi Türk edebiyatındaki karşılığı da "sagu"dur. Divan şairi Baki'nin Kanuni Sultan Süleyman için yazdığı " Kanuni Mersiyesi" ------- biçiminde yazılmış ünlü bir mersiyedir. Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdaki- lerden hangisi getirilmelidir? A) Gazel B)Terkib-i Bent C) Mesnevi D) Tuyuğ E) Murabba naum sekille-

4. Hakka şükür koçların devrânidur Cümle âlem bu demün hayrânidur Gün batardan gün toğar yire değün Işk erinün bir nefes seyrânidur Bu dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine örnektir? A) Gazel D) Kit'a B) Terkibibent C) Murabba E) Tuyuğ

1. Ol göz ki yüzün görmeye göz dime ana Şol yüz ki tozun silmeye yüz dime ana Şol söz ki içinde sanemâ vasfun yoh Sen bâd-ı hevâ dut anı söz dime ana Bu dizeler biçim ve içerik özelliğine göre aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir? A) Kaside B) Rubai D) Murabba C) Şarkı E) Muhammes

14) Divan edebiyatının özelliği olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Ölçü olarak aruz, nazım birimi olarak da genellikle beyit tercih edilir. B) Toplumsal konulara geniş yer tutar. C) Bu edebiyatın dili Osmanlı Türkçesidir. D) Mazmunlara sıklıkla yer verilir. E) Aşk, şarap, tabiat, ölüm, tasavvuf gibi temaları işler.

3. Her beyti kendi içinde kafiyeli bir nazım biçimidir. Bir bakıma divan edebiyatında manzum hikâyelerin yazıldığı bir biçim olarak da tanımlanabilir. Bu nazım biçimiyle aşk, dini ve tasawufi konular ile savaş, kahramanlık gibi temalar ele alınır; bir şehrin güzellikleri anlatlır. Bu şiir türünün o dönemde roman ve hikâye türlerinin yerini tuttuğu söylenebilir. Aşağıdaki eserlerden hangisi, yukarıda sözü edilen nazım biçimiyle yazılmamıştır? A) Çengnâme B) Şikâyetnâme C) İskendernâme D) Garipnåme E) Harnâme mesnevi 23 6.

en Ein Î n si abi C Aruzun kısa kaliplarıyla ve beyit sınırlaması olmadan yazılan, daha çok, olay anlatımına dayalı nazım biçimidir. BUTIK ● Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı tek dörtlükten oluşan nazım biçimidir.) Genellikle gazellerde misra aralarına kısa misralar - eklenerek oluşturulan bir nazım biçimidir. Dört misralık bentlerden oluşup kafiye örgüsü "aaaa, bbba, ccca..." şeklinde olan, değişik konuların işlendiği nazım biçimidir. Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki açıklamalardan biriyle eşleşmez? 6) Müstezat A) Şarkı E) Murabba Od Tuyuğ