Divan Şiiri Soruları

Test: 18 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Divan Şiiri - 3 4. 1. PALME YAYINEVİ Gerek manzum gerek mensur eserleriyle 17. yüzyılın ikinci yarı- sinda yer alan, divan şairlerinin en önde gelen isimlerinden biri olan - şiirlerinde, dil ve içerik bakımından tamamen kendine ait, benzeri olmayan yeni bir üslup arayışı içinde olduğu ve bu üslubu da hikemî tarzla isimlendirdiği görülmektedir. Hikemi şiirin kaynaklarına inildiğinde, doğrudan doğruya Osmanlı top- lumunun içinde bulunduğu durumla doğru orantılı olarak ge- liştiği bilinmektedir. Şair bu noktadan hareketle insanlara bilgi vermek, nasihat etmek amacıyla didaktik mahiyette yazdığı şi- irlerine 'hikemî şiir' adını vermiştir. Hikemi tarzda kaleme aldığı Hayriyye adlı eseri öğüt içeren didaktik bir mesnevidir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir? A) Baki B) Fuzuli C) Nef'i D) Nedim E) Nabi

6. Tasavvufa meyil göstermiş, derviş hayatı yaşamış ve şiirlerinde samimi bir sufi olarak ortaya koyduğu rinda- ne edası ve Rumeli Türkçesi özellikleriyle oluşturduğu özgün söyleyişle beğeni kazanmıştır. Sanatçının sade- ce "Divan"ı vardır. Onun meşhur "bilmezler" redifli gazelinde geçen "Ol mâhîler ki deryâ içredir deryây! bilmezler" bir özdeyiş hâlinde Türkçede yaygın olarak kullanılmıştır. Kanuni tarafından da çok sevilen şaire hayatının sonuna doğru bir sancak bağlanmış ve bey unvanı verilmiştir. Özelikleri verilen klasik Türk edebiyatı şairi aşağı- dakilerin hangisidir? A) Şeyhî By Hayali C) Baki D) Nedim E) Nabi

IX. Bent 3. Pek rengine aldanma felek eski felektir Zîrâ feleğin meşreb-i nâsâzı dönektir Yâ bister-i kemhada ya vîrânede can ver Çün bây ü gedâ hâke beraber girecektir Allah'a sığın şahs-i hâlimin gazabından Zîrâ yumuşak huylu atın çiftesi pektir Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm Şirin dahi kasd etmesi cana gülerektir Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma Zer-dûz palan vursan eşek yine eşektir Nush ile yola gelmeyeni etmeli tekdir Tekdîr ile uslanmayanın hakkı kötektir Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? YINLARI A) Yazıldığı dönemin sosyal ve siyasi hayatındaki aksaklıklara bir eleştiri niteliğindedir. B) Her biri bir atasözü değeri taşıyan beyitlerden oluşmuştur. C) Yapı bakımından nazım biçiminin özelliklerini ta- şımaktadır. D) Hikmet tarafı ağır basan didaktik bir manzumedir. E) Dünyanın faniliği, çıkar, insanın değersizleşmesi gibi temalar işlenmiştir.

S R A 8. Eyler ise sana bu çarh-i felek gaddarlık Kuşanup gaddareni göster ana cebbârlık Hatm olupdur mushaf-hüsnünde meh-ruhsârlık Pâdişehlerde müsellemdür sana hünkârlık Gelmedi mislün cihâna feyz olaldan varlık. Bu parça aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisiyle yazılmış bir metne ait olabilir? A) Muhammes B) Murabba C) Müseddes D) Müstezat E) Mesnevi MARSASCAR

BİYATI Soru Bankası 11. 8. Aşağıdaki eserlerin hangisi mesnevi biçiminde yazılmış bir eser değildir? A) Leyla vü Mecnun (Fuzuli) B) Tuhfetü'l Harameyn (Nabi) C) Veslilet-ün Necat (Süleyman Çelebi) D) Hayriyye (Nabi) E) Hüsrev ü Şirin (Şeyhi) er-

14. Asil dir. be k c 12. Şimdiye kadar ---- nazım biçiminde dikkat eylediğimiz şey, her biri anlamlı olsa bile her beytin ötekiyle hiçbir ilişkisi olmama- sindan ibaretti. Söz gelimi, ozan birinci beyitte sevgilisinin lût- funa teşekkür eder, ikinci beyitte dünyanın siyasal durumunu beğenmez, üçüncü beyitte kendi ozanlık gücünün yüceliğini abartarak över, dördüncü beyitte ilk beyite aykırı olarak yârinin vefasızlığını yazar, beşinci beyitte de kendi kendine üçüncü kişi gibi seslenerek övünme hakkı çıkarır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki nazım biçimlerin- den hangisi getirilmelidir? B) Gazel A) Kaside C) Mesnevi E) Müstezat D) Kit'a

7. Aşağıda kaside ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Kasideler en az on beş en fazla otuz üç beyitten oluşur. B) Kasidenin ilk beytine matla, son beytine makta denir. C) Kasidenin en güzel beytine beytü'l kasid, şairin ismi ya da mahlasının geçtiği beyte taç beyit denir. D) Kasideler rediflerine, kafiyelerine ya da nesib bölümünde işlenen konuya göre isimlendirilirler. E) Kasidelerin kafiye düzeni "aa, ba, ca, da, ..." şeklindedir.

mik- 11. Gâlib-i divaneyim Ferhad u Mecnun'a salâ Yüz çevirmem olsa dünya bir yana ben bir yana Bu dizelerde altı çizili sözle yapılan edebî sanat aşağı- dakilerden hangisidir? A) Tevriye C) Mecazımürsel B) Kapalı istiare D) Telmih E) Kinaye

D 8. Sáha dinperver ki teşrif-i kudûmuyla zemin Arsa nâz eylerse istignâsı istignâ midir Günümüz Türkçesiyle: O dindar, dinini seven padişah ki Edirne'ye gelip şereflendirmesi ile yer, Arsa nazlansa, bu nazlanması nazlanma mı sayılır? Yukarıdaki beyit kasidenin hangi bölümünden alın- mıştır? A) Nesib B) Girizgah C) Tegázzal D) Methiye E) Fahriye

- Olayım der isen sûfi Kilimdi kalbini sâfi Cihandan almagil lezzet Sakın kim eyleme rağbet Hevâyı oluban tâbi Gel itme ömrünü zâyi Nazar kıl sonuna işin Akitturma gözün yaşın İçerik özelliklerinden hareketle bu beyitlerin aşağıda- ki türlerin hangisinden alındığı söylenebilir? A) Gazavatname C) Pendname B) Surname D) Sefaretname E) Seyahatname

annonalan AYT/Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 7. 5. Salınıp giderken boyunu gördüm Selvi miydi fidan miydi boy muydu Eğmiş kaşlarını yayını gördüm Kiliç mıydı gamze miydi yay miydi Ror gür de ko ac Arasan dünyayı bulunmaz eşi Siyah bulut perdelemiş güneşi Ah çekti gözünden sel etti yaşı Deniz miydi derya miydi çay miydi k: y E Bu dörtlüklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Tecahülüarif sanatına yer verilmiştir. B) Divan edebiyatı mazmunlarından yararlanılmıştır. C) Farklı uyak düzenleri kullanılmıştır. D) Cinasli uyak kullanılmıştır. Lirik şiir örneğidir.

E)Aruz ölçüsü kullanılmaya başlamıştır. Hér ferdin hakkı var bizimdir vatan Babamız, dedemiz döktüler al kan Hudut boylarında can verip yatan Saygıyla anarız şehit diyerek. 28.Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? AxZincirleme isim tamlaması B Belirtisiz isim tamlaması CJS tat-fiil Dy Zarf-fil Pelirtili isim tamlaması E) dir? -- Divan şiirinde âşıkâne gazelin, rindane gazelin, ise hikemî gazelin ustaları arasında sayılır. 29 Boşluklara aşağıdakilerden hangileri gelmelidir? Gedim-Fuzûlî-Nefî B)Bâkî-Nedim-Nâbî C)Fuzul-Bâkî-Nâbî D)Fuzuli-Nedim-Şeyh Galip E)Bakî-Nedim-Nefi

8. Beyitlerle yazılan bir nazım şekli olan gazeller genellikle go- zellikten, aşktan, onun yüzünden çekilen acılardan, şaraptan, eğlenceden söz eder. Divan edebiyatının en yaygın nazim biçimi olan gazeller ele aldıkları konular bakımından "rindane gazel, súhane gazel, süflyáne ya da árifáne gazel, hikemi veya hakimane gazel gibi farklı isimlerle de anılmaktadır. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi parçada sözü edilen gazel türlerinden birine ait değildir? A) Aşkin verdiği mutluluk ya da acıyı dile getiren gazellerdir. B) Dünya zevklerinden söz eden gazellere denir. C) Tasavvufi düşüncenin hakim olduğu gazellere denir. D) Doğrudan sevgiliniz güzelliğinden ve ona duyulan arzudan bahseden gazetlerdir. E) Felsefi düşüncelerin yer aldığı gazellere verilen addır.

e ve ele D 1 L 6 san B 2- S 8 12. Aşağıdaki cümlelerde yapılan açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen sanatçıyla ilgili değildir? A) XV. yüzyılda yaşayan sanatçının "Harname" adlı ale- gorik tarzdaki hiciv mesnevisi edebiyatımızda fabl tü- rünün ilk başarılı örneğidir. (Şeyhi) B) XIII. yüzyılda yaşayan sanatçı, birkaç Türkçe beyit di- şında, tüm şiirlerini Farsça yazmış güçlü bir tasavvuf önderidir. (Mevlana) C/ XVI. yüzyılda yaşayan sanatçı, döneminde "şairler sultanı" olarak tanınmış ve sanatın bütün olanaklann- dan yararlanmıştır. (Baki) D) XIV. yüzyılda yaşayan sanatçı, eserlerini Azeri Türk- çesiyle yazmış; tuyuğlarıyla ünlenmiştir. (Kadi Burha- neddin) AYT EDEBİYAT SORU BANKASI E) XVII. yüzyılda yaşayan sanatçı divan edebiyatının son büyük temsilcisidir ve sembolik anlatımla tasav- vufi konulan işlemiştir. (Sehi Bey)

Terkibibent nazım şekliyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 7-10 beyitten oluşan bentlerle yazılır. B) Bent sayısı 5-15 arasında değişir. C) Bentler birbirine "beyt'ül kasid" adı verilen beyitlerle bağlanır. D) Felsefe, tasavvuf gibi konuların yanı sıra aşk konusu da işlenebilir. E) Bağdatlı Ruhi, Şeyhi, Ziya Paşa bu türün başarılı ör- neklerini vermiştir.

6. an iki 1. Terzarima II. Sone III. Serbest Müstezat IV. Müstezat V. Murabba OB e - Yukarıdakilerden hangisi üçer dizelik bentlerden oluşan, "aba - bcb - cdc - ded e” şeklinde uyaklanan ve edebi- yatımızda ilk defa "Tevfik Fikret” tarafından kullanılan bir nazım biçimidir? B) II. A) L. C) III. D) IV. E) V.