Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

11. Türkçenin gelişimiyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) İlk Türkçe Dönemi'nde, Altay dilleri olan Moğolca, Mançuca, Tunguzca, Korece ve Japoncanın daha birbirlerinden ayrılmadığı düşünülmektedir. B) Karanlık Dönem'de, Türkçenin iki temel lehçesi olan Yakutça ve Çuvaşça ortaya çıkmıştır. C) Ana Türkçe Dönemi'nde Türkçe, Altay dilinden ayrıl- mış ve farklı özellikler göstermeye başlamıştır. D) Türkçenin Eski Türkçe ve Orta Türkçe dönemlerine ait metinlere rastlanmamıştır. E) Türkçenin tarihi gelişimi, metinlerden hareketle rahatlıkla takip edilebilmektedir.

cilen ifadeyi etmek) ğı) TEST 36 AYT S Aşağıdaki beyitlerden hangisi ayraç i karsilamaz? Asaf'ın mikdârını bilmez Süleymân olmayan Bilmez insân kadrini âlemde insân olmayan (insanın kıymetini insanın bilebileceğ içinde ve B) Sana senden gelir bir işte "dâd" lâzımsa Zaferden ümidin kes gayriden imdad lâzımsa INDURSSINIAL (zaferin ümitle Cy Kim ki Hakk'tan korkmaz, andan erbâb-ı ukûl korkar Hakk'tan hirâsân olmayan her ne isterse yapar. (Allah'tan aklı olanın korktuğu D) Mukaddem su getirmek desti kırmak bir idi ammâ Aceptir mazhar-ı rüchân olur desti kıran şimdi geleceğ (adalet anlayışının değiştiği E) KâdLola da'vâcı ve muhzır dahi şâhit Ol mahkemenin hükmüne derler mi adâlet B (kadı davacı olduğunda adalet olmayacağ BE Aşağı karşıl A) Be A B) C) D) E

saglamaktadır. 16. Akdeniz kıyıları için Sümerler, deniz kenarındaki güneş bahçesi, der. Likya uygarlığı, bugün Dalaman | Çayı'ndan Antalya'ya kadar uzanan Teke 11 Yarımadası'nda kurulmuştu. Truva Savaşı'nda onların da yer aldıkları düşünülürse MÖ 1200 yıllarında da Anadolu'da vardılar. Likyalılar, Anadolu'nun geçmişini kurdukları kentlerle yücelttiler; Tlos, Xanthos, Patara, Pinara, Myra... Bugün bu kentlerin depremlerle birer IV batık kente dönüştüğünü biliyor muydunuz? İşte bu X batık kentler, turkuaz renkli suların sarmaladığı Kekova'da yer alır. Bu parçada numaralanmış noktalama işaretlerinder hangisi yanlış kullanılmıştır? J A) I B) II C) III D) IV E)

maz. 2. Edebiyat ile bilimin karşılaştırıldığı aşağıdaki yargıların hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) Edebiyatta öznellik, bilimde ise nesnellik ön plandadır. B) Edebiyat evrensel, bilim ise toplumsal bir nitelik göste- rir. C) Edebiyat kurmacaya, bilim ise gerçeğe dayanır. D) Bilimde doğruluk, edebiyatta ise güzellik esastır. E) İnsanı ve yaşamı araştırma bilimin de edebiyatın da ko- nusudur. 5.

PARAGRAF Bilgin 7. Yalın bir tanımla okuma "basılı ya da ya- zılı sözcükleri duyu organlarımız yoluyla al- gılama, bunları anlamlandırıp kavrama ve yorumlama"dır. Zihinsel ve düşünsel bir et- kinliktir yani. Yeme, içme, soluma gibi ha- yatın vazgeçilmez bir parçasıdır. Yazılı ve basılı ürünler dünyasına, kitapların dün- yasına giden yoldur okuma. Kitaplar sonu olmayan, ruhu yücelten, insana değer ka- zandıran okumanın araçlarıdır. Çünkü bilinir ki --- Bu parçada boş bırakılan yere düşünce- nin akışına göre aşağıdakilerden hangi- si getirilemez? A) kitaplar kapılar gibidir, bir kez açtınız mi bambaşka bir dünyaya geçersiniz. B) okumanın ilk faydası, bilgisizliğimizi açıkça göstermesidir. C) ne kadar çok okursanız o kadar çok öğrenir ve güç kazanır, yaşamınızın denetimini kendi elinizde tutarsınız. D) okuma ihtiyacı barut gibidir, bir kere tutuşunca sönmez. E) okumayı sevmek, hayattaki can sıkıcı saatleri güzel saatlerle değiştirmektir. 8. 9

1. Paragrafta Yardımcı Her bal arısı ırkı, genetik ve çevresel davranışlarını yansıtır. Bir bölgenin arısını başka bir bölgeye, ülkeye, coğrafyaya taşımak; o türün saflığını tehdit eder ve in- sanları etkileyen hastalıkların yayılma riskini artırır. Gü- nümüzde Edirne'deki bir arıcı, Kafkas ana arısı satın alıp arıcılık yapabiliyor oysa Kafkas arısı, o yörenin ik- lim geçişlerine, çiçeklenme zamanlarına, bitki örtüsüne uyum sağlamayabiliyor. Aynı şekilde kontrolsüz gezici arıcılık, saf arı türlerinin karışmasına sebep oluyor. Arı- cılıkta yöreye ve iklime uygun arı türlerinin kullanılması bu nedenle önemlidir. Bu parçadan arılar ve arı yetiştiriciliğiyle ilgili aşağı- dakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Kalıtımsal özellikler, akı davranışlarında etkilidir. B) Farklı bölgelere taşınan arılar, genetik özelliklerini kaybedebilir. C) Her arı türü, her iklim koşujúna ve çevreye uyum sağlamayabilir. D) Arı yetiştiriciliğinde yapılan bazı hatalar, insan sağ- lığını etkileyebilir. Arılar, gerekli ilgi gösterildiğinde başka bölgelere ta- şınsa da safkan ırk özelliklerini koruyabilir. 2. Âşık Veysel, kara toprağı sadık yâri olarak gören bir gönül insanı. Sadece Sivas'ın değil, tüm Anadolu insa- nının güçlü ve güzel sesi olarak karşımıza çıkar. 1894 yılında Sivas'ta dünyaya gelmiş, 21 Mart 1973 günü Sivrialan'da do lixivo simdilerde müze olarak YAYIN DENIZI

A KİTAPÇIĞI 24. 1. Kaliforniya UC Davis Üniversitesi Toprak Etkileşim- leri Laboratuvarı'nda, yer altında doğal olarak bulu- nan "Bacillus Pasteruii" adlı bakterinin "beton aşı- sı” gibi kullanılabileceği kanıtlandı. II. Yapılan deneyler, bu bakterinin enjekte edildiği yer- de kendiliğinden kalsit üreterek toprak yapısındaki boşlukları doldurduğunu ve gevşek zemini kayaya çevirdiğini gösterdi. od III. Uzunca bir süredir bu bakteri üzerine çalışan Jason De Jong adlı bilim adamının makalelerine göre de yer altında doğal olarak bulunan bakteri, kalsiyum karbonatı önce erimeye zorluyor; ardından da or- taya çıkan doğal çimentoyu iyice sıkılaştırarak âde- ta beton hâline getiriyor. IV. Bu deneyler bakterinin bir aşı gibi depremde ağır hasarlara neden olan yumuşak zeminlerde kulla- nılmasıyla depremin yıkıcı etkisinin önemli ölçüde azaltılabileceği de kanıtladı. V. De Jong yazılarında aynı zamanda özel aletlerle ze- mine birçok noktadan enjekte edilebilen bakterinin bilinen tüm zemin güçlendirme yöntemlerinden da- emfoha ucuz olduğunu belirtiyor. Numaralanmış cümlelerin anlamlı bir bütün oluş- lynsturması için hangileri birbiriyle yer değiştirmelidir? A) I ile II D) III ile V B) II ile III C) III ile IV E) IV ile V 25. Ustasından el alıp kendine yeni bir cam atölyesi açmak 26. V Atom Yayıncılık Ⓡ abr BM 27

ALTIN 18. Beş yaşında ya da dört yaşında, ben içeride, daktiloda çalışıyorum. O zaman daktilo duruyor. Bu geldi böyle paytak paytak çalışma odama, kâğıtlara baktı, daktilo- ya baktı. "Dede, bütün bunlar senin mi?" dedi. "Benim, ama ben öldükten sonra bütün bunlar senin olacak." dedim. Fırladı, paytak paytak gitti, oturma odasına oturdu. Sonra ben gittim yanına, "Dede, ne zaman öle- ceksin?" dedi. Hatta çocuk psikiyatristlerinin düzenle- diği bir toplantıda “çocukların dil dünyası" üzerine bir konuşma yaptım. Orada bunu anlattım ve şöyle dedim: *** Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisi getirilebilir? A Cocuk, duyduğunu değil gördüğünü uygular. BCócukluğunuzu cebinize sıkıştırıp kaçın buralardan, çünkü sadece sizin olan tek şeydir o! C Som Sormamak öğrenmemektir; öğrenmeye giden yol sormaktan geçer. D) Çocuk düşüncesini öyle saklamaz, gerçekçidir; on- lara yalan söylemeyi biz öğretiriz. E Çocuklarımızın karınlarını ve zihinlerini doyurduğu- muz kadar, ruhlarını da beslemeliyiz.

Kaliteli bir eleştirmen, beğenmediği esere dil uzatmak 1 (kötülemek) yerine eseri geliştirmek için faydalı olma- ya çalışır. O, farklı beğeni standartlarını diline dolamak 11 (sık sık tekrar etmek) yerine eseri kalıcı yapacak kuralları gösterir. Eserin sadece kötü tarafını gözler önüne sermek III (ortaya koymak) ve eseri aşağılayıcı bir dille eleştirmek, gerçek eleştirmenin yapacağı bir iş değildir. Eleştiri, yazarın öykünme (özgünleşme) derecesini, eserinde IV farklı üslupları nasıl birleştirdiği, içeriği nasıl şekillen- dirdiği gibi olguları nesnel değerler üzerinden irdele- mektir. Bu irdeleme işini oldukça samimi (içten) bir şe- V kilde gerçekleştirmelidir. Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin an- lamı ayraç içinde verilenle uyuşmamaktadır? A) I B) II C) M D) IV E) V

2022 KPSS/ Genel Yetenek 24-26. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Orta Çağ, Antik Yunan ve Roma'yı da içine alan Avrupa coğrafyasının skolastik düşüncenin tesiri al- tında bilimsel çalışmalara kapandığı bir devri ifade etmektedir. İskenderiye Kütüphanesi yakılıp, Yunan Bilim Akademisi kapatılmıştır. Kilisenin ağırlığının artması bilimin ortadan kalkmasına bağlandığı için bu amaca yönelik çalışmalar hızlandırılmıştır. Bu- nunla birlikte böyle bir bakış açısından uzak İslam medeniyeti âdeta altın çağını yaşamış ve insanlığın ortak mirası olan bilimsel birikimin artırılması görevini üstlenmiştir. Orta Çağ'daki en önemli buluşlar, büyük bilim insanları ve ses getiren eserlerin hemen tama- mi İslam medeniyetinin insanlığa hediyeleri olmuştur. Bu dönemde Endülüs kütüphanelerindeki eserler ve bilimsel birikim Yeni Çağ'daki Avrupa Rönesans'ının temellerini atmış, Anadolu'da ve Batı Asya'da çağı- nın çok önünde medeniyetler kurulmuştur. Sadece 13. yüzyıldaki Moğol istilasında Bağdat'taki kütüpha- nelerden toplanan el yazması eserlerin atıldığı Dicle Nehri'nin günlerce mürekkep renginde akması bile bu büyük bilim hazinesinin boyutları hakkında fikir vermektedir. dous Deneme Sınavı 7 25. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi- ne ulaşılamaz? A) Orta Çağ, Avrupa için bilimsel anlamda karanlık bir dönem olmuştur. B) İslam medeniyetinin bilime çok önemli katkısı ol muştur. C) Bilimsel birikimler insanlığın ortak malıdır. D) Edebî ürünlerin varlığı toplumların anlayışını yan- sıtır. de-E) Avrupa Rönesans'ında bilimsel ilerleme sağlan- mıştır. le ave 1516H 206) o abruese pines Jusun setm Imsit loysn rihedmegyes DEDAL netmil lexo puto eblo sbarat

B) 1. UNITE ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru kelimeyi/kelimeleri yazınız. 1. Türkler tarih boyunca Uygur,. alfabelerini kullanmışlardır. 2. Koşuk, sax, destan gibi ürünler Türk edebiyatının 3. Edebiyat 4. Türk edebiyatı 5. 6. Türk edebiyatında. ve olmak üzere üç ana döneme ayrılır. Türk edebiyatının yazılı ilk ürünüdür. yüzyıldan itibaren Yazılı Dönem başlamıştır. Dönemi'ne gibi bilimlerden yararlanır. ve Aşağıda numaralar ile verilen dönem isimlerini harf ile verilen eser isimleriyle eşleştirerek harfleri numaraların yanındaki yay ayraçların içine yazınız. D Islamiyet Etkisindeki Türk Edebiyatı G Batı Türkçesi 9. Yukanda harf ile re ayrılmasında e

D) Ünsüz sertleşmesi E) Ünsüz yumuşaması Ankara Yayıncılık I. Denizin en sığ yeri bir köpüğü başlatıyor. II. Yürüyorum kumların, çakılların yanı sıra III. Yüreğimde bir sancı keskin bir akasya kokusundan IV. Avuçlarımda bir yanma V. Büyüyen bir ürpertiyim sanki, kayıp gidiyorum üs- tünde sabahın Numaralanmış dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. dize; kurallı, basit bir eylem cümlesidir. B) II. dize; devrik, basit bir eylem cümlesidir. Il ve IV. dize; basit, eksiltili cümledir. DIV. dize, eylem cümlelerinden oluşan sıralı bir cümledir. E) V. dizedeki cümleler, girişik birleşik yapılıdır.

3. Aşağıdakilerden hangisi dilin özelliklerinden biri değil- dir? ABir anlaşma aracı olma B) Temeli bilinmeyen bir zamanda atılma C) Yeniliklere kapalı olma DYKültürü aktarma E) Kendine özgü kuralları olma

2. Vücutta ortaya çıkan değişikliklerin işaret edebileceği hastalıklar hakkında bilgi veren uzmanlar, önemsenme- yen bu değişikliklerin aslında vücudun ciddi hastalıklarla ilgili erken uyarı sistemi olabileceğini belirtti. Altı çizili sözün bu cümleye kattığı anlam aşağıda- kilerin hangisinde vardır? A) İnatçı olmanın faydasını gördüğüm sınırlı sayıdaki anlardan biriydi bu. B) Böylesine ciddi bir işi bile oldu bittiye getirmesi he- pimizi şaşırttı. Oğretmenler bilgi aktaran konumdan çıkıp yol gös- teren, rehberlik eden ve birlikte yapan bir konuma gelmiştir. D) Aklımdan geçenleri anlamıştı ve başıyla beni onay- ladı. E) Toplantının sonunda bazı önemli konulara dikkat çekeceğini belirtti. TYT/ ÖZEL-1 (A SERİSİ) 1

10-12. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Tarihsel empati, günümüzün ba- kış açısını ve değer yargılarını kullan- madan geçmişi kendi bağlamı içinde değerlendirmek; geçmişte yaşamış insanların durumlarına onların pen- ceresinden bakmak anlamına gelir. (II) Bu kavramın temellerini on doku- zuncu yüzyılda Alman tarihçi L. Ranke atmıştır. (III) Kavram, literatüre girdiği ilk yıllarda "başka insanların duygu ve düşüncelerini kendimizinmiş gibi dü- şünmek" olarak tanımlanan "sempa- ti'ye yakın bir anlamda kullanılmıştır. (IV) Oysa sempati; zaman, mekân, kül- tür ve bireysel farklılıklara bağlı kalmak- Sızın tüm insanların aynı olduğu varsa- yımına dayanırken tarihsel empati hem incelediği toplumlar hem de geçmiş ile günümüz arasında bir fark olduğu ön kabulünden yola çıkar. (V) Bu doğrul- tuda incelediği dönemi daha iyi anlaya- bilmek için antropolojiden topoğrafyaya birçok farklı alanın araştırmalarından beslenir. (VI) Tarihsel empati yaklaşı- mının ortaya çıkışından itibaren tanımı ve tarih disiplinindeki yeri hakkında hararetli tartışmalar yapılmış; hangi eğitimsel amaçlarla ve nasıl kullanıl- ması gerektiğine dair farklı görüşler ileri sürülmüştür. (VII) Bu tartışmalara rağ- men kavram, tarih disiplininde geniş bir kabul görmüş ve pek çok araştırmanın yaklaşımını belirlemiştir. (VIII) Örneğin İngiltere'de 1972'de uygulamaya konu- lan "Okullarda Tarih Öğretimi" başlıklı bir projede tarihsel empati, tarihi anla- manın en önemli yöntemlerinden biri olarak gösterilmiştir. YEDİİKLİM 10. Bu parçada tarihsel empati kavra- mıyla ilgili olarak aşağıdakilerin han- gisine değinilmemiştir? A) Temel özelliklerinin ne olduğuna B) Kim tarafından ortaya atıldığına C) Yer aldığı somut bir çalışmaya D) Ortaya çıkardığı tartışmalara 11. Tarihsel empati kavramını çalışmala- rinda benimseyen bir araştırmacının aşağıdakilerden hangisini yapması beklenemez? Diğer disiplinlerdeki uygulamalarına SIV B) Araştırdığı dönemin kültürünü ve inançlarını göz önünde bulundur- 1 Araştırdığı dönemi anlayabilmek için farklı disiplinlerden faydalanma- B ması Araştırmasına konu olan kişiliklerin duygu ve düşünceleriyle özdeşleş- mesi Araştırma yaparken kendi dönemi- min değer yargılarını bir kenara bi- rakması 12. Bu parçada numaralanmış cümlele- rin hangisinde mecaz anlamda kulla- nılmış bir ifade yoktur? Araştırmasına konu alan toplumları kendi gerçeklikleri içinde anlamaya çalışması A) I B) II C II D) IV E) V NEV 2E2C 11 12 CC 3 4 AE 2017 5 6 C C 7 D 8 A 9 10 B E

5. Türklerin İslamiyeti kabul etmesinden sonra yazılan eserlerde İslamiyetin dili, Arap alfabesi, kullanılmaya başlanmıştır. Aşağıdakilerden hangisi Arap alfabesi ile kaleme alınmış bir eser olamaz? A) Fuzuli'nin Leyla ile Mecnun mesnevisi B) Baki'nin Divan'i C) Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi D) Bilge Kağan Aniti E) Nedim'in İstanbul Kasidesi