Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

2. BÖLÜM: DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI 3. 1970'lerde Tutunamayanlar yayımlandığında edebiyat kamuo- yunda derin bir sessizlikle karşılanmıştı. Bunun nedenleri epey. ce tartışıldı ancak şurasını hatırlatmakta fayda var: Kalbi bu dünya için fazla hassas olanların sayıca artıp toplumda daha görünür olduğu dönemler ile Oğuz Atay'ın kitabının tanınıp bi- linirliği arasında doğrudan bir ilişki var. Nasıl ki Genç Werther yazıldığı dönemde yalnızca Almanca konuşan dünyada değil, tüm Avrupa'da yükselen bir ruh hâlini, bir varoluş biçimini tem- sil ettiği için milyonlar tarafından okunup benimsendiyse; Se- lim Işık da topluma yabancılaşan, dünyanın kaygısını değil de hayatın gerçeğini arzulayan gençlerin kendilerini bulduğu bir karakter, Tutunamayanlar da sığınılacak bir liman olmuştu. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisinde veri- lenlerden yararlanılmıştır? A) Tanık gösterme - örneklendirme B) Karşılaştırma - tanımlama Benzetme- tanımlama D) Örneklendirme - karşılaştırma E) Benzetme - ilişki kurma

6. Eskimolarda zayıf ve yaşlı insanların öldürülmesinin bir âdet ol- duğu ileri sürülüyor. Bu âdet, kıtlığın olduğu dönemlerde, genç- lerin yaşama şansını artırmak, yaşlıların acı çekmesini önlemek ve bir bakıma yaşlanan anne babaya yapılan bir iyilik olarak gö- rülmektedir. Ancak insanlık onuruyla bağdaşmayan böyle bir adet birtakım mantıklı gerekçelerle desteklenerek makul karşı- lanamaz. Bu âdetin uygulanmasına ilişkin yapılacak bir halk oy- laması bile böyle bir âdeti meşru kılmaz. Herkesin gerekliliğini onaylaması, o eylemi iyi yapmaz. Hatta uygulamaya maruz ka- lacak yaşlı kişiler kendi aleyhlerine seçimlerini yapmış olsalar bi- le sonuç yine değişmez. Herkesin aynı yönde seçimini yapma- si bu eylemi meşrulaştıramaz. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvu- rulmuştur? A) Betimleme C) Açıklama E) Öyküleme B Tartışma Tanımlama

6. Kar soğuktur. Ayrılığı çağrıştırır. Yollari kapatır kar, elleri üşütür, yürekleri dondurur. Ama kimine göre de rahmettir, berekettir. Dedem, ayvalar bol olduğunda kar çok yağacak, bereket bol olacak, derdi ve ayvalar bol olduğunda gerçekten de kar çok yağardı. Kar çok yağdığında babamın yüzü gülerdi. Tarlalara yorgan olan kar, bahara kadar damla damla ekinleri besleyecek; ekmek olarak, aş olarak evimize, ocağımıza girecekti. Pinarlarimizda su olacak, derelerimizden çağlayan su sesleri eksik olmayacaktı. Kimini donduracaktı kar ayazıyla, boranıyla, tipisiyle. Aşılmaz dağların pusu olacaktı. Hasreti ve özlemi çağrıştıracakti. Sevdalılar ayrılığı karın ayazına benzetecekti. Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hitaplardan yararlanılmıştır. B) Betimleyici ögelere yer verilmiştir. C) Konuşma havası içinde yazılmıştır. D) Karşıtlıklara yer verilmiştir. E)) Sözcükler arasında sessel yinelemeler oluşturulmuştur. OKSİJEN [

271994'te yayımlanan Godot'yu Beklemezken adlı oyununda Oğuz Atay, Samuel Beckett'in Godot'yu Beklerken eserini esas almak suretiyle yeni bir oyun meydana getirmiştir. Oyunun girişinde Atay, sahne düzeninin bir parçası olarak fonda oyun kişileri Vladimir ve Estragon'un kocaman resimlerinin yer alacağını belirtmiştir. Çünkü onun oyunun esas kişileri olan Ahi ve Vahi, tamamıyla Beckett'in oyun kişilerinden yola çıkılarak kurgulanmıştır. Nasıl ki Beckett, Vladimir ve Estragon'u birbirine bağımlı ya da birbirini tamamlayan kişiler olarak sahneye taşımışsa Atay da Ahi ve Vahi'yi aynı şekilde konumlandırır. Ahí ve Vahi de sürekli olarak birbirinin varlığına ihtiyaç duyan, birbirinden bağımsız hareket edemeyen kişilerdir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) Samuel Beckett, oyununu Oğuz Atay'dan önce yazmıştır. B) Oğuz Atay, bireysel bağımsızlığın önemini vurgulamak için bir romanı oyuna dönüştürmüştür. C) Oğuz Atay'ın eserinde Vladimir ve Estragon, Ahi ve Vahi olarak kurgulanmıştır. D) Oğuz Atay ile Samuel Beckett'in eseri arasında isim benzerliği de söz konusudur. E) Her iki oyunda da oyun kişileri, özgür bireyler olamamaları açısından ortak bir niteliğe sahiptirler. 29.

uydu. Evie backu hid 2000 FYR0.20 esboy obnimiza.ogavi abneltene elipse has 4. Şiir bir büyüdür, insanı alıp götüren, saran bir büyü. Yeni anlamlara bürünen sözcüklerle kurulmuş bir u dünya... Duyarlı olan her insan, şiir ırmağında yı- misickanır, yaşamın anlamına varmaya çalışır. Bu du- snurum, bir bakıma şiiri yaşamaktır. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? $10 sq 08 sueig A) Benzetmeye başvurulmuştur. B) Çağrışımlardan yararlanılmıştır C) Farklı cümle türleri kullanılmıştır A D) Tanıma yer verilmiştir. amest (O E) Örnekten yararlanılmıştır. stir ay

2. I. Belki çoğunluğumuz dürüstüz ama ancak iki- li ilişkilerde. Herkese karşı objektif, dürüst ol- duğumuz söylenemez. Kaçımızda sorumluluk duygusu var ki? Çoğu zaman sorumluluklar bizi engelleyen zincirlerdir Tibeb II. Şair, kendinden önceki şiirsel birikimi bir süz- geçten geçirmeli, geleneksel duyarlığı özüm- semeli, onunla kan bağını hiç koparmamalıdır. Şair, düşünceyi şiirin en dip katmanına yerleşti- rerek şiiri besleyen bir işlevle kullanmalıdır. Şiir, bir itiraz çığlığı gibi özgür olmalı; şair de insan- ları şiirleriyle bu özgürlüğe davet etmelidir. Numaralanmış metinler için 1. Somutlaştırmaya yer verilmiştir. II. Benzetmeye yer verilmiştir. III. Tanımlamaya başvurulmuştur. yargılarından hangileri ortaktır? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II entedi E) II ve III Ani Het mis C) Yalnız III Aydın Yayınları

7. Büyük bir titizlikle kaleme aldığı yazılarında eserlerin ve sa- natçıların üzerinde bıraktığı izlenimleri dile getirir. Selim İleri'nin genellikle Türk edebiyatının unutulan eserleri ve yazarları hakkında yazması onun ülkenin kültürel birikimi- ne verdiği değerin de bir ifadesi olsa gerek. Daha önce de belirtildiği gibi, kendince önemli gördüğü eserler ve yazar- larla ilgili yazı yazması onun daha seçici davranmasının bir işaretidir. Selim İleri, birçok değerli yazarın eserinin gör- mezden gelinmesinden rahatsızlık duyar. Mesela, modern Türk romanının kurucularından biri olarak görülen Halit Zi- ya'nın bugün adından söz edilmemesinden ve eserlerinin tekrar basımlarının yapılmamasından bir sanatçı ve eleş- tirmen olarak üzüntü duymaktadır. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmamıştır? A) Karşılaştırmaya B) Örneklemeden yararlanmaya C) Açıklayıcı anlatıma D) Değişik yapılı cümleler kullanmaya E) Betimleyici ögelerden yararlanmaya

Deneme-19 22-23. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. HOCAM BENİM BAŞARIM BENİM HOCAM BENİM BAŞARIM BENİM HOCAM BENİM BAŞARIM BENİM HOCAM BENİM BAŞARIM BENİM HOCAM BENİM BAŞARIM BENİM HOCAM BENİM BASARIM BENİM HOCAM Geçenlerde Mehmet Kaplan'ın bir yazı- sına denk geldim. Kaplan yazısında şun- ları söylüyor: "Türkçe de tarih boyunca karşı karşıya kaldığı etkilere rağmen bozulmayan dizimsel yapısı ile bu mill karakterin somut göstergesi durumunda dır. Türkçenin yapısını biraz inceleyenler öncelikle söz dizimindeki seçenek bollu- ğunu fark ederler. Bir bilgi birçok değişik yapıyla dile aktarılabilir. Ama her biçim bir duygusal değeri, bir ayrıntıyı öne çıkarır. Üstelik bu dizimsel yapı, başka dillerden alınan kelimelerle de bozulmaz. Türkçenin söz dizimindeki bu esnekli- ği Türklerin hareketli yaşama biçimiyle ve hoşgörü anlayışıyla açıklamak yanlış olmasa gerek. Fakat çoğu kişinin şaşır- dığı şey şu: Türkler tarihin en eski ve en cihangir kavmi oldukları ve yetmiş iki milletle bir arada yaşadıkları hâlde millî benliklerini kaybetmemişlerdir. Acaba Sırrı nedir? Bence bunun sırrı Türkçenin yapısı içinde gizlidir. Bilindiği üzere kök aynı kalır, ek değişir. Türkçede kök aynı kaldığı için, bir ağaç gibi, kendinden türe- yen her kelimeyi öz suyu ile besler. Bu nedenle dillerini koruyan Türkler de dil- leri gibi hiçbir zaman millî kaybetmemişlerdir. Bu, Türkçede kökün ve Türklerde soy-sop fikrinin sağlam olu- şundan ileri gelir." Başka bir deyişle şahsiyetlerini 22 DENEME TÜRKÇE 22. Bu parçanın yazarının, metni yazma amacı aşağıdakilerden hangisidir? Dilin eski devirlerine ve kaynaklarına kadar inen araştırmalarla Türkçenin zenginliğini ortaya koymak B) Türkçeyi, her türlü ihtiyacı karşılaya- bilecek kelime ve kavramlara sahip, yaratıcı, işlek bir di durumuna getire- bilmek C) Türkçenin kendi kaynaklarından beslenen terimlerle ilim dilini de Türkçeleştirmek D) Türkçeyi toplumun yüksek seviye- deki ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir kültür dili durumuna getirebilmek E) Türkçeyi dil bilimsel yöntemlerle irde- leyip dilin yapısı ile kültürü ve tarihi arasında bağ kurmak 23. Bu parçanın sonuna aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Türk, dışarıdan gelen her şeyi kabul eder, kendi bünyesine ekler fakat kök itibarıyla aynı kalır. B) Türk milletini millet yapan her şeyin, dilleri gibi muhafaza olunduğu görü- lüyor. C) Türkler, aynı dilleri/gibi, tarihleri boyunca kendilerine eklenenler ve kokle kaynaşanlar sayesinde değiş mişler fakat yine de Türk kalmışlar- dır. D) Çeşitli ülkelerde yaşayan Türkler aynı kökten türemişler, bulunduk- ları ülkelerde, bünyelerine yabancı unsurlar almışlar fakat onlar da bizim gibi milli benklerini korumuşlardır. Batı'da olduğu gibi bizde de dil ile uşünce, davranış ve sosyal düzen arasındaki inceleyen

ğıdakilerden a Deneme 23 stiğine f. Bu testte 20 soru vardır. 1. 2. Testin video çözümlerini 3D Mobil uygulamasından karekodu okutarak izleye 3dyayinlari.com adresinden veya 3D Yayınları youtube kanalından da video. 1. Metin PARAGRAF Minik bir göçmen kuşun çığlığında yakaladım sabahı. Ne gece ne sabahtı zaman. Sonsuzluğun gri örtüsünü yırtmak üzereydi güneşin ilk ışıkları. Öylesine günü kucaklamak üzereyken aydınlık, evrenin sonsuzluğunda bir nokta gibiydim. Başımı pencereye çevirince göz göze geldik denizle ve denizin eşsiz mavisi ile. Henüz uyanmamıştı martılar, gemiler, balıkçı tekneleri, kayıklar. Her şey, her yer uykudaydı. II. Metin Güneşin ilk ışıkları, karşı tepenin bağrına saplandı birer birer. Homurtuda bir motor sesi duyuldu ana yoldan ve sabahin alaca karanlığında yitip gitti birazdan. Ansızın sokak ışıkları söndü. Sessizliğin içinde, sessizce otururken buldum kendimi. "Bugün yeni bir gündü, yarın bambaşka bir gün olacak." diye geçirdim içimden. Her yeni doğan günün yeni bir başlangıç olduğunu, asıl gizlerin yarınlarda gizlendiğini anlattım kendime. Bu iki metnin anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi ortak değildir? A) Yansımadan türemiş sözcük kullanma B) Görsel ve işitsel ögelerden yararlanma Cmgelere başvurma D) Ikilemelere yer verme E) Devrik cümleler kullanma 2. (1) Bazıların şiir tutkular bağlanmak davranış g kitaplar bi (IV) Çünk okuyucuy geliştirip bir zeng Bu par düşüne A) I -3. (1) 23 m

2. Hilmi Efendi etrafını, gördüğüne inanmayan bir bakışla, çölde seraba dalmış gibi seyrediyordu. Sanki iki sıra evler, başka kürelere ve başka çeşit insanlara mahsus, bulunmaz kavuşul- maz, hayal mahsulü şeylerdi; bir tanesinin bahçivan kulübesi- ne yerleşmek ona ne umulmaz bir nimet olacaktı. İstanbul'da mini mini saksılarda güç bela yetiştirilen, kışın limonluklarda saklanan birçok bodur fidanlar burada çınarlar gibi gelişmiş ve allı sarılı çiçeklerle donanmış, dallar birbirine dolanmış, do- laşmıştı. Bu ne kadar yasemin, gül bolluğu... Parmaklardan taşmış, sokaklara sarkmış, yaya kaldırımlarını kuru çiçekle- riyle kapatmıştı. Fakat tuhaftı, kızgın güneş altında memle- kete hâkim olan koku, ıslak köşe başlarından, duvar kenarla- rından fışkıran amonyaklı bir keskin, inatçı idrar kokusuydu; çiçek rahiyasını değil, bunu duyuyorlardı. Apti: "Adam olmaz bu herifler." diyordu. "Para insanı adam etmez, vesselam!" Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok- tur? A) Benzetme C) Niteleme B) Eksiltili cümle D) Mecazlı söyleyiş E) Tanık gösterme M

TEST 1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "ve" bağlacı belirtisiz ad tamlamalarını birbirine bağlamış- tır? A) Şimdi sıcak bir çorba ve rahat bir yatak olsa! B) Kapı açıldı ve ablam içeriye girdi. C) Naci ve Nusret çok iyi arkadaşlarımdır.- D Bugünün ve dünün tartışmasına girmeyelim. E Tarih kitabi ve coğrafya defteri çantamda değil. 2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kadar" edat cümleye "yaklaşık" anlamı vermiştir?

1959'da Ölü Ozanlar Derneği adlı filmde John Keating adında çok başarılı ve meslektaşlarından oldukça farklı bir edebiyat öğretmeni, disipliniyle ünlü erkek okulu Welton Akademisinde öğretmenlik yapmaya başlar. Keating, baskı altındaki öğrencileri edebiyatın sihirli dünyasıyla tanıştırır, onlara özgür- lüğü, hayatı anlamayı, dünyaya farklı gözlerle bak- mayı öğretir. Bu tarz, Welton Akademisinin felsefe- sine uymadığı için hemen fark edilir. Bir öğrencinin intiharından da John Keating sorumlu tutulur ve gim okuldan ayrılmaya zorlanır. John Keating'i anlayan öğrencilerse bunlara sebep olan müdürlerine hayatı boyunca unutamayacağı bir şey yaşatırlar. Bu parçayla ilgili aşağıda söylenenlerden hangi- si yanlıştır? 4. f A) Filmin konusu hakkında bilgi vermektedir. BY Film özetlenirken öykülemeden yararlanılmıştır. C) Niteleyici sözcükler kullanılmıştır. Kahraman bakış açısı kullanılmıştır. E) Eksiltili cümleye yer verilmemiştir.

Paragraf 18.-20. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Glütensiz beslenme alışkanlığı her geçen gün çığ gibi büyüyor. Hatta glüten alerjisi olmayan kişiler bile bu akımdan etkilenip düşük glüten diyetine geçmeye başladı. Bunun üzerine araştırmacılar, orta yaşlı ve sağlıklı yetişkinlerden oluşan 60 kişi üzerinde 8 haftalık bir uygulama yaptı. Bu uygulamada düşük glütenli diyet ve yüksek glütenli diyet olarak iki beslenme tarzı uygulandı. Her iki diyet de kalori, besin değerleri ve lifli gıda oranı açısından benzer bir dengeye sahipti. Ancak yüksek glüten beslenmesinde tür gıdalardaki buğday ve çavdar lifleri kullanılırken düşük glütenli beslenmede sebzeler, esmer pirinç, yulaf ve kinoadaki lifler kullanıldı. Uygulamanın sonunda düşük glüten içeren, lif bakımından zengin bir diyet uygulayan sağlıklı insanlar hem yemek sonrası şişkinliğinden kurtuluyor hem de diğerlerine oranla bağırsakla ilgili sorunları daha az yaşıyorlardı. Araştırmacılar bu sonucu belirleyen asıl etkenin, azaltılmış glüten değil beslenmede tercih edilen lifler olduğunu, dolayısıyla glütensiz beslenmenin sorun çözmeyeceğini belirtiyor. 19. Lif kaynaklarının doğru seçimi II. Az kalorili beslenme III. Besin değeri yüksek gıda tercihi IV. Glütenin azaltılması Yukarıdakilerden hangileri düşük glütenli diyetin sağlıklı bireyler üzerindeki etkilerini artıran etkenl değildir? A) Yalnız II D) II ve III B) I ve II Deneme E) III ve IV Aşamalı bir durumdan söz edilmiştir. BKarşılaştırmaya başvurulmuştur. C) Terimlere yer verilmiştir. C) Ive 20. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?

17. Karşımdakinden sıkıldım mı okuma gözlüğümü çıkarıp takıyorum, adam gözümde uzaklaşıp gidiyor. Sağ kula- ğım duymadığı için başımı yarım sola çevirdim mi artık onun söylediklerini de duymuyorum. Böylece çaktırma- dan yalnızlığıma kavuşuyorum. Yalnızlık iyi bir şey mi, diye soracaksınız. Bu yaşıma geldim, kesin cevabını bulamadım. Yıllar önce bir gün Kadıköy'den Çamlıca'ya kadar yürümüştüm. Yürürken bir de baktım Haldun Taner gazetesini okuya okuya önüm sıra yürüyor. Ona bu konu- yu açtığımda yalnızlığın hüznünü hiç sevmediğini söyledi bana. Yalnızlığın hüznünü ben de sevdim hep. Ama yal- nızlığın iyi mi kötü mü olduğuna hâlâ karar veremedim. 7 Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine başvurulmuştur? A) Diyaloğa B) Monoloğa C) Tanık göstermeye D) Kişileştirmeye E) Hareket tasvirine Diğer sayfaya

Borges'te zaman kavramı, iki türlü işler. Bir yanda her şeyi silip süpüren, insandan habersiz bir za- --- ilki "ihtiyar Borges'i hüzünlendirir- man vardır; ken ikincisi yazar" Borges'i hem sevindirir hem de tedirgin eder. Sevindirir çünkü ikincisi gibi işleyen bir zaman, hiçbir şeyin kaybolup gitmesine izin vermez. En sıradan olgular bile bu zamanın içinde kendine uygun bir yer bulur, orada saklanır. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilme- A) oysa edebiyat, bu zamanın dışında kalıp yine- leomeye devam eder. B) diğer yandaysa her şeyl usul usul biriktirip sak- layan bir zaman. C) işte, edebiyat, söz konusu bu zamanın işleme- sine imkân sağlar. D) bu durum her büyük yazar gibi Borges'i de en- dişelendirir. E) Öte yandan insanın içinde yok olup gittiği bir zaman vardır.

39-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Tiyatro eserleri, devrinin koşullarından en fazla etkilenen edebî türlerdendir. Konusunu geçmiş zamanlardan bile alsa devrinin olaylarından kendini koruyamaz. Çünkü ti- yatro, içinde yer aldığı topluma ayna tutar. Toplum ken- di içinden çıkan oyunlar aracılığı ile yaşamını dramatize eder. Sorunlarını sahnede somut biçimde gören toplum, çevresine ve kendine eleştirel gözle bakar. Reşat Nuri, bazı oyunların zamanımızdan çok önce yazılmış olsalar bile, günümüzdeki sosyal değişmeler ve yıpranan de- ğerler nedeniyle de güncellik kazanabileceğini söyler. 39. Bu parçada tiyatronun özellikle dikkat çekilen yönü aşağıdakilerden hangisidir? A) Zamana karşı direncinin diğer edebî türlerden güçlü olması B) Geçmişte yaşanan olayları etkileyici bir biçimde an- latması C) Zaman ve çevrenin etkisine en açık edebî türlerden biri olması D) Toplumu yönlendirme gücüne sahip bir sanat dalı ol- masi E) Toplumun sorunlarını en gerçekçi biçimde yansıtması fous aboly 40. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir yazarın tanıklığından yararlanılmıştır. B) Genelleme yapılmıştır. V C) Bir yargının gerekçesi belirtilmiştir.V D) Somut verilere dayalı açıklamalar yapılmıştır. E) Dolaylı anlatıma yer verilmiştir.