Düşünceyi Geliştirme Yolları Soruları

3. Recaizade Mahmut Ekrem, Danıştay'da genç bir memur iken Ahmet Cevdet Paşa'ya misafir olarak gitmiş. Paşa'nın uşağı kapıda kendisini karşılamış ve: - Ahmet Cevdet Paşa evde yok, demiş. Recaizade Mahmut Ekrem, Paşa'nın evde olduğunu bildiği için şu notu bırakmış: Paşa'ya benim gelmediğimi söylersiniz! Bu parça iletişim unsurları bakımından değerlendirildi- ğinde aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Kaynak: Ahmet Cevdet Paşa B) İleti: "Paşaya benim gelmediğimi söylersiniz." ifadesi C) Alici: Recaizade Mahmut Ekrem D) Kanal: Sözlü E) Bağlam: Danıştay BİLFEN 5. Sosyal medyanın son yıllarda etkin gazete ve çeşitli internet platformla Türkçesinin konuşma diline has öz kadar hızlı girmesinde sosyal me bir etkisinin olduğunu düşünenlerc rındaki repliklerde örneğin girmeye başladı. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yere getirilemez? A) Neden anlamak istemiyosun. B) Bu saatte okul bahçesinde r C) Burdan gittin mi eve erken w D) Sen de mi Zonguldak'a gide E) Tatile gideceni söyleseydin.

14. (1) Çoğunluğu Hindu, bir kısmı yerli olan nüfusuyla Bali, çok alışılmadık bir yer. (II) Balililerin sıcaklığı ve açık sözlülüğü kendinizi kabul görmüş ve huzurlu hissetmenizi sağlıyor. (III) Sonsuzmuş gibi görünen ve her biri mimarlık harikası olan girift taş tapınaklarda her gün kutsal ritüellerini gerçekleşti- riyorlar. (IV) Görüp görebileceğiniz en huzur veren seyahat fotoğraflarından bazıları Bali'nin kırlarında çekilmiştir. (V) Bu manzaraların benzerleriyle karşılaşmak için Campuhan Sırtı yolunda yürüyüş yapmanız yeterli. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi, öge sayısı bakımından ötekilerden farklıdır? A) I B) II D) IV E) V

2. (1) Tasavvuf çevreleriyle olan diyaloğu Erzurumlu Emrah'ın hem tanınmasına hem de saygın bir kişi olarak şöhret bul- masına katkıda bulunmuştur. (II) Emrah, âşık tarzı şiir ge- leneğinin önemli temsilcilerinin yetiştiği Doğu Anadolu Böl- gesi'nde doğmuş, geleneği çok iyi öğrenmiştir. (III) Medre- se öğrenimi sırasında ufkunu genişletmiş, bununla da yetin- meyerek gençlik çağlarında memleketinden ayrılmış ve ha- yatının büyük bir bölümünü sürekli yer değiştirmeler hâlinde geçirmiştir. (IV) Gittiği yerlerde o bölgenin ileri gelen kişile- riyle görüşmüş, çeşitli sanatsal etkinliklere katılarak hatta bu etkinlikleri yönlendirerek icra faaliyetlerinde bulunmuştur. (V) Emrah'ın Kastamonu, Sivas ve Tokat bölgelerindeki bu icra faaliyetleri onun tanınmasına ve iyi bir sanatçı olmasına büyük katkısı olmuştur. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi düşünce- nin akışını bozmaktadır? A) I B) 11 C) III D) IV E)V

4. Aşağıdakilerden hangisi "sav, sagu ve koşuk"un ortak özelliklerinden biridir? A) Hem nesir hem de nazım şeklinde yazılması B) Geçmişteki savaşları anlatan yapıtlar olması C) Sözlü edebiyatın ilk ürünleri olması D) Yinelemeler ve kalıplaşmış sözlerden oluşması E) Zengin uyak ve redifin kullanıldığı eserlerin ba- şında gelmesi

12. Hüseyin Nazmi, uzakça bir görevle dış işlerine ta- yin edilmiştir. Ahmet Cemil, bir gün onu ziyarete gider. Bir aya kadar memleketten ayrılacak olan Hüseyin Nazmi, sevineceğini sanarak Ahmet Ce- mil'e başka bir haber daha verir. Lamia'yı evlen- diriyorlardır. O zaman Ahmet Cemil, Lamia'ya ait tek tük hatıra kırıntılarını bir daha yaşar. Bunlar, Lamia'nın çocukluğu ile ilgilidir. Zihninde kızı, ai-. lesinin israrıyla evlenmeyi kabul etmiştir diye ta- sarlar. Bir an sevgisini itiraf etmeyi düşünür. Ama yoksulluğu, işsizliği aklına gelince bir yuva kura- mayacağını kabullenir. Bu parçayla ilgili olarak, 1. Hâkim bakış açısı özellikleri görülmektedir. II. Yazarın dile getirdiklerinde gözlemler ağır bas- maktadır. III. Halit Ziya Uşaklıgil'in en hacimli ve en başarılı romanından alıntı yapılmıştır. yargılardan hangileri söylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III

han liderlerin, komutanların, yöneticilerin varligi sa- yesinde gerçekleşmiştir. E) Kendisine ve çevresine güvenen, inançli ve azimli in- sánlar hayatın kalitesini geliştirir; kendileri ve çevre- leri için mutluluk kaynağı olur. 14. Türk edebiyatında ilk örnekleri toplumcu şiirle birlikte görülen serbest şiir () bent () ölçü ve uyak kurallarına bağlı olmayan şiir anlayışıdır (-) Bu anlayışta bentlerin () dizelerin sayısı ve dizelerdeki hece sayısı belli bir dü- zene bağlı değildir () uyak kulanımı ise şairin isteğine bağlıdır. Bu parçada ayraçlarla () belirtilen yerlere, aşağıda- kilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sıra- sıyla getirilmelidir? A) () () () () () Ⓒ)(:) () () () () TYTBİYOTİK20222-1 B)(;) (.) (...) () () D E) :) (,) (...) (.) (;)

3 B TYT 13. Bir odadan keman sesi yükseliyor. Birisi Beethoven'in eserlerini kemanıyla çalıyor. Kemanın tellerine ustaca dokunan bu adam, birazdan 107 numaralı derslikte öğrencileriyle buluşacak. Acele etmiyor ve kemanını çalmaya devam ediyor. Batmak için alçalışa geçen güneşin ışıkları, odadaki perdelerin aralığından sızıyor. Adam kemanını bir kenara bırakıyor ve âdeta bir şerit hâlinde odayı kesen ışık hüzmesini inceliyor. Sonra düşüncelere dalarak ışığın hiçlikteki hareketi üzerine kafa yormaya başlıyor. Düşünce silsilelerine halka üzerine halkalar ekliyor. Adam, az önce keman çalmaktan aldığı zevkin daha fazlasını bu düşünceler arasında dolaşırken alıyor. nsyab oyano Bu parçanın anlatımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? evib A) Betimlemeye yer verilmiştir. BY Benzetme yapılmıştır. Karşılaştırmaya başvurulmuştur. NDY Öngörüde bulunulmuştur. E) Mecazlı anlatıma yer verilmiştir.

8. Kitabevi iki kattan oluşmakla birlikte üst kat satış dışı kalacak kitapların son durağı olarak kullanılıyor. Tüm heyecan giriş katında, giriş katı yetmiş metrekare dolaylarında ve birkaç metrekarelik bölümü iş yeri sahi- binin özel odası olarak ayrılmış. Kitabevini orta yaşlı bilge bir beyefendi yönetiyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi- ne başvurulmuştur? B A Tartışma Öyküleme BBetimleme DÖrnekleme EX Tanık gösterme ens Yayınları 1

1. (1) Doğu Karadeniz'in yaylalarını mutlaka görün. (II) Kartpostallardaki kadar güzel ormanların üzerindeki muhteşem yaylalara çıkın. (III) Her biri ötekinden fark- li olan yaylaların birinden ötekine yürüyün. (IV) Ahşap yayla evlerinde yöresel yemeklerin tadına bakın. (V) Denizi andıran sis bulutlarının çöktüğü yamaçlarda horon tepin. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç yoktur? A) B) I C) III BLAT A 1

VI 3. 3 ve 4. soruları aşağıdaki parçaya göre yanıtlayınız. Uzmanlar, normal insanların mevcut beyin kapasitelerinin çok azını, bazı uzmanlar ancak %1 kadarını kullanabildiği- ni söylemektedirler. Bu durumda beynimizi, kullanılmayan, yaklaşık %99 kapasitesiyle beraber, uyuyan bir deve ben- zetmek yanlış olmasa gerek. Demek geride, kullanılmayı bekleyen muazzam bir kapasite var. Beyin, vücudumuzun en mükemmel sistemidir ve mükemmelliği ayrıntılarda gizlidir. Peki, beyin potansiyelinin neden bu kadar azı kul- lanılmaktadır? Bunun temel sebeplerinin başında, beynin nasıl çalıştığının, yakın zamanlara kadar bilinememesi geliyor. Yani, zihinsel yeteneğimizle ilgili sorunlar, beynin kapasite eksikliğinden değil, onu nasıl kullanacağımızı bilmeyişimizden kaynaklanıyor. Örnek vermek gerekirse aldığımız oksijenin %25'i beynimize gidiyor.Biz doğru ne- fes alamazsak beynimize yeterli miktarda oksijen gidemez vb. Bazı çalışmalar vardır ki zihninizi doğrudan uyarmanızı ve sağ-sol beynimizi birlikte kullanma sürecinizi hızlandı- rir. Bu çalışmalar düzenli olarak yapıldığında ağırlık olarak kullandığınız lopunuz daha da gelişirken, daha az kullan- dığınız lopunuz da hem ona yetişir, hem de onunla birlikte güçlenmeye devam eder. Yukarıdaki metinden yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? Sayısal verilerden faydalanılmıştır. Benzetmeden faydalanılmıştır. ) Karşılaştırma yapılmıştır. Koşul cümlesine yer verilmiştir. E) Sayıp dökmelere yer verilmiştir.

22. Yaz sonuydu. Bolu'da doğa, alacalı giysilerini yeni yeni giyi- yordu. Tepelere tırmandık. Karşımıza yaklaşık yirmi metrelik karaçamların taçlandırdığı bir orman çıktı. İçindeki daracık toprak yol; çukurlarla, kuruyup düşmüş dal parçalarıyla, ce- şit çeşit çalılarla kaplanmıştı Orman sanki "Geçemezsiniz!" diyordu bize. Ormanın en sevdiğim yanı da buydu: İnsana ve uygarlığın şiddetine direnerek kendini hâlâ korumaya çalış- ması. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir? A Betimlemeye BY Öykülemeye Jami D) Sessel yinelemeye Kişileştirmeye Tanımlamaya

Benmerkezcilik; dünyadaki her şeyi kendisi ile ilişkili görme, dünyanın merkezi olduğunu düşünme, herkesin kendine hizmet için var olduğunu sanma, diğer insan- ların değerlerini -kendini iyi hissetmek adına- göreme- me hastalığıdır. Sosyomerkezcilik ise mensubu olduğu grubun kendisini dünyanın merkezi görmesi durumudur. Bu kişiler de taassup içindedir; grup düşüncesine, ne ol- duğuna bakmaksızın körü körüne uyarlar. Benmerkez- cilerdeki gibi kendilerinin ve grup düşüncelerinin doğru olduğuna inanırlar. Grup düşüncelerini, inançlarını ve davranışlarını kendilerince bir akıl zeminine oturtur, onu da sonuna kadar savunurlar. 80 Bu parçadan hareketle sözü edilen hastalıklara sa- hip insanlar için aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Başkalarının hak ve inançlarını yok saymaktadırlar. Mantık dışı inançları mantıklı olarak algılanmaktadır- lar. C) Bilinçli olarak gerçeği olduğundan farklı göstermek- tedir. D) Kendi savunduklarının doğru olduğuna inanmakta- dırlar. E) Savundukları düşüncelerde katı bir tutum sergile- mektedirler.

3. Ece, performans ödevi için yazdığı hikâyesini öğretmenine sunar. Hikâye şu şekilde başlamaktadır: "Anahtar kapının kilidine girdiğinde küçük Gamzel duvarın dibin- de oturuyordu. Kapıya arkası dönüktü. Ayaklarını sallıyor, bir yan- dan da şarkı söylüyordu. Birden ayağa kalktı ve yüksek sesle 'Bü- yük hala geldi. Kapıyı açıyor.' dedi." Öğretmenin tavsiyesi: "---- 31 Ece, öğretmeninin tavsiyesi üzerine ödevini düzelterek şu şekil- de tekrar kaleme alır: “Anahtar kapının kilidine girdiğinde küçük Gamze, duvarın dibin- de şirin sandalyesinde oturuyordu, Kapıya arkası dönüktü. Belir- siz bir noktaya diktiği gözlerini oynatmaksızın sanki birilerine ha- ber vermesi gerekiyormuş gibi yüksek sesle 'Büyük hala geldi. Kapıyı açıyor.' dedi." Bu parçadan hareketle boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Anlattıklarının okurda içtenlik oluşturması için halk söyleyişle- rinden, deyim ve atasözlerinden yararlanmalısın B) Metni oluşturan ögeler sadece kişi ve mekân değildir, zama- na dair de söyleyeceklerin mutlaka olmalı C) Dış dünyayLyalın gerçekliği ile dile getirmek yerine yorumla- yarak aktarabilmek seni daha özgün kılacaktır D) Söylemek istediklerinin daha iyi anlaşılması için yan ve me- caz anlamlı kelimeleri daha az kullanmaya çalış E) Kişileri konuştururken ruhsal durumlarını göz önünde bulun- durursan metnin daha inandırıcı olur

arle a da zda I 1 e 1) 16. Yüzyıllar boyunca gökbilimcilerin üzerinde çalışabileceği a tek gezegen sistemi vardı: Kendi sistemimiz. Bu yüzden ✓ evrene dair kuramlar, bu sistemde görülenlere dayandırıldı. İç kısımda birkaç tane küçük kayaç gezegen, dış kısımlarda da gaz devleri... Ancak öte || gezegenlerin belirlenmesiyle önceden "olanaksız" sayılan bolca gezegen ortaya çıktı. Bir yıldızın etrafında döndüğü keşfedilen 51 Pegasi B bunlara iyi bir örnek. IV 51 Pegasi B, Jüpiter gibi bir gezegen ama yıldızına uzaklığı, bizim Güneş'e uzaklığımızdan daha yakın. ✓ ✓ Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır? B) || 811 A 1 DYIV AV Driv

31. Herkes için aynı sıklık ya da şiddette olmasa da hayat, her an karşımıza çıkabilen zorluklarla dolu. Bunlar, gün- lük hayatın görece küçük sorunları olabildiği gibi, büyük trajediler de olabilir. Aslında çoğumuz hayatımızda bir ya da daha fazla travmatik olay yaşıyoruz. Günlük ha- yatta küçük küçük fakat sık yaşanan zorluklar üzerimiz- de birikimli bir stres yükü oluşturabilirken travmatik olay- lar ise hayatlarımızı birdenbire altüst edebiliyor. Yine de pek çok insan büyük travmalardan sonra bile ken- dini toparlayıp hayatına etkin şekilde devam edebiliyor. Psikolojide "esnek dayanıklılık" diye adlandırılan bu to- parlanabilme kapasitesi, hayatın bu olumsuz sürpriz- lerinin üstesinden gelebilmek açısından büyük önem taşıyor. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisinin "esnek dayanıklık" gerektiren bir durum olduğu söy- lenebilir? A) Başka bir ülkede yaşanan deprem haberinin alın- ması B) Yurtta aynı odayı paylaşan arkadaşların anlaşmazlık yaşaması C) Gecenin ilerleyen saatlerinde komşumuzun gürültü yapması D) Bir randevuya yetişmeye çalışılırken trafiğin kilitlen- mesi E) Bir ailenin mali durumunun beklenmedik bir biçimde bozulması

T ni 7 A 34. Röportör: A A A Son yıllarda şiir alanında verilen ödüller çok arttı, bunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Şair: - Şair zaten ödüllü doğmuş kişidir. Ayrıca ödüller çok tartışmaya sebep oluyor, seçici kurulda kimlerin olduğundan tutun da şu şaire neden verildi, şuna neden verilmediye kadar. Bu tartışmalar da şairin adını yıpratıyor bana kalırsa. Röportör: Ama ödüllerin şaire bir kabul ve tanınırlık sağladığı da bir gerçek, bunu reddetmezsiniz sanırım. Şair: - Evet, bu doğru olabilir ama iyi şiirler yazmadığınız sürece hiçbir ödül sizi geleceğe taşımayacağı gibi, yazdıklarınız iyiyse tanınmanıza da kimse engel olamaz. Aşağıdakilerden hangisi bu diyalogdaki şairin bakış açısıyla örtüşmektedir? A) Seçici kurulu iyi oluşturulmuş ve değerlendirmelerin adil biçimde yapıldığı ödüller, bir edebiyatın gelişiminde önemli bir işleve sahip olur. B) Son yıllarda hep aynı şairlere ödül veriliyor olması şiirimizin içinde bulunduğu çıkmaza işaret ediyor. C) lyi bir şair olmak istiyorsanız iyi şiirler yazmaya çalışmanız gerekir; şu ya da bu grubun içerisinde yer almak, anlaşmalı ödüllerden pay kapmaya çalışmak sizin işiniz olmamalı. D) Her genç şair, şiire devam etme motivasyonu arar; şiirinin bir dergide yayınlandığını görmek ya da bir ödülde küçük de olsa bir ödül kazanmak onun için en önemli motivasyon olacaktır. E) Edebiyat dünyasında işler her zaman adil bir biçimde gelişmez, çok iyi bir şairin yankısız kalmaktan dolayı sessiz sedasız edebiyatın dışına çıktığı da az görülen bir hadise değildir.