Edebi Sanatlar (Söz Sanatları) Soruları

Tartışınız. MÂNİ ÖRNEKLERİ Ary Düz Máni Kuş kafese girmiyor a Buna aklım ermiyor 9 Hiç boşuna ah çekme Annem beni vermiyor a Kesikli (cinasli) Mâni Bağ bana Bahçe sana bağ bana Değme zincir kâr etmez Zülfin teli bağ bana Yedekli (Artik) Mâni Ağlarım çağlar gibi Derdim var dağlar gibi Ciğerden yaralıyım Gülerim çağlar gibi Her gelen bir gül ister Sahipsiz bağlar gibi de Bayburt'a giden yollar a Uzadıkça uzarlar: 2. Geçme bizim kapıdan x Eller bana kızarlar. Aldım aşkın tüfeğin Vurdum bir kaç karaca Dünyada bir yâr sevdim Kaşı gözü karaca I onze 99 a Ne viran çeşme imiş Su içecek tası yok Yıkıldı viran gönlüm Yapacak ustası yok Şu vefasız dünyanın Ucu var ortası yok Anonim Hla-shlar Froe 35

11. Aşağıdaki dizelerin hangisinde diğerlerinde farklı bir edebi sanat kullanılmıştır? A) Birçok gidenin her biri memnun ki yerinden Birçok seneler geçti dönen yok seferinden B) Toprak bir bakışınla kızıl renge büründü Yıldızlar ülfeMçin gündüz göründü C) Hasretinle rûyuma döndürdüğün berg-i hazân C Düşmeden bir dem durur senden sual eyler ben AYDIN YAYINLARI D) Niçin çıktın dağlara evren çöl oldu Leylâ Topuğun öpmek için toz oldu dağ taş senin erilen E) Beş yüz sene bekler mi nasıl bekleyeceksin Ruhun da asırlarca bu hüsrani mi çeksin

3. Seyretti hava üzre denir taht-i Süleyman O saltanatın yeller eser şimdi yerinde Bu beyitte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır bas- maktadır? A) Telmih B) Tecahülüarif C) Tekrir D) Tevriye E) Tariz PUANYAYINLARI facebook.com/groups/ataaofAdalet 0534 926 37 76 n/ataaofadalet

8. Gönül penceresinden ansızın bakıp geçtin Bir yangının külünü yeniden yakıp geçtin Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? "PEL A) İstiare B) Teşhis 7 C) Kinaye E) Telmih D) Tevriye

Aşağıdaki dizelerin hangisinde istiare vardır? A) Taç yaprakları döküldü soldu bu gönlümün Yaşıyorum hüzünlü ve yalnız B) Ben kapını misafir gibi çaldığımda Evinin kapılarını sonuna kadar aç C) Nerde o çılgın neşen O yaprakların çiçeklerin meyven D) Sabah rüzgârının esintisi Pırıl pırıl yansıyan bir ayna gibi By Size bir olay anlatayım çok kısa Bir kış günüydü, kar yağıyordu

bilm yer nale 5. Gönlümde ateştin gözümde yaştın Ne diye tutuşup ne diye taştın Bu dizelerde altı çizili sözcüklerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) İstifham B) Teşbih C) intak D) Leff ü neşr E) Mübalağa

7. Akil ersin ermesin sevdama Senden yanayım dedi yeşeren dal senden yana Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangileri vardır? A) intak - teşbih - açık istiare B) Teşhis - teşbih - kapalı istiare C Intak - teşhis - kapalı istiare D) Teşbih - mübalağa - nida E) Teşhis - tevriye - açık istiare

Her yar y Bu slirin teması aşd s temas C Buis Görd Coro Can Düşmanix D) Bar CAyrilik DOlüm E) Ozlem ca Bi Ye Ee 3. Kelimelerin anlam ilişkileri, görevleri kasıtlı olarak birbirine kanstırılmıştır. Şiirde anlamı kapalı tutmak hatta anlam- 5 sızlığı oluşturmak için şairler bilinçli bir şekilde farklı o anlayışlarını ortaya koyarlar. Hatta bazen bu kelimelerdek anlamsızlığı harf düzeyine bile indirmişlerdir. Şair bilin- çaltında yatan duygularını, düşüncelerini hatta rüyalarını mantıksal bir sıra izlemeden, anlamsız semboller halinde sunabilir Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen şiir anlayışına uygun şekilde yazılmıştır? A) Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten Mürüvvet - mend olan mazluma el çekmez i'anetten B) Mende Mecnun'dan füzün áşıklık isti'dadı var Aşıkı sadik menem Mecnun'un ancak adı var C) Yolunu beklerken daha dün gece Kaçıyorum bugün senden gizlice D) Bu kitaplar Fatih'tir, Selim'dir, Süleyman'dir Şu mihrap Sinanuddin, şu minare Sinan'dir E) Baktım geçiyordu durdum isyana Bir beyaz bir esmer 36

9. Bir bûse mi bir gül mü verirsin dedi gönlüm Bir nîm tebessümle o âfet gülü verdi (Gönlüm o güzele bir öpücük mü bir gül mü verirsin diye sordu O âfet sevgili, yarım bir tebessümle gülü verdi) Bu dizelerin ikinci dizesinde görülen söz sanatının benzeri aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Artık demir almak günü gelmişse zamandan - Mechule giden bir gemi kalkar bu limandan B) Ey ay, felek harab olmuş altüst olmuş senin için Bizi öyle harab, öyle altüst ediyorsun, etme C) Ekmek Leyla oldu bire dostlarım Mecnun olup ardı sıra giderim D) Dedim dilber niçün sararıp soldun Dedi hep çektiğim dil yarasıdır E) Ölüm indirmede gökler ölü püskürmede yer O ne müthiş tipidir savrulur enkaz-ı beşer 66 2. ÜNİTE 821

12 TESTIS 1 9. Aşağıdakilerin hangisinde kişileştirmeye başvurul- mamıştır? A) İçiyorum çöllerin bütün susuzluğunu BXSeni gören ağaçlar, kuşlar sarhoştu bugün Yasemin kokulu bir rüzgâr eser D Uyandır şarkısıyla beni kanaryaların Š4 Üzgün üzgün yeşerir gülşende goncalarım 36

9. Adam oturmuş denize karşı Elinde oltası yıldız tutar Bu dizelerdeki anlam olayının açıklaması, aşa- ğıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Bir sözcük benzetme amacı güdülmeden bir başka sözcük yerine kullanılmıştır. B) Bir söz hem gerçek hem mecaz anlama gele- cek biçimde kullanılmıştır. C) Bir sözcük kendi anlamının dışında kullanılmış- tir. D) Doğaya ait bir özellik insana aktarılmıştır. E) Bir durum olduğundan farklı boyutlarda göste- rilmiştir.

ANLATIM BÍCÍMLER TEST 43 2 1. Iki kavramdan biri, diğerine benzetilir ve bu iki kav- ram da kullanılırsa buna "benzetmo" denir, Omok: Bobogim, bogigindo molokler gibi uyuyor, Iki kavramdan biri, diğerine benzetilir fakat bu iki kavramdan sadece biri kullanılır, diğer kavramın okur tarafından anlaşılması amaçlanırsa buna "istia- re" denir. 3. Örnek: Meleğim, bosiğinde uyuyor, Bu açıklamaya göre, aşağıdaki parçaların hangi- sinde istiare örneklenmemiştir? A) Yapılan araştırmalar, "Suçlu çocuk yok, sade- ce suça itilmiş çocuk var." düşüncesini doğru- lamaktadır . O halde hayatının baharında kırağı yiyen bu çocukların durumunun nasıl düzeltile- ceği konusunda kafa yormak gerekiyor. B) Ani, bilgi ve belgelere dayandırılarak yazıl- dığı için bu tür, uzun bir araştırmadan sonra yazılır. Bu araştırma evresinde bütün karanlık noktalar ve yaşanmış olanları yanlış aksettiren bütün kıymiklar temizlenmelidir. İşte anının uzun bir zamanı kapsayan sabırlı bir araştırma gerektirmesi de bu yüzdendir. C) Uzun uzun konuşmaz o. ille de konuşması gerekiyorsa derdini anlatacak en az sözcüğü bulur, yan yana getirir ve söyler. Tilki gibi de kurnazdır o, duymak istediklerinizi bilir ama istemezse söylettiremezsiniz. D) Edebiyatın kıyısı çok kapsamlı ve gelgitlidir. Durmadan biçim değiştirmekle bulutun bulut, kumun kum olmaktan çıkmaması gibi edebiyat da sürekli değişimler içinde varlığını hep sürdürür. E) Yaşadıkları dönemde yeterince tanınmamış bazı ozan ve yazarlar vardır. Bunlar çamurlu bir su birikintisine bembeyaz, ışıl ışıl çakıl taşları atarlar ancak bu taşlar, zamanında pek fark edilmez. Bir gün gelir, o çamurlu sular du- rulur ve o güzel çakıl taşları gün işığına çıkar.

Hakir olduysa millet, şânına noksan gelir sanma Yere düşmekle cevher sâkit olmaz kadr ü kıymetten Vücûdun kim hamîr-i mâyesi hâk-i vatandandır Ne gam râh-ı vatanda hâk olursa cevr ü mihnetten (hakir: aşağı görülen, şân: ün, noksan: eksik, sâkit: değerini yitirmiş: hamîr: hamur, mâye: maya, hâk: toprak, râh: yol, cevr ü mihnet: eziyet ve sıkıntı) S.21.Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi yoktur? A) Teşbih B) İrsalimesel C) Tenasüp D) Tariz E) Kinaye

8. Dalgayı haber veren yakamoz Kimin gözüne çarpar kıyıda Çiçeğe durduğunu kim ayırt eder Tepeden tırnağa giyinmeden ağaç? Kimin dikkatini çeker küçücük bir bulut Güneşi kapatmadan önce Bu dizelerde kaç eylemsi kullanılmıştır? A) 5 B) 4 C) 3 D) 2 E) 1 12

9. 1. Ektiğim tohumları yeşermiş görüyorum Diktiğim fidanların açılan gülleri var II. Şu anda yolları tutuk Anadolu'da Binlerce köy var kar altında uyumakta erine Numaralanmış dizelerde sırasıyla aşağıdaki söz sanat- larından hangileri örneklendirilmiştir? A) Kinaye mecazımürsel B) Teşhis-tezat C) Telmih - tecahülüarif - D) Tevriye-cinas E) Kinaye - tevriye

Yâr için başımı belaya saldım Mecnun'dan Ferhat'tan nasibim aldım Nereye gidelim şaşırıp kaldım Gücüm ancak gözyaşıma yetiyor Bu dörtlükteki en belirgin söz sanatı aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Tevriye B) Kinaye C) Hüsnütalil D) Teşhis E) Telmih