Edebiyatın Bilimlerle ve Güzel Sanatlarla İlişkisi Soruları

Öyku Yayın 4. Sadece bir an bile yüzlerce şekilde anlatılabilir. Başımıza gelen ufacık bir olayı anlatırken önce kendimizden, sonra da anlattığı- mız her insandan ayrı ayrı etkileniriz. Her defasında değişir hikâ- ye. İnsan anlattıkça alışır yaşadığına. Acıyı sağaltmanın, öfkeyi azaltmanın en güzel yollarından biridir anlatmak. Yazma hâlin- de başka bir şeye bürünür yaşanan ve anlatılan. Yazan, anın bü- yüsünü okuyana geçirmeyi istediği için kelimeler ve noktalama işaretleriyle süsler anlatıyı. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Yazmak, farklı şekillerde gerçekleşebilen bir eylemdir. B) Noktalama işaretleri anlatımı güçlendirir. C)Yazar, gördüklerini değiştirerek yazıya geçirir. D) Yazarken daha çok, duygularımızın etkisinde kalırız. E) Anlatıyı etkileyen iç ve dış etkenler vardır.

GİRİŞ Edebiyat Akımları 1 ve 2. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap- layınız. Doğasıyla sanat yarar gözetmeyen bir uğraştır. O halde sanattan yararlı hiçbir amaç beklememek gere- kir. Sanatın tek tanrısı güzelliktir, sanatçının düşünü yalnız güzellik gerçekleştirir. Güzellikten başka amacı olmadığı için şair plastik sanatla bağlantısını güçlen- dirmeli, bütün çabalarını güzele yöneltmelidir. Biçim ve teknik zorunludur. Bir yapıt ne kadar teknik bir çalışmanın ve yenilmiş güçlüklerin ürünü ise o kadar güzeldir. Sanatçı kolaylığı sürgün etmeli. 1. Bu parçada sanat anlayışını belirten yazarın aşa- ğıdaki akımlardan hangisine bağlı olduğu söyle- nebilir? A) Romantizm C) Parnasizm E) Sürrealizm B) Fütürizm D) Dadaizm 4, 5 ceva italya Fran olar ğun bira bic ge 4.

6. Sinema; kuşkusuz kendisinden önce var olan edebiyat, resim, müzik, tiyatro, heykel, dans gibi sanat dallarının hepsiyle iletişim içindedir. Ancak sinemanın edebiyatla olan ilişkisi çok daha fazladır çünkü sinema ile ede- biyatın ortak yönleri diğer sanat dallarına göre daha fazladır. Bu ortaklıklar arasında en önemlisi, edebiyatın da sinema gibi bir kitle iletişim aracı niteliğinde olma- sıdır. Bu ortaklığı, sinemaya giren "şiirsel anlatım" gibi edebiyat terimleriyle de görebiliriz. Sinemayı genel olarak bir anlatı sanatı olarak da ele alabiliriz. Sinemacı temelde sinemanın dilini kullanarak bir öykü anlatır. Sinema ile edebiyatın amaçları aynı olsa da araçları farklıdır. Örneğin edebiyatın malzemesi "dil" iken sine- manın malzemesi "görüntü”dür. Bu parçadan hareketle sinema ile ilgili aşağıdakiler- den hangisine ulaşılamaz? A) Birçok sanat dalıyla irtibatlı olduğuna B) Edebiyatın bütün imkânlarından yararlandığına C) Geniş bir kitle ile iletişim kurma imkânına sahip ol- duğuna D) Diğer sanat dallarına göre edebiyatla daha çok ben- zer yönlerinin bulunduğuna E) Edebiyatla arasında amaç birliği olmasına rağmen, kullanılan araçlarda farklılıklar olduğuna

3. Akdeniz güneşinin yakıcılığı hepimizi çarpmıştı, ağaçlara sırtımızı vererek dinlenmeye geçmiştik. Bunun üzerine bir de nostaljik radyodan gelen Neşet Ertaş bozlağının çarpan yakıcılığı beni derinden etkilemişti. Öyle ki ayağa kalkmaya çalıştığımda yanımdaki arkadaşıma da istemeden çarpmıştım. Kendimizi toparlayıp zorlu doğa yürüyüşümüze kaldığımız yerden devam etmeye başladığımızda ise kalplerimiz yeniden çarpmaya başlamıştı bile. Bu parçada "çarpmak" sözcüğü aşağıdaki anlamlardan hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır? A) İstemsiz olarak değmek, çarpışmak B) Etkisiyle birdenbire hasta etmek C) Varlığına inanılan bir gücün öfkesine uğramak Çekiciliğiyle etkilemek, şaşırtmak D) E) Hızlı hızlı vurmak

ilk ni al- ak ü- nı il- ? 6. "Eserimi vücuda getirmeden önce Türklerin hemen bütün ille- rini, bozkırlarını boydan boya gezdim, dolaştım. Türk'ün, Türk- men'in, Oğuz'un, Çigil'in, Yağma'nın, Kırgız boylarının dillerini, kafiyelerini öğrenip faydalandım. Zihnime nakşettim. Öylesine ki her Türk taifesinin şivesi, en iyi şekilde öğrenilmiş, ortaya çıkmış oldu." Aşağıdakilerden hangisi bu parçada konuşan ve eseri hakkında bilgi veren sanatçı olabilir? A) Ahmet Yesevî C) Ali Şir Nevâî E) Kaşgarlı Mahmut B) Yunus Emre D) Yusuf Has Hacip

KON TESTI 3 1. Bu edebiyat akımıyla sokağın dili edebiyata girerken kahramanlar sosyal statülerine göre konuşturuldu. Bi- limin yanında deney de edebiyata girdi. ndmade Edebiyat Akımları Burada tanıtılan edebiyat akımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Natüralizm C) Romantizm E) Parnasizm B) Sembolizm D) Sürrealizm 5. Realizmin şiire ezelliği her şey bu akımda. CO Yukarıda tar hangisidir? A) Parnasiz C italya'da

7. 6. TEST 1 TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ Ağaçların bile sıhhatine imrenerek yürürdüm. Ben de on- ların arasındaydım ve onların arasında büyüğüm de yok- tu. Yalnız bende meçhul bir hastalık vardı, sekiz yaşımdan beri çekiyordum. Ben de o muayene odasının ve nice mu- ayene odalarının önünde senelerce bekledim. Yalnız başı- ma demir parmaklikii kapıdan içeriye girerdim, dokuzuncu hariciye koğuşuna doğru ağaçların bile sıhhatine imrene- rek yürürdüm, camlı kapıların garip bir beyazlıkla gözleri- me vuran ve içimde korku ile karışarak yuvarlanan parıltıla- ri arasında o dehlize girerdim ve yalnız başıma bir köşeye ilişirdim, kımıldamazdım, susardım, beklerdim, korkudan büzülürdüm, rengimin uçtuğunu hissederdim. Bu parçada yazar, eserini oluştururken aşağıdaki bilim dallarından hangisinden yararlanmıştır? A) Sosyoloji D) Tarih ---S B) Psikoloji C) Antropoloji E) Coğrafya Yazar, yapıtını oluştururken yaşadığımız dünyanın kişileri- ni, nesnelerini, durumlarını, olaylarını, ilişkilerini ola- rak kullanır. Bunlardan amacına uygun olanları seçer, bir- leştirir; düş gücünün yardımıyla ---- bir evren oluşturur. Bu evreni, aracılığıyla oluşturur ve okura ulaştırır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıda verilen kav- ramlardan hangileri sırasıyla getirilmelidir? A) malzeme - gerçeğe uygun - anlatıcı B) gereç-fantastik - felsefe C) araç-kurmaca - dil DKonu-hayali - söz sanatlan E) tema-gerçek anlatım 9.

1. Edatlar da ad soylu diğer sözcükler gibi ek eylem alarak 3. yüklem görevinde kullanılabilir. Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu kurala örnek bir kul- lanım vardır? A) Geçeleyin ateşler içinde uyanarak Ağzımı dayayıp musluğa su içer gibi B) Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da Hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil C) Başım köpük köpük bulut, içim dışım deniz, Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda D) Ben yordum ruhumu biraz da sen yor Çünkü bence şimdi herkes gibisin E) Dünyada vatandan aziz şey var mı? Beyler bu vatana nasıl kıydınız?

13. Uzun gözlem ve deneyimlerden sonra ortaya çıkmış dilsel değerlerdir. Biçim yönünden hem bir düzyazı cümlesi hem de bir şiir dizesi gibidir. Eski Türk edebiyatının bu sözlü ürünlerinden örnekleri, Kaşgarlı Mahmut'un Divânû Lügati't- Türk adlı eserinde buluruz. Bu parçada sözü edilen ürün, aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Koşuk D) Destan B) Sagu E) Koşma C) Sav INLARI

16. Şu an İstanbul'un ilk deniz koruma alanındayız ( ) Tavşan Adası () Burası, geçen yıldan beri "kesin korunacak hassas alan" statüsüne sahip () Üzerinde martıların döndüğü küçük ve taşlık bir ada ( ) Nerede Tavşan Adası ve nasıl bir yer () Büyükada'nın 2 kilometre güneyinde 90 metrelik bir alana sahip, deniz kuşlarından başka sakini olmayan bir kayalıktır bu ada ( ) Bu parçada ayraçla () belirtilen yerlere, aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangisi, sırasıyla getirilmelidir? A) (:) (.) (.) (...) (?) (.) B) (;) (.) (.) (...) (?) (.) C) (:) (.) (.) (...) (?) (!) D) (:) (...) (...) (...) (?) (.) E) (;) (.) (.) (...) (?) (!)

→ "Gazal Hanım'ın Nakışları" adlı hikâyede güftesi Vecdi Bingöl'e, bestesi Sadettin Kaynak'a ait "Çıkar Yücelerden Haber Sorarım" adlı şarkının adı yedi defa, "İki Bin Yılın Resmi" adlı hikâyede on üç defa "demedin mi?" sözü tekrarlanarak ---- tekniği uygulanmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? A) diyalog C) bilinç akışı B) leitmotiv D) montaj E) geriye dönüş B

6. Çarpıyor gene, tavaları, tencereleri, kap kaçağı. Başıma vuruyor sanki. Küçükken ne iyiydiler, ne uslu ne buyruk- lara uyan. Yıllar bozuyor çocukları, alışkanlıklar bozuyor. Hiç üzmezlerdi eskiden beni, bundan sonra üzecekler sanırım. Söylüyorum bunu onlara kızıyorlar. "Ne demek bundan sonra üzmek?" diye parlıyorlar. "Biz bundan sonra büyüyecek miyiz? Çocuk, torun sahibi olduk. Bundan sonra üzmek ne demek allasen" diyorlar. Oysa bilmezler ki çoluk çocuğa da karışsalar, kocasalar da benim gözümde hep korunmaya, sıcaklığıma, sevgime muhtaçtırlar. Bilgisizlik işte, neyse, kızmadım. "Telgrafın Tellerine Kuşlar mı Konar" adlı hikâyeden alınan bu metinde yazar, Berra Hanım'ın ev halkını eleştirmesini anlatırken tekniğini uygular. 1111 A) montaj C) diyalog Prf Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden han- gisi getirilmelidir? B) bilinç akışı D) leitmotiv E) geriye dönüş 12

1. Günümüzde edebiyat kavramı şu anlamlarda kul- lanılmaktadıc ● . Düşünce duygu olay ve imgeleri güzel ve etki- ti bir biçimde anlatan söz sanatı. Bu sanatın ilkelerini kurallarını ve bu yoldan oluşturulmuş ürünleri inceleyen bilim dalı. Bir çağda, bir dilde yaratılmış, sözlü ya da ya- zılı, sanat değeri taşıyan yapıtların bütünü. Herhangi bir bilim dalıyla ilgili yazı ve yapıtların tümü. (Türkçede bu anlamda genellikle litera- tür sözcüğü kullanılmaktadır) Bu tanımlamalara göre "edebiyat kavramı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Olay, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü, veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatıdır. B) Yapılan onca edebiyat tanımının bir sanat ola- rak edebiyat kavramını tek başına nitelemede yetersizliği, farklı tanımlamaları gerektirmiştir. C) Dille gerçekleştirilen güzel sanat etkinliklerine ve eserlerine verilen genel addır. D) Edebiyat eserleri, değişme ve oluşma akışı içinde zenginleşemediği için tarihsel süreç için- de değerlerini ve önemlerini yitirir. E) Edebiyatın çalışma alanlarından biri olan ede- biyat tarihi, edebiyat metinlerinin ortaya konul- dukları dönemi, onların yazarlarını tarihi metot- la ele alır, inceler ve değerlendirir. 2. BİLGİ Edebiyatın uygarlık tarihi içindeki duruşuyla di- ğer bilim dallarıyla olan ilişkisi, edebiyat ürün- lerinin aydınlatma kapsamını da genişletmiştir. Nitekim edebiyat çatısı altında yer alan ürün- ler toplumların inanç, yaşayış tarzı ile duygu ve düşüncelerini açığa çıkarır. Bunun dışında insanlar arasındaki sosyal ilişki, din, mitolojik değerler, davranış biçimleri ve her türlü tabiat olayı da edebiyata yansıyarak yer bulur. Di- siplinler arası ilişkilere baktığımızda bilimlerin yakın, uzak ya da dolaylı bağlantılarının oldu- ğunu görürüz. Levin, hayatta başlıca ve biricik önemli şeyin kendisi ve kendi mutluluğu olduğunu, şimdi çaba harcamaması gerektiğini, her şeyin kendi yeri- ne başkaları tarafından yapıldığını varsayarak yine aynı taşkın ruh halini sürdürüyordu. Gelecek üzerin karar vermeyi de başkalarına bırakmıştı. Yapması gereken her şeyde ona kardeşi Sergey Ivanoviç, Stepan Arkadyiç ve Prenses kılavuzluk ediyorlardı. Ona sadece kendisine yapılan bütün önerileri kabul etmek kalıyordu. Onlara. "Canınız nasıl isterse nasıl hoşunuza giderse öyle yapın! Ben mutluyum, mutluluğum da sizin yaptıklarınızla ne artar ne eksilir." diyordu. Yukarıdaki bilgilere göre Tolstoy'un Anna Kare- nina romanından alınan bu parçada edebiyatın hangi bilim dalıyla ilişkisinden söz edilebilir A) Sosyoloji C) Tarih B) Psikoloji D) Felsefe E) Coğrafya

1. (1) Edebiyat, daha çok resim ve müzikle iç içe olmuştur. (11) Bu iç içelik, her iki sanat alanında sözün ahenk ve betimlemeye dönük olmasından kaynaklanmaktadır. (III) Bunların dışında edebiyat, tiyatro ve sinemaya da kaynaklık etmektedir. (IV) Sanat ve edebiyatın bütünlüğü sonucunda aynı nitelikler, güzel sanatlara temel oluştura- cak özelliklerle kendini gösterecektir. (V) Güzel sanatlar bunu nesnel bir dille yapmaktadır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V 4.

7. TÜRK Divan edebiyatında nesir, şiirin gölgesinde geliş- miştir/Şiirde olduğu gibi nesirde de konu, dil ve tür olarak İran edebiyatı etkisi görülmektedir. Da yabancı sözcüklerle yüklü ve ağdalıdır. Cümleler uzundur, noktalama işaretleri ve bir paragraf dü- zeni yoktur. Divan nesri üslubuna göre sade, orta ve süslü olmak üzere üç kısma ayrılır. Sade ne- sire ömek olan, Osmanlı Devleti'nin resmi ta- rihidir. Olayları günü gününe kaydeden, genellikle ya hükümdarın ya da önemli devlet adamlarının başından geçenler temel alınarak yazılan eserler- dir. Yazarlarına da denir. Genellikle sultanlara sunulduğu ve onların himmetiyle çoğaltıldığı için nesnel tarihi vesikalar olarak bakmak zordur. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- den hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) inşalar - münşi B) gazavatnameler - gazi C) seyahatnameler - seyyah D) vakayinameler - vakanüvis E) sefaretnameler - sefir

ekiler 1 başlar. klinde ya- yük harfle aşlar. rallarına bölüme dece DAHA AĞIR OLMAZ MI? Bir adam çalıştığı iş yerinin mektup- larını göndermek için postaneye geldi. Postacı mektuplardan birini tartıp: Bu mektup çok ağır. Biraz daha pul yapıştırmanız lazım, dedi. Adam da: O Abi, o zaman mektup daha ağır olmaz mı? 15-Yukarıdaki fıkrada kaç kelime satır so- nuna sığmadığından bölünemez? A) 8 B) 12 15