Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı Soruları

hea. 1. Destan geleneğinden halk hikâyeciliğine geçiş dönemi eseridir. II. Araplara Türkçeyi öğretmek, Türkçenin güzellikle- rini göstermek için yazılmıştır. III. Türklerin İslamiyeti kabulünden sonra verdikleri ilk eser olma niteliği taşır. IV. Bilginin faydaları, bilgisizliğin zararlarından bah- A seden didaktik bir eserdir. R G V. Eserde 7500 kadar Türkçe kelime yer almış ve bu kelimeler örneklerle açıklanmıştır. Y Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde aşağıdaki A eselerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir? A) Dede Korkut Hikâyeleri B) Dîvân-u Lugâti't - Türk C) Kutadgu Bilig D) E) Dîvân-ı Hikmet Atabetü'l-Hakâyık 1 N E V

9. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yazar - eser - tür eşleştirmesi yanlış yapılmıştır? A) Seydi Ali Reis - Mir'atü'l-Memalik-gezi yazısı B) Mercimek, Ahmet-Kâbusname çevirisi-nasihatnâme C) Kul Mes'ut-Kelile ve Dimne çevirisi - fabl <D) Kâtip Çelebi - Seyahatnâme-gezi yazısı E Sehi Bey - Heşt Behişt-tezkire

YT/ Turkçe 22. Isaac Newton renkleri sayıp 6 bulmasına rağmen, Hristi- yanlıktan etkilenerek 7 olarak kabul etmiş ve açıklamıştır. Tanrının doğada 7 rakamına önem verdiğini düşünmek- teydi. Örneğin 7 adet nota vardı. Ayrıca 6 rakamı Hris- tiyanlıkta bir hurafe olarak şeytan ile ilişkilendiriliyordu. Hristiyanlığa göre şeytanın rakamı olan 6'yı nasıl açıkla- yacaktı? Bu nedenle laciverti üçüncül-tersiyer bir renk olmasına rağmen renk sayımına dâhil etmiştir. Bu görü- şün üstünde detaylı inceleme yapılmadığı ve Hristiyanlık dinine uygun olduğu için yüz yıllarca yanlış olarak devam etmiştir. Yapılan araştırmalarda gökkuşağında 7 renk ol- duğu sonucuna yanlış olarak ulaşılmaktadır. Gökkuşağın- da renk görülebildiği bilimsel olarak kesinleşmiştir. 23. Amir ta bi bir E Bat ket gü SC ol b Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki- lerden hangisidir? Herkes için geçerli mutlak bilgi yoktur; doğru kişiden kişiye, toplumdan topluma değişir. B Batıl inanışların birey ve toplum üzerinde olumsuz et- kileri vardır. C) Bilimsel bilgi gerçeklerin bir araya gelmesi, düzenlen- mesi ve irdelenmesi ile meydana gelebilir. D) Bilim kümülatif olarak ilerleyen bir süreçtir ve bilim insanlarının birbirlerinin çalışmalarından yararlanması gerekir. C E) Skolastik düşünce, özgür düşüncenin önüne geçmiş ve bilimsel önermelerin doğruluğunu olumsuz yönde etkilemiştir. PALME

ir. i dönem- olaylar zlü öykü- an uzun =k, sevgi, ahraman- am şekli, biyatında tir. çok kul- ayısı 3-5 ve İslam Koşuk un şılığı olan dir. 8. Türkçe sözcüklerin Arapça açıklamaları verilmiştir. Eserde Türklerin yaşadığı coğrafyayı gösteren bir harita vardır. III. Eserde İslamiyet sonrası döneme ait gazel, kaside, mesnevi örnekleri bulunmaktadır. IV. Türk boylarının dilleri hakkında bilgi verilmiştir. V. Türkçenin Arapçadan geri kalmayan bir dil olduğunu göstermek için yazılmıştır. Divanü Lügati't-Türk ile ilgili olarak yukarıdaki numa- ralanmış bilgilerden hangisi yanlıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 11. U ka Ka Be ÇE re ka ya Ur 02 Ka ay dik olc bas Ha Da

ah n- an rk e 1. 1 1 5. 6. ek olarak A) Divan-ı Hikmet, Alp Er Tunga Destanı, Göktürk Kitabeleri B) Türeyiş Destanı, Kutadgu Bilig, Dede Korkut Hikâyeleri C) Divanü Lügati't-Türk, Şehname, Atabetü'l-Hakayık D) Kutadgu Bilig, Divan-ı Hikmet, Muhakemetü'l Lügateyn E)) Atabetü'l-Hakayık, Divanü Lügati't-Türk, Divan-ı Hikmet Etkinlik Geçiş Dön daki cüml liş (Y) ola Destandan halk hikâyeciliğine geçiş döneminin ürünü olan on iki hikâye ile bir ön sözden oluşmaktadır. Hikâyelerde olaylar nesir, kahramanların duygu ve dü- şünceleri nazımla dile getirilmiştir. Eserde arı bir dil kullanılmış, olağanüstü olaylara yer verilmiştir. Türkçenin canlı ve doğal anlatım güzelliğini gösteren hikâyelerde ses tekrarları sıkça yer almaktadır. Türkler arasında ağızdan ağıza, dilden dile dolaşan hikâyeler, XV. yüzyılda Akkoyunlular Dönemi'nde yazıya geçirilmiştir. A) Kitab-ı Dede Korkut B) Aşık Garip C) Göktürk Kitabeleri D) Kan Kalesi E) Divanü Lügati't-Türk Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir? isla tinu lar kö VE CO n Aşağıdakilerin hangisinde Kutadgu Bilig ile ilgili verilen bilgi, ayraç içindeki kavramın açıklaması C

A 5. İki haftadır sehrin sokaklarında dalgın dalgın, mis- kin miskin dolaşıyordu. Masraf olmasın düşünce- siyle çoğu zaman deniz kıyısında, muz ve portakal bahçelerini çeviren hendeklerde saatlerce oturu- yordu. Yalnız etrafındaki manzarayı ve insanları değil, kendini de kendine yabancı buluyordu. Hatta çehresinin, yüz hatlarının değistiğine inandığı za- manlar bile vardı. Aynaya bakınca başka bir yüzle karşılaşacakmış zannıyla korkuyordu. ✔ Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur? A) Ünlü düşmes C) Ünsüz benzeşmes ünsüz düşmesi Ünlü daralması E) Ünsüz türemesi. 2

19. Mardin'in Nusaybin ilçesinde tarihin her döneminde V müslümanlar için büyük önem taşıyan Zeynel Abidin'e Ur ait bir türbe var. Bu yerin UNESCO Dünya Kültür Mirası LIP Listesi'ne alınması çalışmalarında sona yaklaşılmış. Yine ilçedeki Yukarı Mezopotamya'nın en eski ibadet IV yerlerinden biri kabul edilen Mor Yakup Ortodoks Kilisesi, aslında bir Orta Çağ katedrali. W ANXIRRN Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisinin yazımı yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E)

10. Sevda, İslamiyet'i kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılar Dönemi'nde verilen eserlerle ilgili bir sunum hazırlıyor. Sunumunun ilk slaytı aşağıdaki gibidir: D A) I DIVAN L Soul Mu I. Divan-ı Hikmet II. Kutadgu Bilig Not eldemek için tikdatin B) II Mecalisü'n-Nefais IV. Atabetü'l-Hakayık V. Divanü Lügati't-Türk Buna göre, Sevda, kaç numaralı eseri slayttan çıkarmalıdır? C) III D) IV E) V DENGITY 12

7. ● Divanü Lügati't-Türk'te, Türklerin bulunduğu bölgeleri gös- termek amacı ile çizilen haritada yönler ile deniz ve nehirler gösterilmiş, Türk ağızlarındaki sözler derlenmiştir. ● Kutadgu Bilig'de; hayalî karakterler üzerinden adalet, akıl, kanaat gibi kavramlar alegorik bir anlatımla ele alınmıştır. Sadece bu bilgilerden yola çıkılarak İslamiyet etkisindeki ilk ürünlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Söyleyiş güzelliğine önem verildiği B) Yerel ve evrensel konuların işlendiği CDöneme göre ağır bir dil kullanıldığı D) Yazarların bilimsel yönteme dayandığı E) Türklerin geniş bir coğrafyaya yayıldığı

3. 1. Haber kaynakları ve aktörlerinin seçim süreci ile ha ber metni içerisinde kullanımındaki magazinel yakla- şım ise afet haberciliğinin etik boyutunu öne çıkar- maktadır. II. Afet haberi bağlamında can kayıpları ve maddi kayıp- larla ilgili haberlerin bu kadar çok verilmesi, gazete- lerin bilgilendirme işlevi dikkate alındığında bir çeliş- kidir. III. Gazete sayfaları incelendiğinde her gün mutlaka bir afet haberi ile karşılaşılır. IV. Bu nedenle "afet haberciliği" uzmanlık alanına, afetin haber içeriğine nasıl yansıması gerektiğini bilmeyi de dâhil etmek gerekmektedir. V. Bunun somut örneği afetzedelerin görsel şova dönüş- türüldüğü haber içerikleridir. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle bir paragraf oluş- turulmak istense baştan ikinci cümle aşağıdakilerden hangisi olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

26 Bağlamanın atası, Dede Korkut Hikâyeleri'nde adı çok sık geçen kopuzdur. Yaklaşık 1500 yıllık bir geçmişi olan ve birden çok telli saz türünü kapsayan kopuz, Orta Asya'daki Türk boyları tarafından kullanılmıştır. İlk zamanlar o bölgenin gezginci ozanları aracılığıy- la Anadolu'ya gelmiştir. Kopuz, bağlamadan farklı olarak teknesi deriyle kaplı, perdeşiz, iki veya üç telli; telleri at kılı, koyun ve kurt bağırsağından yapılmış kırışlerden oluşan bir enstrümandır. Kopuzun Anadolu'da geçirdiği evrimlerden ve sapina perde bağlanmasından sonra ortaya çıkan bağlama, Türkmenler tarafından kutsal bir çalgı sayılırdı. Günümüzde, bağlamanın standart ölçüleri için hâlâ çalışıl- maktadır. Teknesinin hangi ağaçtan, kapağının ne kadar incelikte, sapının ne kadar uzunlukta olacağı tartışmaları süredursun; çalgının genel yapısı yavaş yavaş ortaya çıkmış görünüyor. Eskiden kullanılan ancak günümüzde pek bulunamayan dut ağacından oyma tekneler yerine dilim dilim yapıştırılmış ardıç; göğüs kapağı için ladin, köknar; sapı için ceviz veya gürgen ağaçları kullanılır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Kopuzun mucidi olan Türkler, bu çalgıyı geliştirerek bağlamayı kullanmaya başlamışlardır. B) Bağlamaya bazı Türk boylarında dinî ve mistik anlamlar yüklen- miştir. C) Aradan geçen uzun yıllara rağmen bağlamaya son hâli henüz verilememiştir. D) Bağlamanın değişik bölümlerinde, birbirinden farklı materyaller kullanılmaktadır. TYT/01GK-1 (A Serisi) E Kurumsal THE E) Kopuz yapımı için birden çok hayvansal uzva ihtiyaç duyulmak- tadır. 28

22. Yeni kağan, Çinlilerin isteğini yerine getirdiğinde sonucun nereye varacağını düşünemedi; onların isteğini kabul etti. Böylece yurdun bir parçası olan kayayı onlara verdi. Oysa Kutlu Dağ kutsal bir kaya idi. Türk ülkesinin mutluluğu bu kayaya bağlıydı; "kutsal taş" Türk yurdunun bölünmez bütünlüğünü temsil ediyordu. Tılsımlı kaya düşmana verilirse bu bütünlük parçalanacak, Türklerin tüm mutluluğu yok olacaktı. Kağan bu kutsal kayayı Çinlilere verdi. Ama kaya, kolay kolay sökülüp götürülecek gibi değildi. Bunu gören Çinliler kayanın çevresine odun, kömür yığdılar; kayayı ateşe vurdular. Kaya iyice kızınca üstüne sirke döküp paramparça ettiler. Her bir parçayı aldılar, ülkelerine götürdüler. Yergenekon Bir destandan alınan bu parça, aşağıdaki Türk boylarından hangisine aittir? A) Uygur D) Oğuz B) Göktürk ktürk E) Kirgiz C) Saka 2

1. YM TADINDA SORULAR DEDE KORKUT HIKÄY Esaretten kaçan Şaddat tekrar feryatnâmeler yağdırır. Birtakım garip yer ve şahıs adlı asker toplanır. Kaytal, Battal Gazi'nin toruny Durasan'ın Karatona, Çavuldur, Çaka ve Huşavendi Hüseyin adlı yiğitleriyle Kayseri'den İstanbul'a kadar bütün şehirleri harab edip İstanbul'a vardıklarını ve Kayzer'i, Iskenderiye boğazında alıkoyduklarını, onun için ilkin Danişmend'i bir yana eylemek sonra İstanbul'a varmak gerektiğini söyler. Öte yandan İslam çerisi atlanır. Gülbenkle Nikonya'dan yana revan olur. Melik, kâfir beylerine bir nâme gönderir: Yazdı andan ol be-nami Kirdigâr Ne anın oğlu kızı ortağı var Birdürür kim andan artık Tanrı yok Mülki bî-pâyân anın kulları çok Sun'idir her yaradılmış serteser Arş ü Kürsü cins ü ins ü bahr ü ber Gelüben ikrar edesiz az u çok Tanrı birdür andan artuk Tanrı yok Kâfirler pür gazap nâmeyi yırtarlar. Şiddetli savaşlar başlar. Artuhi, Şaddat'ı esir eder. Nestor, Çorum'a kaçar ve kâfirler aman diler. Otuz bin esir alırlar, kalan ganimet tepe gibi yığılır. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Dede Korkut Hikâyelerinden alınmıştır. 2. S A) B) Epik anlatım ağır basmaktadır. CDöneminin dil özelliklerini yansıtmaktadır. D) Her manzum hem de mensur parçalar içermektedir. E) Olay etrafında gelişen metin örneğidir. F D es

2. Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig için söylenemez? A) Türk edebiyatında aruz ölçüsünün kullanıldığı ilk eserdir. B) Türk edebiyatındaki ilk siyasetname örneğidir. + C) Türk edebiyatındaki ilk İslami eserdir. Türk edebiyatında Arapça sözcükle- rin çok kullanıldığı ilk eserdir. + E) Türk edebiyatındaki ilk alegorik eser- dir. + 14 BENIM HOCAM BENİM BAŞARIM BENİM HOCAM BENİM ROCODIL

ngi 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayan-tamlana- nin neden yapıldığını belirtir? Şair, şiirini yazarken yaşamın süzgecinden geçirdikle- rini düş gücüyle harmanlayıp meydana getirir. B) Bugünkü pirinç pilavını yurttaki öğrencilerden hiçbi- ri yememiş. 2020 yılında hemen herkes ölüm) korkusunu iliklerin- de hissetmiştir. insan sohbetlerin özlemiştik Corona günlerinde. Bugünün işini yarına bırakma, derdi babam.

KONDISYONSERİSİ 22. Yazın hayatına çok genç yaşta yazdığı şiir ve öyküleriy- le başlayan sanatçı, ilk tiyatro çalışmalarını da lise yılla- rinda yaptı. Ana omurgasını tarih, toplum ve başkaldırı- nın oluşturduğu Tanrılar ve insanlar adlı yapıtıyla dik- katleri üzerine topladı. Sili'de Av, Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe eserleriyle çeşitli ödüller aldı. Tohum ve Toprak, Atçalı Kel Mehmet, Hürrem Sultan gibi elliye yakın tiyatro eseri yazan sanatçı; üretkenliği, oyunları- nın konuları ve dili ile otoritelerce "Türk tiyatrosunun Shakespeare'i" olarak kabul edildi. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerin hangi- sidir? A) Haldun Taner C) Orhan Asena kut B) Güngör Dilmen D) Cevat Fehmi Bas- E) Muhsin Ertuğrul