Hikâye ve Yapı Unsurları Soruları

JRK DILI VE EDEBİYATI 23. 1. Hikâyede temel öge kişidir. Romanda ise temel öge olaydır. Yani hikâyeler olay üzerine kurulur, romanlar ise kişi üzerine kurulur. II. Hikâyede tek olay bulunmasına karşılık romanda birbirine bağlı olaylar zinciri vardır. Romandaki olay- lardan her biri hikâyeye konu olabilir. III. Hikâyede kahramanların tanıtımında ayrıntıya giril- mez, kahramanlar her yönüyle tanıtılmaz. Romandan farklı olarak hikâyede kişiler sadece olayla ilgili yön- leriyle anlatılır. Bu yüzden hikâyelerdeki kişiler bir karakter olarak karşımıza çıkmaz. IV. Öyküde, olayın geçtiği yer (çevre) sınırlıdır ve ayrıntılı olarak anlatılmaz. Romanlarda olaylar çok olduğu için olayların geçtiği çevre de geniştir. Bu çevreler çok ayrıntılı olarak anlatılır. V. Hikâyeler kısa olduğu için anlatım yalın, anlaşılır ve özlüdür. Romanlarda ise anlatım yoğun, özlü değildir. Söylenmek istenen daha çok cümleyle açılarak anlatı- lır. Yukarıda hikâye ile roman arasındaki farklar verilmiştir. Buna göre, yukarıda verilen öncüllerin hangilerinde yanlışlık yapıldığı söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II D) I ve III C) II ve III E) IV ve V 24. Aşa Mes üye A) { B) E

5. (1) Hikâyenin ortaya çıkma sürecinde öncelikle eski çağlardan itibaren ulusların hayal gücünde oluşan fabl/masal türündeki eserler karşımıza çıkmaktadır. (II) 14. yüzyılda İtalyan edebi- yatında Giovanni Boccacio, "Decameron Hikâyeleri" adlı eseriyle hikâye türünün ilk örneğini verir. (III) Ancak hikâye, bir tür olarak karakteristik özelliklerini ancak 19. yüzyılda romantizm ve realizm akımlarının yaygınlaşmasıyla kazan- mıştır. (IV) Guy de Maupassant (Guy dö Mopasan) ve Anton Çehov gibi Fransız yazarlar bu dönemde hikâyenin edebî bir tür olmasında önemli bir görev üstlenmişlerdir. (V) Böylece dünya edebiyatında iki hikâye tarzı ortaya çıkmış, gelişmiş ve yaygınlık kazanmıştır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II D) IV E) V

7. Aşağıdakilerden hangisi, hikâyenin yapısal özellikleriyle ilgili doğru bir bilgi değildir? A) Hikâyelerde temel duygu temayı, onun kişi ve olayla so- mutlaştırılması konuyu ifade eder. B) Hikâyelerde şahis kadrosu ve mekân, sınırlılıklarıyla göze çarpmaktadır. C) Hikâyelerde anlatılan her olayın gerçek yaşamda bir kar- şılığı bulunmaktadır. D) Hikâye yazarı olayı süslemek için çeşitli anlatım yöntem- lerini kullanabilir. E) Hikâyelerde iki tür anlatıcı ve bunlara bağlı üç farklı bakış açısının varlığından söz edilebilir.

Koca All en kalinca, en katı demirleri misir yaprağı şeklinde incelten, kağıt şeklinde yumuşatan sanatını kimseden öğrenmemiş, kendi kendine bulmuştu. Daha on iki yaşlarındayken, sert bir beylerbeyi olan babasının başı vurulmuş, öksüz kalmıştı. Amcası oldukça zengindi. Gösterişe düşkün bir vezirdi. Onu yanına aldı. Okutmak istedi. Bir ihtimal devlet katında yetiştirecek, büyük görevlere çıkaracaktı. Fakat All'nin yaratılışında "başkasına gönül borcu olmak" şeklinde bir sizlanmaya yer yoktu. "Ben kimseye eyvallah etmeyeceğim," dedi. Bir gece amcasinin konağından firar etti. Başıboş bir adsız şeklinde dağlar, tepeler, dereler aşti. Adini bilmediği ülkelerde dolaştı. (Diyet) 8-) Yukarıdaki metni dikkatlice okuyup aşağıdaki tabloda istenenleri yazınız.(5+5=10p) . Anlatıcı- Bakış Açısı: 9- Yukarıdaki parçadan aşağıda istenilen sözcük türlerinden bulup birer tane yazınız. (2x5=10 Puan) a)Özel İsim: b) Sifat: c) Zamir: d) Zarf: e) Fill:

20. Bavulum elimde. Ipissiz sokakta, ortada kaldım. Teker- lekler, atlar göçük sesler çıkararak uzaklaştılar hızla. Yok oldular. Bir yumuşaklığa dalıvermiş gibi sesler hiç yankılanmadı. Evler, duvarlar kaskatıydı. Çinko oluklar, çatıları kristal parıltılarla çevreliyordu. Ortalıkta bir köpek bile yoktu. Ipıssızdı her yan. Orada çömeldim. Bu evin tokmağı böyle el biçiminde miydi? Tunçtu el. Kara binek taşı burada mıydı? Bilye çukurlarımızı doldurmuşlar. Du- var boyunu yokladım. Çember izlerimiz yok. Bizim evin kapısı pürüzlüydü. Boyanmış. Kül rengi ya da yeşil. So- ğuk. Budak yerleri vardı. Budağın birini ben çıkarmıştım. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Bireyin iç dünyasını yansıtan bir hikâyeden alınmış olabilir. B) Yer yer betimleme yapılmıştır. C) iç konuşma tekniğinden yararlanılmıştır. D) Kahraman bakış açısı kullanılmıştır. E) Olay hikâyesine özgü nitelikler ağır basmaktadır.

24. Birkaç gün gelmedi. Meraklanmıştım. Sınavlar sırasında olduğu için belki de sınava hazırlanıyor demiştim. İyi dü- şünmüşüm. Geldi, pırıl pırıl sesiyle öksürüyordu: Kusura bakma abicim. Dersleri hazırlıyordum. Gece yarılarına kadar çalışıp sabahleyin de erkenden uyanmak fena yordu. İki gün aksattım. Dilber Hanım teyze öksürük için bir ilaç yazdırdı ama nerdee? Niçin? Beş yüz otuz kuruş da abicim! - - Aklıma bir şey geldi: - Ben sana bu parayı versem? İçlere çökük gözleri, fırlak elmacık kemikleri, solgun de- risinin donukluğuyla yüzüme öyle bir baktı ki: Niçin? Öksürük ilacını al diye... Anladım ama siz benim neyimsiniz? Karşılığında benden ne isteyeceksiniz? Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Toplumcu gerçekçi hikâye anlayışının özelliklerini ta- şımaktadır. B) Diyalog tekniği kullanılmıştır. C) Yoksulluk teması ele alınmıştır. D) Olaylar gözlemci bakış açısıyla anlatılmıştır. E) Gündelik hayattan bir kesite yer verilmiştir.

Yanıt Yayınları 10. Olay hikâyeciliği, Maupassant tarafından geliştirildiğinden onun adıyla anılır. Bir olayın etrafında gelişen öykü, belirli bir plan çerçevesinde anlatılır. Durum hikâyeciliği de denen Çehov tarzı hikâyede, olayın bir önemi yoktur; bir anlık bir düşünce, akla gelen bir imge veya hayatın içinden bir kesit, öykünün temelini oluşturur. Ben merkezli hikâyeler ise akımı etkisinde ve tarafından kaleme alınan öykülerden sonra oluşan bir tarzdır. Bu öykülerde belli bir olay örgüsü yoktur, içerik ben merkezli anlatılır yani birinci tekil anlatıcı- nın ağzından aktarılır. Öykünün "anlatıcı"ları veya "ben"leri, büyük şehirlerdeki yozlaşmış otoriteden rahatsız, düzenle ve toplumla uyumsuz, hastalıklı ve bunalımlı tiplerdir. ---- ben merkezli hikâyenin Türk yazınındaki en önemli temsilcisidir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? 1100 A) varoluşçuluk - Alber Camus - Sait Faik B) doğalcılık-J.P. Sartre - Orhan Kemal C) gerçeküstücülük - Samuel Beckett - Ömer Seyfettin D) postmodernizm - Andre Gide - Haldun Taner. E) varoluşçuluk - Franz Kafka - Ferid Edgü

E OLUŞAN METİNLER m, Hikâye) TEST 26 3. Ünlü yazarın, türünün ilk örneği kabul edilen başyapıtı, on gün boyunca anlatılan yüz hikâyeden oluşur. Eser Floran- sa'da yaşanan veba salgınını anlatan hikâye ile başlar. Yedi kadın ve üç erkek, vebadan kurtulmak için bir köye kaçarlar ve hikâyeler anlatarak vakit geçirirler. Bu hikâye anlatma serüveni on gün böyle devam eder. Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir? A) Gargantua - Rabelais B) Don Kişot - Cervantes C) Decameron - Boccacio D) Agomemnon - Seneca E) İlahi Komedya - Dante

11. Aşağıdaki parçalardan hangisi bir öyküden alınmış olamaz? A) İkindiye doğru siyah zeytin ağaçlarının arasında yükselen açık renkli çınar ve kavaklar gözüme ilişti. Burası küçük bir değirmendi. B) Gece olmuş ve ay çıkmıştı. Ay işığı ormanın içindeki ufak bir meydanlığı aydınlatınca, etrafına taşlar dizilen bir toprak yığınına dayadığı viyolonseli gözlerini kapayarak çalan adamı daha iyi gördüler. C) Biçilmiş tarlaların ortasında ıslak bir halat gibi parlayarak uzanan patikaya giderken karşı tepelerin birinde yüksek bir taş bina gözüme ilişti. Perdesiz pencerelerine vuran güneş, ona kırmızı gözlü bir canavar şekli veriyordu. D) Araplar Nil için, deniz anlamına gelen "Bahr" sözcüğünü kullanıyor. Binlerce kilometrelik çölün ortasından akan böyle bir nehre deniz değil, okyanus bile denir. Nil'in 6 bin 700 kilometrelik yolculuğunun yaklaşık yarısı çölün ortasında geçiyor. E) Şehrin kıyısında, ufacık bir derenin kenarında, dallan suya sarkan ihtiyar bir söğüt ağacı vardır. İlkbaharın başlangıçlarında bu söğüdün dallarına bir dişi kırlangıç gelip kondu.

3. Aşağıda verilenlerden hangisi roman ve öykü türünün ortak özelliği değildir? A) Anlatılanlar gerçeğe uygunluk taşır. B) Olaylar belli bir zaman ve yer içinde dile getirilir. C) Gözlemler, duyularla ilgili ayrıntılar yardımıyla aktarılır. D) Kişilerin özellikleri tek bir olay ekseninde verilir. E) Öyküleme ve betimleme tekniğinden yararlanılır.

6. a. "Geçen gün, aldığım İstanbul gazetelerinde okudum. 'Sevr Muahedesi' esas itibarıyla kabul edilmiş. Damat Ferit hükümeti onu imzaya üç kişi yolluyormuş. Bu üç kişiden biri de Rıza Tevfik'tir." Bu parçada belli bir tarihsel dönemde yaşanmış bir gerçeklikten söz ediliyor ancak tarihsel gerçeklik kurmaca metinlerde olduğu gibi yansıtılmaz. Metinden yukarıdaki parçada ortaya konan tarihsel gerçekliğin kurmaca bir gerçeklikle anlatıldığını gösteren ifadelere örnekler veriniz.

4. Bugün ne? Çarşamba. Meseledir. Suzy ye gitmezsem küçük bir komplikasyon. Ne demiş Selma'ya? "Ferid, Ferid Bey bizden hoşlanmıyor." Ferit... D harfi onun dili ile damağı arasında. Babamı ve Vafi Bey'i isyar ettirecek bir yumuşaklıkla eriyor. Neredeyse duman hâlinde burun deliklerinden çıkacak. Feriddi der gibi ismin sonunda belli belirsiz bir i sesi de var. Evet. Bugün onun çayı- na gitmezsem nerede bulurum Selma'yı? Evinde. İstemem. Haydi gözüm, fırla. Uhh... Bu saatsizlik. Bu parçada aşağıdaki anlatım tekniklerin. den hangisi kullanılmıştır? A) Gösterme C) Özetleme 6. E) Parodi B) Anlatma D) Geriye dönüş

25. (1) Hikâye türü, Ömer Seyfettin'le birlikte müsta- kil bir edebi tür özelliği kazanır. (II) Aynı zaman- da yaşanılan hayattan çıkarılan gözlemlere, tecrübelere yaslanan bir gerçekçiliğe yönelir. (III) Memduh Şevket Esendal ve Sait Faik Aba- sıyanık dışında kalan hikâyecilerin benimsediği Maupassant tarzı, geniş kitlelerin bu türü sevip benimsemesine yol açar. (IV) Servetifünuncula- rin aşırı duygusal edebi zevki, yerini "Memleket Edebiyatı" anlayışına bırakır. (V) 1940'ların ikin- ci yarısından sonra maziye ve ferdin iç dünya- sına dönüş temalarını Sadri Ertem, Selahattin Enis gibi yazarlar eserlerinde işler. Numaralanmış cümlelerin hangisinde hikâye türü ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

a- el an n, el- 5- ir r Po Feis Yayınları 7. Başarısını, sarsıcı etkisini kimsenin görmezden gelemeye- CONCL ceği bir öykü kitabı var. Sezgi gücü, yeteneği, folklorcu- luğu, gazete röportajcılığıyla yakaladı bu başarıyı. Herkes, bu başarının arkası gelmez diye düşünüyordu. Ayrıca arkadaşları onun roman yazmak istediğini de biliyorlardı. Ona, "Sen röportajlarını yazmaya bak; öykü, roman senin işin değil." diye öğüt veriyorlardı. Altından kalkılması zor bir işi başarabileceğine kimse inanmıyordu. Ancak o, her- kesi haksız çıkarmayı başardı. Bu parçada sözü edilen yazarla ilgili olarak I. Hikâyeciliğinde röportajcılığından daha başarılı ol- muştur. X II. Çok yönlü bir sanatçı kişiliği vardır. ✓ III. Farklı yazınsal türlere ilgi duymuştur. IV. Başarılı bir hikâye yazarı olabileceğini kanıtlamıştır. V. Yakın çevresiyle iletişim sorunları yaşamaktadır. yargılarından hangileri çıkarılamaz? Ave IV D) Ile V ve V Ev ve V X C) II ve III

ru yi/ esi ok olur. 19. Aşağıdakilerden hangisi, bireyin iç dünyasını esas alan hikâyenin özelliklerinden biri değildir? A) İç konuşma, bilinç akışı gibi tekniklere yer verme Lo B) Çağrışımlara açık, sanatlı bir dil kullanma Ruh tahlillerine ve çözümlemelerine yer verme DPsikoloji ve psikiyatrinin olanaklarından yararlanma COME E) Merak duygusunu önde tutarak olaylara odaklanma

de IŞ- 4 bir hikayede iti bakış açısı birden olabilir mi? 15. Kenarında yürüdüğü, birkaç gün evvel yağan yağmurla temizlenmiş tozsuz şoseyi eğilip öpe- ceği geldi. Burada her gün tek başına gezmek ne büyük bir saadet, ne büyük bir nimetti! Üstünde insanın haysiyetini kıracak bir terbiyesize rast gel- mek ihtimali yoktu. Gazeteler de okunmasa bozuk dünyanın çılgınlığından gafil yaşamak mümkündü. Burada ufuk, birbirlerinden uzak fasılalarla ayrılmış bahçelerin beyaz duvarı, hayata açılmayan panjur- larıyla, sanki daima samimi bir rüya gören müstakil köşklerin ebedî uykularıydı. Hele bu tenha yol... Et- rafı tarlalarla çevrilmiş bu tenha, bu temiz, bu asil şose... Bu paragrafta, I. Kahraman II. Gözlemci III. Hâkim IV. Çoğulcu V. Ben merkezli bakış açılarından hangileri ağır basmaktadır? At Yalnızl C) Yalnız NI ve III D) Hve V Diğer sayfaya geçiniz.