İsim Tamlamaları Soruları

12- Aşağıdaki paragrafta yer alan isim tamlamalarını bularak türlerini yazınız. *Aysel'in evinden çıkarken yine de umudunu kaybetmemesi gerektiğini düşünüyordu. Çünkü dışarıda gerçekten hayat vardı. Kuşların cıvıltısı, çocukların çığlıkları, güneşin parlayan ışığı ona dışarıda hayat olduğunu gösteriyordu. Bu düşünceler içindeyken cep telefonu çaldı. Çantasının içinden telefonu çıkardı, ekrana baktı. Arayan annesinin teyzesinin kızıydı. "Eyvah", dedi içinden. Çünkü onu arayacaktı ama Aysel'le koyu bir sohbete dalınca aramayı unuttu. Telefonu açtı, istediği siparişler gelmişti. Onları almak için az sonra orada olacağını söyledi. "Önce eve uğramalı, elindeki cep telefonunu şarj etmeli, sırt çantasını bırakmalıyım", diye düşündü. Apartmanın kapısından içeri girince apartman yöneticisinin sorularına maruz kaldı. Kısa kısa cevaplardan sonra çabucak anahtarını buldu, kapıyı açtı, botlarının bağcıklarını çözüp kendini apartman dairesinden içeri attı."

"Ne olacak bu oğlanın hali?" dedi. "Allah bilir!.. Bir de Koca Reis bilir!" Koca Reis dediği, Ağır Ceza, o zamanki ismiyle Mahkeme-i Cinayet Reisi'ydi. Iriyarı ve oldukça yaşlı bir adam olduğu için halk, daha doğrusu mahkemeye işi düşenler, ona bu adı tak- mışlardı. Hacı Etem hafifçe tebessüm etti ve karşısındakine manalı gözlerle bakarak: "Koca Reis ne edecek ki? Bir kazadır oldu. İşte tasmim, ta- savvur yok. Cinayet değil..." Çavuş eliyle işaret ederek: "Yapma canım!" dedi. "Bu kadarını bize bari anlatma... Şa- hitler dışarda. Şimdi hepsine soracağım..." "İki gözüm; elmas çavuşum, bir beni dinle de sonra şahitlerini çağır!.. Zaten ben de şahit sayılırım. Hem oradaydım, hem de sarhoş değildim!.." Yerinden kalkıp çavuşun masasına gitti. Ellerini kavuşturup oraya, Cemal Çavuş'un önüne dayandı; başını ileri uzatarak yavaş sesle, fakat hiç durmadan ve cümleleri birbiri arkasına sıralayarak birçok şeyler söyledi, bu meyanda, Ali'nin ölümünün bir kaza eseri olduğuna çavuşu ikna etti. Sonra doğrularak gitmeye hazırlandı. Bu sırada gözleri, masanın kenarında duran iri Smith Wesson tabancaya ilişti. "İki gözüm," dedi, "bu iş bir kaza... Fakat bu kazayı Şa-kir'in yaptığı muhakkak mı?" Cemal Çavuş bu kadarını anlamaya, deminki mükâleme-nin ve onun sonunda masanın üstüne bırakılan ufak bir torba-cığın kâfi olmadığını bildiren bir baş silkmesi ile cevap verdi. O zaman Hacı Etem elini ceketinin sağ cebine atarak bir küçük torba daha aldı, masanın üstüne, diğerinin yanına bıraktı. Sonra pantolonunun cebinden ufakça bir Brovvning tabancası çıkarıp çavuşa uzattı. Karşısındaki hayretle silahı alıp bunun ne demek olduğunu sorarken, Hacı Etem masanın üstündeki iri, toplu tabancayı beline yerleştirdi. Cemal Çavuş hep o sükûti ve anlayışlı tavrıyla karşısındakini süzüyordu. Dışarı çıkarken arkasından seslendi: 100 "Bir falso verip benim de başımı belaya sokmayın.... işinizi sağlam tutun!" "Sen merak etme... Müsaade et de dışarda şahitlere birer ci- gara vereyim." Çavuş tekrar gülümsedi ve masanın üstündeki torbacıkları ceketinin iç cebine yerleştirdi; elinde tuttuğu Browning tabancayı da, çekmecelerden birini çekerek, oradaki kâğıtların üstüne bıraktı ve gözü kilitleyip anahtarı yanına aldı. Odadan dışarı çıkan Hacı Etem, dördü de oturdukları sıranın üstünde uykuya dalmış bulunan şahitleri dürterek uyandırdı. Hepsine birer tutam kaçak tütün ikram ederek havadan sudan ve Ali'yi kimin öldürdüğünden bahsetti. Bu şahitlerin üçü, gelinin geldiği Çoruk köyündendi. Hacı Etem'in öğrettiği şekilde şahitlik ederlerse mahkemeye daha az gelip gideceklerini ve başlarına daha az bela sardıracaklarını düşünerek başlarını tasvip ile sallıyorlardı. Dördüncüsü davulcu çingenelerden biriydi. Hem candarma eline düştüm diye korkudan titriyor, hem de bu işten ne vurabileceğini hesaplıyordu. Fakat Hacı Etem, Çavuş'a gösterdiği eli açıklığı bunlara da göstermek niyetinde değildi. Onun için elini davulcunun omzuna koyarak: "Ülen çingene," dedi. "Ben de oradaydım, bütün vukuatı gördüm. Her şey benim anlattığım gibi oldu. Eğer başka türlü ifade verip yalancı şahitlik edersen, leşini sererim!" Davulcu oturduğu yerden kalkıp elini bağrına basarak: "Aha namusum hakkı için dediğin gibi ifade vereceğim... Ama bizim kışlak buraya uzaktır. Gelip gitmesi güç olur. Işler yüzüstü kalır, onun için telaşe ediyorum!" dedi. Hacı Etem ona bir tutam daha tütün uzatarak kalktı, kara- koldan çıktı ve gecenin bu vaktinden sonra Hilmi Beylerin evinin yolunu tuttu. Çavuşun yânına giren şahitler hep aynı şeyi söylediler: "Bir şey görmedik, bir şey duymadık! Herkes içip oynuyor, keyfine bakıyordu. Bir aralık Ali aman deyip yere yıkıldı. Me- lerleyim vurulmuş..." Hepsi ifadelerinin altına parmak bastılar. Sonra onlar da ka- rakoldan çıkıp üçü bir tarafa, biri başka tarafa, yollarına gittiler. 101

20 ÖRNEK SORU Sonunu Aşağıdakilerin hangisinde tamlayanı ve tamlananı birden fazla olan bir belirtili isim tamlaması vardır? A) Yaşadıklarımı yazmaya karar verdiğimde bunun, birçok ba- ..kımdan ne kadar zor olduğunu fark ettim. B) Kimsenin yardımı olmadan ayakları üzerinde durabilen, güç- lü bir insandı. C) Markanın yeni reklamı, alım gücü yüksek bir tüketici kitlesi- ne sesleniyor. ne8. 01 D) Çocukların ve ailelerin okul yönetimini suçlaması, Bakanlığı harekete geçirdi. 10pud E) Şiirin de öykünün de biçimi ve üslubu birbirinden ayrı düşü- nülemez. ma st

Sakarya'da ebedilik sırrına eren Kahramanlar arasından geçiyor tren. || Hatırasız harabeler önünde durup III Duyuyoruz ruhumuzda hazin bir gurup Sonra yine tren sesi, yine yolculuk IV Her saniye karşımızda başka bir ufuk Ey bu yolda sıralanan gazi tepeler V Bu parçadaki numaralanmış yerlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 1. sözcük belirtisiz isim tamlamasidir. B) II. sözcük haber kipiyle çekimlenmiştir. C) III. sözcük zincirleme isim tamlamasıdır. D) IV. sözcük zarftır. E) V. sözcük sifat fiildir.

15. (1) Cümledeki sözcüklerin arasına yerli yersiz sifat yerleştirmenin edebiyat metninin bir özelliği olduğu- nu sanan "yazar adayları" var. (II) Bence yazmayla ilgili en temel yanlışlardan biridir bu. (III) Yakın an- lamlı sıfatların işlevsiz olarak kullanıldığı cümleler, dikiş izlerini belli eden bir elbiseye benziyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangile- rinde isim tamlaması kullanılmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III D) ve III C) I ve III E) I, II ve III

Dica 11. "Ateşkes, varyemez, mirasyedi, imambayıldı" gibi birle- şik sözcükler aşağıdaki yöntemlerden hangisiyle oluş- muştur? A) İsim soylu sözcüklerin bir araya gelmesiyle B) Sıfatların isim soylu sözcüklerle bir araya gelmesiyle C) İsim soylu sözcüklerle fiillerin bir araya gelmesiyle D) İsim soylu sözcüklerle fiilimsilerin bir araya gelmesiyle E) İki fiilin kaynaşıp kalıplaşmasıyla

1 S lo "gibl" sözcüğü llgeçtir. "Belirtill Isim tamlamalarında tamlayanla tamlanan arasına sözcük girebilir." Aşağıdaki cümlelerin hangisinde buna örnek ola- bilecek bir isim tamlaması vardır? A) Toplumsal hayatın devamını sizler sağlayacak- SINIZ. B) Ağaçların ve kuşların dillerinden biraz anlarım. C) Bu güzel kuşların hoş nağmeleri beni rahatlattı. D) Bu hayat dersini elbet bir gün değiştireceksin. E) Onun hoşnutluğunu kazanmak için çalışmıyor muyuz?

htiyaç a da eli- ? V. 11. Aşağıdaki dizelerden hangisinde bir isim, birden sifatla nitelenmiştir? A) Dışarda bir tek ağaç yok, içerde çam dalı var; O hür dağın efesiyken ne hâle koymuşlar. B) Dışarda kar dönüyor, içerde insanlar, Birer umut ve aldanışla geçti nisanlar. C) Derin ve ince sızıyla burkulur kalbim, Köküyle bağları kopmuş bir süslü çam gibiyim. çok D) Neden o bestelerin hepsi kalmış öyle yarım Neden bu şarkıyı duymaz da kimse, ben duyarım? E) Gerçek hayali aştı, ufuklar uzak değil; En olmaz isteklere uzanmak yasak değil.

5- Başımızın üstünde bir bulutun 1 Günese asılmış gölgesi || Uzakta toz halinde dağılan 111 Gün bitmeden başladı içimizde IV Yarınsız insanların gecesi V Yukarıdaki numaralanmış dizeler için aşağıdakile- rin hangisi söylenemez? Lovi 1. belirtill ad tamlamasıdır, B) II. sifat tamlamasıdır. III. belirtisiz ad tamlamasıdır. V D) IV. tamlayanı düşmüş ad tamlamasıdır. EV E). zincirleme ad tamlamasıdır.

3. X Memleket Hikâyeleri, içindeki ürünlerin çoğu, 11 "Anadolu'yu gerçekçi yaklaşımla anlatan ilk hikâyeler" olduğu için edebiyatımızda, özellikle hikâyeciliğimizin gelişmesinde ve yenileşmesinde yeni bir ufuktur. ||| Memleketin her hâliyle, her yönüyle hikâyeye girmesi IV gerçek anlamda Refik Halit Karay'ın bu eseriyle olmuştur. V Bu parçada numaralanmış kelime gruplarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) I. kelime grubu, belirtisiz isim tamlamasıdır. B) II. kelime grubu, zincirleme isim tamlamasıdır. C) III. kelime grubu, tamlayanı ortak belirtili isim tamlamasıdır. D) IV. kelime grubu, tamlananı belgisiz sifat almış belirtili isim tamlamasıdır. E) V. kelime grubu, tamlananı işaret sıfatı almış belirtili isim tamlamasıdır.

2. isim Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ad tamlaması si- fat görevindedir? A) Kar beyazı gelinliğiyle bir kuğuyu andırıyordu. B) İhtiyar çiftlik sahibi, çiftliğinde birçok hayvan türü barındırıyor. C) Ülkemizin bütün ünlü sanatçıları bu konserde bir araya geldi. D) Dedem, kışlık odunları erkenden hazırlamıştı. E) Çocukluk hatıraları insanın zihninden kolay kolay silinmiyor. 10. SINIF-Türk Dili ve Edebiyatı Testi 4D Serisi Ⓡ 1 4.

şmiş, belirtili isim tamlaması oluşturmuştur. ? Örnek 16 Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerden hangisi, ad tamlamasının sıfatı olarak kullanılmıştır? A) Denize dökülenlere canavarlar saldırıyor paslı dişleriy- le. B) Her pencereden bir kahkaha, konuşmalar, gülücükler, mırıltılar geliyor. C) Kavun, karpuz kabukları, ölü balıklar kıyıya vurmuş D) Suyun üstünde, domates, salatalık, patlıcan çürükleri, boş şişeler vardı. E) Eski bir kırmızı çocuk hırkası suda sallanıp duruyor.

nasıl -nin -U 12. Matematikçi Cahit Arf, çalışmalarının birçoğunu üniversitedeki odasında gerçekleştirdi. Öge dizilişi "özne - belirtili nesne - yer tamlayıcısı - yüklem" şeklinde olan bu cümleyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Yüklemi, çekimli fiildir. V BÖznesi, sifat tamlamasıdır.V Belirtili nesnesi, belirtili isim tamlamasıdır Yer tamlayıcısı söz öbeğinden oluşmaktadır. E) Belirtili nesnenin tamlayanı belgisiz zamirdir. söz öbeği = birden faula kelime demek. gel Basit düşün.

14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zincirleme isim tamlaması kullanılmıştır? A) Çarşıda arkadaşımın kardeşini görünce çok sevindim. B) Bol yağışlı bahar günleri geride kaldı. C) Duvardaki yörük kiliminin desenleri çok hoştu. D) insanların iyileri her yerde belli olur. E) Evin arkasındaki ağaçları budamışlar. www

3. (1) Alanın ortasına bir panayır çadırı kurulmuştu. (II) Çadırı çepeçevre saran bayrakların arasında ay yıldız hemen dikkat çekiyordu. (III) Kapıda iki adam bilet kesiyordu. (IV) Çocukların hepsi çok heyecanlıydı. (V) Akşam güneşi, çadırın aralık ka- pısından içeri giriyordu. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede, belirtili isim tamlaması vardır. B) II. cümlede, tamlayan bir sıfatla nitelenmiştir. C) III. cümlede, belirtisiz isim tamaması vardır. D) IV. cümlede, tamlanan zamirdir. E) V. cümlede, belirtisiz isim tamlaması vardır. 6.

15. Beşiktaş'ta Barbaros meydanı Sağı anıt, solu türbe Ortası kare şeklinde Parkıdır yoksulların Bilhassa yazları Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Bulunma hal eki almış sözcükler B) Tamlayanıyla tamlananı yer değiştirmiş ad tamlaması C) Belirtisiz ad tamlaması D) Tamlayanı düşmüş ad tamlaması E) Zincirleme ad tamlaması