İslamiyetin Kabulünden Önce Türk Şiiri Soruları

ağıdakilerin hangisinde verilen açıklama ayraç içe- risindeki sanatçı ile uyuşmamaktadır? A) Türkmen aşiretlerinden olan şairin şiirlerinde divan ve tasavvuf etkisi görülmez. Koşma ve varsağılarıyla ta- nınır. (Dadaloğlu) B) Develili taşlama ustası olan şair, şiirlerinde sosyal ada- letsizlikleri işler. Hem heceyi hem aruzu kullanıp mu- ammalar çözer. (Seyranî) C) 16. yüzyılda Bolu'da yaşamış, koçaklamalarıyla ünlü bir halk şairidir. Hayatı etrafında efsaneler oluşmuştur. (Köroğlu) D) Tasavvuf öğretisini işleyen şairin şiirleri birer sehl-i mümteni örneğidir. İlahi türündeki şiirleriyle gönle ses- lenir. (Yunus Emre) E) Abdal Musa'nın dervişlerinden olan şair, şathiyeleriyle tanınır. Manzum ve mensur birçok eseri bulunmakta- dır. (Kaygusuz Abdal) el Müdürlüğü 9.

3. Sabahınan uyandıydım Benimlen ötüyor kuşlar Selam söylen gelinler de Ali'mi sıkmasın taşlar Yukarıdaki şiir parçası Türk edebiyatının İslamiyet Öncesi Sözlü Dönem'ine ait olsaydı şiirin türü ne olurdu? A) Sav\ B) Ağıt Halled C) Destan D) Koşuk E) Sagu 8 Bili 6. Aşağıdakiler hikay halk bakımından A) Leyla ile M B) Arzu ile K C) Ferhat ile D) Kerem ile E) Hurşit ile

7. Kudruk katıg tügdümiz Tengrig üküş ög dümiz Kemşip atig tegdimiz Aldap yana kaftımız Günümüz Türkçesiyle (Atların) kuyruk(larını) sıkıca düğümledik Tanrı'yı pek çok öğdük Atlar(ımızı düşman üstüne) sürerek saldırdık (Arkamıza düşsünler diye onları) aldattık ve kaçtık Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Epik nitelikli bir şiirden alınmıştır. B) Düz kafiye şemasıyla örgülenmiştir. C) Hece ölçüsüyle yazılmıştır. D) Nazım biçimi koşuktur. E) Yuğ törenlerinde söylenir.

li 4. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir mesneviden alınmıştır? A Gafil geçirme fırsatı kim bağ-ı âlemin Gül devri gibi devleti nâ-pâydârdır BY Kudreti yetişmedi virane gönlüm yapmağa Her dil-i virani mamur eyledi mimar-ı iyd C) Nalemi zemzeme-i mürg-i seherden sorasın Derd-mend olduğumu hasta ciğerden sorasın D) Dahı bir söze kalmadı mecali Şahın emrine kıldı imtisali E) Her kişiyi kâmrân etti nesim-i nevbahar Bay ü yoksul oldu istiğnada manend ü karin

Soru 19: Biliglik er bilinge, Taş kurşansa kaş bolır. Biligsizning yaninga Altın koysa taş bolir (Bilgili insan beline taş kuşansa kaş olur. Bilgisizin yanına al- tin konsa taş olur.) Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Koşuktan alınmış bir dörtlüktür. B) Hece ölçüsü kullanılmıştır. C) Yuğ töreninde söylenen bir dörtlüktür. D) Redif ve uyak kullanılmıştır. E) Arı (sade) bir Türkçe kullanılmıştır.

Islamiyet öncesi Türk şiirinin bilinen ilk örneklerine yazdığı şiirlerde rastlanır. Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? A) Göktürklerde, Yolluğ Tigin'in B) Uygurlarda, Aprin Çor Tigin'in C) Göktürklerde, Aprin Çor Tigin'in D) Uygurlarda, Yolluğ Tigin'in E Destan Dönemi'nde, ozanların 4

3 i e er n gi 6. Roman, hikâye, biyografi ve eleştiri alanlarında da ürünler veren Mustafa Özçelik'in, bu türlerde çok okunan bir yazar olmasına rağmen, son on yıldır şiire dümen kırmasının altında, şiirin edebiyat tür- leri içerisinde çok önde ve özel bir yerinin olduğu gerçeği yatıyor. Şiir, her şeyden önce ilhama ve duyguya dayalıdır. Kalbimizin, vicdanımızın ve ir- fanımızın sesidir. İnsan yanımızı yeşerten ilahi bir yağmurdur. Sanatçı da onun altında ıslanmayı ter- cih etmiş, ne denebilir ki? Bu parçadaki altı çizili sözü anlamca karşılaya- bilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır? A Şiire yönelmemdeki en büyük etken, kendimi onunla en iyi ifade edebileceğime inanmamla ilgilidir. B) Diğer türlerden elde ettiğim bilgi ve birikimler, şiir yazmada bana önemli katkılar sağladı. C) Uzun soluklu şiirler yazabilmenin yolu, şai- rin diğer türlerle de yakın ilişki içinde olmasına bağlıdır. D) Şirin, diğer türlerden farklı olarak insanın içine işleyen yoğun bir anlam ve anlatımı vardır. E) Her şair, kendisini özgün kılacak konuları tespit edip bunları işlemek zorundadır.

4 9. Keldi esin esneyü Kadka tükel osnayu Kirdi bodun kasnayu Kara bulit kükreşür. Günümüz Türkçesi Rüzgâr eserek geldi. Kar tipisine benziyordu. Halk soğuktan titreyerek girdi. Kara bulutlar gürlüyor. Günümüz Türkçesiyle açıklaması verilen bu dizelerde aşağıdakilerden hangisine özgü nitelikler ağır bas- maktadır? A) Semai D) Destan B) Sagu E) Koşuk C) Sav Diğer sayfaya geçiniz.

15. Koşmanın ilk dörtlüğü şeklinde uyaklanır. 16. Bir olayı, akıldışı ve olağanüstü yoldan gerçekleşmiş denir. Bu tür: tarihi, dini ve gösteren söylentiye olağanüstü kişileri, varlıkları ve güçleri anlatan bir türdür. 17. 'da eğiticilik esastır. Evrensel konular işlenir. Milli ve dini motiflere yer verilmez. Eflatun Cem Güney bu türün temsilcilerindendir. 33

Hacıb D) Kutadgu Bilig- Köktürk - Yusuf Has Hacib E) Göktürk Abideleri - Latin - Cüveynî (1) İslamiyet öncesi Türk edebiyatı yazılı dönem Köklürk vo Uygur Dönemi olarak ikiye ayrılır. (II) Köktürk yazılı ürünlorinin en önemlileri Türk adının ilk geçtiği metin olma özelliği taşıyan ve Köktürk alfa- besiyle yazılan Orhun Abideleri'dir. (III) Yabancı dillerin etkisinden uzak sade bir dille yazılan abidelerin yazarı Aprinçur Tigin'dir. (IV) Manihaizm ve Budizm elki- siyle oluşturulan Uygur yazılı ürünleri, Uygur alfabesiyle, dörtlük ve hece ölçü- süyle oluşturulmuştur. (V) Uygur Dönemi yazılı ürünlerin en önemlilerinden olan Altun Yaruk ve Sekiz Yükmek adlı eser ler dinf nitelik taşırken Irk Bitig adlı eser ise içinde kehanetler bulunan bir fal kita- bıdır. Bu parçada numaralandırılmış. cümle- lerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) I B) !! C) DIV E) V BENIM HOCAM BENIM BAŞARIM BENİM HOCAM BENIM BASARIM SENIM HOGAN BENIM BAŞARIM BENIM HOCAM lis A B

2. Közki bulit köklep örlep Köp mu yagmur ol yagıdur Köngül taşım iki kiçig Köz yaşların mu akıdur Günümüz Türkçesiyle Güz bulutu kükreyerek O çok yağmur mu yağdırır Gönüldaşım iki küçük Gözyaşların mı akıtır gol uutaxis uves li nülő hunutsled .…. feis Yayınlan rise.n00.18. (0 İslamiyet öncesi dönemden alınan bu dizelerle ilgi- li olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? 26th onsa lisill (3 Igieeproy lasy noige A) Aliterasyonu anımsatan dize içi ses uyumu söz ko- nusudur. B) Günümüz Türkçesiyle benzer ifadeler olmasına rağmen ses değişimleri yaşanmıştır. C) İkinci ve dördüncü dizelerin sonundaki sesler ahenk sağlamıştır. D) Belli bir durak düzenine bağlı kalınarak 8'li hece ölçüsü kullanılmıştır. E) Ölen birinin kahramanlıklarını öven bir sagudan alınmıştır.

1, 1. İslamiyet öncesi Türk edebiyatında doğa güzellikle- rini, yiğitlik ve aşk konularını anlatan şiirlerdir. II. Yılın belli dönemlerinde düzenlenen av ve ziyafet törenlerinde söylenir. III. Söyleyeni belli değildir, anonim özellik taşımakta- IV. XV. yüzyılda yazıya geçirilen Dede Korkut Hikayeleri ile birlikte ilk olarak yazılı edebiyat içinde yer almış- V. Ahengi sağlamada ses ve hece tekrarlarıyla oluştu- rulan aliterasyonlardan yararlanılmıştır. Numaralanmış cümlelerin hangisinde koşukla ilgili bilgi yanlışı vardır? B) 11 C) III D) IV E) V

10.SINIF YAZILI HAZIRLIK SORULARI 1. Aşağıdakilerin hangisi İslamiyet öncesi Türk şiirinin özelliklerinden biri değildir? A) Bu dönem ürünlerinde şiirle müzik iç içedir. B) Bu dönem şiirleri dini törenlerde söylenmiştir. C) Şiirler hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimiyle söylenmiştir. D) Daha çok yarım kafiye kullanılmıştır. E) Şiirlerin son dörtlüğünde ozanın mahlası yer alır. Eğer benim ile gitmek dilersen Eğlen güzel yaz olsun da gidelim Bizim iller kıraçlıdır aşılmaz Yollar çamur kurusun da gidelim 2. Bu dörtlük konusu, biçimi ve ölçüsü bakımından incelendiğinde aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Karacaoğlan'a ait bir koşmadır. B) Dadaloğlu'ndan alınmış bir varsağıdır. C) Köroğlu'ndan alınmış bir koçaklamadır. D) Aşık Veysel'den alınmış bir semaidir. E) Halk ürünü olan bir manidir. 3. Aşağıdakilerden hangilerinin benzer temalar etrafında oluşturuldukları söylenebilir? A) Sagu-mersiye-taşlama B) Methiye-hicviye-gazel C) Gazel-güzelleme-koşuk D) Taşlama-hicviye-sagu E) Koşma-gazel-sagu 4. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir? A) Içerikten çok biçime ve söyleyişe önem verilmesi B) Arap ve Irån edebiyatlarının kaynaklık etmesi C) Bütün güzelliğine değil parça güzelliğine önem verilmesi D) Genellikle din, ahlak ve toplumsal konular işlenir E) Şiirler ait olduğu nazım şekliyle adlandırılmıştır 5. Aşağıdakilerden hangisi halk edebiyatının üç kolu için de ortaktır? A) Sadece hece ölçüsüyle yazılması B) Söyleyenlerinin belli olması C) Dini-tasavvufi kavramlara ağırlık vermesi D) Ilk örneklerinin Islamiyet öncesinde görülmesi E) Genelde yarım kafiye kullanılması Yunus okur diller ile Ol kumru bülbüller ile Hakk'ı seven kullar ile Çağırayım Mevla'm seni 6) Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Halkın konuştuğu, sade anlaşılır dille yazılmış. B) Yanm kafiye ve redif kullanılmış C) Anonim halk edebiyatının izleri görülür. D) Uyak düzeni, düz kafiye şeması şeklindedir. E) B'li hece ölçüsü ile yazılmıştır. 7. Geçiş Dönemi Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Aşık tarzı Türk şiiri ortaya çıkmıştır B) Ilk Islami ürünler verilmiştir. C) Arapça ve Farsça sözcükler kullanılmaya başlamıştır. D) Ürünlerde yerleşik hayata geçişin izleri vardır E) Aruz ölçüsü kullanılmaya başlamıştır. 8. Halk şiirimizin güçlü soluklu bir şairidir. Kendini yedi yaşından itibaren saza, söze, şiire türküye vererek dış dünyasının karanlığını gönül dünyası ile aydınlatmıştır. Gönül gözüyle yazdığı şiirlerinde birlik beraberlik yurt sevgisi güzellik, gurbet, ayrılık duygularını dile getirmiştir. Bu parçada tanıtılan şair, aşağıdakilerden hangisidir? A) Aşık Mahzuni Şerif B) Neşet Ertaş C) Karacaoğlan D) Aşık Veysel E) Dadaloğlu Maydanoz ot değil mi? Yaprağı dört değil mi? Ben yârimden ayrıldım Bu bana dert değil mi? 9. Dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kesik mani örneğidir B) 7'li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur C) Yarım kafiye kullanılmıştır. D) Kafiye örgüsü "aaba" şeklindedir. E) Ilk iki dize doldurma dizedir. I. Yunus Emre II. Mevlana III. Hoca Dehhani 10. Yukarıdaki şairlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? Dini-tasavvufi konular işlemişlerdir. B) Aynı yüzyılın şairleridir. C) Gazel şairi olarak tanınırlar. D) Bütün eserlerini Türkçe ile oluşturmuşlardır. E) Şiirlerinde hoşgörü, insan sevgisini ön plana çıkarmaları Ela gözlerine kurban olduğum Yüzüne bakmaya doyamadim ben. Ibret için gelmiş derler cihana Noktadır benlerin sayamadım ben Karacaoğlan 11. Bu dörtlükle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) abcb uyak düzenine sahiptir. B) Hem ek hem de kelime halinde redif vardır. C) Teşbih ve hüsn-i talil sanatlarından yararlanılmıştır D) Semai türünün özelliklerini taşımaktadır. E) Yarım uyak kullanılmıştır. 12. Divānu Lugati't-Türk adlı eserde aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Koşuk ve sagu örnekleri B) Sav örnekleri C) Ilahi örnekleri D) Türkçe kelimelerin anlamları E) Türklerin yaşadığı bölgeleri gösteren bir harita 13. Türk toresinin, Türk medeniyetinin, yüksek Türk kültürünün ilk yazılı belgesidir. Tarih, coğrafya, edebiyat ve dil bilimine kaynak olabilecek niteliktedir. Canlı bir söylev dili ve üslubu vardır. Türk tarihini, toplumun yaşam biçimini, dünyaya bakış tarzını ortaya koyar Parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Divanu Lugati't-Türk B) Divan-i Hikmet C) Kitab-ı Dede Korkut

6. Aşağıdakilerden hangisi Türklerin kullandığı ilk alfabedir? A. Uygur Alfabesi C. Çin Alfabesi E. Kiril Alfabesi 7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-den" eki farklı B. Arap Alfabesi D. Göktürk Alfabesi

(edilgen çatili) Uyarı Edilgen eylemlerde işi yapan kişi, "-ce" ekiyle ya da "tarafından' sözcüğüyle birlikte kullanılabilir. Buna "örtülü özne" denir. • Yaralı kuşlar dernek tarafından korundu. sözde özne örtülü özne yüklem (edilgen çatılı) . Sahipsiz köpekler belediye ce toplatıldı. sözde özne örtülü özne yüklem (edilgen çatale)

Islamiyet'in kabulünden önceki Türk edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargıların hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Islamiyet öncesi Türk şiirinde şairlere ozan, şaman, baksı, kam, oyun gibi adlar verilmiştir. und B) Şiirlerin nazım birimi dörtlüktür, şiirler düz uyak biçiminde kafiyelenmiştir. C) Bu dönemde koşma, varsağı, nefes ve destan nazım şekil- leri kullanılmıştır. D) Ölçü, millî ölçümüz olan hecedir ve yarım uyak kullanılmış- tır. E) Bu dönem ürünleri sığır, şölen ve yuğ denen törenler sonu- cunda doğmuştur. opneips Asac sözli A) S 5