İyi Bir Anlatımda Bulunması Gereken Özellikler Soruları

D DENEME 19 Kronometre Türkçe Denemele 23. Bu parçada aşa miştir? 22. 23. ve 24. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Bilim, sanat, teknoloji, spor, moda vb. alanlardaki yenilikler özellikle son yüzyıl için yabancı sözlerin Türkçeye girişinde en büyük etkiye sahip görünü- yor. (II) Yeni kavramların ortaya çıkışında çoğunlukla yabancı dil konuşurlarının adının geçmesi ile gelişme- lerin eskiye bakarak daha hızlı ve çok yönlü olması ve bunların hayatımıza daha çabuk girmesi de gün geçtikçe daha fazla yabancı sözle burun buruna gelmemize yol açıyor. (III) Bu sayı arttıkça TDK gibi görevi yabancı sözleri karşılamak olan veya aynı göre- vi duyarlılıkla yüklenen öteki kurum, topluluk, bilim insanı yahut sanatçıların çabalarını gereksiz bulanların sayısı da artıyor. (IV) Arada çakıp sönen yıldızlar bir yana, Türkçe konuşan toplulukların birkaç yüzyıldır bilim, sanat, teknoloji gibi alanlarda evrensel etkiye sahip gelişmelere ev sahipliği yaptığı pek söylene- mez. (V) O yıldızlardan biri de sonradan Yıldız soyadını alacak Emrullah Ali'dir. 22. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar? A) I. B) II. C) III. -D) IV. E) V. Yayınları Limit A) Türkçeye kin daki gelişme B) Gelişmelerin hızlı yayılma ya getirdiğin C) Çok sayıda korumakla siz bıraktığ D) Dili Türkçe ki gelişme E) Bilim, sana de dünyac şan az da 24. Bu parça de "birbir kullanılm A).

sekillerie gerter erilen dan erin an- Fiği u, in + B 11.C Seval aslinda belki hoş bir masal, içimizin çirkinliklerini nutup kendimizi avutmak için uydurduğumuz bir yalandır Kökü özcülüğümüzde, ikiyüzlülük içgüdüsündedir. Olsun; özcülüğümüzü, ikiyüzlülüğümüzü unutturuyor, bizi küçük- lükten kurtanıyor. Bunun için duygularımızın en ulusu, birer düş de olsalar gene göğsümüzü kabartan, bize ulaşılmazlık kazandıran üstünlüklerin kaynağıdır. Yukarıdaki parçadan hareketle 'Sevgi' ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sevgi, aslında insanların kendilerini kandırdıklanı hayalden ibarettir. B) Sevginin temelinde insanların bencilliği ve riyakarlığı yatmaktadır. C Sevgi, insanlara büyüklük ve yücelik katan bir duygudur. D) Sevgi, insanları hayatın gerçeklerinden uzaklaştırıp onları masal alemine götüren yüce bir duygudur. E) Sevginin kökünde her ne kadar olumsuzluklar olsa da insan bu olumsuzluklardan sevgi sayesinde uzaklaşmak- tadır. 12.D 13.C 14.B 15.D 45

TYT/Türkçe 17. (1) Sosyoloji ve fotoğrafın Avrupa'da eş zamanlı olarak aynı yüzyılda ve aynı toplumsal olayların ardından doğdukla- n bilinmektedir. (II) Fotoğraf da tıpkı sosyoloji gibi sana- yi ve burjuva devriminin çocuğudur ve icadından bugüne toplumun çözümlenmesinde bir araç olarak kullanılmıştır. (III) Öncesinde yalnızca zenginler ve güçlüler, resim ya da diğer görsel sanatlar aracılığıyla görsel bir dünyaya sahip olabiliyordu. (IV) Fotoğraf imgesinin kitlesel üretimi ve da- ğıtımı ile birlikte görsel dünya herkes için daha erişilebilir olmuştur. (V) Fotoğraf ve sosyoloji, beraber uyum içerisinde çalışmalar ortaya koymaktadır. (VI) Özellikle toplumun araş- tırılması ve keşfi konularında yapılan çalışmalar, fotoğraf ve sosyolojinin benzer sonuçlarını göstermektedir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? C) IV D E) VI A) II B) III endemik 19.

24. Karadır, upuzun yattığın gece, Felek, ah ettirir, boynun kıldan ince. Cihanlar, çocuklar, kuşlar içinde Sızlar bir yerlerin Adsız ve kayıp Sızlar, usul usul, dargın, Ve kan tadında bir gonca, Damıtır kendini misralarınca. Şiirde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur? A) Türetmeden kaynaklı ünlü düş- mesi B) Türkçe sondan eklemeli dildir, kuralına aykırılık CGövdeden türemiş gövde D) Yapım eki çekim ekinden önce gelir, kuralına aykırılık E) Yapım ekiyle çekim ekini birlik- te almış sözcük

- onun e onu ilerin- rlığını özür, duy- tedir. şile- nda ece da- la- isi cin di- in r A TYT ÖZEL-5 HR 38. Antik dünya tarihinde Grek, Roma, Çin ve Hindistan gibi kent merkezli toplumların yeri baskındır. Fakat bu tanin- mış uygarlıkların sınırlarından çok da uzak olmayan yörelerde başka topluluklar da yaşıyordu: barbarlar. Bu topluluklar ilk olarak konuştukları dilleri anlaşılmaz bulan eski Grekler tarafından, yine dillerinin fonetik yansımala- rindan türetilen "barbar" adıyla nitelendirildiler. O dönem- de barbarlar hakkındaki temel kanı; yalnızca Grek ve Roma uygarlıklarının dilleri ve törelerine yabancı olma- dıkları, aynı zamanda vahşi, medeniyetsiz ve kültürsüz topluluklar olduklarıydı. Barbarlar hakkındaki bu kalıplaş- mış yargılar, bugün de güncelliğini büyük ölçüde koru- maktadır ve Avrupa'dan Asya'ya uzanan geniş bir coğraf- yada bulunan kimi insan topluluklarına hâlâ "küçümseyi- ci" bir sifat olarak yakıştırılmaktadır. A Bu parçadan barbarlarla ilgili olarak aşağıdaki yargı- lardan hangisine ulaşılabilir? A) Barbarlar, diğer medeni uygarlıklardan uzak yerlerde yaşam alanı oluşturmuşlardır. B) Grek ve Roma uygarlıklarının kültür ve dillerine ya- bancı olmalarının yanı sıra bu meziyetten yoksun bir yaşam sürdürmüşlerdir. C) Barbar sözcüğünü çok kullandıklarından dolayı "bar- CUA bar" ismiyle nitelendirmişlerdir. D) Grek, Roma, Çin ve Hindistan gibi kent merkezli top- lumların dışında kalan tüm topluluklar barbar olarak kabul edilmiştir. E) Barbarlar günümüzde hâlen kültürlerini koruyarak alvarlıklarını sürdürmeye devam etmektedirler.

A TYT/TÜRKÇE A 20. Aziz Sancar Nobel'i aldıktan sonra ortaokul öğrencileri ile yapılmış bir mülakattan bir kesit izledim. Öğrencilerin çoğu "Aziz Sancar deyince aklınıza ne geliyor?" sorusuna "Nobel ödüllü" ya da "şan, şöhret" gibi yanıtlar vermişler. Bu, bir dereceye kadar çocuklar için olağan sayılır ama bana aynı soru sorulursa yanıtım şu olur: "Hayatı boyun- ca çok ama çok çalışmış ve buluşları ile insanlığa katkı sağlamış bir vatanseverdir." Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisine ula- şılabilir? A) İnsanlar büyüdükçe dünyaya bakış açıları daha kısıtlı ve yanlı olmaktadır. B) Çocukların olaylara yaklaşımları büyüklere göre daha umutlu ve sevgi doludur. C) Büyükler çocukların hayal dünyalarında oluşturdukla- ri kavramları küçümseyerek hata ederler. D) Çocuklar başarının görünen sonuçlarına odaklanır- ken büyükler başarıyı getiren sebepleri de görürler. E) İnsanların yaşla gelen tecrübeleri olsa da en doğru yorumları çocuk saflığıyla ortaya koyarlar. 21. Geçmişe zenginlik inşasınd firavunla Sümer bir dağı ve düny bolize çok di yakınla Bizans çan ku whyükse nab demir ması, mele sek bölge inşa Bu p den A) B) C) D)

4. 1908 yılına gelindiğinde Bern Üniversitesinde öğretmen olarak çalışan Einstein, sonrasında hem öğretmenlikten hem de müfettişlikten ayrılarak 1909 yılında Zürih Üniver- sitesinde akademisyenliğe başlamıştır. 1911 yılında Prag'da bulunan Karl Ferdinand Üniversitesinde profe- sörlük unvanını almıştır. Bunun sonucunda 1914 yılında Almanya'ya dönen Albert Einstein, KaiserWillhelm Fizik Enstitüsünde yönetici ve Berlin Humboldt Üniversitesinde de profesörlük yapmıştır. Yaptığı tüm görevlerde sıra dışı bir bilim insanı olduğunu göstermiştir. Bu parçadaki altı çizili söz grubu yerine aşağıdakiler- den hangisi getirilemez? A) Adanmış C) Beklenmedik E) Aykırı B) Özgün D) Farklı 4

7. Otobiyografiler aynı zamanda iyi bir belgeseldir. Bu alanda çalışacaklara ve yazanın yaşadığı dönemin özelliklerine kaynaklık ederler. Otobiyografi düşünsel planla yazılır. 1. Otobiyografilerde, tartışmalara yol açacak bilgilere ve ri- vayetlere yer verilmez. Anıyla farkı; anı yazarı, sadece kendini değil başkalarını da anlatabilir. Peyami Safa III. (Dokuzuncu Hariciye Koğuşu), Elif Şafak (Cemile), IV Ahmet Mithat Efendi (Felatun Bey ile Rakım Efendi), Or- han Kemal (Baba Evi) otobiyografik romanlarımızdandır. V Yukarıdaki parçada numaralanmış yerlerin hangisin- de bir bilgi yanlışı vardır? (A) 1. B) II. C) III. D) IV. E) V. 32 çok Bu Je A C C

2. ialanimcilik Şüphesiz olguların sürekli değiştiği bir dünyada, bizzat bu değişmenin bıraktığı bir süreklilik izlenimi olacaktır. (1) Başka bir deyişle sürekliliğin kendisi süreklidir, nes- nelerin formu değil. (II) Empresyonizm bu yüzden ger- çeği şeylerin ve insanın değişmezliği prensibinde değil, bireyin şimdi ve buradalığında aramıştır. (III) Genelden özele, örnekten bireye, soyuttan somuta göre ilerleyen natüralizmin üslubu ile empresyonizmin üslubu yer yer birbirine benzediğinden, çoğu zaman bu ikisini birbirin- den ayırmak zordur. (IV) İzlenimcilik aslında natüraliz- min mantıksal sonucudur. (V) Çünkü natüralizm mekâ- ni ve zamanı seçilmiş bir deneyken, empresyonizm de gerçeğin tekrarlanamayacak olan izlenimidir. MMM f B Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) I B) II C) III DIV E) V

251. Küçük Buzul Çağı'nın olumsuz koşullarından etkilenen bir bölge Avrupa'ydı. 1315-1317 yılları arasında gerçekleşen ve milyonlarca insanın yaşamını kaybetmesine sebep olan büyük kıtlık, şiddetli yağışların ve daha serin yaz mevsim- lerinin bir sonucuydu. 1322 yılına kadar kendine geleme- yen Avrupa'da bu süreçte suç oranında artış, salgın hasta- lıklar ve toplu ölümler görüldü. Diğer yandan büyük kıtlığın yol açığı yetersiz beslenme, bağışıklık sistemi zayıflayan insanlar arasında vebanın yayılmasına da davetiye çıkar- dı. 14. ve 17. yüzyıllar arasında veba, Avrupa'da ve Akde- niz'de etkili olan ölümcül bir salgın hastalık olarak kayıtlara geçti. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok- tur? A Sayısal veriler kullanma B) Devrik cümleye yer verme C) Özel isimlerden yararlanma D) Nesnel cümlelere yer verme E) Gerekçe cümleleri kullanma

B B TYT 35-36. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. SINAV B Çoğu zeytin sahibinin ve zeytini tüketenlerin zannettiği gibi zeytincilik yılda üç aylık bir iş değildir. Ciddi çalışma ve takip ister. Eğitiminin içine toprak bilgisinden tarima, su bilgisine, iklim tetkiklerine ve tarih bilgisine kadar her şey girer. Çünkü 1000 yıllık ağaç bile vardır. Elma, armut yetiştirmekle zeytin yetiştiriciliği aynı gayret ve bilgi ölçüsünde değildir. Ülkemizde en geniş ihracat talebini karşılayan ve iç pazarın isteklerini karşılayanlar, Akhisar ahalisidir. Manisa vilayetinin tamamını kapsayan bu bölgede tütün ziraatı ustalıkla zeytinciliğe çevrilmiş, dış pazarlarla ilişki kurulmuştur. Zeytinle uğraşanlar bütün yıl faaldir. Değişen iklim ve ekolojik şartlar maalesef garip böceklerin ve zeytin düşmanı bir flora (bitki örtüsü) ve faunanın (hayvan, böcek vb.) ortaya çıkmasına neden olmuştur. Tabii en büyük sorun, zeytin bölgelerini tehdit eden yapılaşmadır. Köylünün ihtiyacı bitmiyor, bahçe satıyor. 35. Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin nedenine yer verilmiştir? A) Tütün ziraatının zeytinciliğe çevrilmesinin B) Dış pazarlarla ilişki kurulmasının C) Köylünün ihtiyacının bitmemesinin D) Başka alanlarla ilgili bilgiler gerektirmesinin E) İklim ve ekolojik şartların değişmesinin

Cümle bir anlamı karşılar, bize bir şey anlatır. Paragraf da öyle... Paragrafın demek istediklerini bir cümlede özetleyebiliyoruz, değil mi? Peki, neden yazıyı birbiriyle çelişen anlatımlarla karmaşıklaştırıyoruz? Neden başta A dediğimize sayfanın sonunda B diyoruz? Bunu cümle bazında yapsak "anlatım bozukluğu" diyoruz ve adına "birbiriyle çelişen ifadeler" diyoruz. Çıldıracak gibi oluyorum bazen! Yahu peki, bunu neden ama neden yazıda gözetmiyoruz? Bu parçada sanatçının yazılarda olmasını istediği özelik aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A Duruluk Tutarlılık (D) Açıklık C) Doğallık E) Özgünlük

21. Edebiyatın gelişmesinde eleştirinin çok önemli bir yeri oldu- ğuna inanan Mizancı Murat, seviyeli ve mantıklı bir eleştiri anlayışının toplumun ahlakının düzelmesinde ve çağdaşlaş- ma sürecinde de etkili olabileceğini ileri sürer. Çünkü gerek yeni, gerekse eski Türk edebiyatının en büyük eksikliği eleş- tiri olmayışıdır. Medeniyetlerin gelişmesinde, taklitten kur- tulmasında, milli ve edebi değerlerin yaşatılmasında genel anlamda eleştiri faaliyetlerinin birinci derecede rolü vardır. Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenilemez? A Sorunun kaynağı gerekçeli anlatımla verilmiştir. BKıyaslama yapılarak bir tespitte bulunulmuştur. Örnekler verilerek anlaşılırlık sağlanmaya çalışılmıştır. D) İnandırıcılığı arttırmak için tanık göstermeye yer veril- miştir. Sorunun ortadan kalkması için öneride bulunulmuştur.

Roman ilerlerken çocukluktan genç kızlığa, oradan yetişkinliğe giden bir kadının kendi olma serüvenini adım adım izliyoruz. Yazar, anlatısını kronolojik bir yapı üzerine kurmasa da yer yer roman kahrama- nının acıklı öyküsünü belirli bir zaman dilimi içinde anlatmayı ön planda tutuyor. Anlatı kurulup, gelişip ilerlerken konu seyrinden tümüyle çıkmasa da an- latı ayak değiştiriyor âdeta. Arava giren kimi olaylar bir yama gibi duruyor. Oysa kurgusal ve anlamsal bağlantılar yerli yerine oturtulabilseydi, çok katmanlı bir eser çıkardı karşımıza. İyi bir ön hazırlık süreci yazarın bu romanını daha başarılı kılabilirdi. 33. Bu parçada sözü edilen yapıtla ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisine değinilmemiştir? A) İçeriksel özelliklerine B) Kurgusal niteliklerine C) Anlatımsal tercihlere D) Edebiyat dünyasındaki yerine X E) Taşıdığı eksikliklere 34. Bu parçada altı çizili bölümle anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Olayların neden-sonuç ilişkisi gözetilmeden yü- zeysel bir biçimde aktarılması Gereksiz yan olaylarla romanın yavanlaşması Hikâyenin farklı olaylar katma yoluyla zenginleş- tirilmesi Yeni anlatım tekniklerinin denenmesi Anlatılanların ortak bir tema etrafında şekillendi- rilmesi endemik

endemi 31. Ressamlar, perspektifle birlikte işık ve gölge oyunlarını kul- lanarak resimlerin sanki gerçekmiş gibi görünmesini sağlar. Oysaki üzerine resim yapılan yüzey iki boyutludur. Diğer bir ifadeyle üç boyutlu dünya, iki boyutlu kâğıt üzerine aktarı- lır ve bu yapılırken optik bir yanılsama yaratılır. Resimde kullanılan ışık, gölge ve perspektif sabittir. Yani ressam doğrudan karşıya bakan birini çizdiğinde siz hangi açıdan bakarsanız bakın resimdeki kişiyi tam karşınızdaymış gibi görür, onun size baktığını düşünürsünüz. Ancak aynı şeyi karşınızda gerçek bir insan varken denediğinizde resimdeki bu yanılsama gerçekleşmez. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula- şılamaz? Optik yanılsama, gerçek nesnelerin iki boyutlu kâğıt üzerine yansıtılmasıdır. B) Resimde gerçeklik hissi, perspektifle birlikte işık ve göl- ge teknikleriyle sağlanır. CÜç boyutlu resim çiziminde perspektif, ışık ve gölge sa- bit olmaz. DY Işık ve gölge, doğada dönüşüp değiştiği gibi sanatta da değişimlere uğrar. E) Resimde yanılsamanın gerçekleşmesi, nesnelerin sa- bitliği ya da hareketliliğine bağlıdır.

33. Ben de herkes gibi içimde bir baskı duyunca yazarım Ama bu baskı bende hemen her zaman vardır. Her zaman sanki söylenecek bir sözüm varmış da söyleye- memişim gibi gelir bana. Kimi zaman da bir kitap okur- ken ansızın elimden kitabı atar, oturur bir şiir yazarım, Bilhassa yolculuk bana çok heyecan verir, en sevdiğim şiirlerimi seyahatlerden dönünce yahut yolda yazdım. Herkes gittiği yerlerde gezer eğlenir, ben eğlenemem, aksine efkârlanırım, bu yüzden de yorulurum. Sırf yaz- mak ihtiyacıyla masaya oturduğum da oluyor, bilhassa öfkelendiğim zaman insanlar beni durmadan yaralar, insanlara her gün bir daha şaşarım, şaşınca da yazma- dan edemem. Bu parçanın yazarı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Yolculuğa çıkması, güzel şiirler yazmasına katkı sağlamaktadır. B) Sinirli olduğunda yazma ihtiyacı hissetmektedir. C) Başkalarının baskı yapması yazarda yazma isteğini harekete geçirmektedir. D) İnsanların yazarı şaşırtması onun için mutlak bir yazma nedenidir. E) Eğlenemediği zaman, şiir yazma ihtiyacı duymakta- dır.