Nesne-Yüklem İlişkisi Soruları

21. Yazınsal türlerin iç içe geçtiği, ayrışmanın çok mümkün olmadığı bir çağda yaşadığımızı düşünüyorum. Bu ka- darı da olmaz artık dediğimiz ve hemen akabinde yanıl- dığımız bir ortamda yazmak, biraz da bu türsel sınırları aşabilmeyi beraberinde getiriyor. Bu nedenle kendimi- ze şöyle bir soru sorsak çok doğru olur: "----?" Kişilerin duygularını algılayıp, onları kendi rutinlerinden çıkararak eylem alanına çekebilecek bir yazma biçimi yani. Ben bunun var olduğuna inanıyorum, yapıtımı yazarken de bu duyguyu tetikleyebilmek aklımın ucunda duruyordu hep. İnsanları ya yumuşacık bir tüyle ya da koca bir çe- kiçle uyuduğu o derin uykudan uyandırıp rahatsız ede- bilirsiniz. İşte ben bunun için yazmaya devam ediyorum. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına gore aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? AY İnsanların rahatını kaçırıp onları tedirgin etmek, han- gi yazınsal türde daha kolay mümkün olabilir B) İnsanların yaşadıkları sorunlara çözüm üretmek, bir yazarın öncelikli görevi midir C) Böyle bir çağda ve ortamda insanları yazmak istedi- ğimiz bir şeyle harekete geçirme olanağı var mıdır D) Medya organları, yaptıkları haberlerle insanlarda ça- ğın problemlerine farkındalığı artırabilir mi E) Yazınsal türlerin ve sınırların karışıklığından edebiyat dünyası olumsuz etkilenir mi 23

1. METİN Oğuz Beylerinin avdan dönmesini beklemiş. Gülçehre, Dirse Han'ın geldiğini duyunca sevinçle avluya çıkmış. Kocasını karşılamış. Kırk adamı ile perişan bir hâlde çikagelen Dirse Han, hanimina ne selam sabah eylemiş ne de bir tek söz söylemiş. Ağzını bıçak açmadan yüzünü yere dikip acı acı inlemiş. Dirse Han'ın hâli bir yana dur- sun. Gelenlerin arasında Boğaç'ı göremeyince Gülçehre'nin aklına kötü kötü düşünceler sökün etmiş. Gülçeh- re, Dirse Han'a söylemiş. Görelim, hanım ne söylemiş: Beri gel hey, başımın bahtı, evimin tahtı. Han babamın güvendiği, kadın anamın sevdiği! Göz açınca gördüğüm, gönül verip sevdiğim! Kudretli Dirse Han! İki gittin, bir geliyorsun, oğlum nerede? Boğaç'ımın süt emdiği damarlarım sızlıyor. Kör olası gözlerim kötü seğiriyor. Sarı yılan sokmuş gibi tenim şişiyor. Herkes burada, yalnız yavrum yok! Kurumuş çaylara sular saldım. Allah dostu velilere adaklar adadım. Aç görünce doyurdum, çıplak görünce giydirdim. Dua niyaz, Allah'tan bir oğlu zor buldum. Oğlum nerededir ey Dirse Han söyle bana! Kara başım kurban olsun bugün sana! Gülçehre, daha nice dil dökmüş. 2. METİN Salur Kazan, günlerden bir gün doksan başlı bir otağ diktirmiş. İçlerini ipek halılarla döşetmiş. Attan aygır, de- veden buğra, koyundan koç kestirmiş. Erkek cinsi besili mallardan birer sürü kırdırmış. Seksen yerde büyük kaplar, kazanlar kurdurmuş. Altın kadehler, gümüş sürahiler dizdirmiş. Türlü yemekler yaptırmış. Soğuk içecek- ler hazırlatmış. Kudretli Oğuz beylerine büyük bir ziyafet vermiş. Beyler yiğitler, toplanmışlar. Kazan Bey'in sof- rasına oturup yiyip içmeye başlamışlar. Kazan Bey, kudretli Oğuz beylerini bir arada görünce keyfe gelmiş. İki dizinin üzerine çökerek, "Ünümü dinleyin beyler! Sözümü anlayın beyler! Yata yata yanlarımız ağrıdı. Dura du- ra bellerimiz kurudu. Yürüyelim beyler! Av avlayalım. Kuş kuşlayalım. Semiz geyik vuralım. Otağımıza dönüp yi- yelim, içelim. Birbirimizle hoş geçinelim." demiş. Oğuz beylerini kara yüksek dağlarında av avlamaya davet et- miş. Oğuz beyleri, Kazan Bey'in av davetini memnuniyetle karşılamış. Yalnız, Aruz Koca, "Ağam Kazan, iyi gü- zel hoş diyorsun da pis dinli Gürcistan ağzında oturuyorsun. Hepimiz ava gidersek yerini yurdunu kim bekle- yecek?" demiş. A. B. 1. Metin sadece nesir biçiminde yazılmıştır. Doğru Yanlış 2. Metin nazım-nesir karışık yazılmıştır. XDoğru Yanlış Her iki metinde öyküleyici anlatım biçimi kullanılmıştır. C. Her iki metin de Dede Korkut Hikâyelerinden alınmıştır. Doğru Yanlış D. KOLEJI Doğru Yanlış TÜRK DİLİ VE EDEBIYATI

? -Dort s 12 Bağımsız sinemada az kişiden oluşan bir ekiple çalışmanın çok daha iyi olduğunu düşünüyorum. Kamerayı yönetmen kullanmalı bence. Belki gerekirse taşınması gereken bazı aletleri bile o taşımalı ki ekip ruhu oluşsun. Set sırasında senaryoya anlık eklemeler yapmalı. Yaratıcılık bu gibi anlarda ortaya çıkıyor. Film yayımlandığında en beğenilen noktalar, o sonradan eklenen ayrıntılar. En önemli malzemenin zaman olduğu bilinmeli. Bir yönetmen her şeyi başarabilir, yeteri kadar zamanı varsa. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada idealize edilen yönetmenin bir niteliği değildir? O A) Kamerayı başka birisine teslim edip onu yönlendirmektense bizzat kendisi kullanmayı tercih etme Film çekiminde görevli tüm kişiler arasında bir dayanışma ortamı oluşturma C) Film çekim ekibini olabildiğince az sayıda kişiden oluşturmayı özellikle isteme Lo D) Gerektiği anda film hikâyesine ekleme ya da çıkarmalar yapma inisiyatifini elinde bulundurma Zamanı verimli kullanmak için az kişiden oluşan bir oyuncu kadrosuyla çalışmayı yeğleme

8. XVI. yüzyılda yaşadığı sanılan bir halk şairidir. III. Mu- rat zamanındaki Osmanlı - İran savaşlarına katılan şa- ir, Şirvan ve Tebriz'in alınışı üzerine destan söylemiştir. Öteki şiirlerinde yiğitlik, kahramanlık konularını işle- yen; koçaklamalarıyla tanınan şair, kavganın ve yiğitli- ğin simgesi olmuş, Bolu Beyi'yle olan mücadelesi ile efsaneleşmiştir. Bu parçada sözü edilen halk ozanı aşağıdakiler- den hangisidir? A) Karacaoğlan D) Seyrani B) Dertli C) Dadaloğlu E) Köroğlu

5. Amerika Kıtası'nın ovalarındaki kaotik görünümün asıl sorumlusu insandır. Daha çok kazanma hevesiyle Ameri- ka'ya gelenler; toprağı işlemiş, birkaç yıl sonra tükenen topraktan yeterli verim elde edemeyince çiftliklerini toprağın daha verimli olduğu yerlere taşımıştır. Bu hırs, insanla toprağın birbirini karşı- lıklı olarak şekillendirdiği binlerce yıllık alışveriş geleneğini baltalamıştır. Bura- Tarıma açtıkları yeni arazilerde da ----. benzer tüketim politikalarını sürdüren bu gruplar böylelikle hareketli bir şerit üzerinde yaşamaya mahkûm olmuştur. Bu parçada boş bırakılan yere dü- şüncenin akışına göre aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? MA) A) yağmacı tarım, var olan zenginliği ele geçirip tüketmiş ve da daha sonra el değmemiş bölgeleri istila etmiştir B) tarım arazisini agresifçe genişletme politikası, şehirleşmeyi yavaşlatmış ve ticareti durdurmuştur C) kaynakların sorumsuzca tüketilebi- leceğini görenler geri dönme fikrin- den vazgeçmiş, tarım arazilerine yerleşmeye başlamıştır D) hızlr üretim stratejisi işe yaramamış, tarım alanlarının akılcı ve sürdürü- lebilir kullanımı için düzenlemeler hayata geçirilmiştir E) tarım alanlarının gördüğü hasar topluluklar arası ilişkileri bozmuş, yerleşik gruplar gücünü kısa sürede yitirmiştir ►/yediiklimyayıncılık 6

ının z ! FE 20. Ol ki pirler hem bir kadeh aşk şarabı doldurup verdiler. Asuman dahi içti. Âsuman gitti. Pirler cümlesi ol yerde kaldılar. Asuman erdi, uyandı ki olmuş, aşk ile dolmuş. Hemen kalktı, bozukçu dükkânına vardı. Bir bozuk saz yaptırdı. Eline alıp odasına geldi. Kızın ayrılığından ah edip bozuğu eline aldı. Aşk deryasına dalıp çalmaya baş- ladı. *** Asuman söyledi: Nazar eylen ağalar benim hâlime Kendi yaralarım deştim ne dersin Böyle imiş bize Hakk'ın fermanı Kırklar ile devrân sürdüm ne dersin Biçim ve içerik açısından değerlendirildiğinde yukarı- da örneği verilen halk edebiyatı türü için aşağıdakile- den hangisi söylenemez? KİML A) Kişilerin olağanüstü özellikleri oldukça sınırlıdır. B) Nesir-nazım karışımı bir anlatım özelliği vardır C) Genelde kahraman bakış açısı ile oluşturulur. D) Başta aşk ve savaş olmak üzere birçok konu ele alınır. E) Sözlü gelenekte oluşmuş anonim ürünlerdir. Diğer sayfaya geçin

2. Bülbülüm uğrattım hâre gülümü Neye sunsam eriştirmem elimi El kahrından doğrultamam belimi Büküldü bu kaddim keman oldu gel Bu dörtlükte altı çizili sözle yapılan edebî sanat aşağı- dakilerden hangisidir? A) Kinaye B) Tariz D) Mübalağa BonA C) Teşhis E) Hüsnütalil 10

Tüm zehirli ısırıklar ve sokmalar arasında en bilindik olan, arı sokmasıdır. Arı zehri, romatizmal hastalıkları tedavi etmeye yardımcı olabilecek bileşikleri içerir. Bal arılarının zehrinin yarısından fazlası melitin adı verilen bir peptitten oluşur. Bu toksini güçlü toksinlerden sayabiliriz. Bu yüzden arı sokması çok acı verici olur. Bu parçada aşağıdaki eklerden hangisi yoktur? A) isimden isim yapım eki B)Bulunma durumu eki WHE LÜçüncü çoğul kişi iyelik eki D) ilgi durumu eki E) Belirtme durumu eki

e tepki olarak 18. yüzyılda hazırlanan ve 19. yüzyılda bütün Avrupaiya yayılan bu edebî akımda akıl ve sağdu- yu yerine duygusallık ön plandadır) Sadece seçkinler değil her türlü insan, eserlere konu olmuştur. Amaç tek tek bireyleri değil, toplumu düzeltmektir. Cromwell'in ön sözünde bu akımın ilkelerini koyan ----, akımın kurucusu sayılır. Hernani akımın başarı sağladığı ilk eser sayılır. --== Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- lerden hangileri getirilmelidir? A) Romantizm -.Tolstoy BRomantizm - Goethe Realizm - Balzac D) Klasisizm - Victor Hugo E Natüralizm - Emile Zola

14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içindeki söz sanatının örneği yoktur? Ben ki yaralıyım, ben ki haytayım Bakkallara düşmüş okul defteri gibiyim (Teşbih) B) Deli eder insanı bu gökyüzü, bu deniz Göz kırpar yıldızlar, türkü söyler balıklar (Leffüneşir) Balık baştan kokar bunu bilmemek Seyrânî gâfilin ahmaklığından (İrsalimesel) FEN BİLİMLERİ YAYINLARI D) Aramazdık gece mehtabı yüzün parlarken Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken (Tenasüp) E) Başımdan bir kova sevda döküldü, Islanmadım, üşümedim, yandım oy! (Tevriye) 2. Sınıf / Çalışma Kitabı - 2

4. Hiciv ve alegori ustası olan Jose Saramago, 1998 Nobel Edebiyat Ödüllü Görmek romanında o muazzam dil cambazlığıyla hamaset denen düşünce fukaralalığının ve onun kovuklarında yuvalanan güç saplantısının ipli- ğini pazara çıkarıyor. Bu cümleden Saramago ile ilgili aşağıdaki yargılar- dan hangisi çıkarılamaz? A) Eserlerinde simgesel unsurlara yer verdiği B) Sivri dilli bir yazar olduğu C) Eserlerinin uluslararası edebî çevrelerde değer gör- düğü D) Kimsenin yazmaya cesaret edemediği düşünceleri dile getirdiği E) Farklı fikirleri hoşgörüyle karşıladığı

201 seylere --- istemedikle- Talepler daha geniş yer araf ---. verlere sırasıyla düşün- akilerden hangileri geti- şir plup gider kararır /yediiklimyayıncılık 16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan tü- remiş bir eylem vardır? A) Ne olursa olsun yalnızca kendi menfaatini gözeti- yor. B) Karların erimesiyle birlikte nehirler de çağladı memleketimde. Hali C) Sonunda kavgaya ben de karıştım mecburen. D) Peynir, dolapta duran kavanozun içinde sanki taş- laşmıştı. Elektrik kesilince yaktığımız mum yalnızca çevre- sini ışıtıyordu.

Destandan modern hikâyeye geçişi sağlayan anonim kahramanlık aşk ve eserlerdir. Genellikle konuları işlenir. Kişilerin olağanüstü özellikleri oldukça sınırlıdır. Nazım-nesir iç içedir. Kerem ile Aslı, Ferhat ile Şirin, Arzu ile Kamber bu türün örneklerinden birkaçıdır. Bu parçada tanıtılan yazı türü aşağıdakilerden hangisidir? A Hikâye B Halk hikâyesi C Masal D Destan E Efsane

Öğretmen: Sevgili öğrenciler, geçen hafta verdiğim "Metin- lerin Sınıflandırılması" başlıklı araştırma ödevini tamamladığınızı görmek çok güzel. Şimdi, bazıla- rınıza bu konuyla ilgili sorular sormak isterim. Bes- te, bize öğretici metinleri kısaca tanıtabilir misin? Beste: 1 Öğretici metinler, dilin dil ötesi işlevde kullanıldığı metinlerdir. Yani bu metinlerin öncelikli amacı bil- gi aktarmaktır. Oğretici metinlerde gerçeklik sanat metinlerinden farklı bir biçimde ele alınır. Sanat metinleri gerçeği değiştirip yorumlarken öğretici metinlerde bu durum gözlenmez. Ayrıca öğretici metinlerde genellikle betimleyici ve açıklayıcı an- latım biçimlerinden yararlanılır. Öğretmen: - Peki, öğretici metinlerin kendi içerisindeki sınıfla- mayı ve hangi metin türlerinin bu sınıflamalarda yer aldığını da açıklar mısın? Ayrıca önerdiğim köşe yazısını okuyup okumadığını da merak ediyorum. Beste: 1 1 1 1 1 1 1 Maalesef o yazıyı okuyamadım ama önerdiğiniz, denemenin kurucusu olan Fransız yazarın yazdığı kitabın tamamını okudum ve tüm öğretici metinler arasında denemeyi kendime yakın bulduğumu söyleyebilirim. Öğretici metinler, kişisel hayatı ko- nu alanlar ve gazete çevresinde gelişenler olarak iki başlığa ayrılanların kapsadığı türler çok çeşit- lidir. Makale, biyografi, fıkra türleri gazete çevre- sinde gelişenlerdendir; anı, günlük, deneme gibi türler ise kişisel hayatı konu almaktadır. 1 1 1 I 1 Öğretmen: Eseri beğenmene sevindim. Eğer gerçekten bu türe yakınlık hissettiysen sana "Günlerin Getirdiği" adlı eseri de öneririm, tabii ki diğer arkadaşlarına da. Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisi- ne ulaşılamaz? A) Beste, öğretmenin önerdiği fıkra türündeki yazıyı henüz okumamıştır. 1 1 I 1 1 1 BY Öğretmen öğrencilerine öğretici metinlerin farklı başlıklarından kitap önermiştir. C) Beste, Montaigne in kitabını okumuş ve beğenmiştir. D) Öğretmen, öğrencilerine Nurullah Ataç'Dokumaları- mönermiştir. dereve E) Beste öğretici metinlerin sınıflandırılmasına tam olarak hâkim değildir. X

Test - 01 Paragrafta Yapı (Paragrafta Boşluk Doldurma) - I 1. ama bu doğru değil. Elbette kendi programlarınızı oluşturmakta her zaman özgürsünüz. Ancak bilgisayar kullanan çoğu kişi standart programlar alır. Bazıları pro- fesyoneller tarafından kendileri için hazırlanan özel prog- ramlar alır. O zaman tek yapmaları gereken şey, programı bilgisayar belleğine yüklemekten ibarettir. Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağı- dakilerden hangisinin getirilmesi en uygundur? A) Görünüşe göre bilgisayarsız bir iş yerinin neredeyse hiç olmadığı söylenebilir shdast B) Bilgisayarların son birkaç yılda hızlı bir şekilde geliştiği iddia ediliyor C) Bilgisayarlar artık bilimsel araştırmalarda hayati bir rol oynamaktadır, deniyor D) İnsanlar, genellikle bilgisayar kullanıyorsanız onu ken- dinizin programlamanız gerektiğini düşünür E) Bazı bilim insanları karmaşık sistemlerin detaylı mo- dellerini yapmak için bilgisayar kullanır

1923 yılında imzalanan Lozan Antlaşması ile birlikte gümrük vergileri 1916'daki hâliyle kalıyordu. Bu durumun bütçede oluşturduğu boşluğun doldurulması için hükümetin bulduğu en iyi çözüm, serbestçe fiyat belirleyebileceği tekellerin oluş- turulmasıydı. Bu bağlamda lik kurulan tekellerden biri kibrit tekeli oldu. Açılan ihaleyl SOGALFOR isimli Belçika şirketi kazandı. Şirket yapılan sözleşme gereği üç yıl içinde yerli odun kullanarak Türkiye'nin kibrit ihtiyacını karşılayacak bir fabrika kurmayı taahhüt ediyordu. Türkiye Kibrit Tekell AŞ olarak kurulan Türkiye'nin ilk yabancı sermayeli kuruluşların- dan olan şirket, fabrikasını ham maddeye yakın olduğu için Sinop'a kurmuştu. Fakat bu fabrika, inşaat zemininin uygun olmaması sebebiyle faaliyete geçtikten kısa bir süre sonra kullanılmaz duruma geldi. SOGALFOR yeni fabrika yapmak İstemeyince anlaşma iptal edilerek tekel farklı bir sözleşme ile ATIC isimli bir şirkete verildi. Bu sözleşmede de fabrika kurma zorunluluğu bulunsa da kibrit üretimi için yerli odun kullanma zorunluluğu kaldırılmıştı. Bu sebeple ATIC kura- cağı fabrikanın yerini daha ekonomik olacağı için İstanbul olarak belirledi. Böylece Cumhuriyet'in ilk yıllarında Sinop, Türkiye'nin belki de ilk sanayi şehri olma fırsatını kaybetti. TARTIKLERLE PARAGRAF SONIM HOCAM TAKTIKLERLE PARAGRAF SENIM HOCAM TAKTIKLERLE PARAG Bu parçada kibrit fabrikası ile ilgili olarak aşağıdakiler- den hangisine yer verilmemiştir? A) Türkiye'nin ilk yabancı sermayeli şirketinin Türkiye Kibrit Tekeli AŞ olduğuna B) İlk fabrikasının nerede ve ne amaçla kurulduğuna C) Bütçe boşluğunun oluşmasının hangi gerekçeden kay- naklandığına Türkiye'nin tekelleri hangi aksaklığı kapatmak için açtığına Fabrikayı kuracak şirket sözleşmesine hangi şartın konul- duğuna V