Paragrafın Yapısı Soruları

Paragraf 3. (1) Türk dilinin tarihi dönemlerinden bugüne kadar. çağdaş Türk lehçelerinin söz varlığında çeşitli fone- tik değişimlere uğrayarak varlığını sürdüren "yay" ve "yaz" kelimeleri kimi metinlerde iki ayrı zaman kav- ramını karşılar. (II) Türk dilinin tarihî dönemlerinden beri "yay" ve "yaz" kelimelerinin anlamları bulanıktır. (III) Hangisinin Türkiye Türkçesine göre ilkbaharı ve yazı karşıladığı karışıktır. (IV) Bu görüşü destek- ler nitelikte örnekleri, Kaşgarlı Mahmut'ta görürüz. (V) Ancak bu açıklamanın akabinde Kaşgarlı Mah- mut'un kimi zaman "yay" ı kışın karşıtı olarak kullan- dığını da görürüz. Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisine düşüncenin akışına göre "Kimi araştırmacılara göre Türk dilinin ilk metinlerinde 'yaz' yazı, 'yay' ise ilkbaharı karşılamaktadır." cümlesi getirilebilir? A) I B) II D) IV C) III E) V

2. (1) Kent, sosyo ekonomik ve kültürel özellikleri yöne- tim durumu ve nüfus bakımından kırsal alanlardan ayırt edilen, genellikle tarımsal olmayan üretimin yapıl- dığı, hareketliliğin yaygın olduğu yerleşim alanıdır. (II) Bir yerleşme biçimi ve bir topluluk türü olarak "kent”, insan toplumlarının gelişme süreci içinde yakın çağla- rin ve belli bir aşamanın ürünüdür. (III) Kentleşme dar anlamda, kent sayısının ve kentlerde yaşayan nüfusun artması demektir. (IV) Kentsel nüfus köyden kente göç- lerle artar, gelişmekte olan ülkelerde kentleşme bu şe- kilde nüfus akınları halinde gerçekleşir. (V) Kentleşme yalnızca nüfus hareketi bağlamında düşünülmemeli- dir. (VI) Kentleşme, aynı zamanda o toplumda ekono- mik ve toplumsal yapıyla da ilintilidir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci pa- ragraf hangi cümleyle başlar? A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

Gazeteci: www Zeynep Bastık: - Gelecek planlarımı anlatsam siz de şaşırırsınız ama ben ya- payım da görün istiyorum. Bunlardan biri "Açık Koltuk" proje- si mesela. Anadolu'nun farklı farklı yerlerinden gelmiş birçok genç, bizim kanalımızda daha büyük kitleler tarafından tanın- ma şansı buluyor. Ayrıca çok yakında onlarla konser de yapa- cağız. Bu diyalogda boş bırakılan yere getirilecek olan soru aşa- ğıdakilerden hangisidir? Sizi diğer sanatçılardan farklı kılan özellikleriniz nelerdir? Bu kadar hızlı ünlenmek sizde baskı yarattı mı? C) Kişisel başarınızda etkili olan neler var? Son günlerde size umut veren şeyler var mıdır? EŞu an için en çok neyi düşünmek sizi heyecanlandırıyor?

6. KPSS/ÖN LİSANS Güz geldi, çınar yaprakları kızarmaya, ayvalar dalla- rında sarı sarı yüz göstermeye başladı. Cevizlerin yeşil kabuğu çatlıyor. Ağaçlar elmaları, armutları çekemez hâle geldi. Yeşil kıyafetinden soyunup tatlı bir kızıllığa bürünen bahçelere gün geç gelip erken gitmektedir. Meyve ağaçlarının altında bekleyen çocukların açgöz- lülükten mutlaka mideleri bozulmuştur. Çünkü meyvesi toplanan her ağaçta komşu çocukların göz hakkı olur ve işçilerden sonra onlar, ağaçlara üşüşerek kalanları toplarlar. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıda veri- lenlerden hangisi yanlıştır? A) Neden-sonuç ifadesine yer verilmiştir. Kişileştirmeye başvurulmuştur. B) İkilemeye yer verilmiştir. D) Gözleme dayalı bir anlatım yapılmıştır. E) Karşılaştırma cümleleri kullanılmıştır. C) Birtakım sorunlar yaşıyordu bugünlerde. Mutsuzdu, 9

31. (1) Kaşgarlı Mahmut, XI. yüzyılda yazdığı "Divanü Lügati't-Türk" adlı eseriyle Türk kültür ve medeniyet tarihine ışık tutmuştur. (II) Eser, yazılmış olduğu dönemin birçok kültürel özelliğini bize aktarmaktadır. (III) Araplara Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış olmasına rağmen kelimelerin açıklanmasında verilen bilgiler ve bunları desteklemek için sunulan örnekler, kitabın sadece bir sözlük gibi düşünülmesinden çok onu günümüz için kıymetli bir folklor hazinesi hâline getirmiştir. (IV) Türk edebi- yatında yazının kullanılmadığı dönemlerdeki edebî ürünleri de eserine dâhil eden Kaşgarlı Mahmut, Türk'ün karanlık dönemi- ne ışık tutmuştur. (V) Türk folklorunun birçok dalının kaynağını, kısmen de olsa bu eserden yararlanarak belirlemek mümkün olabiliyor. Bu parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisi düşün- cenin akışını bozmaktadır? A) I Deneme -2 B) II C) III D) IV E) V

19 (1) Sıkıcı çocuk kitaplarından piyasada çok miktarda var ve çok da satar bu kitaplar. (II)Okuma becerisini henüz tamamlayamamış çocuklar doğru seçim yapabilmesi çok zor. (III) Çocukları için en öğreticiyi (!) seçme ko- nusunda oldukça titiz (!) olan yetişkinlerin kitap seçme yöntemleri aslında oldukça basit. (IV) Önce adına ba- kar; "Erken yatıyorum, adaletli oluyorum, kıskanmıyo- rum." gibi mesajları doğrudan adında taşıyan kitaplar, ilk tercih edilenlerdir. (V) Kitabın adından pek bir şey anlaşılmıyorsa arka kapağına bakar, eğitici ve öğretici olduğuna dair bilgiler varsa işte aradığı kitabı bulmuştur. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? A) BIT C) III D) IV E) V

3. ● "Genre (tür)" Latince kökenli Fransızca bir sözcüktür ama İngilizcede de Türkçede de kullanılmaktadır. "Genre" sözcüğü hem İngilizcede hem Türkçede eleştirel söylemde sıklıkla kullanılıyor ancak henüz bu sözcük herkesin uzlaştığı belli bir kavramla ifade edilmemiştir. Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir bi- çimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Latince kökenli Fransızca bir sözcük olan "genre" La- tince, Fransızca ve İngilizcede olduğu gibi Türkçede de eleştirel söylemde sıklıkla kullanılmasına rağmen sanat dünyasında henüz kavramlaşmamıştır. B) Latince kökenli Fransızca bir sözcük olan ve İngiliz- cede ve Türkçede kullanılan "genre" sözcüğü eleş- tirel söylemde sıklıkla kullanılmasına rağmen henüz yaygınlık kazanmamıştır. C) Latince kökenli Fransızca bir sözcük olan "genre" İn- gilizcede olduğu gibi Türkçede de "eleştiri" anlamın- da sıklıkla kullanılmasına karşın henüz üzerinde uzla- şılmış belli bir tanıma sahip değildir. Latince kökenli Fransızca bir sözcük olan "genre", İn- gilizcede olduğu gibi Türkçede de eleştirel söylem- de sıklıkla kullanılmasına karşın henüz üzerinde uz- laşılmış belli bir kavramla karşılanmamıştır. E) "Eleştiri" anlamına gelen ve Latince kökenli Fransızca bir sözcük olan "genre", hem İngilizcede hem Türk- çede yazın dünyasında sıklıkla kullanılmasına rağ- men henüz terimleşmemiştir.

X (1) Sanatçının emekleme döneminde taklide başvurması do- ğal karşılanabilir, başlangıçta her sanatçı bir başkasını taklit eder. (II) Şunu ya da bunu beğenir, şuna ya da buna ben- zemek ister. (III) Eğer bu olmazsa o sanatçı oyalanır gider, yalnızca kendinden öncekilerin dümen suyuna kapılır. (IV) Aynı şey akımlar için de geçerlidir, yeni bir akım başlangıçta elbette daha önceki akımı taklit ederek işe başlayacak ve gi- derek bağımsız sentezlerini yaparak kendi renklerine bürü- necek. (V) Bu bakımdan taklitçiliğin başlangıç için şaşılacak bir tarafı yoktur, şaşılacak şey, vakit geçtiği hâlde sanatçının kişisel bir senteze ulaşamamasıdır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Ancak bir süre sonra gerek dünya görüşü gerekse estetik anlayış bakımından kişisel bir sentez yapıp taklit et- mekten kurtulur." cümlesinin getirilmesi anlamsal bütün- lüğü bozmaz? B FREKANSI C) III DHV

A) Karşılaştırma- C) Betimleme E) Sayıp dokme B) Benzetme D) Kişileştirme 18.(1) Yaşadığımız çağ, o kadar hızlı ve tüketmeye yö- nelik ki çocuğunun kitap okumasını isteyen ebeveynin izleyebileceği en doğru yol, öncelikle sürekli okuyan doğru bir model olmak, beraberinde ise çocuğuna ki- tap okuma alışkanlığını kazandırana kadar eğlenceli, yaşına uygun ve çabuk bitirebileceği kitaplar almak. (H) Çocuklar artık uzun süre aynı işle meşgul olmak istemiyorlar çünkü biz zaten onlara bu fırsatı vermiyo- ruz; hafta içleri, hafta sonlar bizim sayemizde planlı. (III) Kurstan kursa, okuldan okula koşuyorlar, hep bir sınav dertleri olduğu için sürekli yarış hâlindeler. (IV) Bizim zamanımızdaki gibi sabahtan akşama sokakta oynama, arkadaş edinme, sosyalleşme imkânları yok. (V) O yüzden kendilerine kalan kısıtlı sürelerinde de eğlenceli şeyler yapmak istiyor, kitap okumayı okulla bağdaştırarak kitaptan uzak duruyorlar. (VI) Biz; kitap okumanın da aslında çok eğlenceli olduğunu anlata- rak, rol model olarak, göstererek ve onların doğru ki- taplarla buluşmalarını sağlayarak onlara ulaşmalıyız. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) II B) III C) IV D) V E) VI VOF P la A 20. H 119

5. Sanatçılık, her geçen gün yeni bir boyut kazanıyor. Bugün sanatçı olabilmek, dünden biraz daha zor. Sadece söz cambazlıkları, sözü cilalamalar ve üslup ustalıkları, biraz da psikolojik tahlille hiçbir iş görülmez artık. Bugünün sanatçısı, hızını sadece hislerinden ve hayallerinden almayacak; içinde yaşadığı toplumun nabzını duyabilmek için iktisatla, hukukla, siyasetle, sosyolojiyle, ekolojiyle hatta fizikle esaslı bir şekilde beslenmiş olacaktır. Sanata ve sanatçıya uzak gibi görünen her şey, aslında sanatın ve sanatçının kapsama alanında yer alacaktır. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine kesinlikle ulaşılır? A) Günümüzde başarılı sanatçılara daha çok ilgi gösterilmelidir. B) Üstup ustalığı ve söz cambazlığı, sanatçı olmak için yetmektedir. C) Günümüz sanatçısı çok yönlü olmak zorundadır. D) Sözün değerini bilmeyen ve dile hâkim olmayan, sanatçı olamaz. E) Sosyal bilimler ve fen bilimleri, sanattan ve sanatçıdan beslenmektedir. Uc

7. Folklor ulusal temele dayanır ama evrensel nitelik taşır. (I) Bu, halk yaşayışının her yerde ortak nitelik- ler göstermesindendir. (II) Folklor, ayrılıklara değil, benzerliklere önem verir; ortak noktaları saptamaya çalışır. (III) Böylece başta ulusal basamakta olan folklor, benzerliklerin çokluğu ve ortak noktaların yaygınlığı ile evrenselleşir. (IV) Folklor ayırıcı değil, birleştiricidir. (V) İnsanlar ve toplumlar arasındaki sevgi bağını kurmaya çalışır. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden önceki cümlenin gerekçesi duru- mundadır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

. . . 28.-30. soruları aşağıdaki bilgile- re göre birbirinden bağımsız ola- rak cevaplayınız. Roman türünde Peyami Safa ve Halit Ziya Uşaklıgil, şiir türünde Edip Can- sever ve Turgut Uyar, hikâye türünde Ömer Seyfettin ve Hallt Ziya Uşaklıgil'i okuyan Ayşe, Beril, Can, Deniz, Elif, Gamze, Halil ve Işıl adlı kişilerin hangi türde hangi yazarı okuduklarıyla ilgili şunlar bilinmektedir: • Kişiler yalnızca bir türde, yalnızca bir yazarı oku-maktadır. Şiir ve hikâye türündeki kitapları üçer kişi okumaktadır. Ayşe ve Can aynı yazarın farklı tür- lerdeki eserlerini okumaktadır. Deniz ve Halil hikâye türünde bir eseri okumaktadır. Işıl, roman türünde bir eseri oku- maktadır. A Edip Cansever'i okuyan tek kişi Be- ril'dir. 28. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesin olarak doğrudur? A) Işıl, Halit Ziya'nın eserini okumak- tadır. B) Ayşe, roman türünde bir kitap oku- maktadır. C) Can, şiir türünde bir kitap okumak- tadır. D) Elif, şiir türünde bir kitap okumak- tadır. E) Ayşe, hikâye türünde bir kitap oku- maktadır. 29. 30 179

1. (1) Cumhuriyet Dönemi hikâyecilerindendir. (II) İstanbul Gü- zel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünde başladığı eğiti- mini Paris'te sürdürdü. (III) Yazar; hikâye, roman, şiir, dene- me, biyografi gibi pek çok türde eser verdi. (IV) Gözlemle- rinden ve yaşadıklarından yola çıkarak değişik dil ve anla- tim biçimlerini kullandı. (V) Kimse, O / Hakkari'de Bir Mev- sim, Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı roman; Yazmak Eylemi; Şimdi Saat Kaç? deneme; Kaçkınlar, Bozgun, Bir Gemide, Av, Çığlık, Doğu Öyküleri hikâye türündeki eserlerinden ba- zılarıdır. (VI) Edebiyatla ilgili araştırma kitapları ve makale- leri ile büyük başarı kazandı. Bu parçada numaralandırılmış yerlerden hangisinden sonra "Eserlerinde genellikle yaşadığı çevreyle uyum sağ- layamayan bireyin sorunlarını işledi." cümlesinin getiril- mesi anlam akışına uygundur? A) I B) II D) IV E) V

14. İnsan duygu ve düşüncelerinin, tek sesli veya çok sesli olarak anlatımına müzik denir. (1) Müzik genelde, enstrü- man denilen müzik aletleri kullanılarak yapılan bir sanat olup insanın coşkulu, sevinçli ve hüzünlü duygularını ifade eder. (II) Genelde uzakta olan sevgiliye kavuşma arzuları, sitemleri, coşkuları, sevinçleri; bazen de tabiat hakkında dağlara, yollara, bulutlara, çöllere sitem ediş- leri dile getirir. (III)) Müzik; kendi bütünlüğü içinde klâsik müzik, senfonik müzik, sanat müziği, halk müziği, pop müzik gibi çeşitli sınıflara ayrılmıştır. (IV) Anadolu insa- nımız, halk müziğini daha çok sever ve türkü, en önemli formdur. (V) Batı'da ise sanat müziği ve pop müziğe daha fazla rağbet edilir çünkü kültürel kimlik, müziğin seçiminde önemlidir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) I B) II C) III D) IV E) V

14. İnsan duygu ve düşüncelerinin, tek sesli veya çok sesli olarak anlatımına müzik denir. (1) Müzik genelde, enstrü- man denilen müzik aletleri kullanılarak yapılan bir sanat olup insanın coşkulu, sevinçli ve hüzünlü duygularını ifade eder. (II) Genelde uzakta olan sevgiliye kavuşma arzuları, sitemleri, coşkuları, sevinçleri; bazen de tabiat hakkında dağlara, yollara, bulutlara, çöllere sitem ediş- leri dile getirir. (III) Müzik; kendi bütünlüğü içinde klâsik müzik, senfonik müzik, sanat müziği, halk müziği, pop müzik gibi çeşitli sınıflara ayrılmıştır. (IV) Anadolu insa- nımız, halk müziğini daha çok sever ve türkü, en önemli formdur. (V) Batı'da ise sanat müziği ve pop müziğe daha fazla rağbet edilir çünkü kültürel kimlik, müziğin seçiminde önemlidir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) I B) II C) III D) IV E) V

8. Antika, maddi değeri olan eski eşya demektir. Bir eşyanın ya da sanat yapıtının "antika" sayılabilmesi için yaşlı olmasının yanında az bulunur özellikte olması gerekir. Ne var ki her eski eşya da antika sayılmaz. Antikalar ünlü bir kişiye ya da belli bir tarihsel döneme ait olabilir. Yalnızca iyi korunmuş eşya da zamanla antika değeri kazabilir. Bunlar resim ya da heykel gibi sanat yapıtları, mobilya ya da kap kacak gibi ev eşyası olabilir. Bazı insanlar yalnızca güzel buldukları bazı- ları ise sonradan değerleneceğini bildikleri için koleksiyonlar oluştururlar. ---- Antikalar ender bulundukları için değerlidir. I. Bu koleksiyonlar oluşturulurken maddi değerine göre gruplandırılarak saklanır. II. Bu koleksiyon, kimsenin beğenmediği bir eserken ile- ride herkesin beğendiği bir antika hâline gelebilir. III. Aradan uzun zamanın geçmesiyle bu koleksiyonun parçaları birer antika özelliği kazanır. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre yukarıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve 11 E) II ve III C) Yalnız III