Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

3 § 12. Ben, herkesin acıyla büyüyüp yoğrulduğuna inanıyorum; acı, büyütüyor insanı. Hayatın her döneminde, özellikle d kendi ayaklarınız üzerinde durmaya çalıştığınızda bu daha çok hissettiriyor kendini. Ben kendimle de başkalarıyla da barışık bir insanım aslında. Canımın çok yandığı bir zaman- da "Benim canım nasıl yanıyorsa onunki de öyle yansın!" diye düşündüğüm oldu ama bu kötücül ve bencil düşünceyi hemen attım kafamdan. Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen bir sanatçı nın düşünceleri değildir? A) İnsanın her olumsuzluktan bir olumlu sonuç çıkarması gerektiğine inanırım. B) Geçmişteki bazı düşünce ve sözlerimi şimdi yanlış bul duğumu söylemeliyim. C) Çevresiyle barışık olmayan birinin kendi ayakları üzerin- de durması zordur. D) İstisnasız bütün insanların iç dünyasında hüzünler, ke- derler, acılar vardır. E) Yaşadığım sıkıntı ve acıların üstesinden gelmeyi başa- ran biriyimdir. ✓

layınız. Sürekli yiyerek bir kimse midesini bozar ve böylelikle bü- tün bedenine zarar verirse zihin de düşünce malzeme- siyle lüzumundan fazla beslenerek boğulabilir. Çünkü bir kimse ne kadar fazla okursa okuduklarından kalan izler de kaçınılmaz olarak o kadar az olacaktır: Zihin üzerine tekrar tekrar yazı yazılan bir tablete benzer. Derin derin düşünmeye zaman yoktur ve okunan şeyler ancak derin düşünmeyle hazmedilebilir, nasıl ki aldığımız gıdalar bizi yemekle değil sindirimle beslerse. Eğer bir kimse daha sonra üzerinde durup düşünmeksizin sürekli okursa oku- dukları kök salmaz. Büyük bölümü itibarıyla kaybolur. Gerçekten de bedensel gıdalarımızla zihinsel gıdalarımız arasında durum hemen hemen aynıdır: İnsanın yedikleri- nin beşte biri ancak hazmedilir, geri kalan buharlaşmayla terlemeyle ve benzeri şekilde kaybolup gider. 37. Bu parçadan hareketle okuma ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılabili? A) Okumak sanıldığının aksine insanı geliştiren bir ey- lem değildir. B) Belirli bir türe yoğunlaşmadan gerçekleşen okuma, amacına ulaşmaz. C) Anlamsal bağ kurulmadan, içselleştirilmeden hiçbir oburca okuma verimli olamaz. D) Sadece canı sıkıldığı için okuyan insanlar bundan hiçbir verim alamazlar. E) Hayatta her şeyde olduğu gibi bilginin de kararı yerin- de olacaktır.

B 15. Edebiyat, kurmaca bir sanat olsa da yaşanmışlıklara uzanıyor; yaşanmışlıklardan besleniyor bir ölçüde. Yazarı yazmaya yönlendiren gerçek, edebiyatın içinde yeniden yaratılıyor, dönüştürülüyor ama temelde değişmiyor. Kara kalemle yapılan resimlerin silinip yeniden yapılması mümkün olsa da izlerin tümüyle yok edilememesi, arka planda görülmesi gibi. Silinen yerlerde, belli belirsiz bir grilik hep hissettiriyor kendini. Yazmaya neden olan duygu, kolay kolay değişmiyor. Bu açıdan bakıldığında dünyanın gerçekleri, ince bir çizgi olarak yaşamaya devam ediyoryazarın yarattığı yeni dünyada. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine yanıt olarak söylenmiştir? A) Gerçek hayatla edebiyatin kurgusal dünyası arasında nasıl bir ilişki var sizce? B) Sıradan olayların edebiyat yapıtlarında ilgi çekici hâle gelmesinin sebebi nedir size göre C) Edebiyatın gündelik yaşam üzerinde belli bir etkisinin olduğunu düşünüyor musunuz? D) Edebiyatın hayallere gerçeklik izlenimi kazandırma Aşlevinden söz eder misiniz? E) Yaşamı kopya etmeye başlayan yazarların yaratcılıklarını yitirdikler söylenebilir mi?

A 5. Postmodernlerin sıklıkla başvurdukları ve kuramsal söy- lemlerle sahiplenip köpürttükleri, dilden düşürmedikleri metinler arasılık, aslında hem klasik hem modern edebi- yatın vazgeçilmez kurgu teknikleri arasındadır. "Köpürtmek" sözcüğünün bu cümleye kattığı anlam aşağıdakilerin hangisinde vardır? A Aldığı habere çok sinirlenerek avazı çıktığı kadar ba- ğırmaya başladı. B) Her sözüne yalan kattığı için kimse onun sözlerine inanmazdı. Bir şakayla başlayan olayın bu kadar dallanıp budak- lanacağı kimsenin aklına gelmemişti. D) Uğradığı küçücük haksızlıkları bile abartarak kendini ön plana çıkarmaya çalışıyordu. E) Bazı yazarlar, kitaplarında geçen cümlelerin kendileri- ne ait olduklarını sanıp hak iddia edebiliyor. 7.

AAA Vermont Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı- nın yaptığı çalışmalar küçük yaşlarda enstrüman çal- manın beynin gelişimini olumlu etkilediğini gösterdi. Araştırma ekibinin üyelerinden Dr. Hudziak tarafından geliştirilen bir modele göre çocukların beyinlerinin gelişimi, içinde yaşadıkları ortamdan büyük ölçüde etkileniyor. Bu etkenler arasında aile, öğretmenler, ar- kadaşlar ve evcil hayvanların yanı sıra müzik de önemli bir yer tutuyor. Doktor Hudziak ve arkadaşları müziğin, çocukların beyinlerinin gelişimine önemli bir katkı ya- pabileceği düşüncesini sınamak için çeşitli çalışmalar yapmış. Sonuçlar enstrüman çalmanın beyindeki motor bölgeleri etkilediğini gösteriyor. Müzik eğitimi alan ço- cukların beyinlerindeki korteks katmanının hafıza, or- ganizasyon ve planlama ile ilişkilendirilen bölgelerinde olumlu değişiklikler görülüyor. Bu durum enstrüman çalmanın, hareketlerin kontrol ve koordine edilmesine dayalı bir uğraş olmasına bağlanıyor. 38. TYT Bu parçada sözü edilen araştırma ile ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz? AÇevresinde müzikle ilgilenen kişilerin olmasının ço- cuğun müziğe eğiliminde etkili olduğu B) Küçük yaşlarda enstrüman çalmanın beynin gelişi- mi üzerinde olumlu bir etkisinin olduğu CÇocuklardaki beyin gelişiminin içinde yaşadıkları ortamdan önemli derecede etkilendiği Alınan müzik eğitiminin çocuğun planlı yaşama ve çalışmasında etkisinin bulunduğu E) Enstrüman çalma ile beynin bazı bölgeleri arasında güçlü bir ilişki olduğu

13. Şairi dikkatle üstelik sevmeye çalışarak okudum. Okuduklarımdan tek bir dize bile kalmadı aklım- da. Bu, şiirlerinin etkileyici olmadığını gösterir. Basmakalıp sözlerle özgün bir şiir yakalanamaz elbet. Sözcüklerin ses ve anlam değerlerini şiirsel söyleyişte kullanamazsanız, yazdığınız şiir olmaz. Şiirleri beğenmemem konuların toplumu ilgilendir- memesinden değildi. Saydıklarım onların değerini aşağılara çekiyor. Parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerin hangi- sidir? A) Şiir, sadece özgün bir söyleyiş ile özgünlüğü yakalayabilir. B) Şiir, dil ve içerik açısından uyumlu olmalıdır. C) Eserler, okuyanın kültür seviyesinde göre yeni bir boyut kazanır. D) Şiiri kalıcı yapan, konunun toplumu ilgilendir- mesidir. E) Şairler, konularını seçerken özgür olabilmelidir.

la er la a 19. (1) Mimarlık veya mimari; binaları ve diğer fiziki yapıları ta- sarlama, kurma sanatı ve bilimidir) (II) İnsanların yaşamını kolaylaştırmak ve barınma, dinlenme, çalışma, eğlenme gibi eylemlerini sürdürebilmelerini sağlamak üzere gerekli mekânları, işlevsel gereksinmeleri, ekonomik ve teknik olanaklarla bağdaştırarak estetik yaratıcılıkla inşa etme sanatı; başka bir tanımlamayla yapıları ve fiziksel çevreyi uygun ölçülerde tasarlama ve inşa etme sanatı ve bilimidir. (III) Mimarlık evrensel bir meslek olup insanlık tarihinin her döneminde önemli olmuştur. (IV) İnsan barınmak, yaşamak ve doğa şartlarından korunmak için bir mekân ihtiyacı duyar ve bu mekânı kendine özgü kültürel, fonksiyonel, teknik ve farklı zevklerde yaratır. (V) Dinî yapıların tanrıya ulaşma arzusundan, iktidarı simgeleyen saraylara ya da bir kentin dokusunu oluşturan basit konut tiplemelerine kadar her türlü açık ve kapalı mekânı tasarlar. (VI) Tasarlanan şeye yahut mekâna göre günümüzde birçok mimarlık dalı ortaya çıkmış- tır: İç mimarlık, peyzaj mimarlığı, restorasyon mimarlığı... Deneme Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf hangi cümleyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI

Türk edebiyatının usta kalemlerinden Ahmet Hamdi Tanpınar'ın şiirlerindeki biçimsel ve içeriksel oluşum, onun şiirinin geçmişe yönelik zengin temellere dayandığını göstermektedir. Tanpi- nar, bu birikimleri hatıra ve izlenimleriyle yoğurarak üstün bir yorumun ifadecisi olmuştur. O, şiirde duyuşa ve musikiye yak- laşma, dilde mükemmeliyet arama, rüyaya yönelme, zamanda sonsuzluk kavramlarına ulaşma ve sonuçta zıtlıkları bir den- gede buluşturmasıyla bütün kuşakların her defasında yeni bir zenginlik keşfettiği tükenmez bir madendir. Bu parçadan hareketle Tanpınar'ın şiirleriyle ilgili Kendi yaşamından izler taşımaktadır. H. Her dönemde ilgiyle takip edilmiştir. Farklı özellikleriyle öne çıkmıştır. . Önceki şiir anlayışlarından yararlanmıştır. V. Okuyucuyu yeni arayışlara yöneltmiştir. yargılarından hangisi (söylenemez? A) I B) II C) III D) IV E) V

Günümüzde piyasaya sürülen her yeni ürün, nasıl kullanılması gerektiğine dair güvenlik bilgileri ve uyarı etiketleriyle geliyor. Zaten raflardaki yerlerini alabilmeleri için uzun süreler boyunca çeşitli koşullarda test edilip onaylanmış olmaları gerek. Ancak ürünlerin tüketiciye ulaşmadan önce defalarca test edilip tüm testlerden başarıyla geçmiş olmaları her zaman ön koşul de- ğildi. Çok da uzak olmayan bir geçmişte 20. yüzyılın başların- da, yeni keşfedilen malzeme ve teknolojileri henüz tam anla- mıyla kavrayamadan yarattığımız bazı ürünler insanlara zarar vermekle kalmadı, ölümcül sonuçlar da doğurdu. Günümüzde elektronik sigaralar örneği üzerinden benzer bir duruma şahit olabiliriz. "Elektronik sigaralar zararlı mı?" sorusu karşısında bi- limin hâlâ net bir cevabı yok. Belki birkaç yıl içinde bu teknolojik muadillerinin gerçeklerinden daha tehlikeli olduklarını anlaya- cağız. İçlerinde sentetik kimyasallar bulunan e-sigaraların uzun vadedeki etkileri de bilinmiyor çünkü çok yeniler. Ve böyle de- ğerlendirildiğinde henüz tüm testleri geçtikleri de söylenemez. Bu parçadan hareketle, I. Özellikle vitrinleri süsleyen ürünler göründükleri kadar sağlıklı değildir. II. Yeterli düzeyde test yapılmadan piyasaya sürülen ürünler çok satılmaktadır. III. Geçmişte bazı ürünler yeterince denenmeden piyasaya sürülmüştür. IV. Sağlığa zararlı ürünlerin hepsi kullanıcılar tarafından bilin- mektedir. numaralanmış cümlelerden hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız 1 D) I ve III B) Yalnız III E) III ve IV C) II ve IV

Meşrutiyet, mütareke ve istibdat dönemlerinde yaşanan zorlukların Istanbul'a olan etkilerini anlatan "Üç İstanbul" adlı roman, üç farklı Istanbul'un kapılarını okuyucuya açıyor. Esir Şehrin Mahpusu, Esir Şehrin Insanları ve Yol Ayrı- mi kitaplarının birleşmesi ile oluşan "Esir Şehir Üçlemesi" adlı eser, işgal dönemlerinde geçiyor. Esareti ve hürriye- ti en güzel şekilde yaşayan Kemal Tahir, güçlü kalemi ile İstanbul sokaklarında yaşa- dıklarını anlatıyor. tir. Birinci Dünya Savaşı ve Ikinci Meşrutiyet dönemlerini kapsayan "Istanbul'un Bir Yüzü", dönemdeki değişikliklerin Istanbul'daki etkilerini farklı bir bakış açısı ile anlatıyor. Ro- manın kahramanları ise hem değişen döneme hem de yeni İstanbul'a alış- maya ve ayak uydurmaya çalışan Is- tanbullular oluyor. Bu görselden hareketle aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? Edebiyatın toplumun yaşadığı olaylarla sıkı bir bağı vardır. BFarklı edebî eserlerde toplumun ortak değeri olan bir mekân ana temayı oluşturmuştur. Türk toplumu için önemli bir yer olan İstanbul, edebî bir tür olan romanlara kaynaklık et- miştir. Toplumun bir parçası olan yazarlar, bazı eserlerinde kendi başlarından geçen olayları ka- leme almışlardır. Oluşturulan edebî eserlerde temel amaç, yaşanan sorunlara toplumsal çözümler üretmek-

15 Edebî akımlar, yazar ve şairleri ortak paydalar etrafında birleştiren, eserlerine hayat verme- lerine olanak sağlayan edebiyat tarzlarıdır. Akımlar ve eserler birbirinden ayrı düşünülemez. Her edebî akım ortaya çıktığı dönemden itibaren bir süre edebiyat dünyasında kendine yer edinmiş, temsilcilerinin oluşturdukları yapıtlarla toplumda ses getirmiştir. Ancak hiçbir edebî akım ilk günkü etkisini devamlı koruyamamıştır. Bu durum edebî akımların çeşitlenmesinin, değişmesinin ve güncellenmesinin temel nedenidir. Parçada anlatılanlara göre aşağıdakilerden hangisi edebî akımlar ile ilgili doğru bir açıklamadır? A Genç yazarların kendilerini kanıtlamak amacıyla oluşturdukları edebiyat kuramlarıdır. Dünya edebiyatında millî ve evrensel düzeydeki edebî anlayışları, bunların zamanla uygu- lamaya konmasını ve gruplanmalarını simgeler. Dünya edebiyatındaki seçkin yazar ve eserlerin insanlara aşılamak istedikleri dünya gö- rüşleri doğrultusunda gruplandırılmasıdır. D) Tarihî dönemler içerisinde yazılan eserlerin konularına ve dönemlerine göre sınıflandırıl- masıdır. Klasikler içerisinde yer alan eserlerin yazıldıkları dönemlere göre sınıflandırılmasını kolay- laştırmak amacıyla oluşturulan sistemlerdir. Fransa'da PARNASİZM: 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da romantizme idir. Parnasizm 1886'da "Parnas"

e cari un de, klerin slup ģi X ara alnız III ijen Yayınları A 23. Sanata ödül verebileceğimiz bir kriter yoktur. O hålde ödül sanatçıya verilebilir. Bu da bazen siyasi, bazen ideolojik, bazen de ekonomik anlayışa bağlı olabilir. Bu anlamda sanatçıya verilen ödülün, estetik bir değeri ödüllendirdiği söylenemez/Bu ödül, en iyimser ifadeyle "sanatçının çabalarını ve alın terini ödüllendirmek adına verilebilir. Hadi bunu anladık. Ama günümüz edebiyat dünyasında bir ödül patlaması yaşanıyor ki hiç sormayın! Her önüne gelen, birilerinin adına, birilerine ödül veriyor. Bu yüzden bir değersizleşme yaşanıyor ödül ve sanatçı açısından. Bilerek ya da bilmeyerek birileri edebiyata zarar veriyor. Bu yönelim bu şekilde devam ederse böyle bir ortamda edebiyatın gelişmesi bir yana, var olan edebiyatımız da olumsuz yönde etkilenir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakınılmaktadır? A) Nitelikli yapıtların eleştirmenlerce dikkate alınmamasından B) Ödüller konusunda objektif davranılmamasından C) Amacına uygun olmadan çokça ödül verilmesinden D) Sanatçının başarısında, aldığı ödüllerin ölçüt kabul edilmesinden E) Ödüllerin siyasi ve ideolojik anlayışa göre verilmesinden

i 3 Bir milletin kültürünün temeli ve kültürel un- surları, içsel haykırışları, fikrî dünyası ve temelleri dil potası içerisinde eriyip ayrılmaz bir bütün hâlinde ortaya çıkar. Bu açıklamaya göre edebiyat-toplum ilişkisinin temellerini oluşturan "dil" un- suru ile ilgili aşağıda verilenlerden han- gisine ulaşılamaz? A) Bir dil, onu kullanan milletin düşünce ya- pısını ortaya koyar. B) Konuşma ve yazı dilinin aynı olması bir toplumun edebiyatının gelişmesinin te- mel unsurudur. C) Dil, bir milletin duygularının dışa yansı- masıdır. D) Dil, kültüre ait bütün değerleri bünyesin- de barındıran bir hazinedir. E) Kültür unsurlarının başında dil gelir.

r . CI 1 K r K 12 33. Türkiye'de geçen bir polisiye olayı kurgularken gerçeklik duygusunu elden kaçırmamak için, gazetelerin üçüncü say- fa haberlerindeki cinayetlerin çok fazla uzağına düşmeye- cek, okura yabancı gelmeyecek ilişkiler, kişiler ve olaylar ta- sarlamak gerektiğini düşünüyorum. Lokantada bahşiş tuta- ri için, mahalle arası konuşmalarda geçen seslenme biçim- leri için, maçlarla ilgili tartışmalı pozisyonlar için kavga eden insanların bulunduğu bir toplumda yaşıyoruz. İçinde yaşa- dığımız toplumu anlatırken var olan olgulardan kaçınma şan- sımın olmadığını düşünüyorum. Üstelik ülkemizde "yerli po- lisiye'nin iddialı olabilmesi için olayları bizdeki biçimiyle ele almanın çok önemli olduğuna inanıyorum. Polisiye roman- larımda bu anlayışlarla hareket ediyorum. Bu parçada yazar, aşağıdakilerden hangisini vurgulamak istemiştir? A) Roman yazarken toplumsal gelişmelerden etkilenme- meye özen gösterdiğini B) Toplumsal gerginliklerin arttığı dönemde polisiye roman- lara ağırlık verdiğini Polisiye olaylarla ilgili haberlerin gazetelerde yer alma- sını doğru bulmadığını D) Toplumsal yapımızın polisiye roman okumaya uygun olmadığını düşündüğünü EPolisiye romanlarında olayları toplumsal gerçekliğimize uygun olarak kurguladığını 34.

mış ve bi diye zü iye 1 en a r. B 36. Ya Yeşil Mutakabat ya da!.. iklim 11 Aralık 2019 tarihli "Avrupa Yeşil Mutabakati", i ve çevreyle ilgili zorluklarla mücadele konusunda Avrupa Birliği'nin önceki taahhütlerini daha geniş ve bir yol haritası. Bu haritayla, doğal kaynak tüketimi daha etkili bir şekilde yeniden düzenlemeyi amaçlayan azaltılırken ekonomik büyümenin sağlanması ve sıfırlanması hedeflerine ulaşmak için yeni stratejiler 2050'de sera gazlarının net emisyon değerinin belirleniyor. Mutabakatın bir diğer önemli boyutu ise çevresel problemleri AB'nin tek başına çözemeyeceğinden hareketle AB'nin iş birliği içinde olduğu ülkelerden de bu kurallara uymasını bekleyecek olması. Yani söz konusu mutabakat Türkiye'yi de oldukça yakından ilgilendiriyor. Bu köşe yazısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Uluslararası boyutları olan bir konuda ülkemizin hangi önlemleri alması gerektiği vurgulanmıştır. B) Dış yönlendirmelerle çevre politikası belirlemenin yol açabileceği bazı sakıncalar örneklerle açıklanmıştır. C) Cevreyle ilgili sorunların çözümünde uluslararası işbirliğinin önemine ilişkin bir araştırma sonucu paylaşılmıştır. İklim ve çevrenin korunması adına iş birliği yapılmasının zorunluluğunu ortaya koyan bir uzlaşma metninden söz edilmiştir. E) Dünyayı ilgilendiren bir meseleyi çözmede gelişmiş ülkelerin gayretinin yeterli olacağı görüşü dile getirilmiştir.

Edebiyat ve toplum birbirinden ayrıl- maz bir bütündür. Edebiyat, tüm un- surlarıyla kültürel bir birikim oluşturur. Sosyal unsurlarımızı, değerlerimizi edebiyat hamuruyla yoğurup ruhumu- za sunarız ve toplumsal his ve fikirle- rimizle dillendiririz. Bu bakımdan ede- biyat insanı ilgilendiren birçok alanda kendini gösterir. Insan da sosyal bir varlık olduğundan edebiyat toplum iliş- kisi ve etkileşimi oldukça önemli bir hâl almaktadır. Parçada anlatılanlara göre aşağıdakiler- den hangisi edebiyat-toplum ilişkisini yansıtan doğru bir ifade değildir? A) Edebiyat, sözlü ve yazılı ürünlerle kültü- rel bir arşiv meydana getirir. B) Sosyal yaşam, inançlar ve değerler ede- biyat aracılığıyla dile getirilir. Edel Edebiyat, bilimsel ve teknolojik gelişme- nin sağlanması için atılan ilk adımdır. D) Bilim, ekonomi, siyaset, din, felsefe, sa- nat gibi alanlar edebiyatın ilgi alanına girer. E) Edebî ürünlerde bir toplumun hafızasın- da yer edinmiş olayları öğrenmek müm- kündür.