Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

se- ein- sa- an ra, 2. Paragrafta Anlam 1. Genetik çalışmalar, tüm dünyada kabul gören etik kurallar çerçevesinde yürütülmek zorundadır aksi hâlde insanlığın varlığı tehlikeye atılmış olur. Çin'deki Güney Bilim ve Tekno- loji Üniversitesinde çalışan He Jiankui, HIV virüsünden etki- lenmemeleri için genleriyle oynanmış iki bebeğin sağlıklı bir biçimde dünyaya geldiğini açıkladı. İki bebeğin yapılan mü- dahaleden yarar görecekleri bile şüpheli olmasına rağmen belirsiz tehlikelere maruz bırakılmaları, bilim insanları tara- fından etik bulunmadı. Jinakui, bebeklerin doğumunu açık- ladığı videoda "yaptığı işin tartışmalara konu olacağını bildi- ğini ancak ailelerin bu teknolojiye ihtiyacı olduğunu düşün- düğünü ve onlar için eleştirilmeye razı olduğunu" söylüyor. Bu parçadan hareketle, 1. He Jiankui, insanlara faydalı olmak için yaptığı çalışma- da, tam tersi sonuçlara sebep olmuştur. II. He Jiankui'nun sözlerinden, yürüttüğü gen çalışması ile insanları tehlikeye attığını bildiği ve bunu önemseme- diği anlaşılmaktadır. III. Bir bilimsel çalışmada insanların belirsiz tehlikelerle yüz yüze getirilmesi, bilim etiğine aykırı bir tutumdur. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız I D) I ve III B) Yalnız II E) II ve III (C) Yalnız III 3. 111 İstanbul'daki Küçükçekmece Gölü'nün 1,5 km kadar kuze- yinde bulunan Yarımburgaz Mağarası'nda yapılan kazılar- da, mağarada Paleotik Çağ başlarından Bizans Dönemi'ne kadar insanların yaşadığını kanıtlayan buluntular ortaya çı- karılmıştır. Burada ayrıca fosilleşmiş sırtlan, domuz, geyik, gibi hayan türlerinin de izlerine rastlanmıştır. 100 ya m bi C P la YAYINLARI İMİT r

yların erinin 71 in prem ndeki uzak i. ari daki esini I önde kle II. lar ile geçen tuz 4 cevre ve Türkiye Geneli Tatbikat Sınavı 33. Siyez, ülkemizdeki yerel bitki kaynaklarından olduğu için kültürel açıdan da önemli bir tahıl. Siyez, morfolojik yapısı bakımından günümüzde ticari olarak kullanılan diğer buğday türlerinden farklıdır. Örneğin, kavuz olarak adlandırılan en dış katmanının yapısı diğer buğday türlerine kıyasla daha dirençli olduğu için siyez çevreden gelebilecek zararlara (hastalık, aşırı sıcak, aşırı soğuk, zararlı canlılar) karşı daha dayanıklıdır. Bu özelliği sayesinde siyez, kendini dış ortamdan gelecek zararlara karşı korur ve böylece elverişsiz, olağanüstü koşullarda da hayatta kalır. Şimdilerde tükettiğimiz birçok besin maddesinin doğal olmasına önem verdiğimiz aşikâr. Bu sayede üreticiler organik tarıma yöneliyor ve tüketiciler olarak biz de kolay ulaşılabilir organik ürünleri daha fazla tercih ediyoruz. Doğal gen yapısını koruyan siyezin, organik tarımda önemli bir yeri vardır. Ülkemizde en çok Batı Karadeniz illerinde yetiştirilen siyez; işlenerek bulgur, un ve irmik hâline getiriliyor. hon Bu parçaya göre, siyezle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Diğer buğday türleriyle arasında farklılıklar olduğu B) Diğer buğday türlerine kıyasla çevresel şartlara daha fazla direnç gösterdiği Organik tarımın önemli bir ögesi olduğu D) Gen yapısının doğallığını koruduğu born E) Diğer buğday türlerinden farkının işlemden geçirilememesi olduğu sthaanl/d 34

paren ge- kurarız. yollar ile insanın anlama, lk insan- eya Kızıl- 16 ya çalış- nda. (IV) devam in hazır- aşımıza Geçmiş ediğimiz tavırlar r; seve- ve dün- ikinci gisiyle seden kip ta- , aklın yi do- insanı ak teh- sona panir- Oksek 2. arden adım TÜRKÇE 21. Insanların temel ihtiyaçlarını giderdikten sonra istek- lerini karşılamaya çalışmaları son derece doğal bir durumdur. Ancak istekler çok çeşitlidir ve bunların ta- mamının karşılanması çoğu zaman mümkün olama- maktadır. Bu nedenle karşılanması halinde elde edi- lecek fayda göz önünde bulundurularak istekler sıraya konulmalıdır. Daha sonra bütçe durumu göz önünde bulundurularak isteklerin giderilmesine çalışılmalıdır. İhtiyaç ve istekler giderilirken bütçe durumunun yanı sıra fayda maliyet dengesi de gözetilmelidir. Fayda, alınacak mal veya hizmetlerin ihtiyaçları karşılama özelliğidir. Elde edilecek fayda için harcanan paraya ise maliyet denir. Yapılan harcama, giderilmek istenen ihtiyacı veya isteği karşılamışsa fayda- maliyet den- gesi sağlanabilmiş demektir. Bununla birlikte bir malin faydası kişiden kişiye değişebilir. Örneğin, yaşadığı yerde buz paten salonu olmayan birinin kendisine bir paten satın aldığını düşünelim. Bu durumda o kişi pa- tenini kullanma imkânı bulamayacak ve parasını boşa harcamış olacaktır. Başka bir ifadeyle fayda-maliyet dengesini sağlayamayacaktır. Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Çevremizdeki birçok kişi bir ürünün neye yaradığını bilmeden paralarını boş yere harcamaktadır. B) Insan ihtiyacını karşılarken o ihtiyacın kendisine faydası ile harcadığı para arasındaki dengeyi kur- malıdır. C) Satın aldığımız bir ürünün bize yararı, ona ödediği- miz paradan fazla olmalıdır. B) Temel ihtiyaçların karşılanmasında fayda-maliyet dengesine dikkat edilmemelidir. Satın aldığımız bir üründen elde edilen yarar çok azsa bu ürün için yapılan harcama temel ihtiyaç olarak kabul edilemez.

k you 1 ayak seslerini mek için yaptığı hangisine kar- enilik ve geliş- ek başarılar bir t olarak kabul min yenileşme nelerdi? gösterilen ilgi k için ne an- ar üzücüdür Qüçsüzlüğü- ük ve yüce bir ruhumuz umuzu gö- görülmesi nemlidir. isi vurgu- aşama iyi amlandır- bir eksiği Imek eği- nlerdir. ÖZDEBİR YAYINLARI B Ko C) Ögretici bir amaç Tezi, kanıtlara dayandırması LE Kanıtların geçerli olması 28. İnsanların kavgası hep "ekmek" çin olmuş. Ya- şam öğretmiş bunu insanlara ama insanlık tari- hinin yakın bir evresinde anlamışlar ki “özgür- lük” ekmek kadar önemli. Görmüşler ki özgürlük savaşı, ekmek savaşı kadar gerekli. Sonunda özgürlük olmadan hiçbir şeyin olamayacağını anlamışlar. Bu parçada özgürlükle ilgili anlatılmak iste- nen aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsanlar, yüzyıllarca özgürlük peşinde koş- mustur B) Yaşam, insanlara özgürlükten önce ekmek kazanmayı öğretmiştir. CÖzgürlük savaşı, insanlar için ekmeğini ka- zanmaktan yıpratıcıdır. D) İnsanlar için özgürlük, ekmek kadar önem- lidir E) Yaşam, her şeyin kaynağının özgürlük oldu- ğunu göstermiştir. B

27. Klasik müzik herhangi bir dönemle veya anla ilişkilendirilemez. Günümüzde bestelenen bir müzik bile kısa sürede klasik olabilir ve basta iletişim araçlarının etkisi olmak üzere bütün dünyaya hızla yayılabilir. Tabii ki bu durum müziğin ifadesinin kalitesine bağlıdır. Bu sözler, aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir? klasik müzik en çok hangi çağlarda kendisine dinleyici kitlesi bulmuştur? B) Bir müzik eserinin klasik özelliği kazanmasında iletişim araçlarının etkisi nedir? C) Bir müzik eserinin klasik olabilmesi için belli bir zamana ait olması mı gerekir? D) Kısa zamanda klasik olan bir müzik eserinin temel özelliği nedir? E) Bugün kaliteli müzik eserler verebilmek için eski eserlere ihtiyaç var mıdır?

1 2 BILIM ANAHTARI YA 7. Felatun Bey ile Rakım Efendi, kültürleri ve aile ya- şantıları bakımından birbirlerinden çok farklı yeti- şirler. Babası Mustafa Meraki Efendi gibi alafranga meraklısı olan Felatun Bey bir mirasyedidir. Rakım Efendi ise alnının teri ile para kazanır. Fransızca öğrenip kitap tercüme eder ve gazetelere yazılar yazar. Bu parçada sözü edilen eser ile aynı konuyu ele alan yapıt aşağıdakilerden hangisidir? A) Cezmi B) Araba Sevdası C) Sergüzeşt D) Kırık Hayatlar E Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

DGS PRESTİJ SERİSİ 5. (1) Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın en önemli özelliği miza- hıdır. (II) Eserlerinde geniş realizmin yanı sıra roman- tik temaları da görmek mümkündür. (III) Bu sebeple okuyucuların çoğu onu bir mizah yazarı olarak bilir ve severler. (IV) Gürpınar'ın mizahı toplumsal sorunların komik taraflarıyla açıklanması ve yerilmesi temeline dayanır. (V) Yazar mizahı amaç değil araç niteliğinde kullanır. TEST 28: Paragrafta Anla Bu parçadaki numaralanmış cümlelerde geçen Hüseyin Rahmi Gürpınar ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) I. cümlede yapıtlarında mizaha fazlaca yer verdi- ğinden söz edilir. B) II. cümlede yapıtlarında gerçekçiliği önemsediğin- den söz edilmiştir. C) III. cümlede en sevilen mizah yazarı olduğu vurgu- lanmıştır. IV. cümlede toplumda gördüğü eksiklikleri eleştir- diğine değinilmiştir. E) V. cümlede mizahı, eserlerinin merkezine koyma- dığı dile getirilmiştir. 7.

4. Ünlü ve bir o kadar da usta yazarımız kendini oku- maya, yazmaya, mesleğine adamış bir kişi. İlerlemiş yaşına rağmen iyi ve güçlü bir hafızası olan, bilge bir kişi. Konuşması sırasında konuyla ilgili esprileriyle dinleyenleri güldüren, aynı zamanda kendisi de güler yüzlü, hoşsohbet ve alanında yetkin, usta bir kişidir. O geleceğin iyi yazarları için kendisinden yararlanılması gereken bir kaynaktır. Özgünlüğün en üst düzeyine gelmiş bir yazar olarak diğer yazarlara da öykünme amacı gütmeden yazılar yazmalarını önerir. Bu şekilde nitelenen bir yazar için aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? Başka yazarlara farklı olmalarını salık verdiği B) Her şekilde güldürmeyi sevdiğine C) Geçmişi kolayca anımsadığı D) Mesleğinde iyi bir yerde olduğu E) Kendini işine verdiğine Yediiklim Sana Yeter! F 345

rin ÇIKMIŞ SORU OSYM KOŞESI 6-9. soruları aşağıdaki bilgilere göre birbirinden bağımsız olarak cevaplayınız. Bir okulun A ve B şubelerinde öğrenim gören Nil, Orhan, Pelin, Reyhan ve Serhat adlı öğrencilerden Edison. Gutenberg ve Tesla adlı mucitlerin hayatları hakkında bilgi toplamaları istenmiştir. Öğrencilerin şubelerine ve seçtikleri mucitlere ilişkin kimi bilgiler şu şekildedir: . 1838 çözmek için kodu okutabilirsin. ● Her bir öğrenci, sadece bir mucit seçmiştir. A şubesinde toplam üç öğrenci bulunmaktadır. Edison ve Tesla'yı ikişer öğrenci seçmiştir. Reyhan'ın seçtiği mucit, Tesla'dır. Farklı şubelerdeki Nil ve Serhat'ın seçtiği mucitler aynıdır. • Orhan ve Pelin, aynı şubede öğrenim görmektedir ● Duşan özel D) I ve II 7. Buna göre; 1. Nit, II. Orhan, III. Pelin adlı öğrencilerden hangilerinin seçtiği mucit kesin olarak bilinmektedir? A) Yalnız I B) Yalnız II z Ill E) II ve III C) Yalnız

27. Samatya'daki evimin balkonundan denize ve sokaklara doğru bakarken neden istediğim aşkı bulamadığımı düşünüyorum. Yaşamadan koştursak da şehrin içinde, bazen benim de sevebileceğimi düşündüğüm biri çıkıyor karşıma. Ona baktıkça genişleyen bir zamanın ve sevginin içinde kaybolmayı da istiyorum çokça. Saçlarını ayrı, ellerini ayrı sevmek istiyorum. Dünya dışanda istediği gibi dönsün, ben sana bakarken her şeyi unuturum diyorum içimden. Olmuyor ama. Kimsenin vakti yokmuş gibi geliyor düşününce. Herkes çok meşgul. Başka işlerimiz var. Galerideki ekran görüntülerinde izlenmeyi bekleyen diziler ve okunmayı bekleyen kitaplar birikmiş, sanki onlar hakkında bir fikrimiz olmasa dünyayı kaçıracağız. Mubi ayrı küsüyor, Netflix ayrı. Akış hiç bitmiyor, işe giderken kafamızı kaldıramıyoruz sosyal medyadan. Bir insana dokunamadığında değil telefonu eline almadığında karıncalanıyor parmaklarımız. Ben, bu yeni yollarda en çok aşkı kaybediyorum. setmiy A) Yalnızlık B Topluma yabancılaşma C) Sevme-sevilme özlemi D) Yaşamdan hoşnutsuzluk E) cinde olduğu duruma hayıflanma ahsetmi 28. Bu parçada düşüncelerini okuduğumuz kişinin aşağıdaki duygu durumlarından hangisinin etkisinde olduğu söylenemez?

• Kömürün, ilk olarak milattan önceki yıllarda Çinliler tara- fından kullanıldığı bilinmektedir. Kömür işletmeciliğine ait ilk dokümanlar 12. yüzyıla aittir. Kömürün yoğun olarak kullanımı ise 18. yüzyılın ikinci yarısından sonrasına, Sa- nayi İnkılabı'na rastlar. . Gelişen sanayi ve endüstri, kömür kullanımını artırmış; kömürü önemli bir mineral hâline getirmiştir. Kömür, de- mir-çelik sanayisinin ham maddesi olarak ve buharlı mo- torlarda, buharın oluşumu için yakıt olarak kullanılmıştır. Bugün çıkarılan kömürün büyük bölümü ise elektrik üre- timinde kullanılmaktadır. Yukarıda verilen Il numaralı metinle ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenebilir? A) I. parçada ifade edilen konuyu örneklerle zenginleştire- rek kanıtlama çabası güdülmektedir. B) I. parçada anlatılan durumun sonuçları hakkında istatis- tiksel veriler sunulmaktadır. C) I. parçada dile getirilen olgunun koşulları nesnel bir yak- laşımla aktarılmaktadır. D) I. parçada belirtilen gelişmenin sadece sanayi toplumla- rında gerçekleştiği ifade edilmektedir. E) 1. parçada değinilen durumun artık kaçınılmaz bir hâl al- dığı gerekçeleri ile dile getirilmektedir.

renin has- zaya yılan ncak Dün- zmo- bir dan den rdu. ürlü ama -ma ğı- m- eri ri, K ens Yayınları d TÜRKÇE 23. İnsanlık uzun zamandır düşünebilen makineler yapma- ya çalışıyor. Yapay zekâ adını alan bu araştırma alanı, en az 1950'lerden beri varlığını sürdürmekte. Alanın öncüleri bu konuda son derece iyimser olsalar da prob- lemin beklenmedik ölçüde zor olduğu artık ortaya çık- mış bulunuyor. Bir bilgisayarın, satrancın büyük ustala- rından birini yenmesinin üzerinden neredeyse yirmi yıl rb geçti ama gerçek anlamda duyusal bilince sahip bir Clour makinenin geliştirilmesi için bir süre daha beklememiz gerekecek. Bize bakan, duygularımızı hisseden robot- lara ulaşmaktan epeyce uzak olmamız, beynin işleyişin- Adeki gizemin çok derinlerde yattığına ve bu gizemi çözmek için daha çok yol almamız gerektiğine işaret ediyor. pisteit Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? nimm A) Beynin işleyişini anlayamadığımız için yapay zekâ alanında yapılan çalışmalar anlamını yitirmiştir. B) Yapay zekâ alanının öncülerinin fazla iyimser yak- laşımları, alandaki sorunlara gerçekçi yaklaşımların önünü kesmiştir. Yapay zekâ alanında yaşanan gelişmelere rağmen duyusal bilince sahip robotların geliştirilmesi için Obeynin işleyişinin sırlarını çözmeye ihtiyacımız var. D) Teknolojik gelişmelerde gelinen noktanın, ihtiyaçla- rımızı karşılamada yetersiz olduğu anlaşılmıştır. E) Bilim insanları ne kadar uğraşsa da duyusal bilince sahip robotlar geliştiremeyeceklerini anlamıştır. 10010 povs mit helic

• Kömürün, ilk olarak milattan önceki yıllarda Çinliler tara- fından kullanıldığı bilinmektedir. Kömür işletmeciliğine ait ilk dokümanlar 12. yüzyıla aittir. Kömürün yoğun olarak kullanımı ise 18. yüzyılın ikinci yarısından sonrasına, Sa- nayi İnkılabı'na rastlar. . Gelişen sanayi ve endüstri, kömür kullanımını artırmış; kömürü önemli bir mineral hâline getirmiştir. Kömür, de- mir-çelik sanayisinin ham maddesi olarak ve buharlı mo- torlarda, buharın oluşumu için yakıt olarak kullanılmıştır. Bugün çıkarılan kömürün büyük bölümü ise elektrik üre- timinde kullanılmaktadır. Yukarıda verilen IL numaralı metinle ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenebilir? A) I. parçada ifade edilen konuyu örneklerle zenginleştire- rek kanıtlama çabası güdülmektedir. B) 1. parçada anlatılan durumun sonuçları hakkında istatis- tiksel veriler sunulmaktadır. C) I. parçada dile getirilen olgunun koşulları nesnel bir yak- laşımla aktarılmaktadır. D) I. parçada belirtilen gelişmenin sadece sanayi toplumla- rında gerçekleştiği ifade edilmektedir. E) I. parçada değinilen durumun artık kaçınılmaz bir hâl al- dığı gerekçeleri ile dile getirilmektedir. Insanların istedikleri noktava "vardıklarını" düsünmelerini an-

31. Fiziksel, manevi, sosyal, estetik, psikolojik denge ve den- gesizlik, adalet, ahenk ya da tam tersi uyumsuzluk kav- ramları bizim için vazgeçilmez kavramlardır. Hayata aldığımız ilk derslerden biri "dengemizi korumak". Once emekleyen, sonra sendeleyen bebekler, iki ayaklanı üze- rine basıp da dengelerine kavuştuğu andan itibaren ken- dilerine güvenmeye başlarlar. Hayatımızda herhangi bir sosyal, fiziksel ya da ruhsal dengesizlik yaşadığımızda mümkün olan en kısa zamanda acıdan kaçınmak ve alış- tığımız "dengeye dönmek" için çabalarız. Bu anlamda denge metaforu hayatımızın birincil metaforlarından biri- dir ve yaşamın her evresinde bir karşılığı vardır. Bu parçanın yazarının aşağıdakilerden hangisini ter- cih etmesi beklenir? A) Aksiyon ve macera dolu bir hayatı By Sakin ve sıradan bir yaşamı C) Sürpriz yapmayı seven arkadaşları D) Her gün yeniliklerle karşılaştığı bir iş hayatını E) Sürekli seyahat edebileceği bir mesleği

alan adayla areti bulunan ru cevap sayısının mle ilgili siniz. Bir Boru için sınavın Yaradan in insand anlamlandirabilmesine götürür lik insandan bu yana Mapa insanm yeryüzündeki sürecinin hemen her sahanda (yi aninda) bulunmuş, toplumların hakikat anlamryla kullanabilmesine, araya aracılık etmiştir hangisinin anlamı ayraç içinde verilenle Bu parçadaki numaralanmış sözcüklerden uyugmamaktadır? All C) III D) IV 2 Kitaplardagiden cümleleri şuradan buradan choleniyorum ama saklamak için değil, buraya ---- için çünkü onları saklayacak belleğim yok. Oysa gerçeği söylemek gerekirse cümleler, kaynaklarındaki verlerinden alınınca artık hiçbir şekilde bana ait olmuyor. Biz sanırım, geçmişin değil; şimdiki zamanın, pek az da geleceğin bilimini bilenlerdeniz. Ama daha kötüsü, öğrencilerin ve daha sonra onlardan küçüklerin bu bilimden ---- ve hiç doyurulmamaları; sadece gösteriş olsun diye, onun başkalarına aktarılması, hesap yapmaktan başka bir şeye yaramayan bir jeton hâlinde değersiz ve yararsız bir bozuk para gibi sadece elden ele dolaştırılmasıdır. OP00-SS.24TYT01 Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? A) hoşuma - taşımak-beslenmemeleri B) tuhafıma - getirmek - uzak kalmaları garibime- garibime - nakletmek - yararlanmaları D) ilgincime - yazmak - faydalanmaları E) kalbime aktarmak - kâr etmeleri 4. D) Ar B E) u 9 Za mi bu 9 3

Bilimin evrensel bir nitelik taşıdığı düşünülse de bilim insanlarının üslubu ve araştırma sonuçlarını sunma biçimleri, çalışmalarından daha fazla öne çıkar. Bu nedenle araştırma yapmaya ilk adımlarını atanlara önemli bilim insanlarının bu vasıfları, yol gösterici olarak sunulur. Söz gelimi Newton'ın hayatını anlatan bir metinde elma hikâyesi ön plana çıkar. Eğer bu hikâye olmasaydı Newton'ın Evrensel Kütle Çekim Yasası, sadece bilim insanlarının algılayışında kalabilirdi. Einstein da "Bilim, gündelik düşüncenin geliştirilip inceltilmesinden fazlası değildir." sözüyle bu durumu destekler. Bununla karmaşıklıktaki yalınlığı keşfetmek kadar keşfin yalınlıkla ifade edilmesini de vurgular. Kendisi de ünlü Genel Görelilik Kuramı'nı aktarırken karmaşık sayılar ve hesaplamaların yanına bir ömek iliştirir: Zaman görelidir çünkü eliniz kaynar suda iken bir dakika, bir saat gibi gelir; sevdiklerinizle geçirdiğiniz bir saat ise bir dakika. 39. Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) Bilimsel çalışma yapmaya yeni başlayanlara verilen öneriye 2 Bilim insanlarının çalışmalarına yansıyan özelliklerine Bilim insanlarının başarılı ürünler ortaya koyduğu disiplinlere D) Bilimsel araştırma sonuçlarının ifade edilme biçimine E) Bilimsel araştırmaların günlük yaşamla ilişkilendirildiğine ✓