Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

ne- na- nit en e i Türkçe Deneme - 9 30. Öncelikle renkli kartpostal ile yine o dönemde iletişim ara- ci olarak kullanılan ve bizim posta kartı veya antiye olarak adlandırdığımız kartları birbirinden ayırmak gerekir. Antiye, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1877 yılında görülmeye başlan- di ve çok uzun seneler kullanıldı. Renkli kartpostalların ise 1895 yılında kullanılmaya başlandığını görüyoruz. Osmanlı Dönemi resimli kartpostalları dediğimiz zaman aklımıza en önce gelen editörlerden biri Max Fruchtermann'dir. Bu dö- nemde bir iki editör daha görülse de bu sektörün öncüsü olarak Max Fruchtermann'ı kabul etmekteyiz. Bunu elimiz- deki ilk örneklere bakarak anlıyoruz. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık ola- rak söylenmiş olabilir? t A) Osmanlıda bilinen ilk kartpostal kim tarafından, ne za- man basıldı? B) Osmanlıda kartpostal kültürü nasıl gelişti? C) Osmanlıda antiye ve kartpostal ayrımı yapılır mıydı? D) Max Fruchtermann'ın Osmanlı için önemi nedir? E) Renkli kartpostalların kullanımı ilk kez kim tarafından, nerede gerçekleşmişti?

11. Şinasi, üç birlik kuralına uyan, tek perdelik bir trajedi olan Şair Evlenmesi adlı eserinde Batı tiyatrosu tekniği ile geleneksel halk tiyatrosu ögelerini kaynaştırmıştır. Bu eserinde görücü usulü ile evlenme konusunu ele alırken kişileri kendi şiveleriyle konuşturmuştur. Bu parçadaki bilgi yanlışı aşağıdakilerin hangisinde belirtilmiştir? A) Şair Evlenmesi adlı eseri Şinasi değil, Şemsettin Sami yazmıştır. B) Şinasi'nin görücü usulü ile evlenme konusunu ele aldığı eserinin adı Şair Evlenmesi değil, Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'tır. C) Üç birlik kuralına uyularak yazılan Şair Evlenmesi adlı eser, tek perdelik bir trajedi değil, bir töre, komedisidir. D) Şair Evlenmesi adlı eserde yazar, görücü usulü ile evlilik değil, cariyelik sistemi üzerinden esaret konusunu ele almaktadır. E) Şair Evlenmesi, geleneksel halk tiyatrosu ögelerini içermeden tamamen Batı tiyatrosu tekniği ile yazılmıştır.

● PARAGRAF DENEMELERİ Sözün kaydedilmesi plaklarla daha da pratik bir hale ge- tirildi. Plakların gramofon adı verilen cihazlarla tekrar ça- linabilmesinin yarattığı en büyük değişim müzikte oldu. O zamana kadar sadece icra sırasında dinlenebilen müzik artık plaklar sayesinde istenen yerde ve zamanda dinle- nebiliyordu. Bu da müziği evrensel bir hâle getirip dev bir müzik endüstrisi oluşturdu. Pikaplar için gramafonun daha kullanışlı ve modern ver- siyonu diyebiliriz. İlerleyen teknoloji sayesinde, motor tor- kunun tablaya bir kayış vasıtasıyla aktarılabilmesi ve pille çalışabilme gibi ozelliklerle pikap kullanımı kolaylaşmıştır. Hafif ve küçük tasarımlara sahip pikaplar sayesinde de müziğin evlere taşınması sağlanmıştır. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göster- mektedirler. B) Iki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgula- maktadırlar. C) Aynı olguyu farklı yönleriyle değerlendirip ele almaktadırlar. D) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı örnekler sun- maktadırlar. E) Farklı üsluplar kullansalar da konuyu benzer nedenlerle açıklamaktadırlar. Her gün gazete ve televizyonlardan olayları izleyen halkın tep- kisiyle sanatçı ruhu taşıyan ve bu misyonu kendine yükleyenin tepkisi aynıysa öncelikle üzerinde ona yabancı duran sanatçı hırkasından bir an evvel kurtulması gerekir. Kimliğindeki sa- natçı mührünü bir kenara bırakıp sıradan bir kimliğe geçmesi, yaşamını öyle sürdürmesi daha doğru olur. Yok, olmaz diyorsa sanatçı duyarlılığını ve o duruşu nereye koymalı? Yazmayı, cizmevi, senaryolaştırmayı, oynamayı belli donanımlar üzerine

20. İslam'da fikhi mezhepler olduğu gibi itikadi mezhepler de vardır. Bu mezheplerden biri Hz. Ali'yi insanların en fazi- Cletlisi kabul edip, onun Kur'an ve hadisle peygamberden sonraki imam olarak tayin edildiğini ve imametin ondan sonra da onun soyundan devam edeceğini kabul etmek- tedir. Bu parçada söz edilen mezhep aşağıdakilerden han- gisidir? X A) Maturidilik BY Eşarilik C) Şia (Şiilik) D) Malikilik X E) Hanbelîlik

Sinema tarihi birçok ünlü romanın sinemaya uyarlanmış filmleriyle doludur. Kimimiz oku- duğu romanı sinema filmi olarak görmek için izler filmi, kimimiz de izlediği filmin romanını alıp okur. Sonra da izleyici ve okur olarak si- nemanın ve edebiyatın birbirinden farklı sa- nat dalları olduğunu göz ardı ederek başlanız karşılaştırmalar yapmaya. Ya sinemada bul duğumuzu romanda bulamayız ya da roman da bulduğumuzu sinemada. Roman kahra- manıyla filmin başrol oyuncusunun uyuşma- dığından, olaylanın filmdeki akışıyla roman- daki akışının birbirini tutmadığından şikayet eder dururuz.. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıda- kilerden hangisidir? A) Biri diğerini kaynak alsa da her sanat dali kendi disiplini içinde değerlendirilmelidir. B) Sinema ve edebiyat ayn sanat dalları ol salar da birbirinden faydalanarak sanat dünyasında yer alabilirler. Sinema izleyicisi ve edebiyat okuru sana- ta ilişkin farklı değerlendirmeler yapar. D) Her sanat ürünü tüketicisi tarafından olumlu ya da olumsuz yönleriyle değer- lendirilir. E) Edebiyata sırtını dayamayan bir sinema- nın tarihinden söz etmek neredeyse ola- naksızdır.

(1) Günlükler, insanın en samimi arkadaşları olup kişinin gecenin bir vaktinde duygularını, düşüncelerini olduğu gibi aktardığı dert ortağıdır. (II) Kendinizle kâğıt arasında hiçbir Maltengel kalmamıştır artık. (III) Bütün maskelerinizi çıkartıp bir kenara koymuşsunuzdur. (IV) insanlar yoktur artık, yalnızca içtenliğiniz ve en samimi arkadaşlarınız vardır. (V) Günlük yazmak, gerçek kimliğinizin tespiti için en güvenilir kaynak- tır çünkü orada "gerçek siz" varsınız. 6. Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine verilmiş bir cevap olabilir? A) Kişinin kendini tanımasında günlük yazmanın etkisi nedir? BY Günlüklerin diğer yazı türleriyle benzer yönleri var mıdır? CY Günlük yazarı yazılarında nasıl bir üslubu tercih etme- lidir? A D) Günlükler, tarihsel kaynaklardan sayılabilir mi? E) Kişiler, günlük yazarken sadece kendilerini mi anlatır- lar?

4. Sanat, bakanın gözündedir. Ben bir bilim insanı- yım ancak çalışırken duygulardan uzak durmuyo- rum ve estetik olanı da yakalamaya çalışıyorum. İnsanlar, korkunç ve itici olanı aklında tutmak is- temez. Dolayısıyla yaptıklarımın öğretici bir tara- fi olacaksa güzel ve estetik olmalılar ki insanların aklında kalabilsinler. Sergimin, bu anlamda sana- ta yaklaştığı söylenebilir. Burada güzelliği ve sana- tı karıştırmamak gerekiyor. Eşim, çok güzel bir ka- din ama onun bir sanat eseri olduğunu söylemek başka bir şey. Bu parçada yazarın vurgulamak istediği aşağı- dakilerden hangisidir? A) Kendine özgü nitelikleri olan sanatsallık, bilim- sel etkinliklerde kullanıldığında öğrenme süre- ci güçlenir. B) İnsanlar, yaşamda karşılaştıkları güzel durumla- ri belleklerine kaydedip kötü durumları unutur. C) Sanattaki güzellik kavramıyla doğadaki güzel- lik kavramı aynı özellikleri taşımaz. D) Sanatsal estetik, sanat eserini yaratan veya iz- leyen kişinin zihinsel niteliklerinden beslenir. E) Bilim insanları, mesleklerinin yarattığı bir duy- gusuzluğun ardına gizlenmiştir. 35

(1) Bahar, yalnızca bir mevsimin değil; tazeliğin, coşkunun, dirilişin, neşenin de adıdır. (II) Uzun bir kışın ardından âdeta sihirli bir değnekle dokunulmuş gibi canlanıyor doğa, yeşil tüm parlaklığıyla toprağı sarıyor, sular daha coşkulu çağlıyor, kış boyunca ağzını bıçak açmamış kuşlar en güzel notaları cıvıldamaya başlıyor. (III) Doğa, ona yeniden can veren mevsime binbir renkl çiçekleriyle merhaba diyor sanki. (IV) Bahar, insanların kalplerine de doğuyor. (V) İnsan, baharın sihirli değneğiyle yenileniyor, hafifliyor, umutlanıyor. ev tiga aspe 37. Bu parçada aşağıdakilerden hangisine ulubio değinilmemiştir? A) Baharın çeşitli duyguları da temsil ettiğine B) Baharla birlikte doğada bir hareketlenme yaşandığına Baharın insanlar arasındaki ilişkileri onardığına D) Baharın insanların iç dünyasını da etkilediğine E Baharla birlikte tüm doğada olumlu bir havanın esmeye başladığına ua

ince- ada- aları ve ne olarak kullanıldığını belirlemek 49. (1) Değişik yollarla ortaya çıkarılarak onarılan eserlerin ne amaçla yapıldığını (III) Yorumlamada buluntu, ait olduğu çevrede, bir bütün doğal etkenlerini bir araya getirerek yorumlamak gerekir. çok önemlidir. (II) Onu oluşturan düşüncenin toplumsal ve içinde ele alınmalı ve parçanın tanımı da gözden uzak tutul- mamalıdır. (IV) Yorumlamada ilk hak, eser üzerinde çalışan arkeoloğa aittir. (V) Kazıdan çıkarma ve aslına uygun biçim- de onarma kadar, doğru yorumlayabilmek de çok önemlidir. (VI) Yoksa yıllarca bilinen ama yanlış yorumlanmış bir savaş aleti bir anda bir süs eşyası olabilir. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi parça- da anlatılanları somutlamaktadır? A) II B) III C) IV D) V E) VI 52.

6 8. Romanı bir mühendis gibi kuran, ettiği her sözün arka- sında düşünsel bir bakış, anlamsal yoğunluk ve derinlik olan Orhan Pamuk, edebiyat ortamımızın ezberini bozan bir yazardır. Onun yazdıklarını düz bir okurun düzeyine in- dirgeyerek "anlaşılmıyor" demek ne büyük gaf! Bu parçada geçen "edebiyat ortamımızın ezberini boz- mak" sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden han- gisidir? A) Romanda kullandığı dile özen göstermek B) Üslubuyla geleneği tamamen reddetmek C) Eserlerinde halkın çıkarlarını gözetmek (D) Edebiyat dünyamızda alışılagelmişin dışına çıkmak E) Kendi gibi düşünmeyenlerle devamlı sürtüşmek

31. Sürmene adı akla üç şeyi getirir: Kastel Konağı, bıçakları ve Karadeniz'in en renklilerinden olan Salıpazarı. Trabzon- Rize karayolunun kırkıncı kilometresindeki Sürmene'den itibaren çay da yaşamın tam içindedir. Yörenin giysisi kır- mızı keşanları içindeki kadınlar, köylerinden getirdikleri seb- ze, meyve, ekmek, peynir gibi ürünleri, 1967'den beri aynı yerde, Çarşı Mahallesi'nde kurulan pazarda satar. Kadın- ların hepsi aynı yerde toplanır. Kadınlar bahçelerinde ye- tiştirdikleri mısır, fasulye, kabak, patlıcan, armut, incir, ka- ralahana, asma yaprağının yanı sıra sütten yapılan minzi, çökelek, tereyağı, telli peynir gibi ürünleri burada görücü- ye çıkarırlar. Sıcacık ve enfes, "kuvvet verir, kilo vermez" mi- sır ekmeği karşı konulur gibi değil. Yağ tenekelerinin içine, pişerken yapışmasın diye kestane yaprakları döşenir. Bu parçada Sürmene ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Adı anılınca akla nelerin geldiğine B) Semt pazarlarında nelerin satıldığına C) Kadınların geleneksel kıyafetler giydiğine D) Yöreye özgü süt ürünlerinin pazarda satışa sunulduğuna E) Karadeniz'in kaliteli çaylarından birinin burada yetişti- O ğine

34. Erguvan ağacının Batı dillerindeki karşılığı “Yahuda'nın Ağacı". Efsaneye göre, Hz. İsa'nın 12 havarisinden birisi olan Yahuda, ona ihanet eder ve yerini Romalılara söyle- yerek yakalanıp çarmıha gerilmesine neden olur. Ancak bu yaptığına bin pişman olup vicdan azabıyla kendini bir er- guvan ağacına asar. Efsaneye göre de ağacın daha önce beyaz olan çiçekleri, utançtan kızarıp erguvan rengini alır. Türkçede kullandığımız "erguvan" aslında Farsçada rengi tanımlayan sifat olan erguvan ya da erguvaniden geliyor yani mor-pembe rengi... Erguvan, aynı zamanda Bizans İmparatorluğu'nun resmî rengi olarak kabul edilmiştir. İna- nişa göre erguvan çiçeklerinin açtığı mayıs ayında, Bizans kurulmuştur. İmparatorlar, sarayın erguvan renkli odasın- da dünyaya gelir, erguvan renkli giysiler giyerlerdi. Ergu- van rengi boya, doğal yollarla üretilen en zor renk olduğu için, bir zenginlik ve güç belirtisiydi; imparator dışında hiç kimse mor pelerin takamazdı. Bu parçada erguvanla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisinden söz edilmemiştir? A) Bizans için öneminden BY Yabancı dillerdeki karşılığından C Ciçeğinin renginin canlı olduğundan Ağacının hangi ayda çiçek açtığından EX Çiçeğinin renginin nasıl ortaya çıktığından

aşayan topluluklar vaşayan Tsimane ve Mose- enme alışkanlığı üzerine bir şehirden uzakta yaşayan, hayatına uyum sağlayan inlük aldıklan kalori miktan üksek. Ayrıca daha hare- er. Mosetenler herhangi ceklerini marketten hazır Cilik, toplayıcılık, çiftçilik, alışarak besinlerini elde çalışmalar Tsimaneler an, hipertansiyon, obe- arının daha az görüldü- ise değişen beslenme aşam tarzlarına bağl şeker hastalıklarına ünülüyor. rmanın amacı aşa- lığına etkisini ölç- lığımızı nasıl etki- TÜRKÇE arını hesaplamak <tarlarının hangi etmek Yazıt Yayınları Temel Yeterlilik Testi 29. Yurdumuzun su kaynakları, bölgede önemli bir potan- siyel olarak görülmesine rağmen, su zengini sayılabi lecek bir nitelik taşımamaktadır. Akarsular, barajlar ve göllerimiz; evsel ve endüstriyel atık sularıyla kir lenmekte, buralardan tarımsal amaçla sulamalar sonucunda insanlarımıza ve çevre sağlığına önemli zararlar verilmekte, topraklarda telafi edilemeyecek bozulmalar görülmekte, su havzaları kirlenmekte, su kaynakları kurumaktadır. Birçok ülkede tarım toprak- larını ve su havzalarını korumayı amaçlayan tedbirle- rin çok önceden alınmaya başlamasına karşılık bugün hala ülkemizde, tarım arazilerinin büyük bir savurgan- lıkla kullanıldığı görülmektedir. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Doğal su kaynaklarındaki kirlenmenin alternatif kaynak arayışlarını hızlandırdığına B) Türkiye'nin gerekli önlemler alınmadığı takdirde yakın gelecekte su sorunları yaşamaya aday bir ülke olduğuna C) Insanların, tatlı suyun dünyada insanlığın yararına sunulmuş sonsuz bir doğal kaynak olduğunu dü- şündüklerine Osu Su kaynaklarının, her geçen gün büyük kirlenme tehlikesine maruz kaldığına E) Su sorununun tarım arazilerini olumsuz yönde et- kilediğine 30. Atatürk ketinin oluştur olduğu halkın lum h budur Bu pa labili A) At er g BU la C) L D) E E) 31. "T de

TYT/Türkçe ama 5. (1) Kitlelere ulaşabilmek için tarih boyunca çeşitli araçlar kullanılmıştır. (II) Bunlardan biri olan matbaa, 16. yüzyılda Avrupa'da yaygınlaşarak yazarların geniş okuyucu kitlelerine ulaşmasını sağladı. (III) Böylece fikirler kendilerine çok daha kolay taraftar bulur hâle geldi. (IV) Bununla birlikte kitapların daha az maliyetle basılması, kitap fiyatlarını da düşürdü. (V) Doğal olarak insanlar her türden görüş ve bilginin kaynağı olan kitaplara daha rahat erişim imkanı buldu. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili ola- rak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Ade, kitle iletişiminin ortaya çıkma gerekçesinden söz edilmiştir. Bl.de, insanlarla etkileşime geçme yollarından biri açıklanmıştır. C) IIl.de, matbaayla düşünce ve görüşlerin daha ko- lay yaygınlaşmaya başladığı söylenmiştir. IV.de, kitapların zamanla ucuzlamaya başladığın- dan bahsedilmiştir. V.de, kitapların kapsamında yer alabilecek unsur- lar sezdirilmiştir. 7. X > Ankara Yayıncılık

Oksijen Yayınları 40. Bilimsel araştırmalar tam tahıl tüketiminin sağlıklı bir kiloya ve bu kiloyu ---- katkıda bulunduğuna dair kanıtlar or- taya koyuyor. ➖➖➖➖ Bu cümlede boş bırakılan yerlere ağıdakilerin hangisin- de verilenler getirilmelidir? A) ulaşmaya - geçmeye B) kavuşmaya - korumaya e) varmaya - dengelemeye DY erişmeye- elde etmeye odaklanmaya - sabitlemeye

N D E P A R A G R A F 10. Bir yazarın yazma aşkı, bir ağacın serüveninden farklı değildir. Yazar adayı, yazarlık tutkusuyla "top- rakaltı" çimlenme sürecini başarıyla atlattıktan sonra gün yüzüne çıkarır ürününü. "Toprakaltı" dö- nemi geçirmiş bir yapıtın, okur karşısındaki duruşu daha olgundur. Bu açıdan bakarsak, yazarlık ağa- cini olgun meyveleriyle geleceğe taşımak isteyen her yazarın, bu dönemleri geçirmesi gerekir. Bu parçanın bütününde yazar, aşağıdakilerden hangisinden söz etmektedir? A) Kalıcılık yakalamanın hazırlık süreci gerektirdiği B) Başarılı eserlerin yetkin yazarlar tarafından ya- zıldığı C) İyi bir eserin gelenekten bahsetmesi gerektiği D) İyi bir yapıtın muhakkak başarıya ulaşacağını Her sanatçının birtakım evreleri tamamlaması gerektiği