Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

27. Yazarın, Şair ve Gecekuşu romanını yazarken göze aldı- ğı risk şuydu: Romanında, yaşamış "tarihî" karakterleri, yaşanmış dönemleri ve gerçek mekânları kurgulaması. Bu da tutumunu belirledi. Dolayısıyla edebî bir gerçek- lik düzlemi inşa ederken "tarihî gerçeklik” ile çelişme- yecek, beri yandan da "romanın gerçeklik duygusu"nu zedelemeyecek bir metin ortaya koyabilecek mesaiyi göze alması gerekiyordu. İşte Şair ve Gecekuşu, bütün bu dengeleri gözetirken kendi edebî özerkliğini de koru- mayı başaran bir roman olarak karşımıza çıkıyor. Birçok tarihî roman yazarının "kurgu" ile "tarihî gerçeklik" ara- sında kuramadığı bir dengeyi yakalıyor yazar. Sonuçta o dönemle hiç ilgilenmeyen bir okurun da "roman" lezzeti ile okuyabileceği, didaktizme kurban edilmemiş bir eser olarak doğuyor Şair ve Gecekuşu. Bu parçada sözü edilen yazarın eserine yönelik tutu- munun, okurlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangi- sini gerçekleştirmeye yönelik olduğu söylenebilir? A) Tarihsel gerçeklerle ve ispatlarıyla yüz yüze gelmele- rini sağlamak B) Öğreticilik kaygısı gözetmeksizin edebî haz yaşama- larını sağlamak C) Anlatılanların doğruluğunu farklı bakış açılarıyla gör- melerini sağlamak D) Sanatın yalnız gerçeklikten beslenirse etki gücü bula- cağını sezmelerini sağlamak E) Tarihte kabul görmüş genel kanılara aykırı düşünce- lerin olabileceğinin bilincine varmalarını sağlamak

28. Şiir yazmak da karikatür çizmek de düşünceleri kâğıda işlemektir. En ekonomik söylemi yakalama yarışında, şiiri yazan da karikatürü çizen de aynı çizgide hareket eder. Kâğıda işleyeceklerini fazlalıklardan arındırdıkça hem sa- natlarının hem de sanatçı kimliklerinin ağırlığı artar. Yani şiir yazmak da karikatür çizmek de birtakım vazgeçişlerin sonucunda ipi göğüslemektir. Bu parça, aşağıdakilerden hangisine örnek niteliği taşımaktadır? A) Bir olayla ilgili karşıt görüşleri belirtmeye B) Bir olguyla ilgili gözlem sonuçlarını sıralamaya C) Günümüzde etkisi azalan teknikleri tanıtmaya D) İki eylem arasındaki benzerlikleri ortaya koymaya E) Farklı olayların neden olduğu ortak sonuçları açıkla- maya

B 5. 1. Tektonik göller, yerkabuğunun çökmesi veya kırılması ile oluşan çukurlara su dolmasıyla oluşur. II. Dünya'nın en büyük kırık hattı olan Doğu Afrika'da çok sayı- da tektonik göl oluşmuştur. 14 Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? Yerkabuğunun çökmesi veya kırılması ile oluşan tektonik göllerden Dünya'nın en büyük kırık hattı olan Afrika'da çok sayıda bulunur. Doğu Afrika Dünya'nın en büyük kırık hattıdır ve burada yer- kabuğununun çökmesi veya kırılması ile oluşan çukurlara su dolmasıyla meydana gelen birçok tektonik göl vardır. Dünya'nın en büyük kırık hattı Afrika'dadır ve burada yerka- buğunun çökmesi ve kırılması ile oluşan çukurların dolmasıy- la oluşan pek çok tektonik göl bulunur. 7. I. Tektonik gölleri Dünya'da en çok bulunduğu yer en büyük kırık hat olan Doğu Afrika'dır ve bu göller yerkabuğunun çök- mesi veya kırılması ile oluşan boşluklara su dolmasıyla mey- dana gelir. E) Tektonik göller, yerkabuğunun çökmesi veya kırılması ile oluşan çukurlara su dolunca oluşur ve bunlar Dünya'nın en büyük kırık hattı olduğu için en çok Doğu Afrika'da bulunur. 11.

6. (1) Dünya'nın geleceği çok parlak görünüyor, belki de haddinden fazla parlak. (II) Güneş yavaş yavaş genişliyor ve parlaklaşıyor. (III) Önümüzdeki birkaç milyar yıl içinde Güneş Dünya'yı kavurarak sıcak, kahverengi ve yaşanmaz bir yer hâline getirecek. (IV) Günümüzden yaklaşık 7,6 milyar yıl sonra Güneş bir kırmızı dev olarak en büyük durumuna ulaşacak. (V) Son aşamada da Güneş içine çökerek bir beyaz cüceye dönüşecek. (VI) Bilim insanlarının hepsi, Güneş'in geleceğine ilişkin aynı düşünceyi paylaşıyor. Bu parçada numaralanmış cümlelerin II. cümleyle ilişkisiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? + A) 1. cümledeki duruma gerekçelendirmiştir. B) III. cümlede, örnekler verilerek pekiştirilmiştir. IV. cümlede, ulaşacağı son nokta dile getirilmiştir. D) V. cümlede, karşıt bir durumundan söz edilmiştir. E) VI. cümlede, uzmanların fikir birliği belirtilmiştir.

t 3 21. Kahramanlarına hâkim olan bir yazar değilim ge- nellikle, onlara zaman zaman hâkim oluyorum ama asla onları esir almıyorum. Bu nedenle romanlarım- dan birçoğu herhangi bir kahramanın kendi kendini büyütmesi sonucu yön değiştirmiş, bambaşka bir yapıya ulaşmıştır. Kahramanlarımın kulu kölesi ol- mam, çoğu zaman onları özgür bırakırım. Başka türlüsü olmaz zaten, roman sanatı aklın menzilinde yapılan bir şey değildir. Aklın menzilinde masa ya- pılır ancak, makine yapılır, ayakkabı yapılır. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerin hangisi- ne ulaşılabilir? Yazar, romanlarının kahramanlarını her zaman özgür kılmıştır. B) Aklın çevresinde yaratılan sanat eseri, kahra- manının esiri olamaz. Yazar, hiçbir zaman eserlerinin kahramanları- na hâkim olmamıştır. D Yazarın diğer yazarlardan ayrılan en önemli yanı, kahramanlarının nitelikleridir. Yazar, yarattığı kahramanlarına yönelik yön- lendirici bir tavır takınmamıştır.

37-38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Anadolu mutfağının merkezine hangi şehri koymak gerekir diye sorulsa "Konya." demek mümkündür. Dünyada bilinen ilk yerleşim, ilk şehirleşme ve ilk hayvan evcilleştirmenin görüldüğü Çatalhöyük'ten bu yana çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Konya'nın mutfağında da bu tarihî mira- sın izleri görülür. Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti olan Konya'da Mevlana'nın aşçıbaşı Ateşbaz-ı Veli'nin türbesinin bulunması kentin ayrı bir özelliğidir. O yüzden Konya'da mutfak, Selçuklu sarayında gelişmiş ve Mevlevi usul ve geleneğiyle yoğrulmuştur denebilir. Konya mutfağı, sadece yemekleriyle değil mutfak kültürü, sofra düzeni, mutfak araçları, mutfak mimarisi ve servis düzenleriyle Anadolu'nun yeme içme kültürünü bünyesinde toplamıştır. Anadolu'nun damak zevkini bütünüyle yansıtır. Kadınların konuklarına başka kadınların ikram ettiğinden daha lezzet- lisini ikram etmek iddiası ise Konya mutfağını çok zengin- leştirmiştir. 37. Bu parçada işlenen konuya göre aşağıdakilerden han- gisi parçanın başlığı olabilir? A) Konya'nın Tarihsel Zenginliklerinin Kaynakları B) Konya'nın Türk Mutfağına Katkıları C) Konya Kadınlarının Mutfak Kültüründeki Yeri D) Anadolu Mutfağının Başkenti Konya E) Mevleviliğin Konya Mutfağına Katkısı A) Konyalı kadınların rekabetçi tutumlarının Konya mutfa- ğına önemli katkıları olmuştur. B) Konya'nın kadim tarihi, mutfağının zenginleşmesini sağlayan bir unsurdur. 38. Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarıla- 4 maz? C) Konya'da halkın ayrı, yönetici sınıfın ayrı bir mutfak kültürü olmuştur. D) Konya mutfağının ilgili birçok alanında belli bir üslup söz konusudur. G E) Konya, belli bir coğrafyanın mutfak kültürünü bünyesin- de birleştirmiş bir şehirdir. R 39

Teknik açıdan belli bir olgunluğa erişmiş ilk öyküler, tü- rün edebiyatçılar arasında tanınmasından çok kısa bir sü- re sonra yayımlanır. Çağına tanıklık eden bu ilk öyküler- de, bir yandan değişim hamlesi içindeki toplumun yeni ile eski arasındaki sıkışmışlığı ve ferdin iç sorunları, bir yan- dan da imparatorluğun çözülme sürecindeki buhranları ve Milli Mücadele öncesi sorunları ele alınmaktadır. Mo- dern Türk öykücülüğünün ilk önemli çıkışı ise dile ait so- runların çözüm arayışıyla başlayan Ömer Seyfettin ve aynı yıllarda Memleket Hikâyeleri'ni yayımlayan Refik Halit Ka- ray tarafından gerçekleştirilir. Bu yazarlar, kavrama yeni bir boyut kazandırarak süssüz ve akıcı bir Türkçeyle hal- kın gündelik hayatını anlatan öyküler yazmaya başlarlar. Bu parçada Türk edebiyatında öykü türünün gelişimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Başlangıç öykülerinin çağa tanıklık ettiğine B) Modern Türk öykücülüğünün kurucu şahsiyetlerine İlk modern öykülerdeki dil özelliklerine D) İlk modern öykülerdeki gerçekçi bakış açısına E) Başlangıç öykülerinde toplum sorunlarına çözüm ara- yışına

amda bir beyzbol/ a m, 2m, 3m küt eklikten şekildeki de fırlatıyor. yatay =/m vr er -, L, M de- ıdakilerden elektrik K ayıplarla 20 V ye ZAFER YAYINLARI 3. Bir öğrenci K, L ve M kati cisimlerini düşey kesiti verilen kapta homojen bir sıvı içinde şekildeki gibi astığında veri- len konumda dengelendiklerini görüyor. K yatay.. ip Katı çubuk D) Well tip wwww m SIVI MS K X ip M Buna göre öğrencinin, 1. Cisimlerin özkütleleri birbirine eşittir. II. İpi X noktasından kesersem M dibe çöker, L olduğu yerde kalır, K sıvı yüzeyine çıkar. yatay III. K, L ve M ye verilen konumlarında etkiyen net tork sıfırdır. yargılarından hangileri doğrudur? (Sıcaklık sabit) A), II ve III B) II ve T=mg C) ve E) Yalmz I cl3

36. Bu parçada geçen altı çizili cümle ile anlatılmak iste- nen aşağıdakilerden hangisidir? A) Eserdeki karakterlerden biri, yazarın kişiliğinden izler taşısa da o yazardan farklı biridir. B) Okurların yazar ile karakteri özdeşleştirmesi, yazarın başarısını ortaya koyar. C) Ancak deneyimli okurlar, eserdeki karakterin yazar- dan farklı biri olduğunun ayrımındadır. D) Bir eserdeki kahraman ile yazarın aynı olmadığı, ese- rin ilk okunuşunda anlaşılmaz. E) Okurlar, kimi eserlerde nerede yazarın konuştuğunu, nerede karakterin söz aldığını birbirine karıştırır.

24. 19. yüzyılda Avrupa ile siyasi, sosyal ve ekonomik ilişkilerin artması, Osmanlılan, hukuk mevzuatını Avrupalıların da rahat- abilebileceği bir hâle getirmeye sevk etti. Bu, aynı zaman- da hâkimlerin de işini kolaylaştıracaktı. Tanzimat bürokratlan kabulüne girişince zamanın ileri gelen devlet ricalinden hu- bu işi kolayca halletmek adına Fransız Medeni Kanunu'nun kurarak şeri hukukun hükümlerini Avrupai bir tarzda kanun- kukçu Ahmet Cevdet Paşa, zamanın ulemasından bir heyet laştırmaya muvaffak oldu. 1851 maddeden oluşan Mecel- dedir. Geri kalan maddeler borçlar hukuku, eşya hukuku ve le'nin ilk 100 maddesi hukukun genel prensipleri mahiyetin- muhakeme usulüne dairdir. Üslubu basit, ifadesi açıktır. Bu sebeple çok beğenilmiştir. Bu parçadan "Mecelle" ile ilgili olarak 1. Hem uluslararası hem de iç kaynaklı nedenlerle hazır- lanmasına ihtiyaç duyulduğu A) Yalnız I TYT Paragraf Denemesi-1 II. Dinî kuralların terk edilerek Batı hukukunun benimsen- mesi yolunda bir milat kabul edildiği II. Takdir edilen bir çalışma olmasında, kolay anlaşılırlığı- nın etkisi olduğu yargılarından hangilerine ulaşılamaz? D) Yalnız B) Yalnız II Ell veitt 26.-27. se Bir dönem yaln Angkor Vatine li dil konuşan çökünce kad ca sadece c larla sanılm ri Mouhot t sonra bug basamakl C) I ve Il rinin bu k yor bana da. Kab yolu, ge pik orm düğür "Buld lecek En Yayınları liği il Yun

33. Türk destanlarında adı geçen bazı hayvanlar, Türk mitolojisin- de de yer almaktadır. Mitlerde bahsedilen bu hayvanlar; bazen tanrılara kurban edilir, bazen yol gösterici olur, bazen dayanık- lılık, güç ve kuvveti temsil eder. Kurt, at, aslan, balık, boğa, ayı vs. mitolojide en çok kullanılan hayvanlar arasındadır. Çoğu Türk toplumunda önemli bir yere sahip olan kurt, mitlerde ve destanlarda adı en çok geçen hayvandır. Göktürklerin Bozkurt Destanı'nda ve Uygurların Türeyiş Destanı'nda kurt hem neslin devamı hem de koruyucu göreviyle karşımıza çıkmaktadır. At; sahibinin yakın arkadaşı, zafer ortağı, en değerli varlığı sayıl- mıştır. Savaştaki faydaları dolayısıyla kuvvet ve kudret timsali de olmuş ve Türklerle ilgili birçok efsane, destan ve hikâyede yerini almıştır. Bu parçada aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A) Türk destanlarında ve mitlerinde ortak kullanılan bazı hay- vanlara B) Mitlerdeki bazı hayvanların hangi kavramları ifade ettiğine C) Hayvanlara anlam yüklemenin Türk destanlarına özgü ol- duğuna D) Kurt motifinin kullanıldığı destanların neler olduğuna E) Eserlerde at motifinin kullanılmasının gerekçelerine

i 28. Sait Faik Abasıyanık ve Oktay Akbal bir kahveye giriyor. O zamanki kahvelerde dünya güzeli, pehlivan Koca Yusuf diye taş baskılı resimler asılıdır. İçeri giriyorlar. Sait Faik "Oktay, şöyle bir bak bakalım, bu kahveyi anlatmak istersen nereden başlarsın öyküye?” diye soruyor. Akbal şöyle etrafına bakıyor, resimleri görünce "Bu resimleri anlatarak başlarım." diyor. Sait Faik de "Şuradaki köşede bir masa var. Tek bir adam oturuyor. Bak çayını da yarılamış, oturup düşünüyor. İşte öykü o.” diyor. Öykünün çekirdeği orada ama o çekirdek, Akbal'a göre o re- simler; Sait Faik'e göre ise o insan. Bu parçada yazarların öykü malzemesi seçimini etkileyen durumun aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir? A) Öykü yazma anlayışlarının farklı olması B) Sanatlı ifadelerden kaçınma eğilimleri C) Eserlerini piyasa kaygısı ile oluşturmaları D) Değişen dünyaya ayak uydurma çabaları E) Etkilendikleri yazarların izlerini sürdürme istekleri

TYT/Türkçe 20. Her yeni, güzel ve mutlaka kabul edilebilir değildir, es- kinin yani gelenekten güç ve ilham alanın bir çırpıda horlanıp dışlanması, üzerine bütünüyle bir perde çekil- mesi de doğru bir yaklaşım tarzı olamaz. Hele şiir, kül- tür, sanat ve edebiyat söz konusu olunca bu büsbütün tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Zira bunlarda geleneğe dayanmak esastır. Zamanın ilerlemesi ve devirlerin değişmesi bunların özünde, asıl ve temel dokularında herhangi bir değişmeye pek yol açmaz. Içinde oluştuk- ları toplumun kültürüne zaman içinde eklediği değerlere ve unsurlara bağlı olarak bunlar sadece yeni birtakım elbiseler giyerler ve yeni renklere bürünürler. Aşağıdakilerden hangisi bu sözleri söyleyen bir yazarın düşüncesi olabilir? A) Sanatta yenilik, toplumun kültürel değerlerine sırt çevirmeyen bir değişim içinde kendini gösterir. B) Modernlik, çok eski olanı yadsıdığı ve farklı bir ge- lenek önerdiği takdirde benimsenebilir. C) Geleneğin etkin olduğu bir sanat anlayışı, modern sanat anlayışlarıyla yan yana durmaz. D) Üretilen her yeni sanat ürünü, aslinda bir zincirin son halkası olarak ortaya çıkar ve varlığını sürdürür. E) Değişime gereğinden çok değer verilmesi, gelenek- sel olanın sönük kalmasına neden olur. 21. endemik-

bir U 1 eri ri J. MIŞ k A 7. Geçmişte yapılan araştırmalarda alerjenler ve kirleticilere maruz kalan çocuklanın yüksek astım riski taşıdığı görülmüştü. Ancak bu konuda yeni bir araştırma yapıldı. Araştırmada alerjenlere yaşamlarının ilk alti ayında maruz kalanlarla iki yaşından sonra maruz kalan çocuklar yapılan muayene ve anketler yoluyla izlendi. Araştırmada alerjenlerle bir yaşından önce karşılaşan çocukların alerjik hastalıklara yakalanma oranının, alerjenlerle iki yaşından sonra karşılaşan çocuklardan çok daha az olduğu görüldü. Çocukların vücutlarının alerjenlere verdiği tepkilerde de farklılıklar tespit edildi. Bu durum, ----. Bu bilginin her ikisi de astım öncülü olarak bilinen alerji ve hinitili solumaya karşı önleyici stratejiler geliştirilmesine yardımcı olabileceği düşünülüyor. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi en uygundur? A) alerjen kaynaklı hastalıkların oluşmasında kişinin fizyolojisinin belirleyici olduğunu ortaya koydu B) bakteri ve alerjenlerin insanlara en büyük zararı erken yaşlarda verdiğinin anlaşılmasını sağladı C) çocukların yaşamlarının ilk aylarında hastalıklara daha açık olduğunu ortaya çıkardı D) kimi alerjenlerin insan sağlığı açısından ciddi bir zararının olmadığının görülmesine yardımcı oldu E) alerjenlere çok erken dönemde maruz kalmanın bağışıklık tepkileri açısından koruyucu bir etki yaptığını gösterdi

SOZEL BOLUM 7. Kendine ve tabiata yabancılaşmış, ne modern olabilmiş ne de kendisi kalabilmiş insanımızın kendi içindeki gurbetinin türküleridir, Neşet Ertaş'ın türküleri. Bu anlamda Kırşehir de gariptir. Hem "Garip"in yurdu olması hem de âşıkların, gariplerin, sessizlerin yurdu olması itibarıyla... Bilhassa Hacı Bektaş, Yunus Emre, Âşık Paşa, Ahi Evran, Âşık Kerem, Karacaoğlan, Dadaloğlu, Âşık Said başta olmak üzere türkülere sinen ve türkü gibi yanan bir hayat var Kırşehir'de ve Orta Anadolu'da. Aslında Neşet Ertaş'ın türkü türkü yaktığı, bozlak bozlak çığırdığı onların her birinden bir nefes. Dolayısıyla Neşet Ertaş onlardan bir parçadır. Bu anlamda Neşet Ertaş üzerine yazdıklarım Kırşehir'in de Çiçekdağı'nın da benim de hikâyem... Bu metinde aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Kırşehir'in Neşet Ertaş'ın türküleriyle özdeşleşen yönleri bulunduğuna B) Neşet Ertaş'ın kendinden önceki sanatçılardan etkilendiğine C) Jürkülerin en önemli kültürel kaynaklarımızdan biri olduğuna D) Neşet Ertaş'ta gelenek ile modernlik arasında sıkışmış insanı bulabileceğimize 8. (1) Eskimiş ya da küçülmüş giysiler başka türlü değerlendirilmediği zaman atılır. (II) Avustralyalı araştırmacılar bu atık- ları değerlendirmenin bir yolunu buldular. (III) Düğme, fermuar gibi bölümleri çıkarılan giysiler bir öğütücüden geçirildi, öğütülmüş liflerinin bir irine yapışması için bunlara kimyasal bir madde eklendi. (IV) Bu

KOŞEBILGI Yayınları CUMA 13 Deneme - 10 34. Suspus, her şeyin çok büyük ve çok gürültülü olduğu meka- nik ve sanayileşmiş bir dünyada görünmediği ve sesini du- yuramadığı için sessizliği tercih etmiş bir çocuğun hikâyesi. Çocuk gözünden bu dünyanın nasıl göründüğünü, o dün- yada yer alma ça sının nasıl duygular ve düşünceler do- ğurduğunu gösteriyor. Kitabın kahramanı çocuk, yalnızlığı- ni gidermek ve bu çok büyük, gizemli dünyayı anlamak için, hemen hemen her yalnız çocuk gibi, kendisine bir yol arka- daşı buluyor: Kitaplar. Kitaplar, kendisini vahşi bir ormanda gibi hisseden çocuğa farklı dünyaları gösteren patikalar açı- yor. Kitaplar, ormanda dilini bilmediği bir kabilenin içine düş- müş gibi hisseden çocuğa bir dil veriyor. Kitaplarla olan yol- culuğu çocuğa o kadar da yalnız olmadığını, bu dünyada onun da kendine has bir yeri olduğunu ve bir gün kendi ke- limeleriyle sesini tüm dünyaya duyurabileceğini gösteriyor. Bu parçada sözü edilen romandaki çocukla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Kitaplarla olan ilişkinin insanlarla olan ilişkiye göre daha sağlam temellere dayandığını düşünmektedir. içindeki yalnızlık duygusunu gidermek için kitapların ar- kadaşlığını tercih etmiştir. Kitapların dilini kullanarak kendine özgü bir dil geliştir- miş, çocukça olan dünyasını genişletmiştir. D) Kitapların kılavuzluğuyla hayata tutunma, hayatı anlama çabası içindedir. DENEME 1-0 11-C 21 2-0 12-8 3- 13-8 Kitaplarla olan bağı, insanlara yönelik olumsuz bakışı, olumluya dönüştürmüştür. 5-8 15-E 7-8 8-B 1 9-E 10-C