Paragrafta Konu, Ana Düşünce ve Yardımcı Düşünceler Soruları

26. Sokrates'e birisi için seyahat onu hiç değiştirmedi, de- mişler. O da "Çok doğal, çünkü kendisini de beraber götürmüştür." demiş. Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşünceyi destekler niteliktedir? 14 A A) İnsan mekân değiştirse de dünyanın başka bir ucuna gitse de sevdikleri yanında değilse mutlu- luğu yakalayamaz. L B) Yalnızlık insana belli bir zamana kadar iyi gelir, sonrasında mutlaka başka insanlara ihtiyaç duyar. Seyahat etmek insanın bilgi ve görgüsünü artırsa da kişiliğinde ve görünüşünde hiçbir değişiklik yap- maz. İnsan dış dünyasını değiştirse de kendine acı veren düşüncelerini değiştirmedikçe huzura kavuşamaz. E) İnsan çok sevdiği birinden kötülük görmüşse yüre- ğinde açılan yarayı hiçbir iyilik tedavi edemez.

26. Aramice "birsa" kelimesinden türeyen ve Arapçada ka- le-hisar anlamına gelen ve el-Bîre olarak bahsedilen Bi- recik, "küçük kale" anlamına gelmektedir. Antik Dönem'de bu yerleşim yerinden Makedonopolis olarak da bahsedil- miştir. Fırat Nehri kıyısında yer alan yerleşimin tarihi, bu konumundan ötürü oldukça eski dönemlere kadar uzan- maktadır. Hititler döneminde iskânın başladığı düşünülen Birecik'e MÖ 9. yüzyıl ortalarında Asurlar hâkim olmuştur. Daha sonra Pers, Makedon ve Seleukoslar'ın egemen- liğine giren yerleşim, MS 2. yüzyılda kesin olarak Roma topraklarına katılmıştır. Roma İmparatorluğu'nun bölün- mesiyle Bizans topraklarında kalmıştır. 637 yılında İyaz bin Ganm komutasındaki Arap ordularınca ele geçirilmiş, Abbasiler Dönemi'nde yeniden imar edilmiştir. Bizans ve Arap güçleri arasında sıkça el değiştirmiştir. Bu parçada Birecik'le ilgili Coğrafi pozisyonu V Doğal güzellikleri NI. Erken dönemde yerleşim yeri olmasının gerekçesi IV Adının kökeni ve anlamı konularından hangileri hakkında bilgi bulunmamakta- dır? A) Yalnız I D) II ve IV DENEME - 5 B) Yalnız il C) II ve III E) Il ve IV

9. Hedef bile belirlemeyenleri bir kenara bırakarak ve en azından bir amacı olanlarla yola çıkarak bir tablo çizmek istiyorum. Tablomda iki tür insan var: hedefine ulaşanlar ve ulaşamayanlar. Hâliyle birbirinin zıddı olan bu insanlar, çeşitli açılardan birbirinden ayrılıyor. İşte hedefine ulaşanların temel özellikleri: Hedefine ulaşmanın sadece kendini değil çevresini de mutlu edeceğinden emin olma Yeteneklerinin ve yaşam koşullarının farkında olma • Şartları kendi lehine çevirebilme yeteneğine sahip olma • Doğru düşünme, düşündüklerini zamanında ve cesurca uygulayabilme Çıkan engellere rağmen yılmadan, yorulmadan yola devam etme Bu parçaya göre hedefine ulaşamayanların özellikleri arasında aşağıdakilerin hangisi yoktur? Bencillik CÇabuk pes etme E) Eli çabukluk BY Kendini bilmezlik D Beceriksizlik Para 11.

19. . Chappell, eski elektronik alet parçalarından heykel yapmaya birkaç yıl önce, yaşadığı kentte bulu- nan bir kuruma gitmesiyle başladığını söylüyor. • Bu kurum, çeşitli kuruluşlardan artık kullanılmayan eşyaların toplanıp okullara ve sanatçılara iletil- diği bir yermiş. Bu iki cümlenin anlamca doğru bir biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? A) Chappell, eski elektronik alet parçalarından heykel yapmaya birkaç yıl önce, yaşadığı kentte bulu- nan, çeşitli kuruluşlardan artık kullanılmayan eşyaların toplanıp okullara ve sanatçılara iletildiği yer olan bir kuruma gitmesiyle başladığını söylüyor. B) Chappell, elektronik alet parçalarından heykel yapmaya yaşadığı kentte bulunan, çeşitli kuruluşlar- dan artık kullanılmayan eşyaların toplanıp okullara ve sanatçılara iletildiği bir kuruma gitmesiyle baş- ladığını söylüyor. C) Chappell, eski elektronik alet parçalarından heykeller yapmaya bir yıl önce, yaşadığı kentteki kuru- luşlardan artık kullanılmayan malzemelerin okullara ve sanatçılara iletildiği yer olan bir kuruma git- mesiyle başladığını söylüyor. D) Chappell, elektronik alet parçalarından eski heykeller yapmaya birkaç yıl önce, yaşadığı kentte bu- lunan çeşitli kuruluşlardan kullanılmayan eşyaların sanatçılara verilmek şartıyla toplandığı bir kuru- ma gitmesiyle başladığını söylüyor.

nlış okuma azı harfler kuma, ke eyi yanlış uma belir ve anlat uyamıyor unan ço değinil 5. TEST-2 Üzerimizde hakkı ve hukuku olan isimlerden biri de hiç kuşku yok ki Süleyman Çobanoğlu'dur. Sorumluluk, mer- hamet, meziyet, şahsiyet ve samimiyet bana kalırsa onu en iyi anlatan kelimelerdir. Daima temiz ve aziz olanın peşindedir. Çobanoğlu; şiiri, kutsal bir şey olarak görür. Ona göre Türk milletine karşı sorumluluk hissetmeyen hiç kimse Türkçe şiir yazamaz. Bundan dolayı, millet hayatı şairleri yakından ilgilendirmelidir. İyi şiirin birinci ölçüsü ise merhameti talep etmesidir. Çünkü merhamet, şairin ve in- sanın varlığa katılmasıdır. Bu parçada şair Süleyman Çobanoğlu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A Bir dönem sanatçıları üzerinde emeği olduğuna B) Türkçe şiir yazmak için bazı özelliklere sahip olunması gerektiğini düşündüğüne C) İçtenlikli bir şair olduğuna D) Şiirlerinde genelde memleket özlemi üzerinde durdu- genelde ğuna E) Şiirde acıma duygusuna özel bir önem verdiğine 7

Göre Şiirler) ağı- 11. Boğucu bir sessizlikte ateşten goncalardır O demirden şiirler ki sanki tabancalardır Umutsuz hangi gününde el atsan ateşe hazır Nâzım onları yazarken duvarlar çatırdadı Attila İlhan'a ait bu dörtlüğün teması aşağıdakilerden hangisidir? A) Şairin, şiirdeki ustalığı BY Şiirin gücü ve etkisi Şiirin insan hayatındaki yeri Şiirde duygunun önemi E) Şiir yazmanın zorluğu B 1

2 İLERİ TEST-8 Paragrafta Anlam 12. Kültürlerin çeşitlenmesiyle birlikte her ulus, kendi kültürüne sahip çıkmak amacıyla çeşitli çalışmalar yapmaya başlamıştır. Uluslar kendi kültürlerinin envanterini çıkartadursun diğer taraftan da bu çalışmalar tek çatı altında toplanmak istenmiştir. Bu maksatla da UNESCO, 17 Ekim 2003 tarihindeki 32. genel konferansında "Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi"ni imzalamıştır. Amacı kültür envanteri çıkarma, kültürü koruma ve geniş kitlelere yayma olan bu sözleşmeye göre, sözlü anlatımlar ve sözlü gelenekler, gösteri sanatları, ritüeller ve festivaller, halk bilgisi, evren ve doğa ile ilgili uygulamalar, el sanatları geleneği somut olmayan kültürel miras olarak tanımlanmıştır. Sözlü anlatımlar içerisinde yer alan ve korunması gereken türlerden biri de halk hikâyeleridir. Halk hikâyelerinin derin çalışma alanı birçok kültür araştırmacısını da cezbetmiş, hatta halk hikâyeleri anlatıcılarıyla beraber bir gelenek oluşmuştur. Bu parçada sözü edilen sözleşmeyle ilgili, Gelenekler ve somut olmayan kültürel miraslarla ilgilidir. II. Gelenekleri, törenleri, folkloru korumaya yöneliktir. M. Her ulusu, kendi kültürünü sahiplenmeye çağırmaktadır. yargılarından hangileri çıkarılabilir? A) Yalniz II ve Il D) Il ve t E) T, ve III C) I ve III

Belge Garner TYT/ TÜRKÇE 24. Yazmaya yeni başlayan bir öğrenci, yazdığı hikâyenin bir bölümünü ünlü bir öykücüye gösterir. Öykücünün elindeki kısım, şu cümlelerle başlar: "Selvi, arkasına bakmadan yürüyordu. Sinirliydi. Belli ki onu çok kızdırmışlardı. Öfkesi her hâlinden belli oluyordu. Bu öfke onu deliye döndürmüştü." Öğrenciye verilen tavsiye: "----." Öykücünün tavsiyesinden sonra öğrenci aynı cümleleri aşa- ğıdaki gibi değiştirir: "Selvi, arkasına bakmadan yürüyordu. Eliyle garip işaretler yaparak hızlı hızlı yürüyor, kaşlarını çatıyor ve çok sık nefes alıp veriyordu. Gözleri kızarmıştı, etrafına da hiç aldırmı- yordu." Bu parçadan hareketle öğrenciye verilen tavsiye aşağı- dakilerin hangisi olabilir? Birinci kişi anlatımı karakterin içine açılan bir penceredir, o yüzden bu anlatımı kullanmalısın B) Öykülerinde her şeyi bilmeyi bırakmalısın, bazen olanları okuyucunun gözünde görsel ayrıntılarla canlandırmak daha etkilidir Uzun cümleler kurmak yerine kısa cümleler kurmayı dene çünkü onlar çoğu zaman daha çok şey anlatır Dikahramanın duygularını da işin içine katmalısın ki oku- yucu eserde kendinden bir parça bulabilsin Olanları direkt söylemek yerine benzetmelere yer ver- meli, metne biraz daha canlılık katmayı denemelisin 25. SAG S M

11. Cumhuriyet Dönemi gezi yazarları içinde en üret- kenlerdendir. Denizaşırı adlı kitabında Brezilya, Yol- cu Defteri'nde ise San Fransisco gezilerini anlatan yazarın Taymis Kıyıları, Bizim Akdeniz, Tuna Kıyıları, Hind ve Gezerek Gördüklerim adlı gezi kitapları bu- lunmaktadır. Bütün bu gezi kitaplarında dikkati çe- ken ilk özellik gezilen coğrafyaların çeşitliliğidir. Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir? A) Cahit Zarifoğlu B) Şükûfe Nihal C) Yavuz Bülent Bakiler D Falih Rifki Atay E) Azra Erhat

2. Psikoloji; insan davranışlarını anlamayı, açıklamayı ve değiştirmeyi amaç edinmiş bir bilim dalıdır. Duygular; psikolojinin, üzerinde en çok durulan, kuram üretilen araştırma alanıdır. Bu araştırmaların insan duygu ve davranışlarının anlaşılmasına nasıl ışık tuttuğu ile ilgili kuşkusuz oldukça net bazı yanıtlar damıtılabilir. Ancak tabir uygunsa "sokaktaki insanın" da hem kendinin hem de başkalarının duygularına getirdiği nedensel açıklamalar vardır. İnsan ilişkilerinde temel alınanın da bu açıklamalar olduğunu söylemek mümkündür. Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) İnsan davranışlarını anlamaya yönelik her bilimsel dalın çalışmalar yürüttüğü B) Psikologların insan davranışlarının nedenlerine getirdiği açıklamaların tartışmaya açık olduğu C) Duyguların nedenlerini açıklamaya çalışanların sadece psikologlar olmadığı D) Kimi insan davranışlarının açıklanamaz boyutta gizemli olduğu E) Psikologlarla sokaktaki insanın, insan davranışlarına yönelik yaptığı açıklamaların benzerlik taşıdığı

18. Benim bir çalışma odam yok. Bir masam da yok, çalışma saatim de. Tasarladığım, kafamda tamamlayıp şunu da yazayım dediğim bir öykü de yok. Her şey bende gözlem, izlenim ve etkidir. Başkalarının yönlendirmesine asla tahammül edemem. Bir şey hoşuma gider, bu genellik- le görüntüdür ama bir ses de olabilir, müzik de olabilir, rüzgâr olur, yağmur olur neyse o görüntü bende geçmişe yönelik başka bir şeyi hatırlatır, bir şey canlanır benim gözümde. Bu; bir cümledir, paragraftır, ben onu yazarım, yazmazsam gider zaten. O, yazdığım bir öyküm değildir ama kılı kırk yaran bir anlatımla ortaya konan öykünün başlangıcıdır. Bu parçanın yazarı, aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilemez? A) Biçemle uyumlu bir içeriği benimseyen B) Sanatında ilhamı önceleyen CÖzgürlüğünü önemseyen PÇalışmalarını bir plan üzerine oluşturmayan E Eserlerinin dilini titizlikle oluşturan

di- ni- n- 71 T, r 32. Mazarın metni, onun koruyuculuğu altında, yazarın bir “yapıt”ı, yaratı"sı olarak, çözülmeyi, gizli anlamının açığa çıkartılması- ni, yani "okunmayı" bekler. Roland Barthes bu okunabilir me- tinleri üretim olarak değil, birer ürün olarak görür. Barthes'a göre yazının kocaman bir kütlesini oluşturur bu metinler. Kla- sik bağıntıdır bu. Burada da nedensel bağ zamansallıkla do- lar. Kütüphanelerde, kitapçılarda hemen her yerde karşımı- za çıkan bu ürünler, okurlar olarak bizden, belli tür adımları atmamızı ve böylece yazarlarının bize söylemek istediklerini anlamamızı beklerler. Okunabilir metni okumak, onu bir çöz- me işlemine uğratmak demektir. Okur, böyle bir metinde ad- landırmalar, kavramsallaştırmalar; anlamlandırmalar yapar. Okuma addan ada kaymaktır. Barthes bu okuma etkinliğini, adlar arayan okuma oyunu ya da sanatı diye nitelendirir. Bu metin ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylene- mez? A) Terimlere yer verilmiştir. B) Kanıtlayıcı bir yol izlenmiştir. C) Tanık göstermeden yararlanılmıştır. D) Yalın, açık bir anlatımı vardır. E) Anlamca kesinlik bildiren cümleler kullanılmıştır. TYT062223 E) Yıldız 34. Okur düğü düşm bir l le il ker ok 9 de an B a 919

i de l in 31. "Sayı" ve "rakam" arasındaki farkı çoğu kez unutarak saçma cümleler kurabiliyoruz. Örneğin, "Yaralılar hakkında değişik rakamlar söyleniyor.”, "Köyden kente göçü incelersek ilginç rakamlar görürüz.", "Yılın ikinci yarısında yapılacak maaş zammı konusunda bir rakam verilmiyor.” Kulağımız yanlışa öyle alışmış ki garipsemiyoruz bile. Hâlbuki sayı ve rakam birbirinden çok farklı şeyler. Varlıkların ölçülebilen, sayılabilen özelliklerini sayılarla ifade ederiz. Rakam ise sayıları yazma gereği hissettiğimiz anda kullandığımız işaretlerin adıdır. Hiçbir değeri olmayan rakam, sadece sayıları yazıda göstermeye yarar; konuşma içindeki harfin konumu gibi. Bu parçada aşağıdakilerin hangisi üzerinde durulmaktadır? A) Bir dil yanlışı ve bunun doğru kullanım şekli B) Dit yanlışları yapmamanın önemi C) Rakam ve sayı sözcüklerinin yaygın kullanılması D) Dil yanlışlarının son zamanlarda çoğalması E) Dil yanlışlarının artık normal karşılanması

33. ve 34. soruları aşağıdaki parçaya göre cevap- layınız. Yapanlarla erteleyenlerin beyinleri birbirinden çok farklı. İşi hemen yapanlarla erteleyenler arasındaki derin uçu- rum nice zamandır araştırmacıların merakını kabartıyor. Bu konuda bazı sosyal ve psikolojik farklılıklar saptan- dıysa da şu ana kadar hiç kimse iki gruptaki insanların beyinlerini karşılaştırmamıştı. Ruhr Üniversinden araştır- macılar neden bazı insanların işleri doğrudan yapmaktan- sa ertelemeye meyilli olduğunu analiz ettiler ve manyetik rezonansla görüntüleme (MR) tekniği kullanarak beyinde, hacmi ve işlevsel bağlantıları bireylerin kendi davranışla- rını denetleme becerisiyle ilişkili olan iki adet bölge sap- tadılar. Yapılan araştırmalar sonucunda kişilerin ne kadar "yapan" ya da ne kadar “erteleyen" olduğu belirlendi. Araştırmalar gösteriyor ki kendi eylemlerini denetleme- de iyi olmayan bireylerin amigdala Igesi daha büyük. Araştırmacıların yayımladıkları makalede yaptıkları açıkla- maya göre, amigdala hacmi daha yüksek olan insanlar daha çok hal yönelimli oluyor, bu yüzden de geçerli bir neden olmadığı halde, niyeti eyleme dönüştürmede ve görevlere başlamada oyalanıyor. Yani bugüne kadar sık sık tembellikle ya da isteksizlikle suçlanan ertelemeciler sadece risk almaktan daha çok sakınıyor. 33. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi amigdala bölgesi büyük olan insanların davranışlarına örnek gösterilemez? A) Kişinin merak ettiği bir romanı bir türlü alip okumaya başlayamaması B) Hazırlanması uzun ve zahmetli bir projenin son güne bırakılması C) Kişinin alınacaklar listesi hazırlayarak alışverişe çıkması D) Sınav hazırlık sürecindeki bir öğrencinin ders çalışma- ya başlamayı geciktirmesi E) Ehliyet almak isteyen birinin direksiyon derslerini si- nav haftasına bırakması mo sababi 35 36

TYT / Türkçe 24. Eskiden işini iyi yapabilmek diye bir şey vardi işini y yapmayanın pabucu dama alilirdi. O nedente Ayinesi iştir kişinin lala bakamaz sozo sosyal hayalin Temer fetsafe siydi. Normal, sıradan insanların gündelik deneyimleriyle şekillenen anlamlı bir ilişkiler ağı ve gerçek bir hayat söz konusuydu. Bir bilim olarak sosyolojinin uzerinde catry tiği sosyal hayatta, somut, anlamlı ve nispeten devamlı sosyal etkileşime dayalı sosyal ilişkilerden oluşmuştur. Oysaki şimdi gündelik sosyal deneyim ve etkileşimlerden yoksun sabte statü ve imajlardan örülmüş bir hayatla karşı karşıyayız. Sosyal hayatın âdeta imaj yapımcıların- ca şekillendirildiği ve yönlendirildiği bir döneme girildi. insanlar gerçekte yaşamadıkları veya sahip olmadıklarını yaşamış ve sahipmiş gibi göstermeye başladılar. Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakilerden hangisidir? A) Toplumsal ve kültürel değerlere verilen değerin gün geçtikçe azalması B) Insanların sosyal hayatlarında gerçeği yansıtmayan imajlar oluşturmasi insanlar arası ilişkilerde çıkar ilişkilerinin ön plana çık- masi DKültürel hayattaki birçok unsurun zamanla kaybolması Geçmişte önemli olan geleneklerin artık bilinmemesi 26. 8

12. kara 5ste- emel ide- ğini mel den mak ne- ere ak de ak an te er- ve iz A Y A e-Y 1 N - L A R 1 39.-40. sorulan aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Kalıplaşmış beklentilerle yola çıkan çoğu okur, kur- gusunu çözmekte zorlandığı bir roman karşısında bocalar. Romani sonuna kadar okuma sabrını bir türlü gösteremez ve "Zaten, pek de bir şeye ben- zemiyordu!" diye bırakır. İlgisini uyanık tutacak ro- manlara olgun bir üzüm salkımı kadar önem veren bu okurların çözmekte zorlandıkları roman karşısın- daki tepkilerine "korukçu tilki sendromu" adını ver- meyi uygun buldum. Söz konusu korukçu tilki okur, elindeki kitabı kafasındaki yerleşik hiçbir kategoriye koyamadığı için tembellik limanına sığınır. Hiç kuş- kusuz okurun, estetik haz alma hakkı vardır ama bu hak; onun kendini aşıp yeniden yaratmasının önün- deki en büyük engeldir de. Korukçu tilki okur, yarıda bıraktığı romanı bir kez daha dikkatle okusa belki de romanı daha iyi anlayacaktır. 39. Bu parçada söz edilen korukçu tilki okur aşağı- dakilerden hangisi ile nitelendirilemez? A) Kitaba karşı ön yargılı olan B) Estetik beklentiyi önceleyen C) Kolaycılığı tercih eden D) Alışmış olduğunu bekleyen v E) Kitaba faydacı yaklaşan 10 Zaten başlayan (1 engel olduğu cümlede pek bi benzemediğinden benzese söz eder. okuyayacağın (Fayday) 40. Bu parçada söz edilen korukçu tilki okurun eleş- tirilen yönü aşağıdakilerden hangisidir? A) Sorgulayıcı bakışı Yenilik arayışı Değerlendirme ölçütü Sanat anlayışı EMükemmeliyetçi tavrı -C