Paragrafta Konu-Ana Düşünce Soruları

5. Keşişler, dünyanın tarihini anlatmayı hiçbir zaman bitiremediler çünkü her defasında dünyanın yaratıl- ması ile işe başladılar. Bu cümlede keşişlerin tutumuna dair yapılan eleştiri aşağıdakilerden hangisidir? A) Kendilerinden öncekilerin geldiği noktadan de- vam etmek yerine sürecin başını açıklamayı iş edinmeleri B) İnsanın varlık sebebinin ancak varoluşun ilk dö- nemlerini öğrenmekle kavranabileceğine inanma- ları C) Dünyanın tarihini insanlık tarihinden tamamen ay- ni bir çalışma alanı olarak görmekte israr etmeleri D) Dünyanın yaratılışını anlamayı, insanlığın sonra- dan katettiği mesafeyi anlatmaktan daha önem- li görmeleri E) Yaratılışına dair tartışmalara odaklanıp dünyanın birey tarafından nasıl kurgulandığını atlamaları A 2020 (TYT) - ÇIKMIŞ SORULAR

A PLM/005/21 31. Fotoğraflarda doğada çok zor karşılaşılan bir olay görüyorsunuz. Bu sıra dışı fotoğraflarda Julia kelebeği kaplumbağaların gözyaşlarını içerken görülüyor. National Geographic'in belirttiği gibi kelebekler, yumurta üretiminde ve metabolizmaları için gerekli olan sodyum ve diğer mineral ihtiyaçlarını karşılamak için gözyaşı içiyor. Palme Yaymevi Bu haber yazısıyla ilgili, 1. Doğada ender görülen bir durum anlatılmaktadır. II. Haber kaynağı belirtilmektedir. III. Haber, doğal nedeniyle açıklanmıştır. IV. Haberdeki görsel, içeriğe kanıt oluşturmaktadır. V. Bilimsel verilerle haberin güvenilirliği artırılmıştır. yargılarından hangisi söylenemez? A) B) || C) III D) IV EV

3. (1) Gösterişli evleriyle Prens Adaları içinde en zen- gin görünen Kınalıada'nın iskelesine yanaşan ada vapuruna atlayıp Burgazada'ya geçiyoruz. (11) Betondan ziyade, göz alıcı ahşap evlerin bu- lunduğu ada, tek tepesi olan Bayrak Tepesi'nden itibaren neredeyse kıyıya kadar çam ormanlarıyla kapli. (III) Yazar Sait Faik Abasıyanık'ın yaşadığı ve sonradan müzeye dönüştürülen beyaz, ahşap köşkte şimdilerde tadilat var. (IV) Adada Hirstos Manastırı ve eski Ortodoks kilisesi patriklerinden Metodios'un yedi yıl hapsedildiği mahzenin üze- rinde bulunan Ayios Ioannis Kilisesi hemen göze çarpıyor. (V) 1928 yılında kurulan ve Türkiye'nin en eski sanatoryumu olan Burgazada Sanatoryumu da tarihe tanıklık ediyor. Bu parçadaki numaralı cümlelerin hangisinde öznel ifadelere yer verilmemiştir? Al. B) 11. C) III. D) W. E) V.

TYT / TÜRKÇE 30. Insanoğlunun hayatında hava, su ve toprak kadar önemli bir yere sahip olan ağaç; inanış ve düşünüş dünyasında türeyiş, Tanrı ile irtibat kurma, cennete ulaşma, dilek gibi anlam ve roller üstlenir. Hayatı, olumsuzluğu, bilgeliği; gençliği ya da genç kalmayı, üç katmandan oluşan âlemi birbirine bağlamayı ifade eden kozmik ağacın; Türk inanış ve düşünüş sisteminde önemli bir yeri vardır. Üzerinde ne yetişirse cennetten gönderildiğine inanılması meşe ağacının Tanrı tarafından seçildiğinin bir işareti olarak görülmüştür. Böylece Türk halkı arasında meşe ağacı, kutsal sayılmıştır. Bir başka açıdan ise meşe ağacı Anadolu'da heybetli gövdesiyle kutlu ağaç sayılmış; genelde "dede", "baba" gibi sifatlarla anılarak savaşlarda kahramanlık gösteren yiğitlerin, Tanrı katında itibar kazanan erenlerin mekânı olarak kabul edilmektedir. I. Ankara'nın Nallıhan ilçesi Beydili köyünde asker uğurlaması sırasında yapılan törende, askere uğurlanan gencin arkasından meşe odunu yuvarlanır, yuvarlanan meşe odunu gencin annesi, eşi ya da nişanlısı tarafından o gelinceye kadar saklanır. II. Meşe ağacının son dönemde yoğun bir şekilde bahçe evi yapımında kullanılması ağacın biyolojik yapısında bulunan şıralı öz sayesinde uzun yıllar çürümemesi ile ilişkilendirilebilir. III. Normal şartlarda bir meşe ağacının ortalama ömrü 500 senedir, farklı şekillerde olabilen meşe ağacı yaprağı bazı türlerde kış mevsiminde dökülürken birçok türde hem yaz hem de kış mevsimlerinde ağaç üzerinde kalır. Numaralanmış cümlelerden hangileri yukarıdaki parçayı destekler niteliktedir? A) Yalnız! B) Yalnız || C) Yalnız III IELER D) I ve II E) I ve III

3 C 35. Hatalarından payı olduğunu düşündüğüm "indirgemeci" yaklaşımıyla insanlığın tüm geçmişini bilinç oluşumu, dinler tarihi, keşifler, bilimsel araştırmaları içeren şekilde birbirleri ile bağlantılı olarak ele alan kitapta Avrupa'ya nedeni açıklanmayan bir farklılık yakıştırılmış. "Romalılar, Moğollar, Aztekler" diyor yazar. Diğer ülkeleri güç ve zenginlik için işgal ederken Avrupa emperyalizminin ardında uzak topraklarda elde edilecek yeni "bilgi"lere ulaşma isteği vardı. Gerçeğin böyle olduğuna ilişkin bulguları sunmamış olduğu gibi, saptamasının doğru olma olasılığını artıran bir ilişki de yok kitapta. Bu parçada kullanılan anlatım türü, aşağıdakilerden hangisidir? A) Emredici Anlatım B) Betimleyici Anlatım C) Tartışmacı Anlatım D) Açıklayıcı Anlatım E) Öyküleyici Anlatım

A A TYT / TÜRKÇE 27 26. Bazı sanatçılar vardır, insanı sanat yapmaya teşvik eder hatta zorlar. Onu okudukça yahut izledikçe coşarsın; eline kalemi, fırçayı veya herhangi bir aracı alırsın. Önce onun yaptıklarının benzerini yaparsın sonra kendi aklın, yüreğin, stilin ortaya çıkar. Tam da burada oldum ben demeden devam edersen kocaman bir sanatçı olursun, bu kocamanlık senin gözünde değil sevenlerinin gönlündedir. Artık senin sanatçı olmanı sağlayan rol modeline veya idolüne sadece küçük göndermelerin kalmıştır. Bu da bir vefadır. Hele bir de sevdiğin bu sanatçı için düzenlenen bir ödüle layık görülmüşsen... Bu parçadaki gibi konuşan bir kişinin görüşünü en iyi yansıtan cümle aşağıdakilerden hangisidir? A) Rüzgâr; küçük ateşleri söndürür; büyük ateşleri daha da güçlendirir. B) Yanıcı bir madde, kendiliğinden ateşe dönüşmez; bir ateşin onu tutuşturması gerekir. C) Ayrılık, küçük sevgileri öldürür; büyük sevgileri aşka dönüştürür. D Yolun değeri, yanındaki yoldaşının yolculuğa yüklediği anlam kadardır. E) Bülbül gibi ötmeye çabalayan karganın sesini kaybetmesi kaçınılmaz sonuçtur.

139. Duygunun anlatımı ile betimlenmesi veya adlandırılması arasında bir ayrım yapmak zorundayız. Bir duygunun an- latımı o duygunun adını vermekle olmaz. Öfkeliyim, de- mekle insan, duygusunu anlatmış olmaz; betimlemiş ya da adlandırmış olur. Duygunun dile getirilişinde adını söy- lemenin yeri yoktur ve gerçek bir sanatçı buna başvur- maz. Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir? A) Gerçek sanat eseri anlatımdan kaçınmalı mıdır? B). Gerçek sanat eserinde duygunun anlatımında, nesnel betimleme yeterli midir? C) Sanatçının başvurduğu duygunun adını verme, o duy- guyu yansıtmak için yeterli midir? D) Duygu anlatımında gerçek sanatçının izlemesi gere- ken yöntem var mıdır? E) Anlatımı duygu uyandırma olarak görüyor musunuz? 14

119 Soru 16 Leonardo da Vinci sanatı evrene ilişkin bir bilgi türü olarak görür. Bu bakış, sanat ve bilim arasındaki güçlü bağı işaret eder ki uzunca bir süre dünyada sanat ile bilgi arasında kopukluk olmadığı düşüncesi hâkim olmuştur. Bugün de her ne kadar farklı disiplinler olarak bilinseler ve aralarında amaç, yöntem ve dil bakımından birtakım farklılıklar bulunsa da bu iki disiplin birbirlerini beslemeye hatta zaman zaman bir diğerinin sınırlarında yürüyüş yapmaya devam eder. Örneğin bilimin sanata etkisi konusunda ilginç bir ilişki türü bilimsel üretimlerin âdeta sanatsal bir objeye dönüşmesidir. Hubble uzay teleskobu ya da siborg mühendisliğindeki gelişmeler bugün insanları Picasso'nun resimleri kadar heyecanlandırıyor, yeni çağrışımlara kapı açıyor. Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Sanat Nedir? B) Bilimin Tarihî Gelişimi C) Sanatsal Bilim D) Sanat-Bilim Etkileşimi E) Edebiyat Bilimi

TYT - 36675875 24. 9 c 23. İlyada ya da Odysseia gibi binlerce dizelik destanlar nasıl dile geldi dersiniz? Bu tür destanlar; doğallıkla, okuması yazması olmayan şairlerce söylenmişlerdir. Şairler; dinleyicilerin önünde, hemen o anda şiir söylemeye başlarlarmış. Yanlış anlaşılmasın; daha önceden ezberledikleri bir destanı söylemek değil, o anda söylemeye başlarlarmış. Bunun çok eski çağlarda kaldığı sanılmasın. 1934 yılında, bir Amerikalı halk bilimci Milman Parry, Yugoslavya'da 60 yaşlarında, okuması yazması olmayan bir Sırp şairle karşılaştığını anlatıyor. Milman Parry'nin anlattığına göre bu Sirp şair oturuyor, neredeyse Odysseia uzunluğunda binlerce dizeden oluşan bir şiiri söylemeye koyuluyormuş. İki hafta sürmüş şairin bu şiiri söylemesi. Sabah iki saat, akşam iki saat, tam iki hafta boyunca şiir söylemiş şair . “Üstelik,” diyor Parry, "ölçülü, uyaklı siirlerdi bunlar.” Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? eundmüzde AVGünümüzde de ölçülü, uyaklı şiir söyleyen şairler yardır. B) Bütün destanlar binlerce dizeden oluşan metinlerdir. C) Destanların oluşumunda tarih öncesi yaşananların katkısı yadsınamaz. D) Ölçü ve kafiye gibi özellikler uzun şiirlerin ezberlenmesini kolaylaştırmaktadır. arinkatkisi ezberlephesini E) Bugün de doğaçlama şiir söyleyen sanatçılar bulunmaktadır.

27. Tiyatro, korku ve kuşkunun pençesindeki insan ruhuna inceden inceye nüfuz eder. Kişinin kendi gözündeki gö- rünüşünü değiştirir. Bunu bireye ve dolayısıyla topluluk- lara yeni seçeneklerle dolu bir dünya, bir hayat sunarak yapar. Geleceğin belirsizliklerini giderirken günlük ya- şantının gerçeklerine anlam kazandırabilir. Kucaklayıcı olduğundan, kafalarda yer etmiş kavram yanlışlarının aşılması için gerekli gücü verecek bir deneyim yaşatır insana. Bu parçada tiyatro ile ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinden söz ecumemistir? A insan ruhunu etkilediğinden + B) Kişinin kendine bakışı değiştirdiğinden C) Yaşamla ilgili seçenekler sunduğundan D) Hayatın gerçeklerini anlamlandırdığındant E) Kişiyi yaşama bağlaergindan

2. Ziya Gökalp, dili kültürün temel ögesi sayar. O, bu görüşünde haklıdır. Zira dil, duygu ve düşüncenin âdeta kabıdır. Bir milletin bütün duygu ve düşünce hazinesi, dil kabina veya kalıbına dökülür ve dil bu kabı ile yerden yere, nesilden nesile aktarılır. Yazı, dilin sesini kaybeden bir vasıtası olarak dilin bir par- çasıdır. lerde ola Bu parçanın yazılış amacı, aşağıdakilerden hangi- sidir? Yü B A) Okuyucuda beğeni oluşturmak B) Bilgi vermek, öğretmek C) Kişiyi güzele yönlendirmek D) Sanata olan ilgiyi artırmak EX Okuyucunun yorum gücünü artırmak

ÇAP/TYT 26. Destan anlatma, sözlü kültürün önemli bir parçasıdır ve bu kültüre sadece destan araştırmalarının yazi- li hale getirilmiş bazı edebi metinleri olarak bakmak yanlıştır. Destan icrası; müzik, dil, gösteri, kostüm, halk inançları, mekân, yemek kültürü ve teatral unsur- lar gibi geniş bir kültürel oluşumla karışımıza çıkar. Bu yüzden, geçmişte tipkı Elias Lönnrot'un kalavela veya diğer sözlü metinlerin bazı araştırmacılarca yazıya geçirilip daha sonra destan kültürünü bu yazılı metin- lerin şekil yapılan, kelime veya dize sayısı üzerinden araştırması yapılsa da günümüzde destan araştırma- larının sadece metin üzerinden yürütülmesi, destanın içerisinde bulunduğu sosyokültürel yapı ilişkileri ve iş- levleri nedeniyle bir şekilde imkânsız olmuştur. Destan kültürü araştırmalarında aksi bir tutum onun sosyokül- türel ortamındaki çok boyutlu ilişkilerini ve yönlerini görmezlikten gelmek anlamına gelebilir. Çünkü metin- lerin aktarımının müzikal yönlerinin olması, aktarımda kullanılan bazı dilsel formüller, destanların işlevleri gibi unsurlar bile sadece destan aktarımının bazı araştır- ma konuları olabilmektedir. 27. Bir yaz leştirm bir ha öğretic sinda dan k konus değe okuy kurul çekic açık dan tara ve öze nite Bu gis A) A D E CAP Bu parçada yazarın asıl eleştirdiği konu aşağıdaki- lerden hangisidir? A) Destan araştırmalarının salt tek yönlü yapılması By Edebî ürünler üzerine yapılan incelemelerin yeter- sizliği Destanlar üzerine nitelikli araştırmacının az olması D) Destanlarda müzikal ve dilsel unsurların incelen- memesi Destan anlatımında yetersiz kişilerin ön plana çıka- rılması

40. 1. Allah'ın (c.c.) varlığının başlangıcı yoktur. II. Allah'ın (c.c.) varlığının sonu olmaması, daima var bu- lunmasıdır. III. Allah'ın (c.c.) zatında, sıfatlarında ve işlerinde ortağı, benzeri yoktur. IV. Allah'ın (c.c.) sonradan yaratılan varlıklara benzeme- mesi demektir. V. Allah'ın (c.c.) bir olması demektir. Yukarıdaki verilenlerden hangileri Allah'ın (c.c.) "vahda- niyet" sıfatıyla ilişkilidir? A) IT - III B) II - IV C)1-V D) TH-V E) IV-V

5. I. "Beyim! diyor; bizim yolumuz, köprümüz, çeş- memiz yok. Kitaplığı ne yapacağız? Anlatıyorum ona: Eğer kitaplığınız olursa yolunuz, çeşmeniz, köprünüz de olur." II. “Benim dilim sadece kitaplardan öğrenilmiş de- ğildir. Evimizde, köyümüzde, Türkçenin olduğu her yerde çocuklardan, kadınlardan, okumuş okumamış halımızdan emdiğim Türkçedir benim dilim." Fakir Baykurt'un bu sözlerinden yola çıkarak aşağıdakilerin hangisine varılamaz? A) Edebiyat toplumsal değişime etkide bulunur. B) Toplumun dil, kültür ve yaşayış özellikleri edebi- yata yansır. C) Edebiyat toplum sorunlarını dile getirir. D) Topluma yalnızca politikacılar değil, sanatçılar ve aydınlar da yol gösterir. E) Toplumsal kimliği benimsemeyen sanatçılar halk tarafından sevilmezler.

TASARI EĞİTİM YAYINLARI Fendi Einiz. unu- ÇO- hayi unu 27. Şiirle başlayan bir yolculuktu benimki. Onun dillerde gezen dizeleri, bir yerlere kaydedilen sözleri ilgimi çekmişti her zaman. Çevirileriyle buluştuğumdaysa onunla ilgili pek çok şeyi öğrenmiştim. Zamanın dö- nüşümünü anlatan şairin yaşamındaki renklilik, ya- zida gezindiği yerleri ortaya çıkarma serüvenini de anlatıyordu bana. Şiirine bakarken dipten akıp giden zenginliği hissediyorum. Ama adım attığım düz yazı- da bambaşka bir seyrin kapılarını açması için biraz beklemem gerekiyordu. Bu parçada sözü edilen yazar ve eserleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? ece er- ri A) Şiirdeki başarısını öteki türlerde gösterdiği B) Yabancı dilden tercümeler yaptığı ) 6) Belleklerde bir yer edindiği v D) Eserlerinde yaşamdan izlere rastlandığı E) Anlam derinliğine önem verdiği 22

7. Naim Efendi, konağa vasıl olur olmaz dünden beri ilk defa olarak geniş bir nefes aldı. Hele çocuklarından hiçbirine tesaduf etmeksizin odasına girip kapanmayı büyük bir sa- adet telakki etti. Burası hayatta onun yegâne sığınağıydı. Asrın tepkileri onu ite ite evvela şehirden konağın içine, sonra konağın içinden bu odaya sürüklemişti. Bu parçada, sözü edilen kahraman üzerinde hâkim olan duygu aşağıdakilerden hangisidir? A) Yalnızlık Sevgi B) Özlem D) Merak E) Şüphe