Paragrafta Yapı Soruları

(1) Maçka ile Hamsiköy'den sonra dağı tırmanmaya başladık. (II) Zigana kalın gövdeli; fakat korkunç değil. (III) Tırmanışa geçtik, ama tehlikeli değil. (IV) Kapalı dağ, insanı kucaklıyor gibi emniyette taşıyor (V) Sırtta helezonlaşan yolların bir tarafı açık, ufukların derinliğiyle gözümüz kararıyor. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) IV. cümlede türemiş ve birleşik sözcük vardır. B) I. cümlenin yüklemi isim kökünden türemiştir. C) II. cümlede isimden isim ve fiilden isim yapan yapım eki almış sözcük vardır. D) V. cümlede isim durum eki almış sözcük vardır. E) III. cümlede türemiş ve isim durum eki almış sözcük vardır. 12.

1. Güneşin bize ışınlarıyla ilettiği hoşa giden ışığıyla yetinmek gerekir; daha fazlasını almak için gözlerini güneşe çeviren kişi, görüşünü kaybederse buna şaş- mamalıdır. II. Başkalarına ait şeyleri, bize ait olanlardan çok severiz ve yer değiştirmekten, değişiklikten daha fazla hoşla- nırız. III. Kendimizin üstünde olanı görmekle mutsuz, altımız- da olanı görmekle mutlu olmak bizim kusurumuzdur. IV. İnsan, herhangi bir şeyde -hazda, zenginlikte, güçte- nerede duracağını bilmiyor; hep taşıyabileceğinden fazlasına sarılıyor. 8. V. Belli bir amaca sahip olmayan ruh, yönünü yitirir çün- kü denildiği gibi, her yerde olmak hiçbir yerde olma- maktır. Montaigne'nin "Denemeler"inden alınan numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? AI. cümlede, hırsın zararı vurgulanmıştır. B) II. cümlede, insanın bencelliğinden söz edilmiştir. III. cümlede, kişinin bir eksikliği üzerinde durulmuş- tur. D) IV. cümlede, açgözlülük üzerinde durulmuştur. EX V. cümlede, belli bir hedefe yönelmenin öneminde söz edilmiştir.

26.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim tamlaması nesne görevindedir? A) Önüne adamın ceketini getirdiler. B) İşin içyüzü bize ilginç geldi. C) Onu burada tutan tarlanın verimidir. D) Sınıfın üstünde bir şeyler dolaşıyordu.

2. Kemal Tahir, ilk baskısı 1969 yılında yayımlanan Kurt Kanunu romanında, 1926'da Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa'ya yapılması planlanan suikast girişiminin arka planını konu alır. Yazar, eserde roma- ni eski iktidar partisi Ittihat ve Terakki Fırkası üyeleri- nin gözüyle anlatırken İttihatçıların aralarında yaşanan çekişme ve hesaplaşmaları aktarır. Bu parçaya göre yazar, romanını kaleme alırken özellikle aşağıdaki bilimlerin hangisinden yararlan- mıştır? A) Fizik B) Tarih D) Coğrafya C) Sosyoloji E) Felsefe 5

3 (1) Zonguldak ismi Fransızca ve Türkçe karışımı enteresan bir ke- limedir. (II) Burada bulunan kömürü Osmanlı Devleti'nde ilk za- manlar Fransızlar işletiyordu. (III) Bölgenin denizden en yüksek noktası "Göldağ" olarak anılıyordu. (IV) Onlar da buraya "Zone Göldağ" yani Göldağı Bölgesi adını verdiler. (V) Halk arasında Zonegöldağ kullanımı, zamanla günümüzdeki Zonguldak hâli- ni aldı. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "Zamanla burayı iyiden iyiye sahiplendiler ve bir isim arayışına giriştiler." cümlesi getirilebilir? A) I B) II C) III D) TV E) V

DİL BİLGİSİ Bilgin Soğumasın 5. (1) Son yüzyılda hızla sanayileşen kent, İtalya'nın önde gelen üretim merkezlerin- den biridir. (II) Torino'da, ızgara şeklindeki şehir planı sayesinde yön bulmak zor değil. (III) Via Roma, prestijli dükkân ve kafele- rin sıralandığı ana caddenin ismi. (IV) Pi- azza San Carlo ve Piazza Castello ise şehrin kalp atışlarını duyumsayabileceği- niz iki güzel meydan. (V) Şehrin baş dön- dürücü enerjisi çoğu kez gece yarısı bile hız kesmiyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıda verilenlerden han- gisi yanlıştır? A) 1. cümlede, yer tamlayıcısı kullanılmıştır. B) II. cümle, biçimce olumsuz, kurallı bir isim cümlesidir. (C). cümlede, sifat-fiil kullanılmıştır. D) IV. cümle, yapıca birleşiktir. E) V cümle, olumsuz fiil cümlesidir.

19. Güzel ve etkili konuşma okul derslerinde başarıyı getiriyor! Türkçe Öğretmeni Ömer Bey, Ahmet'i bir başka severdi. Çünkü Türkçe dersinin amaçlarından biri de konuşma becerisini geliştirmekti ve Ahmet de güzel konuşma be- cerisiyle arkadaşlarına örnek olmaktaydı. İlerleyen gün- lerde beklenmeyen bir şey oldu. Özellikle anlatımın öne çıktığı Türkçe ve sosyal bilgiler gibi derslerde Ahmet'in sınav notları düşük geldi. Oysaki Ahmet'in derslerdeki gö- rüntüsü çok iyiydi. Böyle bir öğrencinin notlarının düşük olması, (herkesi çok şaşırtmıştı. Aldığı notlar zayıf değil- di ama Ahmet'e yakışan notlar da değildi. Ahmet'in bu durumuyla Türkçe öğretmeni yakından ilgilendi. "Ahmet, niçin yazılı sınavlarda başarılı olamıyordu?" diyerek so- runu anlamaya çalıştı. Aslında ortada anlaşılmayacak bir şey yoktu. Çünkü Ahmet'in yazılı anlatımı iyi değildi. Kırık dökük cümleler; noktalamada, yazımda ve anla- tımda yanlışları o kadar çoktu ki bu kadar yanlış içinde doğrular da kaybolup gidiyordu. Bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? Örneklerden yola çıkılarak doğru okumanın gereklili- ğine dair analizler yapılmaktadır. B) Kendi içerisinde tutarsızlıkları ve yanlılıkları bulunmaktadır. Yaygın inanışların çoğu zaman gerçeği olduğu gibi yansıtmadığı ortaya koyulmaktadır. Güncel bir konunun sosyal etkilerine değinilmektedir. Öğrencilerin okuma ve yazma becerileri karşılaştır- malı yöntemlerle ele alınmaktadır.

B B B bitki, vrenin im ilar, 108 ar kadar varlıkları ki cansız Organik cilerin arz i hâle ci le mid squa müşüb le, Tu laşmış mizi ve 09 a iyi ayak mektedir. üyle caç yıl yle elbe olculuğu eksiyon erini uzakta benzer nların činim KUVARS SERİSİ ON04-SS.32TYTO7 / TÜRKÇE 23 ve 24. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. blidels Amazon ormanları içinde küçüklü büyüklü birçok göl ve nehir var. En az ormanın kendisi kadar ünlü Amazon Nehri gibi mesela. Ama bu nehirlerden bir tanesi sıra dışı başka özellikleriyle daha çok ön plana çıkıyor: Kaynayan Nehir. Tarihte adı ilk olarak bölgeyi keşfe ve yağmalamaya gelen İspanyollar sayesinde anılan Kaynayan Nehir, 16. yüzyılda tam bir gizem ve korku hikâyesine ev sahipliği yapıyordu. Çünkü İspanyol kâşiflerin birçoğu su içindeki yılanlar ve diğer öldürücü canlılarla bizzat tanışmak zorunda kalmış ve hayatını kaybetmişti. Fakat bu nehri daha da benzersiz kılan başka biz özelliği de var: Kaynaması. Evet, su sürekli fokurduyor ve bu durum o dönemde hiç bilinmeyen hastalıklardan tutun diğer birçok korkunç hikâyeye kadar bir sürü söylentinin de ana kaynağı olmuş. Bugün ise yer un altı sularının zaman zaman su yüzeyine fışkırmasının bu kaynamanın sebebi olduğunu biliyoruz. Evet, nehir bugün bile fokurduyor ve biz her ne kadar bunun sebebini bilsek de görüntüdeki gizem pek kaybolmuyor. sinisx ilged 1X6 semula 23. jbli ne. Bu parçada Kaynayan Nehir'le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Kimler tarafından adlandırıldığına BIçinde tehlikeli canlıların yaşadığına USS dist sbulqot implise 24. Bu parçadan hareketle, (8 AnghaH (O nd ignerhyl hugubyud (0 piexspenen Hakkındaki birçok söylentinin varlığına anemoved ogging Jemia nubiey melvil (3 Kaynamaya neyin neden olduğuna onley E) Ziyaretçilerinin zamanla arttığına 102 81 25

TYT/ Türkçe A) I 21. I. II. 1840 yılına gelindiğinde ise buharlı gemiler okyanus ötesine seferler yapabilecek kadar gelişmişti. Öyle ki bundan sadece 44 yıl sonra 1807 yılında buhar gücü gemilerde kullanılacaktı. III. Böylece ulaşım ve iletişimde meydana gelen geliş meler sayesinde dünya ekonomisinde birçok yenilik meydana geldi. 400% IV. 1763'te James Watt'in buharla çalışan makineyi icat etmesinin ardından buharlı makineler kısa süre içinde devreye girdi. V. Bir yandan da 1844 yılında ilk olarak ABD'de hizmete giren telgraf, iletişim tarafındaki boşluğu doldururken telefonun icadı bundan 32 yıl sonra gerçekleşecekti. Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında hangisi baştan üçüncü olur? B) II C) III D) IV E) V 23.

. 6. (1) Ulusalın sınırlarını zorlamayan hiçbir sanatçının evren- sele ulaştığı görülmemiştir. (II) Biz ne yazık ki ulusal öğelerden çok geç yararlanmaya başladık. (III) Bu neden- le de ulusal sanatımızı oluşturmada çok geciktik. (IV) Ulusal duygumuzla, düşüncemizle, görüş açımızla besle- nen sanatçı yetiştirdiğimizi söyleyemeyiz. (V) Geç kalmış farkındalığın faturasını ödüyoruz. Bu cümlede numaralanmış cümlelerden hangisinden itibaren "yakınma" söz konusudur? A) I B) II C) III D) IV TYT TÜRKÇE E) V CAP

50.- 52. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. (1) Ulusal kültürün temel sözlü ürünlerini ölü birer yapıt olmaktan kurtarmanın en etkili yolu, onları sürekli olarak yeniden kullanmak, bir başka deyişle güncellemektir. (II) Bilinen en eski ürünleri, önceden söylenmiş olanı değişik amaçlarla yinelemek son derece doğaldır. (III) Bu doğal yönelimin etkisiyle değişik dönemlerde sanatçılar ve yazarlar bu tür folklor unsurlarını yeni bağlamlarda biçimsel, anlamsal ve işlevsel değişikliklerle yazıya dönüştürmüşlerdir. (IV) Yazıya dökülüp metinleştirildikleri andan itibaren sözlü geleneğin ürünleri bir 'yeniden kurgulama' nesnesi hâline gelmişlerdir. (V) Yalnızca yazınsal alanda yinelenmekle kalmayıp sanatın değişik biçimlerinde de yeniden kullanıma sokulmuştur bu unsurlar. 52. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra "İşlevini yitirdiği kabul edilen sözlü kültür ürünlerinin sürekliliği bu güncelleme yoluyla sağlanabilir." cümlesi getirilebilir? B) II C) III A) I D) IV E) V

18. I. Bu nedenle inanılmaz büyüklükteki elips yolları tamamlamalarının çok uzun sürdüğünü belirtmiştir. II. Artık kuyruklu yıldızların güzel ve zararsız bir gök cismi olduğu fikri kabul görmüştür. III. Edmund Halley de onun kuyruklu yıldız teorisini kullanarak Halley kuyruklu yıldızının yetmiş beş yılda bir görüleceğini tahmin etmiştir. IV. Newton, kuyruklu yıldızların güneşin çekim gücü altında hareket ettiğini ileri sürmüştür. V. Halley'in tespitinden sonra kuyruklu yıldızları felaket habercisi olarak görme düşüncesi değişime uğramıştır. Yukarıda numaralanmış cümleler anlamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandığında, hangisi baştan ikinci olur? A) I B) II C) III D) IV E) V

stir? 6. Bütün olaylar bir mekân çerçevesinde gerçekleşir ve gel Reel varlıklan bu kategorinin dışında düşünmek mümk değildir. Mekân kavramının çok soyut ve kompleks d bu kavramın taniminin yapılmasını zorlaştırmaktadır. Me felsefe ve bilimde oldukça eski bir tarihe sahiptir ve h araştırma konusu olan bir sorundur. Çünkü mekânın orta belirlenmiş bir tanımı ya da sinirian yoktur. Bu bize mek ne kadar önemli olduğunu ve araştırılmaya değer dem konu olduğunu düşündürmektedir. Bütün bunlara ragme varlık, bilgi ve değer konularında kendilerine ait mettre genel kavramlan ve tanımlan bulmaya çalışan filozofa mekan kavramıyla da ilgilenmeleri son derece doğaidr Bu sözler aşağıdaki sorunların hangisine karşılık söylen miş olabilir? A) Felsefe ile ilgili söylemlerinize göre mekân kavram bir duyumdan elde edilebilir mi? B) Belli bir şekli olmayan mekân, içindeki nesnelerin şek- ni nasıl almaktadır? C) Mekân, somut bir gerçeklik olarak yaşamı nasıl etkiler! D) Mekan kavramının bazı özellikleri onun tanimini zor tırmakta midir? E) Mekän kavramını araştıran kişiler olay ve kişilerin de önemini yeterince kavramakta midir?

6. Foto muhabiri Ara Güler'in, yaşamı boyunca salt güncelin ya da popüler olanın arkasına takılıp kal- madığı; geleceği aydınlatmak için kazılar yapan bir arkeolog gibi çalıştığı görülür. Ara Güler külliyatın- da ilk göze çarpan ve şaşırtan şeyi, Abidin Dino en özlü hâliyle şöyle ifade eder: "Sanki hesabı ondan sorulurmuş gibi şaşırtıcı bir sorumluluk duygusu ile ülke insanın imgesini yitmekten kurtarmak istedi. Ne dehşet bir çaba, bir özveril" Geçmişte kendi ülkesin- de işlerine dudak bükülen bu yaratıcı adam, o dö- nemde ürettikleri ile dünyanın resimli tarihine geçen önemli karelere imza atıyordu. Ara Güler için rahat- lıkla söyleyebiliriz ki o yalnızca karşılaştığı şeylerin fotoğrafını çekmemiş, onları kendi yarattığı dille harmanlamış, tekrar üretmiştir. Özellikle portrelerin- de, o zamana değin bu amaçla kullanılması âdeta "tabu" sayılan, zamanın "çok geniş açı" merceklerini insanlara yönelterek sanki onları yeniden biçimlen- dirmiştir. Bu parçada, Ara Güler'le ilgili aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? A Güncel ve popüler olanın peşinden gitmediğine B) Sorumluluk bilinciyle hareket ettiğine Farklı türleri de başarıyla yazabildiğine DÜlke insanının imajını korumaya çalıştığına E) Fotoğraf çekimini yeniden biçimlendirerek insa- na yönelttiğine HIN RENK 1 171

TYT / Türkçe 19. Bilge Karasu kendi dilini ve alfabesini kurmuş, yazdığı hemen her metinde sözcüklerinin pırıltısıyla öne çıkmış, belki en ayrıksı yazarlarımızdan. Tür ve tema açısın- dan neredeyse taban tabana zıt olan Gece ve Kılavuz romanları dışında öykülerinde, radyo oyunlarında, de- nemelerinde de Bilge Karasu'nun kendine özgü o çok anlamlı dili bütün benzersizliğiyle içine alır okuru. Öyle ki Karasu'dan okuduğumuz bir cümleye ----- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşa- ğıdakilerden hangisi getirilebilir? A) hem sözcüklerin büyülü dizilimine hayran olduğu- muzdan hem de başka çıkarımlar yapabilmek için bir kez daha döneriz B sadece yazılı bir metin olarak değil aynı zamanda bir sinema ya da çok renkli bir tablo gibi de bakabiliriz O ulaşmak, o cümleyi anlamak, cümlelerin yarattığı be- lirsizlikten kurtulmak için sözlükler karıştırırız Dyarattığı zihin ferahlığından dolayı bir daha geri dönme, o cümleyi tekrar okuma ihtiyacı duymayız Eyaklaşmak, o cümleler Türk edebiyatının diğer ya- zarlarından da tanıdık geldiğinden çok kolaydır 20

cevaplayınız. Hazır cevaplar, fıkra türleri içinde özel bir yere sahiptir. Bilindiği gibi fıkralar, insanları güldüren ve aynı zamanda düşündüren zekâ ürünleridir. Hazır cevaplar; güldürü unsuruna hiciv ve düşündürme özelliğini yoğun bir şekilde katan, olayları herkesin düşünmediği pencerelerden bakarak değerlendiren, insanların davranışları ve iddialarındaki mantık zaaflarını, düşünce çelişkilerini en çarpıcı biçimde sergileyen fıkra çeşididir. Türkçemizdeki "taşı gediğine koymak" deyimi, fıkraların hazır cevap türünün özünü ve temel vasfını ifade eder. İnsanlığın kültür hayatında hazır cevap fıkralar büyük yer tutar. Bilhassa Türk edebiyatındaki hiciv edebiyatı, Türk halkının zekâ kıvraklığını, espri gücünü ve taşı gediğine koyma yeteneğini gösteren pek çok örnekle doludur. 39. Bu parçada hazır cevap fıkralarla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisine değinilmemiştir? + A Espriyle eleştiriyi aynı potada erittiğine Toplumsal tutarsızlıkları özgün şekilde yansıttığına CFıkra çeşitleri arasında kendine has bir yeri olduğuna D) Sadece güldürme işlevinin olmadığına Eince bir zekânın ürünü olma özelliği taşıdığına 40. Parçada geçen "taşı gediğine koymak" deyimiyle hazır cevap fıkraların hangi özelliğine vurgu yapılmıştır? Gerekli bir sözü tam zamanında ve yerinde söylemek B) Etkileyici bir yanıtla tartışmaya son vermek Konuya güldürü unsuru katacak bir hamlede bulunmak D) Sözün sırasını beklemeden konuya giriş yapmak E Bir durum karşısında en özgün ve anlamlı sözü bulmak