Paragrafta Yapı Soruları

2. nusun Madagaskar, coğrafya olarak ana karadan uzakta okyanusun ortasında kale gibi korunduğundan dünya tarihi boyunca her yö- nüyle farklı ve uzak bir ülke olmuştur. Tarihte sömürgeci ülkelerin farklı coğrafyalardan topladığı esirleri bıraktığı bir yer olduğun- dan ülkede Asya ve Afrika'nın karışımı bir toplum oluşmuştur. Birçok farklı toplum, burada geleneklerini hiç kaybetmeden yüz- yıllarca sürdürebilmiştir. Ana kitaya böylesi uzak ve büyük bir coğrafya olan Madagaskar'da çok zengin bitki örtüsü ve bu ülke- ye özgü hayvanlar bulunmaktadır. Başta baobab ve yolcu ağacı, sadece bu ülkede yetişen ve her yönüyle farklı ağaçlardır. Hay- vanlardan da en sembolik olanı lemur yani halk dilinde makidir. Madagaskar'da seyahat ediyorsanız karşınıza çıkan makiler gibi irili ufaklı pek çok hayvan ile hayatınızda ilk defa karşılaşırsınız. Madagaskarlılar, iletişim imkânlarının kısıtlı olması nedeniyle dış dünyadan kopuk yaşamakta, gelenek ve göreneklerinde farklı- laşma görülmemektedir. Ancak kültürel yapıları biraz da olsa Hint kültürünün etkisinden izler taşır. Bu metinde Madagaskar'la ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Farklı kültürlerin oluşturduğu bir toplum olduğuna B) Kendine has birçok hayvan ve bitki türü barındırdığına C) Hint kültürünün baskın bir şekilde etkisi altında kaldığına Başka ülkelerde neler olup bittiğinden habersiz olabildikle- rine Gelenek ve göreneklerine oldukça bağlı olduklarına

Edebiyat ürünlerinden bağımsız olarak düşünülebilme rybirbirleriyle olan etkileşimini içerme Yaşanan gerçeklinin yeniden yaratılan görüntüsünü turma D) Insanın doğayı ve yaşamı anlamada kullandığı araç ola E) Günümüzde yazılacak eserlere kaynak olma işlevi üstlen- TO TOPRAK me 29. "Karanlık Çağ" söylemi, ilk defa Rönesans Dönemi Italya'sında kullanılmıştır. İtalyan felsefeci ve şair Petrarca bu tabiri kulla- narak Avrupalıların Orta Çağ'daki geçmişlerine olan olumsuz bakış açılarını yansıtmış oldu. Gerçekten de sözü edilen bu süreçte Avrupa'da edebiyatta bir gerileme, genel olarak nüfus- ta azalma, çeşitli teknik konularda, mimarlıkta ve diğer kültürel alanlarda bir geri kalma eğiliminin varlığı dikkat çekmektedir. Bu dönemde henüz karanlığını üzerinden atamamış pek çok dünya topluluğu, Osmanlı Devleti'nin bilim ve sanattaki ilerleyi- şi karşısında şaşırmıştır. Avrupalıların Orta Çağ için "Karanlık Çağ" tabirini kullan- malarında; 1. Ekonomik sıkıntılar yaşamaları II. Bilimsel gelişme sağlayamamaları III. Baskıcı bir yönetimle yönetilmeleri V IV. Kültürel faaliyetlere ayak uyduramamaları özelliklerinden hangileri etkili olmuştur? A) I ve II B) I ve III 31. Bull giş ka re OLETN D) II ve IV 19010 E) III ve IV C) I ve III a

13. Yaşamdan ve ölümden korkan çocuk Gel artık yanıma kapı açık Gir içeri usul usul, sokul yanıma Dağlarına kar yağmış memleketimin Bu misralarla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Eylemsi öbeğiyle oluşturulmuş sifat tamlaması vardır. B) Yer-yön zarfı vardır. C) Tamlayanı ve tamlananı yer değiştirmiş belirtili isim tamlaması kullanılmıştır. D) Durum zarfına yer verilmiştir. E) Edat ve bağlaç kullanılmıştır.

23. Aydınlar, her toplumda farklı arayışlara öncülük et- mişlerdir. Şüphesiz bu durum Osmanlı toplumunda da farklı değildi. Geleneksel Osmanlı aydını "âlim" ya da "arif" (derin ve gizli bilgileri kavrayabilmiş olan) kişi olarak tanımlanmaktadır. Esasen Batılı anlamda aydın yani entelektüel kavramı da Batı'da 19. yüzyıl sonlarında tam olarak oluşabilmiştir. Bu kavramın üretilebilmesi ancak fikir üzerinde çalış- manın bir uzmanlık işi hâline gelmesi ile mümkün- dür. Bu anlamda olmak üzere 18. yüzyılda Batı'da aydınların ayrı bir grup ya da sınıf oluşturdukları düşüncesi yoktu. Oysa 19. yüzyıl sonlarında fikirle uğraşanların, toplumda ayrı bir sınıf oluşturduğu kanaati oluşmuştu. Kitap, dergi, broşür gibi araçlar etrafında fikir oluşturmak bu kişilere ortak bir kim- lik sağlıyordu. Bu aydınlardan sayılmak için gerekli ölçüt ise 17. yüzyıldan itibaren oluşmaya başlayan ve her türlü sosyal ve felsefi değerin tartışmaya açık olduğu şeklinde özetlenebilecek anlayışa uy- gunluktu. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden han- gisine başvurulmuştur? A) Öyküleme - Sayısal verilerlen yararlanma B) Açıklama - Karşılaştırma C) Tartışma - Örnekleme D) Tartışma - Tanık gösterme E) Açıklama - Tanık gösterme

metin yayınları B 11. Bazen, "Yahu bu edebiyatin 2000'li yıllardan çektiği nedir?" diye sorası geliyor insanın. Belki sormaktan öte biraz serzenişte bulunmak istiyor insan. Özellikle sosyal ağların hayatımızın merkezine oturmasıyla insanların birçok konuda algı ve düşüncesinin değiştiği gibi sanat ve edebiyat konusunda da algı ve düşüncesi değişti. Toplum için sanat veya san için sanat kavramlarının yerine yeni bir anlayış doğdu ve artık "Sanat benim içindir." diyen sözüm ona sanatçılar (!) türedi. Bu anlayış, bir anlamda Türk edebiyatının körü körüne Batı'yı takip etmesinin bir kanıtıdır aslında. Zira Türk kültürüne uzak bir anlayışın Türk kültürünün bir parçası olan Türk edebiyatına sirayet etmesi başka türlü açıklanamaz. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden yakınılmaktadır? TÜRK DİLİ V SOSYAL BİL A) Sosyal medyanın edebiyat üzerinde gereğinden fazla etkiye sahip olmasından B) Sanat anlayışının değişen şartlara göre günden güne değişiklik göstermesinden (C) Batı'ya öykünen, değerlerinden uzaklaşan egoist sanatçıların ortaya çıkmasından Türk kültürüne uzak olan Batılı estetik anlayışın edebiyatımıza hâkim olmasından E Farklı sanat anlayışı ile hareket eden sanatçıların sadece Batı edebiyatını örnek almasından 12. Komodo ejderi, dünyanın en büyük kertenkele

7. Ege'nin iki yakasının destanlarının yazıldığı, filo- zofların yetiştiği, ilk büyük savaş hilesinin Truva Atr aracılığıyla yapıldığı, dünyanın ilk güzellik yarışma- sının İda Dağı'nda düzenlendiği yeryüzünde birçok ilklerin yaşandığı yörenin adıdır, Çanakkale. Bura- nın her köşesi adım adım gezilmelidir bence. Bu parçayla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? 1. Sayı sıfatı kullanılmıştır. II. Zincirleme isim tamlaması vardır. III. Edat ve bağlaç vardır. IV. İşaret zamirine yer verilmiştir. V. Durum zarfı kullanılmıştır. A) 1. B) II. C) III. D) IV. E) V.

16. 1. Bireylerin oluşturduğu toplumda farklı toplumsal yapı ve katmanlar ortaya çıkar. II. Çünkü bu toplulukların sosyal ve kültürel farklılıkları konuştukları dile de yansır. III. Sürekli bir değişime maruz kalan toplumun yazılı olarak sağlıklı bir iletişim kurması için ortak anlaşmayı sağlayacak gündelik değişmelerden fazlaca etkilenmeyen bir dile ihtiyacı vardır. IV. Bu da gösteriyor ki dilin, toplumsal yapı ve katmanlar içinde farklılaşmadan, eğilip bükülmeden, genişlemeden, yerine göre daralmadan tek bir çizgi hâlinde konuşulması imkânsızdır. V. İktisadi, sosyal, kültürel hatta etnik açıdan farklı insanların oluşturduğu bu tabakalaşma dilde de kendini gösterir. Yukarıdaki numaralanmış cümleler bir bütün oluşturacak şekilde sıralandığında hangisi dışarıda kalır? A) I B) II NI D) IV E) V

5. Ali Öğretmen öğrencilerine makale yazma aşamalarını tanıttıktan sonra, genel ağ üzerinden araştırmalar yapa- rak bir makale oluşturmalarını istemiştir. Ödevin tamam- lanması için iki hafta süre vermiş ve bu sürede kimseden yardım almamalarını söylemiştir. Öğrencilerinden Müge, çevre kirliliğinin önlenmesi konulu bir makale yazmaya karar vermiş ancak genel ağda bu konuda çok fazla kay- nak bulduğu için oluşturduğu makale hem uzamış hem de sonuç kısmı eksik kaldığından ödevini bitirememiştir. Müge'nin makale ödevinde yaptığı hata seçeneklerin hangisinde verilmiştir? A) Ulaştığı kaynaklardaki bilgileri amacına uygun olarak Sınırlandırmaması B) Konusunu seçerken kısa ve az kaynaklı bir başlığa yö- nelmemesi C) Ödev için verilen zamanını doğru ve etkili kullanama- ması D) Makalede kullandığı bilgilerin ve verilerin kontrolünü yapmaması E) Ödevini yaparken sadece nesnel ifadelere yer verme- mesi ORTAÖĞRETİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ C 9 7

Nabizade Nazım, Beşir Fuat'ın yalnız teoride kalan na- türalist düşüncesini daha da geliştirmiştir. Döneminde romana daha ciddi bir tür olarak bakılmasını sağlamıştır. Bunda o kadar başarılı olmuştur ki onunla aynı dönemde yaşayan pek çok yazar, kendi çizgilerinin dışında, natü- ralist çizgide yazmaya koyulmuştur. Mesela Ahmet Mit- hat Efendi'nin de çizgisinin dışında olduğu hâlde kayıtsız kalamayıp natüralist roman vadisinde yazdığı Müşahedat romanını kaleme almasına ilham olmuştur. Ahmet Mithat Efendi, romanının ön sözünde düşüncelerini: "Bu yaz, romancılığa ve romanlara dair kalem sahipleri arasında bir münakaşa açılmıştı. Münakaşaya katılanların bazıla- rının anlattıklarına bakılırsa beş on asırda, birkaç milyar insan arasında, bir romancının bile çıkmaması gerekirdi. Bununla beraber yine o kalem sahipleri, natüralist denen romancıların romancı olabileceğine; roman denilen şeyin de o çizgide yazılan eserlerden başka hiçbir şey olamaya- cağına kanaat getirmişlerdi." şeklinde belirtir. Nabizade. işte o "kalem sahipleri" içinde yer alır. 26. Bu parçada Nabizade Nazım ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Roman ile ilgili döneminde ortaya çıkan tartışmalarda fikir paylaştığına B) Roman türüne bakış açısını değiştirecek çalışmalar yaptığına C) Natüralist vadide eser yazmanın farklı bir birikim ge- rektirdiğini ifade ettiğine Çağdaşlarının roman anlayışının farklılaşmasında et- kili olduğuna E) Başka bir sanatçının temelini attığı bir fikri geliştirdiğine

ll Turk Telekom X 18:26 13. (1) Kerkük'te türküler, hoyratlar, ağıtlar, uzun havalar, gazeller, divanlar kor bir ateşe dönüşüp insanın gönül hanesini yangın yerine çevirir. (II) Hüzün coşkuya koşar, coşku hüzne; her durumda yangın yeridir gönül hanesi. (III) Yüzlerce yıllık acılardan, kaybedişlerden, yitişlerden damıtılır müzik Kerkük'te; en saf, en samimi, en dolaysız... (IV) "Mum kimin yanan" yüreklerin çığlığıdır, içli bir ağıttır, buram buram toprak kokar. (V) Hasreti düşürür insanın yâdına, çaresiz anlarda muhabbeti getirir; çaresizliği, yetimliği, yitmişliği, birliği de söyler bir olmayı da. Bu-parçadaki numaralı cümlelerin hangisi için verilen bilgi doğrudur? cümledeki "insanın gönül hanesi" söz öbeği zincirleme isim tamlamasıdır. Juelime bir ad B) II. cümlede birden fazla basit zamanlı, türemiş yapılı ge çekimli fiil vardır. C) III. cümlede bulunma, ayrılma ve yönelme durum ekleri kullanılmıştır. DIV. cümlede ek-fiilin geniş zamanıyla çekimlenmiş sadece bir isim vardır. E) V. cümlede zarf ve edat türünde birden fazla sözcük kullanılmıştır.

Her şeyden bihaber olan bir adamım ben. Şapkamın altında yaşarım. Kimsenin etlisine ve sütlüsüne karışmayan, yapayalnız biriyim. Bunu başkaları söylemiyor, ben kendim dile getiriyorum. İnanabilirsiniz siz de. Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Bir adı niteleme görevinde kullanılan ad takımı bulunmaktadır. BOzneyi pekiştirme görevinde kullanılan dönüşlülük zamiri vardır. C) Tamlayanı belgisiz adıl olan ad takımına yer verilmiştir. 1 Türkçenin sondan eklemeli dil olma özelliğine aykırı sözcük kullanılmıştır. Kurallı birleşik eylem bulunmaktadır. UcDört Bes Diğer sayfaya geçin

9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde tamlayanı düşmüş isim tamlaması yoktury A) Yarın gece gideceğim bu kentten Bir ırmağa yolcuyum sular çekiyor beni B) İstanbul'u dinliyorum, gözlerim kapalı Önce hafiften bir rüzgâr esiyor; C) Kalbim yine üzgün, seni andım da derinden Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden D) O coşkun gençliğimi bütün yoluma verdim, Git, kanlı gözlerimde ateşlenmesin derdim E) Gidiyordum, gurbeti gönlümle duya duya, Ulukışla yolundan Orta Anadolu'ya.

Ödev Testi A) II A Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işare (1) Sanat, uygarlıkların gelişimleri ile ilişkili olarak varlığını sürdürmektedir. (II) Toplumun içinde yaşanan bütün de- güce sahiptir. (IV) Bazen sanat da bu değişimlere neden gücü vb. özellikleri ile gelecek tasarımını oluşturabilecek olmaktadır. (V) Sanatın bugünü ve geleceği yaşanan top- lumsal, siyasal ve ekonomik şartlar ilgili olmakla birlikte bazen de beklenmedik bir seyir de izlenmektedir. (VI) Sa- natın geleceği hakkında yorum yapabilmek için geçmişin sanatını ve gelişmelerini bilmek ve şimdi ile ilişkilendir- mek gerekmektedir. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi dü- şüncenin akışını bozmaktadır? C) IV B) III TI D) V Y E) VI 4.

17. (1) Atkins diyeti, Simeons diyeti, Bloom diyeti, Stillman diyeti ve daha niceleri... Dünyada ilk çıktıklarında insanların uygulamak için sağlıklarından oldukları diyetler bunlar. (Cabucak kilo ver- diren ama sağlığı bozan bu divetler, isimleri bilinmese de çoğu kişi tarafından uygulanmış olabilir. (IV) Hızlı kilo kaybına neden olan bu diyetlerin bazıları "0 kalorilik", bazıları bol yağlı, bazıları da 3 gün uygulanan diyetler (V) Düşünün ki 3 günde alınmayan 10 kilo, 3 günde verilmeye çalışılıyor. (VI) Kilo kaybının asıl anla- mı, vücuttaki yağ oranının azaltılmasıdır ama yapılan yanlış diyet- ler vücuttan yağ kaybı yerine su atılmasına neden oluyor. Bu parça iki paragrafı ayrılmak istense ikinci paragraf nu- maralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV DIV EXVI

18. Bırakın bizim edebiyatımızı, dünyada hiçbir ede- biyat kendinden önce yazılanlara yaslanmadan cümle kuramaz. Geleneğin şöyle bir paradoksu var: Hem size kılavuzluk eder hem de sizi kendi hapishanesine kapatır yazacağınız her seye gölge eder. Bu, sizin önceki söz değerleriyle kurduğunuz ilişkiye bağlı. Hayatın bütün alanlarında olduğu gibi edebiyatta da gelenekle, söylenmiş sözle yetinir- seniz, onu dönüstürerek, zamanın ruhuyla kararak yeniden yaratmazsanız o büyük birikim size kötü- lük eder. Ben Ehrenburg'un sözüne çok inanırım: "Çağdaş sanatın anahtarını geçmişte buldum." Bir de Dostoyevski var, "Bana kendi uydurduğun bir yalan söyle, seni alnından öpeyim." diyen. Dolayı- sıyla Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelians Aher şiir, kendi döneminin özelliklerini taşıdığı için modern şiire yakındır B çağdaş edebiyatın çok önemli şairleri de kendi- lerinden öncekileri taklit eder yüzden geleneksel edebiyatımız şiirle başla- mıştır, şiirle kurulmuştur D) ancak yaşadığı hayatı yaşadığı zamanın dışına çıkaran şair özgündür E geleneksel olandan yararlanma sadece millî değerle sınırlı tutulmamalıdır

31. Macarların en büyük ulusal bayram olarak kutladıkları gün, 15 Mart 1848'de başlayıp Avusturyalılar ve Ruslar tara- fından birkaç ayda bastırılan Macar ayaklanmasının yıl dönümüdür. Ülkeden kaçmak zorunda kalan "Macar Öz- gürlük Savaşı" önderlerinden, ulusal kahraman Lajos Kos- suth, Türkiye'ye sığınmış ve iki yıla yakın süre Kütahya'da yaşamıştı. Asıl mesleği avukatlık olan ve ülkesinin ba- ğımsızlığını ilan ettikten sonra Macaristan'ın ilk cumhur- başkanlığına getirilen Lajos Kossuth, kurmayı planladığı bağımsız Macaristan'ın anayasasını Kütahya'da kaldığı evde hazırlamıştı. Bu parçada Lajos Kossuth ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Macaristan'ın ilk cumhurbaşkanı olduğuna B) Bağımsız Macaristan'ın anayasasını hazırladığına C) Ülkesinin bağımsızlığı için savaştığına D) Bağımsızlık için hukuksal mücadele verdiğine E) Millî bir kahraman olduğuna