Paragrafta Yardımcı Düşünceler Soruları

Osman Oğuz, Peyami Safa, Attila ilhan, Şerif Hulusi, Başar Sabuncu varoluşçuluğu değişik açıdan ele alarak eleştirir- ler. Muzaffer Erdost, Osman Oğuz'un, Ferit Edgü ile Fikret Ürgüp, Şerif Hulusi'nin eleştirilerine cevap verirler. Ayrıca Pulat Tacar, varoluşçuluğu doğrudan doğruya savunmaya girişir. Oktay Akbal ise varoluşçuluğa yöneltilen eleştirileri Simone de Beauvoir'dan yaptığı bir çeviriyle karşılamaya çalışır. Demir Özlü, varoluşçu kuşağı daha doğrusu bunaltı edebiyatını eleştirenlere yumuşatıcı bir yazıyla karşı çıkar. Varoluşçuluğun edebiyatımızda da bazı etkileri görülür. Genç yazarlarımızdan Demir Özlü, Bunaltı ve Soluma adlı hikâye kitabını bu etkiyle kaleme alır. Ferit Edgü'nün birkaç hikayesi de aynı etkiyi taşır. Orhan Duru ve Bilge Karasu ile Adnan Özyalçıner ve Leyla Erbil'de de parça parça va- roluşçuluğun izlerine rastlanır. Varoluşçu olmadıkları hâlde, şairlerimizden bazıları (Edip Cansever, Turgut Uyar, Ahmet Oktay) şiirlerinde yalnızlık, bunaltı, yabancılaşma gibi va- roluşçuluğa özgü temlere ara sıra yer verirler. Ama unutul- mamalı ki sanatçılar bu anlayışa hep ferdî bir yaklaşımla yönelmişlerdir. 39. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ula- şılamaz? A)) Oktay Akbal, varoluşçuluğu savunurken yabancı yazar- ların görüşlerini baz almıştır. B) Aynı ulusun sanatçıları içerisinde kimi felsefi sistemleri hem benimseyenler hem de yerenler bulunabilir. C) Ferit Edgü'nün kimi yapıtlarında varoluşsal felsefenin izlerine rastlamak mümkündür. D) Bazı şairler, bu doktrinin temalarından faydalanmakta- dırlar. E) Demir Özlü, varoluşsal konulara öykü kitabında yer ver- miştir.

2. W 1. Sanatçı, hiçbir zaman bilime, bilimselliğe; özellikle toplum bilime ve psikolojiye ters düşmemelidir. Yazar; düşlemsel, kurgu bilimsel ya da fantastik yanı ağır basan yapıtlarda bile psikolojik yaklaşımları eserlerine yansıtmaktan yüksünme- melidir. Bu parçadaki altı çizili sözcüğü anlamca karşılayabile- cek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Şair, eserlerinde içinde yaşadığı toplumun meselelerine objektif bir bakışla yaklaşmayı başarmıştır. B) Taklitten kaçınarak elde ettiği özgünlüğü, şiirlerinde ona başarı getirirken aynı şeyi romanları için söyleyemem. C) Karakterlerin, karşılaştıkları her durumda çözüm bulma noktasındaki üşenmeleri, okuyucuyu fazlasıyla sıkı- yordu. D) Kitabın her bir sayfası, sanki başka bir konuya açılan yeni bir bölüm izlenimi veriyordu. E) Yazın hayatının ilk yıllarında karşılaştığı sorunlar, yaza- rin yeni bir eser yazma hevesini engelleyememiştir.

39 - 40. soruları aşağıdaki parçaya gore cevaplayınız Etimolojik açıdan ileri sürülen görüşler arasında en çok taraftar bulani, kahvenin Habeşistan'dan bütün dünyaya yayıldığı fikridir. Bu görüşe göre adı Avrupa dillerinde cafe, Latincede coffea olan kahvenin adini, yabani kahve Kaffa yöresinden aldığı kuvvetli bir olasılıktır. XV. yüzyılın ağacı olarak bol miktarda yetiştiği Güney Etiyopya'nın sonlarına doğru, içecek hâline gelen kahvenin, Istanbul'a da Kabe'ye giden hacılar tarafından getirilmiş olabileceği düşünülmektedir. Kahvenin içildiği mekân olarak ortaya çıkan kahvehaneler, XV. yüzyıl başlarında Mekke, Kahire n a da ve Şam'da görülür, Küzyılın ortalarında İstanbul'a gelen kahvehane ilk önce Tahtakale'de açılır. Kahve satılan tüketilen bir yer olarak kurulan kahvehane; kısa zaman tecrübe edildiği, meddahların doğaçlama hikâyeler anlatta okuryazarların yanlarında getirdiği yazıları dinleyenlere okuduğu, toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçları karşılayan bir mekân hâline gelir. içerisinde bir tüketim merkezinden ziyade gündelik hayatın e Z. na 39. Bu parçada kahve ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A Hakkındaki bilgilerin bilimsel bir temele dayanmadığına B) Adının kökenine C) İçecek olarak tüketilme tarihine D) Tüketiminin yeni bir mekân oluşubauna yol açtığına E) Araplar tarafından keşfedildiğine inün 40. Bu parçada Istanbul kahvehaneleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Zaman içerisinde değişim geçirerek farklı işlevler üstlenmişlerdir. B) Belli kesimlerin bir araya gelerek hoşça vakit geçirdiği yerlerdir. C) Sözlü gelenege yeni ürünler kazandırmak amacıyla kullanılmışlardır. D) Boş zamanlannı değerlendirmek isteyen kişilerin toplandığı mekânlardır. E Bu mekânlardaki etkinlikler toplumsal birlikteliği güçlendirmiştir.

A A A SEDEF SERİSİ ONO2-55.31TYTO3 / TÜRKÇE güzel ay'ın anna" mış, eski . ağıdaki 27. Empati; bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısı ile bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir. Zekâ bilişsel gelişim için ne kadar gerekliyse empati becerisi de kişilerarası iletişim için o derece önemlidir. Sosyal beceriler ve olumlu sosyal davranışlar yetişme çağındakiler için hayati önem taşımaktadır. Empatik tepkilerin gelişimi insanların sosyal becerilerinin büyük ve önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir. Empati becerisine sahip çocukların daha az saldırgan, daha çok yardımsever ve daha gelişmiş ahlaki yargılara sahip oldukları kanıtlanmıştır. Aşağıdakilerden hangisiyle bu parçadaki değerlendirme desteklenebilir? A Empati kurabilen çocuklar akademik olarak diğer bireylerin önüne geçeceğinden hayatta daha başarılı olabilirler. B) Kişinin kurduğu ilişkilerde kendini karşısındakinin yerine koyabilmesi ona birçok noktada katkı sağlayarak destek olmaktadır. C) Sosyal becerilerin en önemli parçası olan empati, insan tepkilerinin zamana ve ortama uygun olmasını karşılamaktadır. an aş . os Insan kendisini karşısındaki kişinin yerine koyabildiği ölçüde duyusal ve sosyal gelişime açık kalabilir, aksi takdirde bu mümkün değildir. IZ. bi, E) Zekânın kişilerin bilişsel gelişiminde ne denli etkili olduğunu belirlemek için kişilerin empati becerilerine odaklanmak gerekmektedir.

1-A TYT 1 17. Geçen yıl şubat ayında güneşin içimizi sıcacık isittığı, güler yüzlü insanların ülkesi Tayland'daydım. Adını çoğu haritada bulamayacağınız, göçebe balıkçıların yaşadığı Bulon Lae adlı küçük bir adada kalıyordum. Adada elektrik yoktu. Televizyon yoktu, müzik yayını yoktu; araba motor sesi, cep telefonu sesleri yoktu. Teknolojiden uzakta, zaman ve yer kavramını unutmuş bir şekilde yaşıyor gibiydim. Denizin, dalgaların ve tropikal kuşların çıkardığı sesler, onları ilk defa duyuyormuşum gibi beni heyecanlandırıyor, kendimi özel hissetmemi sağlıyordu. Bu büyüleyici seslere kimi zaman da balıkçı tekneleri eşlik ediyordu. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A Sayıp dökmelerden yararlanılmıştır. B) Birinci kişili anlatıma başvurulmuştur. C) Birden fazla duyuya seslenilmiştir. D) Benzetmeden yararlanılmıştır E) Iç dökmelere yer verilmiştir . V 8. (1) Tarihçilere göre, günümüzden binlerce yıl önce

mayan Sorular (Yeni Nesil) ep birbl- azarların Syküleri, 6. ---- Kitap, evet, hiç de sıradan bir yazar biyografisine ben zemiyordu. Kaplan, kendi biyografisini de yazann biyog- ratisine katiyor, sadece Tanpınar'ın huzuni hayatının yol haritasını çıkarmakla yetinmeden 1960'ların sonunda baş- ladığı Tanpınar okuma serüveninin onu nasıl sekillendirdi ģini de son derece içten bir anlatımla seriyordu önüme. Kitap, bilineni ilan eden bir Tanpınar çalışması olmaktan çıkmış, benim için başka bir boyut kazanmıştı. Geç Kalan Adam'dan etkilenmemi sağlayan da bu eşik oldu. Kaplan Tanpinarin zengin ve trajik iç dünyasının ilmeklerini co- zerken, sadik bir okuru olduğu eserlerini de elestirel bir. gözle tek tek elden geçiriyor, bu kitapların kendisinde ya- rattığı sarsıntıları ve değişimleri kaydediyor, böylece onun- la bir anlamda hesaplaşıyordu da; kısacası, bilgi ve- lan üze- değer- asi, bü- defliyor. bilgi ve- Bu parçada boş bırakılan yerlere düşüncenin akışına göre sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? 12 a kitap irlenen stünlük iylakit bir za- Ünlü bir yazarın biyografisini yazmanın ne kadar zor bir sınav olacağını kestirmek zor değil. - Kaplan'ın ba- zi saptamalarına itirazlarım olmakla birlikte elimdeki kitapla duygusal bir bağ kurmuştum B) Biyografiler her zaman yazarın hayatını eksiksiz hal- de ortaya koymak için yazılmaz. - bu çalışmanın be- nim Tanpınar okumalarımla da pek çok noktada ke- siştiğini görünce kitapla ilişkim kaçınılmaz şekilde öz- nelleşti aplan- sayisi aplari, da sa- aptan LIMIT YAYINLARI Okumayı sürdürdükçe ilk bölümün yarattığı eleştirel düşüncelerimden giderek uzaklaştığımı fark ettim. Tanpınar'dan etkilenmiş bütün okurlar için zorlayıcı bir meseleye dönüşebilen "Tanpınar'ı nasıl okumalı?" so- rusuna karşı olanca samimiyetiyle kendi kapısını açı- yordu i ma- la da n. Bu lanil- Kitabın "romanvari" bir biyografi olarak sunulmuş ol- ması bu kitapla ilgili eleştirimi geçersiz kılabilir. - Kap- lan gibi klasik müzikten zevk almayi Tanpınar'ın etki- siyle üzerinde çalışarak öğrendiğimi bu kitapla yeni- den hatırladım Açıkça söylemeliyim ki ilk kısım kitap hakkındaki bek- lentilerini karşılamaktan oldukça uzaktı. - Sefa Kap- lan, Tanpınar'ın dünyasını kurgularken bir yazarın bir başka yazarı hangi noktalarda, nasıl etkileyebileceği- nin dolaysız bir örneğini veriyor

17. Selanik önemli bir liman şehri oimanın yanı sıra demir yolu ile de Belgrad, Manastır ve İstanbul gibi önemli şehirlere bağlanmaktaydı, Avrupa'da çıkarılan gazete, dergi ve kitaplardaki fikirler farklı milletlerin bir arada yaşacıgi Selanik Lzerinden Osmanlı Olkesine yayGiyordu. Verilen bilgide Selanik'in, asagidaki özelliklerinden hangisine vurgu yapılmamıştır? Arcok uluslu yapisina Bj Sinir kenti olmasına C) Deniz kıyısında bulunmasina D) Kültürel yönden gelişmişliğine

macadır elbette oğu zaman ve akterlerin gez- hayatıyla ilgili a da sevdiğiyle llerinizde can- urken insanın kitap ayracını kuya dalarken Saint Peters- lemeden önce 7 gittiğimizi ha- 25. Modern insan, yüksek duvarlarla çevrili siteler içinde güvenlik ve konfor ararken yitip giden kom- şuluk ve mahalle ilişkilerinin yerine koyacak şey bulmakta hayli zorlanıyor. Modern evler âdeta evdeki tüm bireylerin ihtiyaçlarını ayrı ayrı kar- şılayacak eğlence merkezleri gibi tasarlanıyor. Bireycilik, ev içindeki hayata da etki ediyor ve ne- redeyse her oda ayrı bir interaktif yaşam alanı gibi düşünülüyor. Eğlence ve iletişim kompleksi olarak ev, besleyen ve uyandıran yer değil dikkat dağıtan ve uyuşturan yer olmaya başlıyor. ---- Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? düşüncenin angisi getiril- romanın bir tlilik sunan ha- rdiğini bilirsiniz taşıyan, kimi hareketli yer- A) Maalesef ev, elektronik uğultunun mekânı ol- dukça insan seslerini duymak kadar; sessiz- lik de zorlaşıyor B) Oysa mahalle hayatı, insanlar ve yerler ara- sinda geçişkenliğe izin veriyordu C) Şimdi ekran karşısında geçirilen uzun yalnız- liklar hayatla bağlarımızı koparıyor D) Böylece ev bir sığınaktan, bizi toplumsal ha- yattan yalıtan bir hapishaneye dönüşüyor E) Artık evlerde sadece çocuklar değil, yetişkin- ler de huzur içinde düş kuramaz hâle geldi er karakterlerin ir eden kentler YAYINLARI manların değil

Aşağıdaki parçayı dikkatle okuyunuz. 195., 196. sorular parçaya göre cevaplandınlacaktır. Her eser asıl yazıldığı dilden, onun inceliklerini dir, hiç olmazsa bu iştiyaki duyan kimseler tara- hakkı ile sezip kendi dillerinde de edaya mukte- fından tercüme edilmelidir . Filoktetesi M. Paul Masqueray in Fransızcaya tercümesinden tercü- me ettim. Bu tercümenin iyi olmadığını, iyi olma- yacağını biliyorum, hatta bu işi üzerime almaktan çekinmekle beraber kendimi günah işlemiş saydi- ģimi itiraf ederim. Her kitabın başında okuyucuların müsamahasını dilemek adettir . Ben o müsamahayı dilemiyeceğim. Bu memlekette yanlış, fena tercümelerin çoğalması, hep o musamaha, fikir hayatının en müthiş, en mü- rai düşmanı olan müsamaha yüzündendir. 19 195. Her kitabın başında okuyucunun müsamahasi- ni istemek niçin adettir? Al Kitabın dikkatle okunup iyice anlaşılmasını sağlamak için B) Sirf bir nezaket ifadesi olarak C) Kitabı daha ilginç hale getirebilmek kaygısı yü- zünden D) Tercümenin hakikaten güç bir iş olduğunu an- latmak için E) Yazarin eserlerine fazla güvenemedikleri için (1967-ÜSS)

n Pertev Naili Boratav'a göre bayramlarda şekerin ilk kullanımı Nevruzlarda başlamıştır. Nevruz Bayramı'nda şeker yenip şerbet içilirmiş. Aslında Türk geleneklerine de bakacak olursak özel günlerde şekerli besinler, insanlar mutlu olsunlar diye ikram edilir. Sonraları mutluluk hormonu serotonin ile bunun bilimsel dayanağı saptanmıştır. Mutlu günlerden biri de bayramlar olduğu için şekerle insanların daha da mutlu olması istenirmiş. Bu parçadan şekerle ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir? A) Türkler tarafından keşfedildiğine B) Serotoninin hammaddesi olduğuna C) İnsanlara olumlu ruh hâlleri kazandırdığına D) Türk bayramlarının oluşumunu sağladığına E) Sadece Türk bayramlarında ikram edildiğine

22. ilmi sevki idare prensiplerinden doğan metot mühendisliği, aslında bütün mühendislik işlerini sıkı bir mantık süzgecin- den geçirmekten başka bir şey değildir. Başka bir deyimle metot mühendisliği; mühendislik alanında mantiki düşün- cenin insan, malzeme, tezgâh ve takımlardan en verimli şekilde faydalanabilmek sanatıdır. Kısacası metot mühen- disliği teknik alanda yapılan bütün işlerin en ufak ayrıntıları- na kadar birçok mantiki soruyla bombardıman edilmesidir. Eğer bu soru bombardımanından sonra hedef, yani ele ali- nan iş sağlam yerinde durabilirse işte o zaman o iş doğru- dur, mantikidir ve yapılacak işlerin de mevcut imkânlar için- de en uygunudur ve yapılması gerekir. Metot mühendisliği; herhangi bir işletmede yapılmakta olan bir işin, ameliyenin veya yeni yapılması düşünülen bir tesisin de önüne geçer. Bu parçaya göre metot mühendisliği ile ilgili olarak Bir işin akla yatkınlığının ölçülmesinde metot mühen- disliğinin sorularına verdiği cevaplardan geçer not al- I. ması baz alınır. II. Ele alınan proje ancak metot mühendisliğine uygun ise değer kazanır ve projenin yapım hızında artış meydana gelir. III. Metot mühendisliği, hâlihazırda var olan ham madde- den azami ölçüde yarar sağlama yöntemidir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? C) Ive II A) Yalnız! D) I ve III B) Yalnız III E) II ve III

3. 1. 15. yüzyıla kadar Avrupa'da baharatın gramı gümüş- le ve altınla yarışır durumdadır. Bu dönemden kalma belgelerde arazi alımları, gümrük vergileri gibi öde- melerin karabiberle yapıldığına rastlanılmıştır. Yine aynı dönemde 10 gram Hindistan cevizi ile yedi inek takas edildiği bilgisine ulaşılmıştır. Sadece bu bilgiler değerlendirildiğinde; 1. Baharat ticaretinin öneminin arttığı, II. Baharatın değerli bir ticaret ürünü olduğu, III. Baharat üretiminin Avrupa'da bilinmediği ifadelerinden hangileri söylenebilir? A) Yalnız II B) I ve II C) II ve III D) I, II ve III

6. Naim Efendi, odanın bir tarafını kaplayan uzun bir erkan minderinin ucundan, yarı diz çökmüş, yarı bağdaş kurmuş bir vaziyette, kafesi kaldırılmış fakat camı indirilmiş bir pen- cereden dışarıya bakıyordu. Arkasında beyaz pikeden iki sira iri, sedef düğmeli, pamuksuz bir uzun hırka, başında aynı pikeden bir takke vardı. İnce uzun çehresi, her va- kitten ziyade solgun ve çizgili, gözleri her vakitten ziyade çukurlaşmış görünüyordu. Damadı, içeri girer girmez yerin- den kalkmak ister gibi bir hareket yaptı ve eliyle önündeki koltuğu işaret ederek oturmasını söyledi. Bu parçanın anlatımı için aşağıdakilerden hangisi söy- lenemez? A) Görsel ögelerden yararlanılmıştır. B) Uzlenimsel betimleme yapılmıştır. C) Öykülemeden yararlanılmıştır. D) Üçüncü kişili anlatıma başvurulmuştur. E) Benzetmeden yararlanılmıştır. 2

Paragraf TÜRKÇE 1. Yükselme Devri şairlerimizden Baki bir şiirinde. "Hangi harabe köşesine baktıysam içinden hazineler çikti." demiştir. Harabeleri kazınca bir köşesinde ya hazine ya da hazine değerinde eşya veya sanat eserleri çıkar. Bunu köylüler de çok iyi bildiği için Anadolu'daki köylerde yer alan birçok harabenin civarı gizli gizli kazılmıştır. Bu kıymetli eserler sadece maddi eşyalar değildir, manevi değer taşıyan eski kitaplar da bu kategoridedir. Ne yazık ki değeri milyonlara varan bu eserleri birilerine hiçbir karşılığı olmadan vermişiz. Avrupa müze ve kütüphaneleri Türkiye'den gitme binlerce eserle doludur. Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kıymetli eserlerin korunmasında müzelerin üzerine düşeni yapmadığın 9B2 G Ülkemizin tarihi eser açısından eşsiz bir kültür hazinesine sahip olduğu Çok kıymetli eserlerin değerinin anlaşılmadığı Di Terk edilmiş binaların etrafında değerli eserlerin bulunduğu El Tarihi eserleri koruma bilincinin gelişmediği

29. ALES / SÖZEL 27. Bugün Picasso'nun adını, sanatın ucundan kıyısından il- gilenen herkes duymuştur. Çünkü onun eserleri Bati res mine yeni bir yön vermiştir. Picasso'nun eserleri pek çok farklı ve daha önce denenmemiş biçem içerir. Pessar arkadaşlarıyla kübizmi geliştirmiş, kolaj tekniğini bulmuş, gerçeküstücülüğün gelişimine katkıda bulunmuştur. Soyut resmi geliştirerek kendisini izleyen ressamları gerçekçi res min baskısından kurtarmıştır. Soyut resmin en önemli tem- silcisi olmuştur. Picasso, yaşamının sonuna kadar her yıl yüzlerce yağlı boya resim, çizim, baskı ve heykel yapmıştır. Bu parçadan Picasso'nun sanatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Özgün bir sanat anlayışı vardır. B) Değeri ölümünden sonra anlaşılmıştır. C) Resim sanatına yeni bir teknik kazandırmıştır. D) Sanatta daha yeni ve özgün olanı aramıştır. E) Farklı tarzlarda birçok eser ortaya koymuştur. (774. sayfa - 657 ALES SB) 28. IX. ve XII. yüzyıllar arasında eğitim-öğretim Avrupa'da ka-

B 31. Inşaatın temel maddelerinden biri olan beton binlerce yıldır benzer şekilde üretiliyor, kum ve çakıl benzeri sert maddeler çimento gibi tutucu maddelerle karıştırı- larak oluşturuluyor. Bir grup araştırmacının geliştirdiği "yaşayan beton" ise Cyanobacteria adlı fotosentetik bir bakteri yardımıyla üretiliyor ve nefes almaya devam ediyor. Temel olarak kum, sicak su, jel ve bakterileri besleyecek maddelerden oluşan karışımda çoğalan bakteriler, bir gün içerisinde istenilen şekilde sert bir malzemeye dönüşüyor. Birkaç hafta boyunca yaşama- ya devam eden betondaki bakteriler zamanla ölüyor. Yaşayan betonu iyileştirme çalışmaları devam ediyor, eğer başarılı olursa daha az karbon salımına yol açan inşaatlar mümkün olabilir. Bu parçada “yaşayan beton" ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Hakkındaki çalışmanın esin kaynağının ne olduğu- na B) Bilinen betondan hangi özellikleriyle ayrıldığına C) Belirli bir ömrü olduğuna D) İyileştirilmesi hâlinde nasıl fayda sağlayabileceğine Üzerindeki çalışmalara devam edildiğine