Paragrafta Yardımcı Düşünceler Soruları

Türkçe 36. Uzay çöpü sayısının giderek artması ve uzaya gönde- rilen araç sayısındaki yükselmeyle bu artışın daha da hızlanacak olması, hiçbir önlem alınmaması durumun- da Dünya yörüngelerinin hayli tehlikeli ortamlara dö- nüşeceğini garantiliyor. Bu durum şirketleri, hükümetleri ve uzay faaliyetleriyle ilgili başka paydaşları bu ortak tehlikeyi bertaraf edebilmek için yeni iş birliklerine yön- lendiriyor. 2000'lerden bu yana Ajanslar Arası Uzay Çö- pü Koordinasyon Komitesi gibi uluslararası gruplar, uzayda sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla bazı ilke- ler belirliyor. Uzay araçlarının kullanım süreleri bitince artan yakıtlarını ya da patlamaya neden olabilecek baş- ka basınçlı maddeleri boşaltarak kendilerini etkisizleş- tirmelerinin sağlanması bu ilkeler arasında. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Dünya yörüngelerini uzaydaki etkinliklerden ötürü önemli bir tehlike beklemektedir. B) Uzay çöpünün doğurduğu sorunlar dünyayı ortak çalışmalar yapmaya yönlendirmektedir. C) Kimi uluslararası kurumlar uzaydaki çalışmalarla il- gili bazı prensipler belirlemektedir. D) Uzay araçlarının kullanım süreleri bitince artan ya- kitlarini boşaltması önemli görülmektedir. E) Uzayla ilgili belirlenen ilkeler, şirketler ve kurumlar tarafından bir ölçüde de olsa benimsenmektedir.

TEST 14 CÜMLEDE ANLAM 1. (1) Yapılan birtakım bilimsel çalışmalar "klasik" dediğimiz eserlerin zekâyı belirgin şekilde etkilediğini gösteriyor. (II) Klasikler, karakterlerin iç dünyalarını keşfe çıkan ve böylece onlarla duygudaşlık kurmamıza olanak tanıyan eserler. (III) Bu, okurların yalnızca duygudaşlık kabiliyeti- ni artırmakla kalmıyor aynı zamanda duygusal zekâlarını geliştirmelerine de olanak sağlıyor. (IV) Yapılan çeşitli in- celemeler ve testler klasiklerin okurların duygusal zekâlari- ni, yani kendi duygularını anlayıp idare edebilme yetilerini gerçekten de artırdığını gösteriyor. (V) Okurların klasikleri okumadan önce ve sonra çekilen beyin taramalarına ba- kıldığında beyinlerinin duygulardan sorumlu bölümlerinin klasikleri okuduktan sonra daha etkin oldukları açıkça gö- rülüyor. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. de bir araştırma sonucundan söz edilmiştir. B) II. de tanım yapılmıştır. C) III. de yargı gerekçesiyle birlikte verilmiştir. D) IV, de bir kavrama açıklık getirilmiştir. E) V. de karşılaştırma yapılmıştır.

Türkiye'de ne yazık ki kitap okuma oranında bir türlü artış olmuyor. Bunun çeşitli bahaneleri de var: "Çok çalışıyoruz kitap okuyacak vaktimiz mi var?” “Çoluk çocuk bir de bunun üstüne ev işleri derken akşam oluyor zaten, akşam ayaklarımızı uzatıp bir dizi de mi seyretmeyelim?" sözlerini duyar gibi olu- -et- Bu lar. ni- yorum. Buna, çağımızın cep telefonlarını, tabletleri ve bilgisayar oyunlarını da katarsak zaten okumak için zaman bulmak imkânsız hâle geliyor. Ben bunların hiçbirine katılmiyorum. Kitap okumak için zaman bulabiliriz. Maalesef bir otobüs yolculuğunda, bir parkta, bir çay bahçesinde kitap okuyan birisini gör- mek Marmara Denizi'nde köpek balığı görmek kadar imkânsız neredeyse. Bu beni çok üzüyor. Herkesin elinde bir telefon, etrafındaki olaylardan habersiz, tüm dünyası telefon. Hâlbuki o kitapların içinde ne hazineler gizli. Kitap okumanın tadına varan bir insan artık bu tadı bırakamaz. Evet, bırakalım bahane- leri de okumak için firsat yaratalım kendimize Bu metnin yazıldığı türle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Düşünceler kanıtlama amacı güdülmeden öznel bir üslupla ifade edilmiştir. B) Bir konu ile ilgili tespitler bilimsel gerçekliğe uygun olarak anlatılmıştır. Bir sanat eserinin olumlu ya da olumsuz yanlarına değinilmiştir. DY Güncel bir konu hakkında kişisel görüş ve düşünceler aktarılmıştır. Türkçe Bizim İşimiz-

Test 5. Çirak Kalfa Usto Pra Sor ala de 11 Sözlerin kapatıcı ve yanıltıcı etkilerinden kurtularak kavram ve anlam ummanlarına dalma noktasında en başarılı kişiler, şair ve yazarlardır. Onlar, ruhlarını coşturup taşıran, kimi zaman bedenlerini yakıp kavuran yaşanmışlıkları, sözlerin perdelerini aralayarak içsel duygularla okurlarına iletebil- mek için bir zanaatkâr duyarlığı ve inceliğiyle sabır taşla- nini çatlatırcasına günlerini, aylarını ve hatta yıllarını feda ederek ortaya koyarlar. Bu bağlamda, büyük şairimiz Yahya Kemal'in bir şiirinde geçen “siyah" sözünü, üzerinde yirmi yıl düşündükten sonra, “serin" sözcüğü ile değiştirdiği hâlâ s hafızalarımızdadır. Bu parçanın yazarı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Alyalınlık anlayışı ile çelişen bir üsluba sahiptir. B) Kanıları değiştirme çabası vardır. CYÖrneklendirme yöntemi ile düşüncesini anlaşılır kılmış- tır. DY Öznel bir anlatımı vardır. E) Mecaz içeren sözlerden yararlanmayı yeğlemektedir. PAVIGASYON

4. e i uf Ankara, Cumhuriyet tarihi boyunca birçok bürokrat-yazar- lar barındırdı bağrında. Öğütür, eritir, eksiltir bürokrasi, evet. Varsa bunun birkaç istisnası eğer, ilk başta Necip Tosun sayılabilir deriz; öylesine diri, öylesine kendi, öylesine öz- gün kalabilmek ve yazabilmek, onun yaptığı bir ömür. Us- tası Özdenören misali. Hayat ve Öyküyü tam doğru eksik- siz anlayabilmek istiyorsanız, onunla birlikte Öykümüzün Kirk Kapısı'ndan geçmeli, bir elinizde Modern Öykü Kura- mi, diğerinde Doğu'nun Hikâye Kurami, uzun bir yolculu- ğa çıkmalısınız, okuya okuya soluya soluya, sindire sindi- re. Hikâye anlatıcısı ile okuru arasında sessiz bir iletişim vardır tespitine gönülden katılmamak mümkün mü? Ve ses- sizliği kadar güçlü, muhteşem ve mükemmel iletişim kur- du o. Söz dinlemiştir: “Yalnızlığına kaç dostum" diyen Ni- etzsche ile "Çok yalnız olmam gerekiyor. Tüm başarıtarım, salt yalnızlığımın ürünüdür” diyen Kafka'nın yalnızlık ilke- sini almakla yetinmemiş, yaşamış yaşatmıştır da bir ömür. 1 Parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Yinelemelere yer verildiği B) Örneklemeye yer verildiği C) Öznel bir anlatım tutumu kullanıldığı D) Sayıp dökmelerden yararlanıldığı E) Epik anlatımdan yararlanıldığı

1. II. Türkiye'den Irak ve Suriye'ye uzanan Dicle Nehri, tarih boyunca birçok medeniyete can suyu oldu. Son yıllarda ise nehrin üzerindeki baraj ve kum ocakları nedeniyle bazı balık türlerinin yüzde 40 oranında yok olmaya başladığı görüldü. Yukarıda verilen Il numaralı cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) I. cümlede ifade edilen konuyla çelişen durumun nedenlerine değinilmektedir. B) I. cümlede anlatılan durumun sebep olduğu bir olumsuzluktan bahsedilmektedir. C) I. cümledeki durumu destekleyen örnekler verilmektedir. D) I. cümlede belirtilen durumun neden olduğu bir sonuç açıklanmaktadır. E) I. cümlede değinilen düşünceyi çürütecek durumlar örneklenmektedir.

E 7. 1 5. Sahaftan aldığınız kitabın içinden zarfsız bir mektup çıksa ne yapardınız? demeyin sakın. Ben, sizin de yapacağınızı yaptim. Açtım. "Dokunmazdım, bana gelmeyen mektubu asla okumam." basılmış, yeşil, ciltli bir kitap: Meşhedi ile Devriâlem. okudum. Önce kitaptan söz edeyim. 1974 tarihinde Yazarı, Ercüment Ekrem Talu. Mektuba gelirsek... Mumlu gibi kalın bir kâğıda yazılmış, tek sayfalık. Üst tarafındaki tırtıklardan kâğıdın mektupluk bir bloknottan koparıldığı anlaşılıyor. Dört de zımba deliği var üstünde. Demek en saklanmış, belli. Özenin, ilginin bir başka göstergesi, kat az iki kez dosyalanmış. Çok değer verilmiş, özenle yerlerine arkadan ince şeritler hâlinde kâğıt yapıştırılarak oralardan kopup ayrılmasının önlenmiş olması. Bu parçada yazarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine dair bir ipucu yoktur? A) Kitaplara ilgi duyduğuna B) Meraklı bir yapısı olduğuna C) Detaylara dikkat ettiğine D) Öngörüde bulunduğuna E) Mektubu okumayı önerdiğine

34. Sevgi sözcüğü tüm kapıların anahtarı gibidir. Kulla- nildığı her yerde rahatlama ve mutluluk hissi uyandı- rir. Aşk, sevda onu desteklese de asıl kelime sevgi- dir. Çünkü doğasında huzur vardır bu kelimenin. Dün- ya üzerinde yalan yanlış yapılan her işin karşısında insanları birleştirmek için âdeta bir zırh gibi durur bu güzel kelime. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarıla- maz? X A) Sevginin olduğu yerlerde huzur da vardır. B) Sevgi, kötülüklere karşı duran en önemli olgudur. Hirs, nefret, savaşlar sevginin olmadığı ortamlar- da filizlenir. D Sevgi bazen insanı içinden çıkamayacağı hırslara yöneltir. E) Her insan, içinde sevgiyi barındırırsa dünyadaki yanlışlıklara karşı kendini korur. X

32. Roman, karakterlerin derinlik içinde analiz edildiği bir edebî türdür, karakterler olaylarla birlikte değişim geçirir ve yeni nitelikler kazanır. Okurun "Tipkı benim düşündü- ğüm şey gibi." diyeceği yahut “Bunu nasıl da düşünme- mişim." deme gereğini hissedeceği yaşantılarla örülür. Roman; yazarın beden, ruh ve akıl hakkında düşünme- si, düşüncesinin farkına varması ve estetik olarak kav- ranmış insanı yine insana götürmek istemesi gibi yazma arzularıyla kurulur. Roman okuru da böylece insanda keşfedilmiş ve hedefi yine insan olan hakikatlerle yüz- leşir. Milan Kundera'nın deyişiyle roman, insanı o güne kadar farkına varmadığı yeni hakikatle karşı karşıya ge- tirir. Bu parçadan hareketle romanla ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi söylenemez? Anlattığı kişiler üzerinde yoğunlaştığı B) Okurunun dünyasına hitap ettiği C) İnsanı sanatsal yönden ele aldığı D) Hayali gerçekle buluşturan bir tür olduğu E) İnsanları gerçeklerle karşı karşıya getirdiği

28. Aşağıdaki parçalardan hangisi "Onun öyküsünü anlatırken ya da okurken hep ben'in dyküsünü okuyup yazmaz mıyız?" düşüncesine uzak düşmektedir? A) Fakir Baykurt'un isci göçünün tanikligina sürüklenip işçi olarak Almanya'ya gidişi, onun roman ve öykülerine yansır. Fakir Baykurt da 1960'larda başlayan iş gòcû göçünün serüvenini "Duisburg Üçlemesi'nde Yoksek Finlar, Koca Ren ve Yarim Ekmek ile dile getirir B) Orhan Kemal; Bereketli Topraklar üzerinde, Murtaza, Gurbet Kuşlan romanlarında anlattığı goc, fabrika, işçilik gerçeklerini, curcu fabrikasında ve pamuk tarialanında çalıştığı yıllardaki deneyimler üzerinden anlatir. C) Bodrum'a sürgün edilen ve orada yaşamaya mecbur bırakılan Halikarnas Balıkçısı: Aganta Burina Buninata ve Deniz Gurbetçileni romanlarında sorunlarni dile getirdiği deniz emekçilerinin gerçeğini ortaya koyar D) John Steinbeck, kırsal kesimde çiftliklerde ve tarlalarda çalışırken Fareler ve insanlar romanının taslağını oluşturur. Isci yaşamının karanlik yuzunu, zorlu işçi yaşamini lik elden yaşayan yazar, ileriki yıllarda kann tokluguna çalışan meyve çiftçilerinin sorunlarni Bitmeyen kavga ile dile getirir. E) Gorki'nin Rus tarihinin 19. yüzyıl sonundan 20. yüzyıla uzanan çok önemli bir dönemine işık tutan Çocukluğum, Ekmegimi Kazanırken ve Benim Universitelerim romanlan, okuyucuyu 19. yüzyıl Ausya'sının katı gerçekleriyle yüz yüze getirirken yazarın kişisel tarihini de anlatır.

AA TYT DENEME SINAVI 02 5. (1) Ahmet Kutsi Tecer, Türk edebiyat tarihinde şiirleri, tiyatro eserleri ve Türk halk bilimindeki çalışmalarıyla dikkat çeken bir yazarımızdır. (II) Ahmet Kutsi, kaynağını halktan alarak milli bir şiir meydana getirmek istemiştir. (III) Tiyatro türünde de eserler vermiş olan Tecer, Batı tekniği ile folklor ve halk malzemesini başarıyla birleştirmiştir. (IV) Ahmet Kutsi, eserlerinde daima Anadolu ve memleket sevgisini işlemiştir. (V) Tecer, folklor ve âşık şiirinin Türkiye'de yayılışında büyük katkılarda bulunmuş, Aşık Veysel'i bütün ülkeye tanıtmış, köylü temsillerini incelemiştir. Bu parçanın numaralanmış cümlelerinde Ahmet Kutsi Tecer'le ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) I. cümlede, hangi yönüyle öne çıktığından söz edilmiştir. B) II. cümlede, nasıl bir şiir anlayışı ortaya koymak istediği belirtilmiştir. C) III. cümlede geleneksel yöntemlerle yazdığı tiyatrolarının başarılı olduğu anlatılmıştır. D) IV. cümlede, yapıtlarında sürekli olarak yerelliği ele alergi ifade edilmiştir. E) V. cümlede, Türk kültürüne katkıları üzerinde darulmuştur. 1. Çöl şartlarında bile rahatlıkla yaşayabilen kaktus bitkisi, sukulent bitki ailesinden gelir.

Bilim kurgu türünün en saygın yazarlarından biri olan Wells, başka dillerin yanı sıra Türkçeye de aktarılan Zaman Makinesi'nde iyi bilim kurgunun iyi edebiyat olduğunu ka- nitliyor ve akıllardan silinmeyecek bir distopyaya imza atı- yor. Oldukça uçuk bir gelecek tasviri gördüğümüz roman- da bir zaman gezgininin geleceğe yolculuğunu okuyoruz. Icat ettiği zaman makinesiyle bir an önce geleceğe gitmek ve orada yaşananlara tanıklık ederek geçmişi çözümlemek hayaliyle yanıp tutuşan zaman gezgini, bu hayaline ulaştı- ğında beklemediği bir sonuçla karşılaşır. Zira gelecek hiç de öyle hayal edildiği gibi teknolojik anlamda zirve yapmış bir insanlığı içermemekte, aksine son nefesini veren bir in- sani andıran dünyada hayatta kalmaya çabalayan sıra dışı canlılara ev sahipliği yapmaktadır. Wells'in bu distopyası, bilim kurgu edebiyatının en karanlık anlatılarından biri ol- masının yanı sıra zamanda yolculuk temasının da başarılı örneklerinden biri. 39. Bu parçadan hareketle Zaman Makinesi romanı ile ilgili aşağıdakilerin hangisi söylenemez? A) Konusunu yansıtan bir isim taşıdığı B) Farklı dillerde çevrisinin bulunduğu c) kapsamlı bir içeriğe sahip olduğu D) Kendi türü içinde önemli bir yer edindiği E) Anlatımında öznelliğin ön planda tutulduğu 40. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yok- tur? A) Açıklama B) Karşılaştırma C) Deyim D) İkileme E) Benzetme

32. Roman, okuru hâlâ etkileyen önemli bir türdür. Bazı romanlar, yazarlarının gerçek ya da gerçeğe yakın hayatlarından yola çıkılarak oluşturulur. Mai ve Siyah, Genç Werther'in Acıları, Madame Bovary gibi. O za- man roman, sadece sokakta gezdirilen bir ayna olmak- tan çıkar, hayatın kendisi hâline dönüşür. Siz "Bir gün bir roman okudum ve hayatım değişti." diyenlerden olabilirsiniz ya da “Bizler de hayatımızın birçok aşa- masında roman okumuşuzdur ancak bizi, hayatımızı değiştirecek kadar derinden etkileyen hiçbir romanla karşılaşmamışızdır." diyenlerden de olabilirsiniz. O hâlde hayat mi, roman mi hangisi bütünüyle gerçek ya da hayaldir? Belki buna okurun karar vermesi en doğru hareket olacaktır. Bu parçadan hareketle roman türüyle ilgili aşağı- dakilerden hangisine ulasılamaz? A) Okuyucularını birçok yönden etkileyen bir türdür. B) Yazarının hayatını yansıtan örnekleri vardır. C) Edebî değerine okuyucu karar verir. D) Sadece gerçeklikten yola çıkmakla kalmayıp yaşa- min kendisi olmuş örnekleri vardır. E) Zaman zaman sokağın gerçekliğini yansıtır.

39 ve 40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Aydın'ın Kuşadası ilçesinde, Isparta Uygulamalı Bilimler Universitesi Ögretim Görevlisi Oguzhan Kaygusuz taratın. dan ultra endemik bir beyaz mantar türü keşfedildi . Kay. gusuz, 2015 yılında Kuşadası'ndaki ormanlık bir arazide yaptıgı saha incelemesinde, daha önce hiç görmedigi be- yaz bir mantar türü fark etti. Mantardan Ömek alan Kay. gusuz, üç yol boyunca Danimarka'nın Kopenhag Universi tesinden Prof. Dr. Henning Knudsen ile ortak bir çalışma yürüttü. Çalışma sırasında Danimarka, Finlandiya, Çekya ve Polonya gibi ülkelerin laboratuvarlarında incelemelerde bulundu. Ortak çalışmada keşfedilen yeni türle benzer olan nadir mantar koleksiyonlan üzeninde araştırmalar da yapıl- di. Araştırma sonunda, proje kapsamında toplanan man tar Örneklerinin dünyada ilk defa görülen bir före ait oldugu belirlendi. Oğretim görevlisi Oguzhan Kaygusuz tarafından yalnızca Kuşadası'nda yetiştiği için Volvariella Turcica ismi venlen mantar, geçen eylül ayında tescil edildi. Bilien dünyasında heyecan yaratan keşil. ABD'nin bitki bilimleri alanında yayın yapan dünyaca ünlü dergisi Mycologia'da da yayımlandı. 39. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söyle- mrem vi A) Mantar türleriyle ilgili yeni keşifler ortaya çıkmaya de- vam etmektedir. B) Türkiye'deki bir öğretim görevlisi mantarla ilgili keşifler den birini yapmıştır. C) Mantarla ilgili keşif, ortak bir çalışmaya vesile olmuştur. D) Keşfedilen mantar Danimarka, Finlandiya, Çekya ve Polonya gibi ülkelerce tescil edilmiştir. E) Yeni mantann keşfi, bilim çevresinde heyecana sebep olmuştur.

de I 21. Kara kutu yani uçuş kayıt cihazı, bir uçak kazasından son- ra kazaya sebep olan etkenlerin belirlenmesini sağlayan en önemli araçtır. Aslında kokpitteki sesleri kaydeden ve uçuş bilgilerinin depolandığı iki ayrı kutudan oluşur. Uçuş kayıt cihazlarında verilerin depolandığı sistemler, yüksek hızlarda gerçekleşen kazalara ve kaza sonrası oluşabile- cek yangınlara dayanıklı, koruyucu kutularda bulunur. Ancak bazı durumlarda hasar görebilir. Bu parçadan kara kutu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Acil durumda uçağın konumunu belirlediği B) Fiziksel koşullarının nasıl olduğu C) Kazaların nedenini belirlemede önemli bir işlevinin olduğu D) Gereken önlemlerin alınmasına rağmen olumsuzluk- lardan etkilenebileceği E) Kendisini açıklamada başka bir kavramdan yararlanıl- diği vodocin

24. TYT/Türkçe 22. Sanatçı, okuru çabucak içine alan ve derin duygularda dolaştıran öyküleriyle sevilen bir yazar. Bu son kitabındaki öykülerin de aynı çizgide ve usta bir kalemin elinden çıkmış öyküler olduğunu görüyoruz. Genellikle öykülerde çocuk bakış açısının hâkim olduğunu söylemek mümkün. Çocukların duygu ve düşünce dünyasının öykü türüne çok yakışan yanları var. Merak ve yalnızlık duygusuyla büyüklerin çetrefil dünyasını anlamlandırmaya ve kendi yolculuğunu devam ettirmeye çalışan her çocuk, içinde kopan fırtınalarla mücadele eden bir öykü kahramanı değil midir? Çocukların dünyasını iyi gözlemleyebilmek yetmiyor elbette güçlü bir öykü atmosferi kurabilmek için. Öykünün dengesi ve tamamlayıcılığı sağlanmazsa çocuk bakış açılı yetişkin öyküleri okumak sıkıcı bir hâl alabilir. Sanatçı, gerçeküstü unsurlarla ve öykünün iç dinamiğini sağlayan olay örgüsüyle bu tür öykülerin nitelikli örnekleriyle buluşturuyor bizi. Bu parçada sözü edilen öykülerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Al Yazarın düş gücünden kesitler sunduğu B) Akıcı bir anlatıma sahip olduğu CU Çocukların gözünden bakan bir özellik taşıdığı D) Yapısal ögeleri arasında bir bütünlük olduğu Escelene EX Geleneksel anlatım biçimlerine ağırlık verildiği Paraf Yayınları 23. (1) Ahmet Hamdi Tanpınar, resim sanatı ve ressamlann eserleriyle estetik ve entelektüel düzeyde ilişki kurmayı başarmış bir sanatçımızdır. (II) Bu özelliği, eserlerinin anlam düzeyinin derinleşmesine hizm onlann öz