Paragrafta Yardımcı Düşünceler Soruları

SEDEF SERİSİ ON02-SS.31TYTO5 / TÜRKÇE 23. Sanat eserleri bir toplumun estetik algısını yansıtır. Resim, musiki, mimari, heykel gibi güzel sanatlar arasında sayılan edebiyat da toplum hayatında önemli bir yere sahiptir. Edebiyat, hem kültürel bir değer hem de Sosyal bir kurum olmasıyla edebiyat sosyolojisine zemin hazırlamıştır. Fakat bu yöntem, henüz kuramsal olarak gelişmeye muhtaçtır. Edebiyat, malzeme kaynağı olarak Sosyolojinin hizmetine mi sunulacak yoksa Sosyolojik imkanlarla edebi eser mi değerlendirecek soruse tartışılmaktadır. Her iki Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) düşüncenin de edebiyatta önemli bir yeri vardır ama her anlam taşıyan yazının mutlaka edebiyat eseri olması gerekmez Ⓡ BYöntemin de kendine yönelik bazı noksanlıklarının olduğu herkes tarafından görülmektedir (C) eşerin doğru kavranması ve yorumlanmasını sağlayacak her türlü kaynak ve yöntem kullanılmalıd D) alana da açık olan bu yöntemle bir devri aydınlatacak malzemeye ulaşmak ortak beklentidir E) düşüncenin kendisine değil de bu düşünceyi anlatan sanatın yaşantılı deyiş, anlatış oyunlarına bakılmalıdır AAA 5 inın bir izahı ile toryanın görevidir. we biçimlendirdiler? k için en iyi ri nasıl buldular? il edindiler? ndan evvel insanın labilmesi için adece birkaçıdır. lamlandırabilen kültürler cenin akışına melidir? en kültürler Mısır, öründü eğişiklikleri en n değildir uygun düşen inden çıkardı mel görünümü yanlış osyal/kültürel her boyutuyla disiplindir. bilinse de durmakta ve mak ere

26. Bilinçaltı, beynimizin bir parçasıdır. Aslında bilincin emrinde çalışan bir mekanizmadır. Bilinçaltı, biz farkında olmadan bilincimizin dışında hareket eden, bütün olayları bir kamera gibi kaydeden ve bu kayıtları bilince yönlendiren bir parçadır. Gün içerisinde yapmış olduğumuz davranışların, içinde bu- lunduğumuz durumların ve yaşamış olduğumuz duyguların çoğu bilinçaltının kontrol mekanizması sayesinde gerçek- leşir. Bilinçaltı sayesinde nefes alıp veririz ve daha birçok şeyi yaparız. 0-6 yaş arasında edindiğimiz tüm bilgiler bilin- çaltında saklanır. Bu yüzden bilinçaltını saf bir çocuğa ben- zetsek yanılmış olmayız. Bir bebeğin yürümeyi öğrenmesi, herhangi bir müzik aletini çalmayı öğrenmek vb. yeteneklerin hepsi bilinçaltı sayesinde gerçekleşmektedir. Bilinçaltı, öğre- nilen bu bilgileri alışkanlık hâline getirir ve ilerleyen zaman- larda bu bilgileri otomatik bir şekilde yapar. Bu parçadan hareketle bilinçaltı ile ilgili olarak aşağı- dakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Öğrenilen bilgilerin otomatikleşmesini sağladığına B) Yetenek aktarımında önemli bir yere sahip olduğuna C) Belirli yaş aralığında edinilen bilgileri sakladığına D) Farkında olmadığımız anlarda da veri depoladığına E Duyguları yönlendirme işlevinin olduğuna

37-38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Günümüzde kripto para birimleri pek çok kişi tarafından duyulmuş, devlet başkanlarından dev şirketlere kadar herkesin çok fazla dikkatini çekmiş bir olgudur. Takas işlemlerini doğrulamak ve güvenli şekilde gerçekleştirmek için kriptografi (şifreleme bilimi) kullanılır. Kripto paralar, herhangi bir fiziksel karşılığa sahip değildir; banka kartları ve kredi kartları ile aynı çalışma prensibine sahiptir. Bu paraların herhangi bir otorite ya da hükümet tarafından yönetilmeyen yani merkezîleştirilmemiş bir sistemi vardır. 90'lardan beri dijital bir para birimi oluşturmak için birçok girişimde bulunulmuştur. Flooz, Beenz ve DigiCash gibi sistemler geliştirilmiş fakat bu girişimler sahtekârlık, finan- sal sıkıntılar, şirket içi anlaşmazlıklar gibi sebeplerden dolayı başarısızlıkla sonuçlanmıştır. İlk kripto para olan Bitcoin, 2009 yılının başlarında Satoshi Nakamoto kod adıyla ortaya çıkan kişi ya da kişiler tarafından geliştirildi. Satoshi Nakamato tarafından geliştirildiği söylenmesine rağmen kim ya da kimler olduğu belli olmayan kişi/kişiler tarafından açık kaynak kodlu yazılım olarak paylaşıldı. Kripto paraların yasal olma durumu ülkeden ülkeye değiş- mektedir. Bazılarında yasallık durumu hâlâ belirsiz ya da değişkenken bazı ülkeler kullanımına ve ticaretine açık açık izin vermektedir. Bazı ülkeler ise kripto para kullanı- mını yasakladı veya kullanımına sınır getirdi. 37. Bu parçadan hareketle Bilinmeyeni çok olan kripto para, bir olgu niteliği taşımakla birlikte fiziki bir karşılığa sahip değildir. Yazılım şeklinde ortaya çıkan Bitcoin'in kim ya da kimler tarafından geliştirildiği net olarak bilinme- mektedir. 4 Kripto para girişimleri; sahtekârlık, güvenlik açık- ları, bazı ülkelerin yasaklaması gibi nedenlerle sonuçsuz kalmıştır. A R C) Yalnız III yargıların hangileri şöylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız D)) I ve II E) II ve III L 39. 40.

BÖLÜM TYT/Türkçe 25. İnsan rekabeti sevmez olur diyorlar! Bireyset performansınız başkalarının varlığında olumlu bir artış gösterdiği 1898'de araştırmacı Norman Triplett tarafın- dan ortaya atıldı. Triplett, birçok bisikletçinin diğer binicilerle yarışırken yalnız bindikleri zamana kıyasla daha hızlı biçimde bisikletlerini sürdükleri bilgisine ulaştı. Bir bisiklet derneğinin resmî kayıtlarını inceledikten sonra, durumun gerçekten de böyle olduğunu buldu. Triplett bu fikre hayran kaldı ve baş- kalarının varlığının insanları bir görevde daha hızlı yapıp yap- madığını test etmek için sosyal psikoloji tarihinin ilk deneyini tasarladı. Bu çalışmasında 40 çocuğun eline bir balıkçı ma- karası verdi ve çocuklardan makarayı olabildiğince hızlı dön- dürmeye çalışmasını istedi. Çalışmasında önemli bulgulara ulaştı. Bu köşe yazısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söyle- nebilir? A) Kanıtlanamayan varsayımlar üzerinde yorum yapılmakta- dır. B) Kendi içerisinde tutarsızlıkları ve yanlılıkları bulunmaktadır. C) İstatistiki verilerin gerçeği yansıtmadığı ortaya koyulmak- tadır. D) Güncel bir konunun davranışsal etkilerine değinilmektedir. E) Toplumun farklı kesimlerinin görüşleri karşılaştırılmaktadır. 26. Edebiyat sahasında manzum hilu a Yayincilik 27. MS A N SC B) C) D) E)

1 A Örnek Dünyada, cep telefonu baz istasyonlarının ölümcül etkileri bilimsel olarak bilindiği hâlde, endüstri, poli- tika ve onların güdümündeki kurumlar kazanç uğru- na tarihin en geniş çaplı ve en uzun süreli insanlık kıyımını uyguluyor. Cep telefonları ve onların baz is- tasyonlarından yayılan mikrodalgaların büyük katkıda bulunduğu (!) elektromanyetik kirlilik dünyanın ve in- sanlığın karşı karşıya olduğu en büyük tehlikelerden biri; rengi, görüntüsü, kokusu, Sesi yok. Çok yoğun maruz kalmıyorsanız etkisi de hemen anlaşılmıyor. Düşük doz mikrodalgaların ölümcül etkilerinin 25 yıl-B dır bilindiğini ve özenle ihmal edildiğini söyleyen Prof. Hyland de bu durumu büyük bir skandal olarak ta- nımlıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi kullanılmıştır? A) Kişileştirme+ B) Sayısal verilere başvurma + C) Benzetme D) Tanık gösterme E) Örnekleme + 1

1 A Örnek Dünyada, cep telefonu baz istasyonlarının ölümcül etkileri bilimsel olarak bilindiği hâlde, endüstri, poli- tika ve onların güdümündeki kurumlar kazanç uğru- na tarihin en geniş çaplı ve en uzun süreli insanlık kıyımını uyguluyor. Cep telefonları ve onların baz is- tasyonlarından yayılan mikrodalgaların büyük katkıda bulunduğu (!) elektromanyetik kirlilik dünyanın ve in- sanlığın karşı karşıya olduğu en büyük tehlikelerden biri; rengi, görüntüsü, kokusu, Sesi yok. Çok yoğun maruz kalmıyorsanız etkisi de hemen anlaşılmıyor. Düşük doz mikrodalgaların ölümcül etkilerinin 25 yıl-B dır bilindiğini ve özenle ihmal edildiğini söyleyen Prof. Hyland de bu durumu büyük bir skandal olarak ta- nımlıyor. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi kullanılmıştır? A) Kişileştirme+ B) Sayısal verilere başvurma + C) Benzetme D) Tanık gösterme E) Örnekleme + 1

39.-40. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Cengiz Aytmatov, Kırgız edebiyatının önemli yazar- larındandır. Yaşadığı coğrafyanın tarihi ve kültürel iz- lerine yer vererek eserlerine millî ve çağını aşan bir nitelik kazandırmıştır. Beyaz Gemi romanında çocuk, maral ana, dede, su, kadın, rüya motifleri karşımıza çıkar. Bu motifler romanın seyrini bozmadan okuyucu- ya ustaca aktarılmıştır. Aytmatov'a göre "Doğru sanat, insanı derin düşüncelere de sürüklemeli, insanı sars- malı, insanda acima duygusu uyandırmalı, kötülüğü protesto etmeli, insanı üzmelidir. Ayrıca hayatın, aya- kaltına alınan, yok edilen, küçük düşürülen en değerli yönlerini yeni baştan kurmak, korumak ve kurtarmak isteğini uyandırmalıdır." Aytmatov, Türk tarihinin sim- gelerini zamanın ruhuyla birleştirerek eserlerine arka plan yapmıştır. 39. Bu parçadan Cengiz Aytmatov ile ilgili olarak aşa- ğıdakilerin hangisi çıkarılamaz? A) -Kırgız edebiyatının başarılı romancılarından biri olduğu B) Türk mitolojisindeki motifleri okuyucuya ustalıkla aktardığı C) Evrensel değerler sayesinde çağını açıp gelecek kuşaklara seslenebildiği D) Hayatın yok edilen değerlerinin sanatla kurtarılaca- ğına inandığı E) Manevi zenginlikleri eserleriyle insanlara ulaştırdığı

iği Paraf 12. Sevgi bahçesinin tohumu umut, çapası iyimserliktir. Umut sevgiyi besler, iyimserlik umudu diri tutar. Sevgiye oksijen taşıyan umut esintisinin yelidir iyimserlik, hafif dokunuşlarla besleyip dal budak salmasını sağlar. Böylece o dallardan, o umut dallarının uçlarından sevgi çiçekleri açar. Umut yeli kesilince sevgi solmaya başlar. Umut esintisi durunca sevgi kurur ve iyimserlik, her umut esintisinin içine yerleştirilmiş küçük kımıltılardır. Umut yoksa sevgi, iyimserlik yoksa umut yoktur. Bütün sevgilerin ilk adımıdır iyimserlik. Sevgiye yönelik her büyük yolculuğun ilk harekete geçiricisidir. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? VA) Somutlama VB) Koşula bağlılık C) Benzetme Dy Genelleme E) Sayıp dökme Diğer sayfaya geçiniz.

e 22. O basit çerçeveli küçük resmin yine karşısındayım işte. Köye gidiyorum yarın sabah; resme uzun uzun, dikkatle bakıyorum, yolculuk için bana bir şeyler söyleyecek sanki. Resim sergilenmedi. Üstelik, köyden akrabalar gelince hemen kaldırıyorum onu, saklıyorum. Sanat eseri sayıl- maz gerçi, ama utanılacak bir şey de değil. İçindeki toprak kadar yalın. Arkada soğuk bir sonbahar göğü çizili; öteler- de, sıradağlar üstünde kaçan bulutları kovalayan rüzgâr. Önde, kurumuş ağaçlarla kaplı bozkır, son yağmurlarla ıslanmış, kararmış yol; iki yanında kırık çalılar. Çamurlu yolda iki yolcunun ayak izleri durmakta. Yol uzaklarda silinip giderken izler de belirsizleşiyor. Birer adım daha atsalardı, çerçevenin arkasında kaybolacaklardı sanki. Biri... Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) Resmin gerçekliğe yakınlığından söz edilmiştir. B) Betimlemelere yer verilmiştir. C) Birinci kişi ağzından anlatım söz konusudur. D) Hayal sınırları gerçekçi biçimde çizilmiştir. E) Anlatımda duygulara yer verilmiştir.

2. (1) Arka ve orta beyinden oluşan beyin sapı; omurilik, beyincik ve ön beyin bölgeleri arasında geçişlerin ve kritik bağlantıların oluştuğu beyin bölgesidir. (II) Beyin sapı, omuriliğin devamı gibidir ve birbiriyle bağlantılı gri madde kümelerinden oluşmuştur. (III) Beyin sapında asetilkolin, dopamin, serotonin ve norepinefrin salgıla- yan özelleşmiş çekirdekler vardır. (IV) Bu çekirdeklerden kaynaklanan lifler; üst beyin bölgelerine, beyincik ve omuriliğe giderek bu bölgelerin işlevlerini kontrol eder. (V) Örneğin serotonin salgılayan çekirdekten kaynakla- narak omuriliğe ulaşan lifler ağrı kontrolüne katılır, üst beyin bölgelerine ulaşan lifler ise uykunun gerçekleşme- sine aracılık eder. Beyin sapından söz eden bu parçadaki numaralan- mış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- mez? A) I. cümlede beyindeki konumu açıklanmıştır. N. cümlede kesin olmayan bir bilgiye yer verilmiştir. C) III. cümlede barındırdığı çekirdeklerin niteliğinden nesnel bir biçimde söz edilmiştir. D) IV. cümlede beyin sapını kontrol eden liflerin işlevleri belirtilmiştir. E) V. cümle, IV. cümlede verilen bilgiyi somutlaştırma amacı taşımaktadır.

7. Çocukken kaçırılmaktan korkar mıydınız? Kaybol- manın ölmekten daha zor, daha acı bir durum oldu- ğu söylenir. Ölüm bir vedadır, kayıp ise asla aklından çıkaramayıp her zaman umut etmek ve beklemektir. Otogarlarda, elektrik direklerinde, dükkân camlarında- ki kayıp ilanlarına bakarken siz de üzülüyorsanız; kâh öfkeleneceğiniz kâh ürpereceğiniz bir kitapla tanışma- ya hazır olun. Bu parçada aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur? 1:18 A) Ünsüz yumuşaması B) Ünlü düşmesi C) Ünsüz benzeşmesi D) Ünsüz türemesi LE) Kaynaştırma ünsüzü CAP 5

k B 3 1 7 Deneme - 1 21. Antik Çağ'dan günümüze düşünce sis- temlerinin, kadim inançların ve ilahi vahiylerin önceledikleri konulardan biri olan mutluluk, birey ve toplumların nihai amaçlarından biri olduğu için her çağda güncelliğini korumuştur. Bundan dolayı insanın olduğu her yerde, her çağda esas arayış olan mutluluğa özgü bir tarih çizelgesi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra tarihsel süreçte yaşanan her türlü dönüşüm, mutluluğa yüklenen anlamı da dönüştürmüştür. Her çağ kendi pers- pektifine göre mutluluğu anlamlandırmış, tecrübe etmiş ve bu tecrübeyi yorum- lamıştır. İlk Çağ'da tanrıların hediyesi veya şans olarak görülen, Orta Çağ'da teolojinin belirlediği alanla sınırlandırılan mutluluk, günümüzde sınırlarını bireyin tayin ettiği bir duyguya evrilmiştir. Bu parçadan hareketle mutlulukla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kutsallık atfedilen değerlerin bir lütfu olarak algılanmıştır. Bİnsanın var oluşundan bu yana arayı- şını sürdürdüğü asıl duygudur. Toplumun bakış açısını değiştirebile- cek bir güce sahiptir. DY Dönemin değer yargısına göre tanımı da değişebilmektedir. EGünümüzde kişisel idrak ve gereksini- me göre manası başkalaşmaktadır.

27.Ziya Osman Saba; gösterişsiz, içtenlikli, sevgi ve saygıya dayanan ilişkilerin hâkim olduğu zamanla- rin, insanların sade fakat mutlu bir hayat sürdükleri günlerin şiirlerini ve öykülerini yazdı. O, yirminci yüzyılın ortasında, Yunus Emre mazlumluğuyla ya- şadı. Tek istediği, fakir bir mahallede anneciğiyle yaşayabileceği bir evdi. Kavgasız, gürültüsüz ve mesut yaşamak isterdi. Bu isteklerini onun her çeşit yazısında görmek mümkündür. Bu parçaya dayanarak Ziya Osman Saba'yla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Birden fazla türde eser vermiştir. B) Kişiliği ve hayallerini eserlerine yansıtmamıştır. C) Sakin bir hayat sürdürmeyi istemektedir. D) Zaman olarak yirminci yüzyılda yaşamıştır. E) Yaşamda sadelikten yanadır. ABCDE A B C D E

DENEME 18 36. vo 37. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Yusuf Atilgon Aylak Adam F YARANDS ALBERT CAMUS Albert Camus'nün Yabancı'sı doğalı 17 yıl olmuştu. Yu- Yusuf Atılgan 1959 yılında Aylak Adam'ını yarattığında, suf Atılgan'nın Fransızca bildiğinden emin değilim ama bir Aksi hâlde, aynı dönemde birbirinden bağımsız olarak, bu şekilde Yabancı'yı okumuş olabileceğini düşünüyorum. kadar benzer karakterlerin ortaya çıkması çok şaşırtıcı bir 1 tesadüftür. Bununla birlikte, Türk okurlar tarafından bir- birine çok benzetilen bu iki karakter (Bay C ve Mersault) 1 temelinde birbirinden bazı farklılıklar da taşır. Yabancı, tamamen ümitsiz bir karakterdir örneğin. Ümitlerini aldır mış gibidir ya da doğuştan ümitsiz doğmuştur. Herhan- gi bir uzvu eksik olan insanlar gibi, yabancının da ümidi yoktur. Bu yüzden de onun özgürlüğünü kısıtlayan hiçbir şey yoktur. Kimi zaman umursamaz kimi zaman kabul- lenmiş, hayatta derinlik aramayan, ayrıksı ve kendini dış hayata kapamış bir karakterdir. Aylak Adam ise umutsuz değildir. Neticede varoluşçu olsa da, onun ümitleri vardır. Hayatta bir beklentisi olmadan her gün kahvehanelerde, lokantalarda, pastanelerde, arkadaş sohbetlerinde vakit geçirerek gününü tamamlamaya çalışan işsiz, güçsüz bir berduştur. Aylak da olsa bir arayışın içindedir. Oysa Yabancı'nın böyle bir arayışı yoktur. 36. Bu parçadan hareketle Yabancı'yla ilgili aşağıdakiler- den hangisi söylenemez? 1 A) Aylak Adam adlı romandan çeyrek asırdan fazla bir süre önce kaleme alınmıştır. B) Roman kahramanı, hayata rşı ümitlerini kaybetmiş | bir karakterdir } C) 20. yüzyıl insanının içine düştüğü yabancılaşma anla- 1 tılmaktadır. T D) Roman kahramanının ayrıksı ve inzivaya çekilmiş ya- pısı dikkat çeker. E) Romanın ismi romanın baş karakterinin kişilik özellik- leriyle yakından ilgilidir.

37. 38. D 39. A 40. C 2020-MSÜ/Türkçe 29. Kübizmin temellerinin, Pablo Picasso'nun meşhur Avignonlu Kızlar tablosuyla atıldığı söylenebilir. Bu resmin en büyük özelliği; estetik güzelliğin ne olduğuna ilişkin alışılagelmiş kalıpları yıkması, güzel ile çirkin arasındaki geleneksel ayrımları yok etmesi, deyim yerindeyse bu iki kavram arasındaki ayrıma dair kendi kurallarını kendi koyan bir tavır taşımasıdır. Resmin yirminci yüzyılın ve genel olarak modern sanat tarihinin "açılış sayfası" olarak kabul edilmesi de bundandır. Bu parçadan Avignonlu Kızlar tablosuyla ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Bilinen sınırların dışında bir anlayışı yansıttığına B) Bir sanat akımının doğuşunda etkisi bulunduğuna C Geleneğe aykırı görülen bir özgünlük taşıdığına D) Modern resmin tanınmış tablolarından biri olduğuna EGüzellik ve çirkinlik kavramlarını birleştirdiğine S " 30. "Az ama niteliğe dünyası Terrenc Red Lin of Life filmind merke görün pante evre dest belg Bu aşa A)

34. Sağlıklı ve zinde bir kimse, rahat ve kolay hareket eder. Kilosu boyuna uygundur. Beden biçimi düz- gündür/Ayrıca güçlü ve dayanıklıdır, enerjisi de uzun süre bitmez/Normal fiziksel etkinlikleri kolayca yapar. Yaşamın pek çok alanında, kendine güveni ve say- gısı yüksek olur, moral ve motivasyonu da yüksek- tir/Tüm bunlar fiziksel olarak hareketli yaşam süren, spor yapan insanların tipik özellikleridir. Ağır bir ba- vulu taşımak, sıkı kapanmış bir kavanozu açmak, beş katlı merdiven çıkmak gerçekleştirilmesi çok kolay iş- lerdir/Çünkü onların eklemleri daha esnek, kasları ve kalp-dolaşım sistemleri daha güçlüdür. Spor yapma- nın yararları yaşamın hemen her alanında görülür. Fi- ziksel olarak hareketli olan, dengeli beslenen, düzenli uyuyan biri sağlıklı olmak için gerekenlere sahiptir Spor yaptıkça organların işleyişini sağlayan sistem- ler, farklı özellikler kazany. Kalp-damar sistemi gelişir, kasların dayanıklılığı ve gücü artar, eklemler esneklik kazanır. Sonuç olarak tüm beden sağlığı gelişir. Dü- zenli yapılan spor, sağlıklı bir yaşam biçimini oluşturan dengeli beslenme gibi diğer etkenlerle birleşince ileri yaşlarda oluşabilecek pek çok hastalığı önleyebilir. Böylece daha uzun ve daha mutlu bir yaşam sağlanır. Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz? A) Spor yaparak sağlığına dikkat eden kişilerin çevresi ile olan ilişkileri de sağlıklıdır. B) Spor yapmanın sağlığımız üzerinde olumlu etkileri vardır. C) Spor, dengeli beslenme ve düzenli uyku sağlığımız için gerekli olan unsurlardır. D) Dengeli beslenme ve spor, yaşlılığımızda da rahat etmememizi sağlar. E) Sağlıklı kişiler hem fiziksel kapasitesi hem de moral ve motivasyonu yüksek kişilerdir.