Paragrafta Yardımcı Düşünceler Soruları

9. Zatürre dünyada her yıl yaklaşık 1 milyon çocuğun ölümüne yol açıyor. Akciğer enfeksiyonunun nede- nini kesin olarak tespit etmek hayli zor olduğundan, bazı doktorlar genellikle bakteri kaynaklı olduğunu düşünerek zatürre için antibiyotik tedavisini tercih ediyor. Önceki verileri destekleyen yeni bir çalış- ma ise çoğu, çocukluk çağında görülen zatürreye (küresel vakaların yaklaşık % 60'ına) virüslerin ne- den olduğunu ortaya çıkardı. Akciğerleri istila edip zatürreye neden olabilecek bir dizi bakteri ve virüs mevcut, bunlar akciğerlerin hassas hava keselerini siviyla tikayarak oksijen geçişini azaltabiliyor. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi kesin ola- rak çıkarılabilir? A) Dünyada ölüme yol açan hastalıkların başında zatürre vardır. B) Zatürre hastalığının tedavisinde en etkili yöntem antibiyotik tedavisidir. C) Zatürre hastalığı çocuklarda kalıcı hasarlara ne- den olmaktadır. D) Çocukluk çağındaki zatürreye daha çok virüsler neden olmaktadır. E) Eskiden çok tehlikeli bir hastalık olan zatürre, günümüzde o kadar da tehlikelidir değildir.

37. - 38. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Türkçeye "evrenötesi" olarak çevirebileceğimiz "metaver- se" kavramı; özünde sanal gerçeklik, artırılmış gerçek- lik ve internetten oluşan dijital bir dünyayı ifade ediyor. Oyunlar, video-konferanslar, kriptoparalar ve sosyal med- ya gibi birçok unsur bu evrenin içinde kendine yer bulu- yor. Hâlihazırda, dijital evrende farklı farklı dünyalardaki elementler birbirini etkilemiyor ya da ortamlar arasında aktarılamıyor. Örneğin Minecraffta oluşturduğunuz bir karakter, Fortnite oyununda bir anlam ifade etmiyor. Facebook gelecekte bu sanal dünyalar arasında geçişi mümkün kılacak aktörlerden biri olmayı hedefliyor. Öte yandan metaverse ile ilgilenen başka firmalar da var. 5G teknolojisine ciddi yatırım yapan telekomünikasyon fir- maları, "metaverse'te yer alan ve ek ücret gerektiren hiz- metler sunmaya başladılar. Örneğin China Mobile, 360 de- rece konser kayıtlarının izlenebileceği bir sanal gerçeklik platformunu hizmete sundu; Güney Koreli SK Telekom, kullanıcıların avatar aracılığıyla birbiriyle iletişime geçtiği bir platform tanıttı; ABD'li Verizon, maçların 360 dere- ce tekrarlarının üç boyutlu izlenebileceği bir uygulama geliştirdiğini duyurdu. Apple ve Microsoft da bu alanda çeşitli projeler geliştiriyor. 3 SUPARA 37. Bu parçaya göre büyük şirketlerin "metaverse" ile ilgi- lenmelerinin temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir? A) Sanal gerçeklik oyunlarının gençler arasında daha çok ilgi görmesi B) Dijitalleşmenin insan gerçeğinin bir parçası olduğu düşüncesinin yaygınlaşması C) Geleceğin tamamen dijitalleşmiş bir yaşam üzerine inşa edilecek olması D) Gelecekte dijital evrendeki dünyaları bir araya getirme olanağının bulunması E) Çağa ayak uyduramayan şirketlerin yok olma tehlikesini önceden görmeleri 38. I. Dijitalleşme II. Sanal gerçeklik III. Sosyal medya IV. Siyasal oluşumlar Parçaya göre "metaverse"ün yukarıdakilerin hangile- riyle doğrudan ilişkili olduğu söylenemez? A) Yalnız B) Yalpr 11 C) Yalnız IV D) I, II ve III E) III ve IV 13

33. (1) Dünya'nın yüzeyi, Ekvator'da Güneş ışınlarına nere- deyse dik, kutuplarda ise paralel olduğundan birim alan başına en fazla enerjiyi Ekvator alir; kutuplara doğru da alınan enerji miktarı düşer.(11) Farklı enlemlerin farklı mik- tarlarda ısınması sıcaklık ve basınç değişimlerini ortaya çıkarır. (III) Böylece Ekvator'da daha düşük hava yoğun- luğuna sahip sıcak hava, atmosferin üst taraflarına doğ- ru yükselerek kutuplara doğru hareket eder. (IV) Yoğun- luğu fazla olan soğuk hava ise kutuplardan Ekvatora doğru akar, bu hareketler, Dünya'nın kendi etrafindaki dönü- şü ve coriolis (saptırma) etkisini dikkate almaksızın, me- ridyenlere bağlı dolaşımlar oluşturur. (W) Farklı isinmaya yol açan etkilerden bir diğeri de mevsimsel değişiklik- lere de yol açan Dünya'nın dönme ekseninin yörünge düzlemine göre yaklaşık 23,5 derece eğimli olmasıdır. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır? A) B) 11 C) III D) IV E) V

1. Bu yüzden de bazı araştırmacılar onu ihmal et- mekle ya da başka şairlerin potasında erimiş görmekle geçiştirdiklerini zannetme yanlışlığına düşmüşlerdir . Ancak zamanla onun son derece sade, sıradan gibi görünen söyleyişinin, kolay ele geçirilemeyen, Yunus'a özgü bir “sehl-i mümteni” olduğunu da fark etmişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın giriş cümlesi olabilir? A) Öne geçmek, söylenmiş sözü yakalamak ve duyulmadık tuhaflıkları sergilemek gibi bir tavrı olmamıştır. B) Yaşamı boyunca sadelikten ayrılmamaya, süs ve özentiden uzak yaşamaya çalıştıysa da bunu başaramamıştır. C) Her zaman ihmal edilmesine rağmen bunu önemsememiştir. D) Önemsememeyi ve dikkate alınmamayı guru- runa yedirememiştir. E) Mütevazi olmaya çalıştıysa da bunda başarılı olduğu söylenemez.

TYT/Türkçe 35. 21. yüzyılda hâlâ çözülememiş matematik sorularının olması, lisans eğitimine bu alanda devam etmemiş insanlara enteresan gelecektir. Bir matematik sorusu ne kadar zor olabilir ki şimdiye dek çözülemesin, diyenler olabilir. Oysa bazen tek satırlık, kolay gibi görülen problemlerin sayfalarca çözümü ya da ispatı olabiliyor. "Open problems" dediğimiz, henüz çözümü bilinmeyen soruların çoğunu sadece anlayabilmek için bile topoloji, modern cebir, sayılar teorisi gibi matematiğin temel dallarında belli bir birikim gerekiyor. Bu sorulardan en ünlüleri Alman matematikçi David Hilbert'in 1905'te yayımladığı 23 tane sorusu ve Clay Matematik Enstitüsünün ödüllü 7 sorusudur. Her biri için 1 milyon dolar ödül konmuş bu sorulardan 6 tanesi için henüz tam ispatlar bulunamadı. Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz? A) David Hilbert'in 23 sorusu, meşhur ve ödüllü "open problems” soruları içinde yer almaktadır. + co B) Henüz çözülememiş soruların önemli bir bölümünü sırf anlayabilmek dahi matematiksel donanıma bağlıdır. 4 "Open problems" soruları, bazı teşviklerde bulunulmasına rağmen varlığını sürdürmektedir. D) Basit gibi görülen bazı matematik sorularının çözümü zahmetli olabilmektedir. + E) Sonuçlandırılmamış matematik soruları, bu alanda akademik tahsil görmeyen kişilerce ilginç bulunacaktır.

19. Van Gölü, yüz ölçümü bakımından en büyük alana sahip olan gölümüzdür. Marmara Denizi' nin üçte biri büyüklüğündedir. Ayrıca dünyada da en büyük soda miktarına sahip göllerden biridir. Yapısı sebebiyle de tatlı sudan hatta deniz ekosistemlerinden farklı bir sistemdedir. Suyu sadece sodalı değil, tuzludur da. Gol suyu tuzluluk oranı, yüzde 19, PH'sı ise 9,8'dir. Bu sebeple kışları Van Gölü'nün suları sert hava şartlarına rağmen donmaz. Van Gölü, Bitlis'te yer alan Nemrut Volkan Dağı'nın patlamasından sonra, orada bulunan tektonik çöküntü alanında meydana gelen setin arkasında oluşmuştur. Van Gölü, yöre halkının "deniz" diye adlandırdığı, derinliği 171 metre, rakımı 1646 metre, yüz ölçümü 3 bin 713 kilometrekare ve çevresi ise 430 kilometre olan bir volkanik set gölüdür. Elbette, gölün su seviyesinin iklim şartlarına bağlı olarak alçalip yükseldiğini söylemek mümkün. Bu parçadan "Van Gölü”yle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Diğer göllerden ayrılan özelliklerinin ne olduğuna B) Gölün çevresinde yaşayan halkın göle bakış açısına C) Nasıl oluştuğuna D) Kapladığı alan itibarıyla dünyanın en büyük göllerinden biri olduğuna V E) Su düzeyindeki değişmenin nedenine

Türkçe 31. Kitap eleştirisi, akademik yazı türleri içinde belki de en kolay görünen ancak en meşakkatli yazı türlerindendir. Çünkü eleştiri yazarının hem kitabın derdine hem de o kitabın yazıldığı konuda diğer araştırmalar üzerine bir bilgi hâkimiyetini gerektirir. Ayrıca kitap eleştirisi, bir kitabın ilgili alana kazandırdıklarını ve ait olduğu alan bilgisini nasıl zenginleştirdiğini görmek, üzerinde tartışmak demektir. Eleştiri yazarı bütün bunları okura sağlarken de okuru metinler arası bir yolculuğa çıkarmayı unutmamalıdır. Bu yüzden de bir kitap eleştiri yazarı kolay kolay ortaya çıkmaz. Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi kitap eleştirmeninden beklenenlerden biri değildir?- A) Sözü edilen konuyla ilgili yeterli donanima sahip olması B) Kitabin, ilgili olduğu alana yaptığı katkiyi ortaya koyması C) Okurlara kitap üzerine tartışma imkânı sağlaması D)) Kitabın konusuyla ilgili diğer çalışmalara gönderme yapması E) Kitabın zihin dünyasında oluşturduğu lezzeti yansıtabilmesi

PARAGRAF OLUŞTURMA VE SIRALAMA 15. (1) Moc sel sef (11) TO "a k 13. (1) Ama dönüp de maziye baktığımızda, bu konu- da öyle çorak ve zayıf bir görünüm var ki... (II) Bunları saymak çok uzun sürer. (III) Eserde, modern edebiyat bakımından önemli sayılabilecek zengin bir malzeme var. (IV) Örneğin bir Y. Kemal'in, bir A.H. Tanpınar'ın eserlerine ışık tutabilmek için çok az bir bilgi kırıntısı ile yetinmek zorunda kalıyoruz. (V) Ülkemiz edebiyatı, biraz da, böyle sanatsal eserlerin toplanmasıyla büyüyüp gelişmekte- dir. Yukarıda verilen numaralanmış cümleler an- lamlı bir bütün oluşturacak biçimde sıralandı- ğında hangisi sondan ikinci olur? B) II. C) III. D) IV. E) V. (111) (L A) 1. VLARI

pok diğimi uzip cayı copat i hiçbir dan için vorum (1) Yu Hua, bir yazar olarak kendi kuşağını temsil eden diğer yazarlar gibi, içinde var olduğu kültürel devrimi, toplumda yarattığı büyük etkilenmelerle birlikte geleceğe taşımak ister. (I) Bu anlamda büyük bir dönüşümü tüm kazançlarıyla ve kayıplarıyla tabir yerindeyse belgelemeyi arzu eder. (1) Roman ve öykü formu bir anlamda buna başarıyla hizmet eder. (IV) Yu Hua, olabilecek en gerçekçi anlatımla köy hayatını ve köy insanını anlatır. (V) Insana ait özelliklerin, kusur ve zaafların, onları muhteşem kilan yanlarını tüm ayrıntılarıyla gösterir okura. (VI) Ve aynı zamanda metinleri bir anlamda geçmişi biçimlendiren o sıradan, basit kahramanların ruhuna adanmış birer sesleniştir. değil. azar 39. Bu parçadan sözü edilen yazarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? Tarafsız, didaktik bir söyleyişi tercih etmiştir. B) Yaşadığı dönemdeki yazarlarla aynı çizgide hareket etmiştir. er insan ruhunun derinliklerini yansıtmıştır. L Dj Yazınsal türleri bir araç olarak görmüştür. E) Yaşanan sosyal olayların belleklerde yer etmesi için gayret göstermiştir.

ebi- e ve hini, yati- latta ince imar 40. Rositzke ismini duydunuz mu, bilmiyorum. 1988'de yazdı- ğı kitabında şöyle der: "Yaşadığımız dünya, ahlakı olma- yan bir dünya. Bu dünya, çok güç ve az güç, fazla mal ve az mal, fazla güvenlik ve az güvenlik dünyasıdır; savaşın Nirvana ahlaksızlık olduğu bir dünya... Emperyalist mil- letler, kaçınılmaz olarak şu deyişle kendilerini ele verirler: "Kötü olmak ölmekten daha iyidir.” Bu dünyada emperya- lizmin dış politikası, pragmatik olmuştur ve böyle devam edecektir." Bu parçaya göre Rositzke'nin emperyalizme yönelik eleştirisi aşağıdakilerden hangisidir? ünü- şku- enen 1 po- erakli kadar A) Kendi yaptıklarınının yanlış olduğunu bilmesi ama bunlardan vazgeçememesi B) En büyük ahlaksızlık olan savaşlara engel olmakta yeterli olamaması C) Ayakta kalmak adına hiçbir kötülükten ve ahlaksızlık- tan kaçınmaması D) Güvenlik kaygısını, para ve kazanma hırslarının önü- ne geçirmeye çalışması E) Dış politika konusunda çelişkilere düşmesi ve bunları tekrar etmesi tabil- vere- 12

5. Şiirlerimde daha çok kendimi yazdım. Bundan korkmadım, çe- kinmedim hiç. Varlığımın kanıtı gibi gördüm şiiri, sebebi ola- rak gördüm. Necatigil terbiyesi almasına aldım da yapay ince- liklerden hiçbir zaman hoşlanmadım. Onaylanma ihtiyacına da evet dedim açıkça, bu da insani bir şeydi çünkü. Hayata ve dünyaya şiirin penceresinden baktım ben. Hemen sonra, "Üç ömrüm daha olsaydı bağışlardım şiire." diyen ben değil mi- yim? Yazdığım her kitabın değerli olduğunu söylemiyorum el- bette. Benim de hatalarım vardır. Bu çaba, değerli benim için. Bu yolda yürüyüşü öğrendim; öğrendiklerimi önce kendime, daha sonra da genç şair adaylarına aktarma isteğine kapıldım. Bu parçada kendinden söz eden şairle ilgili olarak aşağıdaki- lerden hangisi söylenemez? 7. A) Alçak gönüllü bir yaklaşım içindedir. BT Bireysel konulara ağırlık vermektedir . + Şairliği zaman içinde belli bir düzeye erişmiştir . BX Şiire tutku derecesinde bağlıdır. + E) Açık sözlü bir tutum sergilemektedir. f

organik ek canli minin "enmesi, ir. 15. Aşağıdaki parçalardan hangisi "Kisa Öykülerde ses, sözcük ve sayfa açısından oluşturulan ekonomi; öyküde anlam yoğunluğunu, çok katmanlılığı, çok anlamlılığı beraberinde getiriyor." düşüncesine uzak düşmektedir? A) Ödüllü öykücü Ahmet Büke'nin ikinci kitabındaki İnsan Kendine de iyi Gelir adlı birkaç sayfalık hikâyesi, kısa zamanlann derinlikli ayrıntılarıyla hem acıtıyor hem de kınlgan ruhlara şifa oluyor. Okurunu düşlere, düşünmeye, yaratmaya çağırıyor ve ona geniş anlam ve anlamlandırma olanakları sunuyor. ndir. noğlu, m adım elerindeki ileşim B) Behçet Çelik'in Kaldığımız Yer adlı öykü kitabını kısa sürede okusak da uzun süre düşünüyor ve zihnimizin anlam verme, değerlendirme süreçlerine dâhil ediyoruz. Çok geniş bir zamana yayılabilen düşleme süreçlerinde suda halkalar gibi genişler; benliğimizde, zihnimizde içten içe çoğalır bu öyküler. bir Jerinin Il ve v C) Erendiz Atasü, Kızıl Kale'de az sözcüklü, az konuşan, anlatmayan ama gösteren öyküler yazmış. Birkaç paragrafla, birkaç sayfayla okurda sarsıcı etkiler yaratan öykülerle karşı karşıya kalıyoruz. E Mehmet Açar'ın Siyah Hatıralar Denizi'nde, bizi başka löykülere ve yazarlara yönlendirdiğini görüyoruz. Eserde gerektiği zaman düşsel motiflere de yer veriliyor. Gerçeküstü unsurlara, kara mizah yaklaşımlarına yer veren, büyülü gerçeklik tadı taşıyan metinler bunlar. E) Sibel Öz, Yokuş Yukarı İstanbul'da yüksek sesle bir şeyler anlatmayan, uzun uzun konuşmayan; tam tersine, az konuşan, yer yer susan öykülere yer vermiş. Bir bakıma, "susmanin estetiği'ni kanıtlayan, susku dili içinde anlam üreten bir öykü dünyası bu.

Türkçe 27. İnsan kadar kadim çok az şey var farkında mıyız? Teknolojinin tarihsel sürecinin tamamına insanla birlikte tanıklık edebilen yegâne canlılar hayvanlardır. Kimi zaman teknolojinin kurbanı oldular, kimi zamansa teknoloji onların da hayatını kolaylaştırdı. Şu bir gerçek ki teknolojinin hayvanlar üzerindeki bugünkü etkisi ne olursa olsun, gelişiminde hayvanlardan ilham aldığımız çok belli. Bir uçağın aerodinamik tasarımında kuşlardan, gelişmiş radar sistemlerimizde yarasalardan veya robot tasarımlarında böceklerin mükemmel dizaynından esinlendiğimizi biliyoruz. Bugün hayatımızı kolaylaştıran büyük teknolojilerinin neredeyse hepsinde hayvanların doğuştan gelen fizyolojik özelliklerinden izler bulabiliriz. Bu parçadan hareketle Hayvanlar teknolojik araçların tasarım ve geliştirilmesinde ilham kaynağı olmaktadır. II. Bütün teknolojik araçlar doğa unsurlarından yola çıkılarak tasarlanmıştır. III. Teknolojik ilerlemeler hayvanların yaşamlarını da en az insanların yaşamı kadar kolaylaştırmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? Gyrain A) Yalnız ! C Yalnız III B) Yalmiz 11 D) I ve 11 I ve III 28. Bizden önce de bizim çağımızda da hep sanatın faydası üstünde duruldu. Ortaya bir de “Sanat sanat için midir?” tartışması çıktı. Ben hiçbir zaman bu işi anlayamadım. Neden ortaya atmışlar, nasıl ortaya JH do

1. Romancı olmak, yalnızca yazmayı bilmek demek değildir. Çünkü demir gibi, yetenek de işlendiği sürece gelişir. Ancak demir yoksa istediğiniz ka- dar örsü dövün; yalnızca ses çıkarır, güzel bir de- mir nesne elde edemezsiniz. Onun için romanci- nin anlatacağı konuları, öyküleri, yaşam vereceği kişileri, tek kelimeyle okura sunacak bir dünyası olmalıdır. İnsanların bir günden ötekine yazar ola- caklarını düşünerek konuya ciddi olmayan bir bi- çimde yaklaşmaları onları kendini kandırmaktan öteye götürmez. Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Roman yazmaya başlamadan önce var olan yeteneğin de işlenmesi gerektiği B) Romancinin yapıtlarının içeriğini okurun yaşa- mindan alması gerektiği C) Roman yazmanın uzun bir süreç gerektirdiği D) Yetenek olmadan ortaya konan romanların okur üzerinde etkisinin olamayacağı E) Roman yazmanın ciddiyetini kavrayamayan bir yazarın, kendini kandırmaktan öte bir şey ya- pamayacağı ï cñitim Kurumları .

25. (1) Galileo'nun matematiksel fiziği birdenbire ortaya çık- mış değildir. (II) Tarihsel olarak birbirini takip eden Aristo- teles fiziği, impetus fiziği ve matematiksel fizik evreleri Galileo'nun eserlerinde de bulunur. (III) Onun ilk yapıtla- rina Aristotelesçi yaklaşım egemendir; kozmoloji ya da fizik, 16. yüzyıl Avrupa üniversitelerinde öğretildiği biçi- miyle yer almıştır. (IV) Aristoteles fiziğinin ilkelerini açıkça savunduğu bu yapıtlarını Arşimet fiziğinin belli bir yoru- muna dayandırmıştır. (V) Galileo'nun ilk dönemlerde yazdığı La Bilancetta (Küçük Denge) adlı yapıtı Arşimet'in Kávrayış biçim ve tekniklerinden esinlenir. (VI) Galileo'nun Pisa Üniversitesi matematik kürsüsüne profesör olarak kabul edilmesini sağlayan bu yapıtın ana konusu suya daldırılan kati cisimlerin ağırlık ağırlık merkezleridir. . (VII) Galileo'nun ilk İtalyanca çalışması olan bu eser, günümüz fiziğinde hidrostatik (sıvıların dengesi) olarak bilinen alanla ilgilidir. Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci parag- raf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? A) II B) III C) IV D) V E) VI

31. Kime sorarsanız sorun, yalanın iyi bir şey olduğu- nu söyleyen tek bir kişiye rastlayamazsiniz. Buna rağmen yalan, deli rüzgârlar gibi kol gezip durur ortalıkta. Yine herkes, kural tanimazlıktan yakınır; özgürlüğü, adaleti savunur. Ancak başkalarının ku- rallarını yok sayarak uygular kendi demokrasisini. Ama herkes; her şeyin en iyisini, en doğrusunu ve en güzelini bildiği için her şey böyle alabildiğine kötü, yanlış ve çirkindir! Bu parçada asitanlatılmak istenen aşağıdakiler- den hangisidir? A) Başkalarının ilkelerini dikkate alarak davranmak, bizi kendi kimliğimizden uzaklaştırır. B) Sadece kendi doğrularını yaşayan insanlar, olum- suzlukların yerleşmesinde en çok payı olandır. C) Oğrendiklerini yaşama aktaramamak insanlığın sorunudur. D) Sorunlar ancak her türlü düşüncenin yeşermesi- ne olanak tanınarak çözümlenebilir. E) İnsan, zaman zaman öz eleştiri yapmayı da bil- melidir.