Tanzimat Dönemi Sanatçıları Soruları

2. (1) Tanzimat Dönemi Türk edebiyatı, 1860-1896 yılları arasında ortaya konan Türk edebiyatının genel adıdır. (1) 1860'ta ilk özel Türk gazetesinin yayın hayatına atılmasıyla başlayan bu dö- nemde bütün sanatçılar "toplum için sanat" anlayışıyla eserler vererek halkı eğitmeyi amaçlamıştır. (III) Bu dönemde edebiya- tımızda daha önce bulunmayan roman, tiyatro, eleştiri, maka- le gibi yeni edebî türler Batı'dan alınmıştır. (IV) Şiirde de yeni- likler görülmüş, şairler yeni konularda şiirler yazmıştır. (V) Bu dönem, 1896'da Servet-i Fünun dergisinde bazı yazar ve şair- lerin farklı tarzda bir edebiyat yapmaya başlamasıyla sona er- miştir. Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bil- gi yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V 5. Yanıt Yayın

70. Aşağıdakilerden hangisi,,Tanzimat edebiyatı san larının, ikinci dönemde "toplum için sanat" anlayışına uzaklaşmasının nedenlerinden biri olamaz A) Abdülhamit'in, Rus Savaşı'nı öne sürerek mesrutiyete son vermesi ve baskı yönetimini uygulamaya başla- ması B) Toplumu eğitmede en etkili araç olarak görülen tiyatro- nun, bu dönem sanatçılarının ilgisini çekmemesi C) Dönemin ünlü isimlerinin saraya yakın olmaları (Reca- izade Mahmut Ekrem öğretmen. Abdülhak Hamit el- çi...) nedeniyle toplumu harekete geçirecek edebiyat eserlerinin yazılmaması D) Yayımlanan her tür kitaba ve gazeteye sansür konma- si nedeniyle sanatçıların, eserlerinde suya sabuna do- kunmayan olayları ele alması E) Sanatçıların, bireysel olarak da yaşadıkları acılar ne- deniyle bireysel konulara yönelmesi R

E) Araba Sevdası 18. Tanzimat edebiyatının I. döneminde eser veren sanatçılar Montesquie, Rousseau, Voltaire gibi Fransız devrimci ya- zarların etkisi altında kalarak Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden getirile- mez? A) eserlerinde zulme, haksızlığa, geriliğe savaş açmışlar- dır. B) vatan, hak, hürriyet, adalet, kanun gibi kavramları top- lumda yaymaya çalışmışlardır. C) edebiyatın, çevresindeki her şeyle doğrudan ilgilen- mesi gerektiğine inanmış; bu anlayışla eserler yazmış- lardır. D) toplum için sanat anlayışına bağlı kalsalar da şiirlerde estetik ögelerin, ahengin öne çıkması gerektiğini sa- vunmuşlardır. E) toplumdan kopuk ve soyut bir edebiyat olan Divan edebiyatını yıkıp edebiyata yeni konular getirmişlerdir. 8

Ne mümkün zulm ile bi-dâd ile imhâ-yı hürriyet Çalış idraki kaldır muktedirsen âdemiyetten Gönülde cevher-i elmâsa benzer cevher-i gayret Ezilmez şiddet-i tazyikten te'sîr-i sikletden Ne efsûnkâr imişsin âh ey didâr-ı hürriyet Esîr-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esâretten Hürriyet Kasidesi'nden alınan bu beyitlerden hare- ketle Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenebilir? A) Tanzimat Dönemi'nin bütün şairleri hak, adalet, hür- riyet gibi konuları işlemiştir. B) Tanzimat şiirinde sade, anlaşılır, halkın günlük ha- yatta kullandığı bir dil hâkimdir. Tanzimat şiiri biçim olarak divan şiirinin etkisinde olmasına rağmen içerik olarak ondan ayrılmıştır. D) Namık Kemal Tanzimat şiirine, modern nazım şekil- leri kazandırmıştır. E) Kaside dönemin şairlerinin en çok kullandığı nazım şekli hâline gelmiştir.

Muallim Naci ile ilgili aşağıdaki açıklamaların hangisi yanlıştır? A) Çocukluk yılları anılarını anlattığı "Ömer'in Çocuklu- ğu" adlı eserde sade bir dil kullanılmıştır. B) Tanzimat döneminde yaşamasına rağmen divan edebiyatı anlayışını savunmuş, eski edebiyat ile yeni edebiyat mücadelelerinde eski edebiyat taraftarları- nın lideri olmuştur. C) Denemelerinde en çok değer verdiği ve üzerinde ısrarla durduğu şey, ahlak kavramı ve bu kavramın toplumdaki uygulanışıdır. YAYIN DENİZİ D) "Zemzeme" adlı eserinde, Recaizade ile yaptığı ede- bi kavgaları toplamış, Recaizade'nin "Demdeme" adlı eserine karşılık vermiştir. E) Eski ile yeni arasında bir ahenk sağlamanın yolunu arayan şair ne yazık ki anlaşılmadığı için hep gerilik ve eski edebiyat taraftarı olarak hatırlanır. 1-E 2-C 3-B 4-C 5-B 6-D 17

3. 1. Grup Tanzimat Fermanı Tercümân-ı Ahvâl III. Cerîde-i Havadis IV. Batılılaşma V. Takvim-i Vakâyî II. Grup İlk yarı resmi gazete Sultan Abdülmecit 1839 İlk özel gazete v 9 Yukarıda I. grupta verilenlerden hangisi, II. grupta ve- rilenlerden herhangi biriyle ilişkilendirilemez? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V YAYIN

2. Tanzimat Dönemi'nde Türk edebiyatına giren türlerin en önemlisi gazetedir. Halka ulaşmanın en kolay yo- lu olan gazeteler, aynı zamanda bünyesinde pek çok türün gelişmesine de zemin hazırlamıştır. Şinasi, Na- mık Kemal, Ahmet Mithat Efendi ve Ali Suavi bu dö- nemde gazetecilikle uğraşmış önemli Tanzimat aydın larındandır. Aşağıdaki gazetelerden hangisi, yukarıdaki par- çada geçen Tanzimat aydınlarından biri tarafından çıkarılmamıştır? A) Muhbir B) Tercüman-ı Hakikat C) Tanin D) İbret E) Tasvir-i Efkâr Einasi da s kim 6. ilk m Bu har B) er D) E)

Ti B 17. Halkın büyük çoğunluğunun cahil olduğu bir toplum- da sanat değeri yüksek eser vermenin gereğine inan- maz. Bu sebeple önce halka okuma zevkinin aşılan- ması gerektiği kanaatindedir. Sanat eseri yoluyla onlara, bazı davranış kalıplarının kazandırılması ge- rektiğini düşünür. Bu sebeple hikâyeyi bilgi aktarma aracı olarak kullanır. Dünyadaki çeşitli gelişmeler, ta- rihî dönemlerde olup biten olaylar, yabancı ülkeler ve şehirler, özellikle fen bilimlerindeki yeni buluşlar, ilk defa onun hikâye ve romanları aracılığıyla geniş halk kitlesinin ilgisine sunulur. Bir "makine" hızında eser vermeye devam eder. Böylece onun hikâyeleri ve ro- manları bütün dünyaya, gelişmelere ve değişmelere açılan pencere olur. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir? A) Ahmet Mithat Efendi B) Namık Kemal C) Recaizade Mahmut Ekrem D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Ziya Paşa

Tanzimat Edebiyatı (Tiyatro) 6. Aşağıdaki eser-sanatçı eşleştirmelerinin hangi- si yanlıştır? A) Finten-Abdülhak Hamit Tarhan B) Eyvah - Ahmet Mithat Efendi C) Kara Bela - Ahmet Vefik Paşa D) Besa yahut Ahde Vefa - Şemsettin Sami E) Sair Evlenmesi - Şinasi

1. "Arka arkaya yayımladığı ve hep ölüm teması etrafında toplanan bir seri oluşturur. Ölüm karşısında duyulan istirapla ölüm ve diğer metafizik problemler hakkındaki düşünceler, bu eserlerde biri birini kovalayan dalgalar halindedir. Sanatçı kontrolü altındaki düşünceleriyle dönemin şiirinde serbest düşünüşe yine en çok yaklaşandır." Sözü edilen sanatçımız kimdir? A) Makber - Ölü - Hacle -Abdülhak Hamit B) Nejat Ekrem-Zemzeme, Tefekkür- Recaizade Ekrem C)Terci-i Bent-Terkib-i Bend, Zafername -Ziya Paşa D) Münacat, Arz-ı Muhabbet-Şinasi E)Durub-1 Emsal-i Osmaniye-Şinasi

Çok mızdaki öne- Colu olması ve n temellerini a özen gös- divan ede- dir. yazmış- han- 7. Ne gam pür-ateş-i hevl olsa da gavga-yı hürriyet Kaçar mı merd olan bir can için meydan-ı gayretten Kemend-i can-güdazı ejder-i kahr olsa celladin Müreccahtır yine bin kerre zencir-i esaretten A) Aruz ölçüsüyle yazılmış olması B) Dil özellikleri C) Uyak düzeni D) Redife yer verilmesi E) İşlenen konu lesib olduğunu göstermektedir? Bu dizelerin hangi özelliği, onların Namık Kemal'e ait ame? Simak 13

7. 226 Bazı şiirleri, eski edebiyat geleneğinin izlerini taşır. Bu şiirleri, biçim ve içerik bakımından eskidir. Bu şiirlerinde Fuzuli, Şeyh Gâlip ve Aşık Ömer'in etkisinde kalmıştır. Şairin yeni tarzda kaleme aldığı şiirleri hem biçim hem de içerik bakımından yeniliğin izlerini taşımaktadır. Kuzu, Kebûter, Dicle, Feryad, Şâm-ı Garîbân, Nusaybin Civarında Bir Vadi, Avcı şiirleri; biçim bakımından olduğu kadar içerik bakımından da yenidir. Şair, ayrıca Köylü Kızların Şarkısı adlı şiiriyle "köyden söz eden ilk şiir"i yazmıştır. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Abdülhak Hamit Tarhan C) Recaizâde Mahmut Ekrem (E) Muallim Naci B) Namık Kemal Ziya Paşa

etafizik yer 1. ● Türk edebiyatında terciibent ve terkibibent türlerinin en önemli şairlerindendir. • Lisan-ı Osmani'nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülaha- zat-ı Şamildir makalesinde dil ile ilgili görüşlerini orta- ya koymuştur. Zerreden küreye kadar her şey şiirin konusu olabilir, diyerek şiirin konusunu genişletmiştir. • Türk edebiyatında şiire metafizik ürpertiyi getiren şair olarak bilinir. Aşağıdaki eserlerden hangisi yukarıda birer özelliği verilen şairlerden birine ait bir eser değildir? A) Nağme-i Seher C) Defter-i Âmal B) Müntehabat-ı Eşar D) Validem E) Vatan yahut Silistre Namık Kemal 4.

Bu şiirlerde aşağıd A) Oluşturulduğu ölçü türü B) Şiirde öğreticiliği önemseme C) Dönemin dil niteliğini yansıtma D) Kafiye şeması say E) Bağlı bulunduğu edebî gelenek A) Direktör Ali Bey B) Ahmet Vefik Paşa C) İbrahim Şinasi Osbe aberq us Tible 21. Molière çevirileri ve farklı tiyatro oyunlarından yaptığı adap- tasyonlarıyla bilinen Tanzimat Dönemi'nin mizah ve tiyatro yazarıdır. Teodor Kasap ile beraber Diyojen adlı bir mizah dergisi çıkarmış ve burada "Bir Zat" unvanını kul- lanarak tiyatro yazıları kaleme almıştır. Oyunları, entrika komedisi özellikleri gösterir. Birbirine bağlanan hareket ve durumlar, yanlış anlamalar ve birden yaşanan kargaşalarla desteklenir. Osmanlı tiyatrosunu geliştirmek için oluşturulan ekipte yer almıştır. Telif ve adaptasyon eserler vermesinin yanında oyunculara diksiyon hocalığı yapmıştır. Fransız edebiyatından farklı yazarlardan uyarladığı Kokona Yatıyor, özgün olarak Geveze Berber ile Misafiri İstiskal ve Letafet adlı bir operet yazmıştır. D) Ebüzziya Tevfik E) Müsahipzade Celal seper iba Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yazarlardan hangisi getirilmelidir? shpop evel 1800 (8 stregist st jege neliplid noliov Idele) (A (8 risbboM (0 amik.

1. Susta EAS Tefekkür Pejmürde ww www.jst Tanzimat Dönemi Türk E ● Yadigar-ı Şebap nam Yukarıdaki eserlerin yazarı ve türü aşağıdakilerin hangisinde doğru ola- rak verilmiştir? A) Muallim Naci - Araştırma B) Abdülhak Hamit Tarhan - Tiyatro C) Mizancı Murat - Roman (0 D) Recaizade Mahmut Ekrem - Şiir am E) Nabizade Nazım - Hatıra 3

5. I. Tanzimat ile Servetifünun şiirini karşılaştıran aşa- ğıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) I. Tanzimat şiirinde hürriyet, adalet, vatan gibi yeni ve toplumsal konular işlenirken Servetifünun şiirinde bireysel konular ele alınmıştır. B) Her iki şiir anlayışında da aruz ölçüsü, kafiye ve redif kullanılmıştır. C) I. Tanzimat şiirinde romantizmin, Servetifünun şiirin- de parnasizmin etkisi ağırlıklı olarak görülür. D) I. Tanzimat şiiri Batılı şiir anlayışına karşı tepkili iken Servetifünun şiiri Batı şiirini örnek almıştır. E) I. Tanzimat şiirinin dili sadeleşme eğilimindedir an- cak Servetifünun şiirinde dil çok ağırdır ve sadeleş- me eğilimi de görülmez.