Tanzimat Dönemi'nde Roman Soruları

28 27. Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş: Eşini gaib eyleyen bir kuş gibi kar Geçen eyyam- nevbahan arar... Ey kulübün sürüd-i şeydäsı, Ey kebuterlerin neşideleri, O baharın bu işte ferdásı: Kapladı bir derin sükuta yeri karlar Ki hamuşåne dem-be-dem ağlar! (Bir beyaz titreyiş, bir dumanlı uçuş; Eşini kaybeden bir kuş gibi kar Geçen ilkbahar günlerini arar... Ey kalplerin çılgın ezgileri, Ey güvercinlerin şarkıları, baharın bu işte yarın Kapladı bir derin sessizliğe yeri karlar Ki sessizce sürekli aglar!) Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden han- gisi söylenemez? A) Şair, dizelerde karların uçuşunun tasvirini yapmıştır, karları beyaz titreyişler halinde, dumanlı uçuşları olan, eşini yitirmiş kuşlara benzetmiştir. B) Şair, dizelerde eskiye dönerek bahara ait unsurlar, mevsimin getirmiş olduğu güzellikleri hatırlamış: kar- lan bu güzellikleri kapladığı için kişileştirerek ağlayan bir insana benzetmiştir. C) Manzum hikaye özelliği gösteren parçada, nazim nesre yaklaştırılmış, yalın bir anlatımla karın yağışı tasvir edilmiştir. D) Şiirde, ahenk unsurlarına yer verilmiş, tam kafiye kullanılmış, ünsüzleriyle aliterasyon yapılmiş, ritim aruz ölçüsüyle sağlanmıştır. E) Şiirde içerik, ahenk ve yapı bir arada işlenmiştir, mis- ralar karların yağış hareketlerine uygun bir şekilde oluşturulmuş. "gibi kar", "karlar' kelimeleri tek başına bırakılarak karların düşme hareketi belirli hale getiril- meye çalışılmıştır.

MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ Şİİ ME etine Milli Edebiyat hareketinin oluşum sürecinde Türk lite ligili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi rada A pankştır? A) Ahmet Haşim ve Yahya Kemal gibi aruz ölçüsünü kullanan sanatçılar, öz (saf) şiir anlayışıyla şiirde ahengi ve biçimsel özellikleri öne çıkaran bir tutum sergilemiştir. Mehmet Akif, halkın yaşantısını ele alan şiirlerinde realist bir tavrı benimsemiştir. () Ziya Gökalp'in, hece ölçüsüyle yazdığı ve halk edebiyatı biçimlerini kullandığı şiirlerinde öğretici bir üslup özelliği görülmektedir. Cenap Şahabettin, divan şiiri mazmunlarını kullandığı gazel ve murabbalarıyla Servetifünun Dönemi şiir anlayışını sürdürmüştür. E) Mehmet Emin Yurdakul, söyleyiş güzelliği kaygısı taşımayan ulusal bilinci uyandırmaya yönelik sade mo şiirler kaleme almıştır.

(1)Karabibik, ilk psikolojik roman denemesi olarak kabul edilir. (L) Sergüzest romanında kölelik teması işlenir. Recaizade Mahmut Ekrem (W) Araba Sevdası romanında Batılılaşma uğruna katlanılan komiklikleri anlatır. Hamit (IV Makber'i esi Fatma Hanım'ı kaybetmesi üzerine yazar. (VAhmet Mithat Efendi, eserleriyle toplumun ilkokul hocası olmuştur. Yukarıdaki parçada altı çizili numaralı bölümlerin hangisi yanlış açıklanmıştır ?(5 puan)

34. Romanın yapısına ilişkin teknik kurgu ögelerinden biri de kompozisyondur. Kompozisyon, romanda geliştirilen durum ve eylemlerin düzenlenmesi, aralarında saglikli bir dengenin kurulması anlamına gelir. Bu açıklamaya göre aşağıdaki romancılardan hangisi, ötekilerden daha başarılı örnekler vermiştir? A) Namık Kemal B) Ahmet Mithat Efendi C) Hüseyin Rahmi Gürpinar D) Samipaşazâde Sezai E) Halit Ziya Uşaklıgil

109. "Yıkılmış değerleri düzeltmek, eski görüşe dön- mek değildir. Eski görüşün kurduğu biçimler, yeni görüşün malı olur. anlayışına dönme- miştir, Avrupa'da Rönesansın, antik anlayışa dön- mediği gibi." Bu parçada, düşüncenin akışına göre, boş bi- raklan yere hangi adlar dizisi gelmelidir? (A) Namık Kemal, Divan edebiyatı B) Yahya Kemal, Divan edebiyatı C) Cenap Şehabettin, Tanzimat edebiyatı D) Tevfik Fikret, Namık Kemal E) Ahmet Haşim, Cenap Şehabettin (1981-ÖYS) wa ich 140/F Auguste Comte'un pozitif felse-

9. Fec 6. Tahsin Nahit ile ilgili aşağıdaki yargılar- dan hangisi doğru değildir? nir se nu BK 7. H in et ati A) Fercriati topluluğunun önemli şair ve oyun yazarlarındandır. B) Şiirleri, imge, söz sanatları, ahenk un- surları ve tema yönünden Edebiyatı-1 Cedide şiirinin devamı niteliğindedir. C) Şiirlerinin bir araya getirildiği Ruh-i Bi- kayd adlı şiir kitabının yanı sıra Rakibe adlı adaptasyonu ve Firar, Hicranlar gibi tiyatroları bulunmaktadır. D) Tiyatrolarında Şahabettin Süleyman'ın, şiirlerinde ise daha çok Ahmet Haşim'in etkisindedir. TV- ler eki E) Şiirlerinin, anlam kapalılığından ve sem- bollerden uzak olması, onu dönemin di- ğer şairlerinden ayıran önemli özelliktir.

sex nues 23. Hüseyin Cahit Yalçın'ın en karakteristik özelliği olan pole- 1 mikçiliğinin ön plana çıktığı ve edebiyatımızda eleştiri türü- nün de önde gelen bir örneği olan Edebi Hatıralar adli eser, 1897-1899 yılları arasında Servet-i Fünun dergisi çevresinde IV girişilen edebi tartışmalann bir araya getirilmesiyle oluşmuş. tur. Onun bir başka özelliği, yayımladığı Edebiyat ve Hukuk v makalesinden dolayı, bağlı olduğu edebi topluluğun dağıl- masına neden olmasıdır. Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bir bil- gi yanlışı vardır? C) W D) IV V AM B) IN V 6

E) Servetifünuncular Cemil Süleyman Hamdullah Suphi Refik Halit bi olmak e göster- Sanata Tumsal yazan smüş, n da, rdi. 6. Sahabettin Süley Aşağıdakilerin hangisinde Ahmet Haşim'le ilgili bir bilgi yanlışı vardır? Abdülhak Hayri İzzet Melih Ali Canip Ali Süha han- Faik Ali Fazıl Ahmet Mehmet Beh A) Şiirde sözcüğün ánlamından çok söyleyiş değerini önemsemiştir. B) Gerçek şiiri, düzyazıya çevrilemeyen, sözden çok. müziğe yakın bir dil olarak görmüştür. Püzyazı dilinde, anlamını okuyucunun düşüncele- rinden alan bir kapalılığı tercih etmiştir. D) Sembolizmin ahenk ve anlam kapalılığı ilkesinden; empresyonizmin izlenim ilkesinden yararlanmıştır. E) Bütün şiirlerinde aruz ölçüsünü kullanmış, yabancı sözcüklerle dolu ağır bir dil oluşturmuştur. Mehmet Rüs Mehmet Fu Müfit Ratip Yakup Kac 337

k gibi birçok en hangisi teren kete bu 24. Sümerler yazıyı bulduktan sonra bütün hikâyeleri, masalları, gelenekleri yazıya geçirmeye başlamışlardır. Bugün dünyanın çeşitli müzelerinde korunan Sümer belgelerinin toplamı 100.000'leri bulmaktadır. Büyük bir çeşitliliğe sahip olan Sü- mer eserlerinin içinde edebî nitelik taşıyanlar ayrı bir dikkat çeker. Bu eserler sayesinde, o zamanki insanların felsefi dü- şünceleri, dünya görüşleri, dinî inançları hakkında bilgi sahibi olabilmekteyiz. Genellikle insanların yaşadıkları problemlerin, yaşama mücadelelerinin anlatıldığı bu eserler; Eski Yunanlıla- rin İlyada ve Odysseia'yı yazmalarından binlerce yıl önce or- taya konmuştur. a- a Bu parçada Sümerlerle ilgili olarak asıl vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir? Edebî değer taşıyan eserlerde daha çok, dinî ögelere yer verdikleri B) Daha sonraki uygarlıklarla kıyaslanmayacak sayıda yazılı belge ürettikleri C) Medeniyetlerini ayakta tutacak sağlam eserler meydana getirdikleri Yazının mucidi olmanın yanında edebiyatın temeli sayıla- bilecek ürünler ortaya koydukları E) Yazıldığı dönemin sosyal yaşamından izler taşıyan belge- lere imza attıkları 6 I. OTURUM (TYT) DENEME - 2

7- AYT -7 17. Roman, otuz altı küçük bölüme ayrılmış; her bölümün başına konusuna uygun başlıklar verilmiştir. Kimi zaman da romantizmin etkisiyle bölümlere "Tesadüfe Bak", "Tenha Konuşmak", "Beni Sevmiyor" gibi ilginç başlıklar verilmiştir . Romanda halk hikâyesi , meddah ve orta oyunu geleneğine özgü içerik ve teknikler de kullanılmıştır. Kıyafet değiştirme, aşk ve aşırı üzüntü nedeniyle hastalanma, saatlerce ağlama ve bayılma, olağanüstü tesadüfler gibi motifler romanı gerçekçi bir yapıdan yer yer uzaklaştırmıştır. Bu parçada sözü edilen eser, aşağıdaki edebî dönemlerden hangisinin ürünüdür? A) Tanzimat B) Servetifünun C) Fecljati D) Millî Edebiyat E) Cumhuriyet 3. "Piyale" adlı kitabına ön söz olarak aldığı bir makalesinde şiir görüşünü açıklamıştır. Ona göre şift, anlamak için değil; duymak, hissetmek içindir. Şiir dili musiki ile söz arasında, sözden çok musikiye yakındır. Yani bu dil, açıklama aracı değil; telkin aracıdır. Bu bakımdan sözcükler , şiire anlam değerinden cok müzikal değerleriyle giror Siiri

TOP y ay in 19 16. Romanda, İzmir'in işgali üzerine şehri kurtarmayı amaçlayan millî mücadele hareketinin hedeflerine nasıl ulaştığı anlatılmak- tadır. İzmir'in işgalinde Yunanların, kocasını ve oğlunu öldür- meleri üzerine önce İstanbul'a gelen ve sahip olduğu Türklük şuuru ve mücadele azmiyle İstanbullu gençlerin bilinçlenmesini sağlayan Ayşe'nin uyandırdığı heyecana kapılan subaylar Ana- dolu'ya geçerler. Çeteler düşmanla savaşmaktadır. Bu savaşta Ayşe hasta bakıcı, Peyami ise tercümandır. Ayşe kendisini se- ven ve kendisine evlenme teklifi eden İhsan'a cevabını ancak izmir alındıktan sonra vereceğini söyler. Peyami ise sevgisini Ayşe'ye açıklayamamaktadır. Cephede ihsan şehit düşer, Ayşe de ileri hatlara giderek orada can verir. Peyami ise kafasına aldı- ğı kurşunla hastanede ölür. Bu parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangisi- dir? A) Vurun Kahpeye B) Yaban C) Ateşten Gömlek D) Küçük Paşa E) Yeşil Gece 25

18. Romantik romanda; kişilerin duyguları, arzuları ve düşünceleri, içten gelen doğal ve gerçek olgular gibi görülür. Olaylar duygusal bir tavırla yansıtılır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edi- len bir roman örneğidir? Nanik A) Hasan Mellah B) intibah C) Eylül D) Yaban Yakue E) Cezmi Namik kenal kenal kadh mo menment Konu Tarama Testi | Türk Dili ve Edebiyatı 5

5. Dili sadeleştirme yoluna sokmaya çalışarak yeni bir ses geti- rirler. Yeni bir vezin arayışına giren sanatçılar, hece ölçüsüy- le denemeler yaparlar. Şiirde "biz"i kaldırıp "ben”i kullanarak bireyin önem kazanmasını sağlarlar. Şiire getirdikleri yeni birey anlayışı Rousseau'nun ekolünden gelir. Şiirin içeriğini de değiştirmeye çalışan dönemin sanatçıları Batı'ya yüzlerini çevirirler. Bu parçada bahsedilen dönem/ anlayış aşağıdakilerden hangisidir? 2 B) Servetifünun Dönemi A) Milli Edebiyat Dönemi C) Toplurcu Gerçekçi D) Tanzimat Dönemi Fecriati Dönemi

9. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Servetifünun edebiyatının sanat anlayışını yansıtmaz? A) Sanatçılar eserlerinde süslü cümleler kullanmışlardır. B) Divan Şiirine karşıdırlar fakat aruz ölçüsünü kullanmaya devam etmişlerdir. CGöz için kafiye" anlayışını devam ettirmişlerdir. D Hikâye ve romanda realizm ve naturalizm etkisi görülür. E) "Güzel olan her şey, şiirin konusu olur." anlayısını genis- leterek "Her şey şiirin konusu olabilir." düşüncesini sa- vunmuşlardır:

10. ilk şiir denemelerini Servetifünun hareketinin edebiyat du- yasında etkin olduğu yıllarda Mekteb ve Resimli Gazete'de yayımlamıştır ancak ismini II. Meşrutiyet'ten sonra çıkarmaya başladığı Sırat-ı Müstakim adlı dergideki edebi çalışmaları ile duyurmuştur. Ustalıkla ortaya koyduğu manzumeleri, nesir- leri ve fikirleriyle edebiyat tarihinde önemli bir yer edinen ---, Servetifünun'un çetrefilli dilinden yeni edebiyatın gerçek ve yaşayan Türkçesine geçiş sürecinde önemli bir konumu tem- sil etmiş, manzum ve mensur eserlerine Türk halkının doğal ifade biçimlerini başarıyla aktarmayı bilmiştir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? ay A Yahya Kemal Beyatlı By Paruk Nafiz Çamlıbel Mehmet Akif Ersoy D) Mehmet Emin Yurdakul E Pro Tevfik Bolükbaşı

DENEME 10 Turk Dili ve ES pilar oyu hangisi yanlıştır? dizele alt şiiri musiki ayışta şiirler yaz Dyepiben lardır. i olabilir? olmuştur. 15. Servet-i Fünun Edebiyatı ile ilgili aşağıdaki bilgiler A) Bu dönem sanatçıları roman tekniğini kusursuz hâle getirmişler ve şiirde konu bütünlüğü sağlars B) Romanda realizm, şiirde ise sembotizm akik C) Sanat için sanat anlayışıyla eserler kaleme almışlar ve dili ağır kullanarak sanatkârane üslup D) Mehmet Rauf, bu dönemdeki eserlerinde sosyal yaşam yerine insanların ruhsal taraflarına yönel- Romanlarda mekân olarak İstanbul seçilirken hikâ- kelerde Anadolu'ya açılım gerçekleşmiştir. Ne mümkün Çalış idrâki kullanmışlardır. Evin kızı s Küçük Bo Neler old miştir. C) Bir gün içmek Burad C D) Bldis Me Be B E) B