Tanzimat Dönemi'nde Roman Soruları

46. 47. soruları aşağıdaki parçaya göre cevapla- yınız. Romanlardaki hayalî tasvirler hep köksüz yalan- lardır. İnceden inceye araştırıp soruşturmalı, tahlil etmeden hiçbir şey yazmamalı, hatta hayatta rast- lanılan, az karşılaşılan olaylar bile bir eserde yer almamalıdır. Günlük hayat, hırgürle, çirkinliklerle, kıskançlıklarla, aldatmalarla örülmüş bir dokumadır. İyilikler, güzellikler, erdem sayılabilecek nitelikler, birer hayalden başka bir şey değildir, roman konusu olamaz. A Y 1 N L A R I . 46. Bu parçada romanla ilgili olarak belirtilen dü- şünceler aşağıdaki yazarlardan hangisine ait olabilir? A) Hüseyin Rahmi Gürpınar B) Abdülhak Hamit Tarhan C) Recaizade Mahmut Ekrem D) Ahmet Mithat Efendi E) Sami Paşazade Sezai A Y

7 19. I. Özel derslerle yetişen Ali Bey birkaç lisan bilir. Bir kalemde memurdur. Babasının ölümü Ali Bey'in yaşamını derinden etkiler. Genç adam birden kendi kabuğuna çekilir. O, ancak annesinin teşviki ve ar- kadaşlarının yardımı ile gezinti mekânlarına çıkma- ya başlar. İnsanı tanıma konusunda çok toy olan Ali Bey, Çamlıca'da karşılaştığı Mahpeyker'in tuzağına düşer. II. Celâl Bey, Paris'te beş yıl resim eğitimi alarak İstan- bul'a döner. O, kabiliyetli bir ressamdır. Fakat onun düşünce dünyası ile ailesinin yaşam tarzı arasında uçurumlar vardır. Avrupa'da eğitimini tamamlayan Celâl Bey yirmi üç yaşına gelmesine rağmen kendi geleceğiyle ilgili karar verme yetkisine sahip değil- dir. Zengin ailesi, Dilber'e olan aşkını fark edince çok sert tepki verir. Numaralanmış metinlerde içerik bilgisi verilen romanlar aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla veril- miştir? A) Hüseyin Fellah - Turfanda mı Turfa mı? B) Cezmi - Hasan Mellah C) İntibah - Sergüzeşt D) zehra Zehra-Araba Sevdası E) Felatun Bey ile Râkim Efendi - Karabibik Diğer sayfaya geçiniz. 212202-2

2)Aşağıdaki roman ilklerinden hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır? A) İlk çeviri roman: Yusuf Kamil Paşa/ Telemak B) İlk realist roman: Recaizade Mahmut Ekrem/ Araba Sevdası C) İlk psikolojik roman: Mehmet Rauf / Eylül D) İlk köy romanı: Nabizade Nazım / Zehra E) İlk yerli roman: Şemsettin Sami/ Taaşşuk-1 Talat ve Fitnat

18. I. En önemli eseri Kamus-i Türki adlı sözlüktür. II. Orhun Abideleri'ni ve Kutadgu Bilig'i Türkiye Türkçesine çeviren ilk kişi olmuştur. III. İlk Türk romanını yazan kişidir. Yukarıda özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir? A) Şemsettin Sami B) Ziya Paşa C) Muallim Naci D) Samipaşazade Sezai E) Ahmet Mithat Efendi

5. Yenileşme dönemi edebiyatımızda Batı kaynaklı türler görülür. Tercümeler de bu türlerden sayılabilir. Aşağıdakilerden hangisinde edebiyatımızdaki ilk çeviri eser ve çevireni doğru olarak verilmiştir? A) Sefiller - Namık Kemal B) Robenson Kruzo - Şinasi C) Telemak - Yusuf Kâmil Paşa D) Atala - Âgâh Efendi E) Pol ve Virjini - Ahmet Mithat Efendi

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen sanatçıyla ilgili değildir? A) Türkçeyi doğal söyleyişi bozmadan aruza uydurması bakımından Tevfik Fikret ve Mehmet Akif'i etkilemiştir. (Muallim Naci) B) Özellikle Türkçenin sadeleşmesi ko- nusunda görüşleri ve çalışmalarıyla tanınmış, bu doğrultuda ilk bilim- sel çalışmayı ortaya koymuştur. (Şemsettin Sami) C) Tanzimat şiirini biçim ve içerik bakı- mından yenileştirmiş, Servetifünun için ortam hazırlamıştır. (Samipaşa- zade Sezai) D) "Talim-i Edebiyat" eserinde yeni ede- biyat kurallarını tanıtmış, ölüm şiirle- rinde başarılı olmuş ve şiirin konusu- nu genişletmiştir. (Recaizade Mahmut Ekrem) E) Eserlerinde okuyucuyu eğitmek için "kıssadan hisse" çıkararak ders veri- ci sonuçlara ulaşan ve romantizmin etkisinde kalan bir sanatçıdır. (Ahmet Mithat Efendi) 3.

Siyah Kitap Çağlayanlar Sefile ibn Eylül Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin yukarıda verilenler arasında bir eseri yoktur? A) Halit Ziya Uşaklıgil B) Ahmet Hikmet Müftüoğlu C) Tevfik Fikret D) Celal Sahir Erozan 16. Ⓡ E) Mehmet Rauf

3.02 D) Siham-ı Kaza E) Hadikatü's Speda ilk olarak 1859 yılında adıyla Lamartine, Fénelon, Racine, Gilbert ve La Fontaine gibi klasik ve romantik Fransız şairlerinden seçip tercüme ettiği bazı şiirleri bir kitapçık hâlin- de yayımlar. Türk okuyucusu ilk defa bu kitaptaki şiirlerle eski şiirden farklı formda bir şiir, çok farklı bir tabiat, aşk ve insan anlayışı olduğunu görür. Batı'dan yapılan ilk çeviri niteliği ta- şıyan bu eserden sonra da Tanzimat Dönemi'nde özellikle şiir ve roman çevirilerine devam edilmiştir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler- den hangisi getirilmelidir? A) Şinasi - Tercüme-i Manzume B) Yusuf Kâmil Paşa - Fenelon C) Ziya Paşa - Emil D) Direktör Ali Bey - Ayyar Hamza E) Ahmet Vefik Paşa - Tartuffe PEGEMYAYINLARI 4 4

17. Hikâye ve roman anlayışında her şeyden önce sosyal faydayı benimseyen sanatçı; üstadı saydığı Ahmet Mithat Efendi'nin açtığı popüler roman çığırını realist ve giderek natüralist ölçüler çerçevesinde sonuna kadar götürmüş, tecrübi roman yazma gayreti içinde olan bir yazardır. Ro- manlarının çoğunun kendi gözlemlerine ve hayat tecrü- belerine dayandığı bilinmektedir. Anneannesinin yalısında dadılar arasında geçirdiği çocukluk ve gençlik yılları, is- tanbul yaşamı ve insanlarını tüm detaylarıyla öğrenmesini sağlamış; yapıtlarında İstanbul'un mahallelerindeki ya- şam tarzını gerçekçi bir biçimde dile getirmiştir. Bu yönüy- le "sokağı edebiyata getiren sanatçı" olarak kabul edil- miştir. Yapıtlarında, Tanzimat'tan Cumhuriyet sonrasına kadar, toplumsal değişimin bütün evrelerini İstanbul'un gündelik yaşamını temel alarak işlemiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan yazara ait bir eser değildir? A) Gulyabani B) Müşahedat C) Şıpsevdi D) Mürebbiye E) Şık Diğer sayfaya geçiniz. 4

I. Konular Anadolu'dan seçilmiş, gerçek tarih romana.ko- 3. nu olmuştur. II. Kahramanlar tek taraflı ele alınmıştır, iyiler ödüllendiri- lirken kötüler cezalandırılır. III. Batılılaşmayı yanlış anlayan, özentili tipler ele alınır. IV. Sanatçılar eserlerinde romantizm ve realizm etkisinde kalmıştır. V. Süslü, özentili, uzun ve gereksiz betimlemeler yapılmış- tır. Bu cümlelerin hangisinde Tanzimat romanı hakkında yanlış bilgi verilmiştir? A) I for fhe for B) II IV E) V 5. Türkiye'de rom yıllarında daha ve estetik faye lir. (1) Genellik nem romanla Yetmişli yılla ve belirgin le Doğu-B ve Siyah' larak "dr si" görü teği alt hayat 205 daha prof Bu bi

DENEME 1 16 Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş; Eşini gaib eyleyen bir kuş gibi kar Vsoy.OS (A Geçen eyyâm-ı nevbahârı arar... Ey kulübün sürûd-i şeydâsı, Ey kebûterlerin neşîdeleri, O bahârın bu işte ferdâsı: vor!! Kapladı bir derin sükûta yeri karlar Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar! 60 (0 * Sözcüklerin çağrışımsal gücünden yararlanıldığı, ses len akışının işitsel algıyı sağladığı bu dizelere benzer kul- adlı eserinde de görülmek- lanımlar, Tevfik Fikret'in tedir. bai onömülüd on G Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangi- si getirilebilir? A) Balıkçılar Yağmur C) Ramazan Sadakası D) Nesrin E) Hasta Çocuk

• Servetifünun Dönemi'nde yazdığı hâlde bu topluluğa katılmamıştır. • Natüralist anlayışla roman ve öyküler yazmıştır. • Mizah yoluyla toplumsal eleştiriler yapmıştır. • Yanlış ve çarpık Batılılaşma önemle işlediği konulardandır. Aşağıdakilerden hangisi bazı özellikleri verilen bu sanatçının romanlarından biri değildir? A) Mürebbiye B) Gulyabani C) Cadi 18. D) Kara Bela E) Şipsevdi

an Pinocchio (Pinokyo) klasik bir ka edilen ve 1883 yılında kitap bir çocuğa dönüşen bir kukla- 240 farklı dil ve lehçeye çevri- kez çevrildi. hler Bhru D) AS By Ahmet Cem-Al Riza Bey E) Metun Bey-Sahin Bey manının karşılaştırmasına ilişkin aşağıdaki yargılar- Tanzimat 1. Dönem romanı ile Tanzimat II. Dönem ro- 2. dan hangisi yanlıştır? 5. 1. Yang Barka + A) 1. Dönem'de roman, toplumu eğitmede bir araç olarak görülmüştür; II. Dönemde ise teknik yetkinlik ön plan- dadır. II. Tarihi olay B) 1. Dönem romanlarında hak, adalet, hürriyet gibi ko- nular işlenmiş; II. Dönem romanlarında ise ölüm, yal- hızlık, metafizik, tabiat gibi konular işlenmiştir. C) 1. Dönem romanlarında romantizmin; II. Dönem ro- 1 1 manlarında realizmin etkisi söz konusudur. 1 1 D) 1. Dönem romanlarında tasvirler, eseri süslemek için kullanılmıştır ve oldukça uzundur; II. Dönem romania- rinda ise tasvirler daha gerçekçi ve kısadır. E) 1. Dönem romanlarında, öznellik ve duygusallik hâkimdir; II. Dönem romanlarında ise gerçekçilik ve s nesnellik söz konusudur. 1 IV. Kurtuluş Sava V. Görücü usulüylelik Yukanda numaralanmış ko romanlarında işlenmemi A) I B) 11 C 1. İyi kötü çatışma II. Romantizmin. III. Tasvirlerin u M 1 1 6.

AYT EDEBİYAT SORU BANKASI 11 7. E Ömer Behiç - Neyyire "Mai ve Siyah" romanında birçok kavramın ve kişinin ale- gorik bir anlamı vardır ve bir düşünceyi yahut bir kesimi temsil eder. Başkişisi ise tam bir "tip" örneği olup dönemi- nin edebiyatçı neslini temsil eder. Buna göre aşağıdaki kavramlardan hangisinin temsil ettiği değer yanlış belirtilmiştir? A) Mai (mavi) - Düşler, özlenen hayat B) Siyah - Acı gerçekler CAhmet Cemil - Mutlu gelecek D) Raci- Eski şiirin savunuculuğu E) İkbal - Yanlış evlilik ve kadın sorunları 274 ama igle kat Lâmi Halit Ziya Us manlarıyla i kilerden ha A) I. de söz B) II. de es konusu C) III. de k bilgi bu D) IV. de ğına y E) V. de miştir.

cek ahip ştir; et- me na SI -2 I SEE 82 15. Ateşpare, Şerare, Fürüzan ve Sünbüle gibi şiir kitaplan bulunan Muallim Naci, Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülürse bilgi yanlışı ortaya çıkar? A) Ömer'in Çocukluğu ve Medrese Hatıraları'nda anila- rini, Lugat-ı Naci de sözlük çalışmasını kaleme aldı. Istilahat-ı Edebiye'de edebiyat terimlerine ve divan şüri üzerine değerlendirmelerine yer verdi. Demdeme'de eski edebiyatı yerden yere vurdu ve Batı edebiyatının benimsenmesi gerektiğini söyledi. kafiyenin göz için olduğunu savundu, şiirlerinde aruzu kullandı, Heder adıyla bir tiyatro yazdı. Eköy yaşamından bahseden ilk şiir olan Köylü Kızların Şarkısı'nı yazdı; roman, hikâye türünde eser yazmadı. C

kilerden nitelik anla- 12 Döküldü son katarâti semîne-i rahmet Güneş gurûb ediyor pembe, mavi, leylâkî Zilâl içinde, güzel bir kadın vakarıyla; Ufukta parçalanan, yırtılan bulutlardan Zemine serpiliyor bir esir-i safiyyet. Önümde Göksu, yeşil sath-ı bîkararıyla Beyaz köpük dökerek nazlı nazlı dalgalanan Denizde bir leb-i şefkat, bir incizâb arıyor. Şu anda belli ki her yer sükûnu hâb arıyor. Bu dizelerden hareketle Servetifünun şiiri hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Toplumsal konular ağırlıklı olarak işlenmiştir. B) Şiirler, adeta renklerin sözcüklerle yana yana getirili- şidir. C) Arapça ve Farsça sözcüklerle yüklü bir dil kullanılmış- tır. D) Redif, uyak ve ölçü gibi ögelerle ahenk oluşturulmuştur. E) Aruz ölçüsü kullanılmaya devam edilmiştir. OD Doğru