Tanzimat Dönemi'nde Roman Soruları
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman74
15 Yok, bulundurmasın âlûde-i zulmet bu nazar
Rûh-i mâsumunu, ey mâi deniz
Âh, lakin ne zarar
Ben bu gözlerle mükedder, âciz
Sana baktıkça teselli bulurum, aldanırım
Mâi bir göz elem-i kalbime ağlar sanırım
İçerik, biçim ve dil özellikleri göz önünde bulundur
duğunda, bu şiirin aşağıdaki şairlerden hangisi tar
fından yazıldığı söylenebilir?
A) Tevfik Fikret
B) Namık Kemal
C) Ziya Paşa
D) Mehmet Emin Yurdakul
▷ Hanks
E) Şinasi
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman2.
1. Türk edebiyatı roman türü ile çeviri yoluyla tanışmıştır. Yu-
suf Kâmil Paşa'nın Telemak romanı, ilk çeviri romandır.
II. Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat adlı eseri
Türk edebiyatında roman türünün ilk örneğidir.
III. Ahmet Mithat Efendi'nin Letaif-i Rivayat adlı eseri, Batılı
anlamda ilk realist hikâyelerden oluşmaktadır.
IV. Namık Kemal'in, tarihî roman özelliği taşıyan Celaleddin
Harzemşah adlı eseri dışında hikâyeleri de vardır.
V. Türünün edebiyatımızdaki ilk realist örneği olarak kabul
edilen Araba Sevdası, Recaizade Mahmut Ekrem'in tek
romanıdır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde bil-
gi yanlışı vardır?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve IV
D) III ve IV
E) Ill ve V
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman10. "Cenap Şahabettin" ile ilgili aşağıdaki bilgilerden han-
-Cenap
gisi doğru değildir?
A) Hem sembolizm hem de parnasizm akımının etkisin-
de kalmıştır.
B) Şiirlerinde dil bilgisi kurallarına uymayan sözcük ve
tamlamalar sıkça yer alır.
C) Şiirlerinde toplumsal konulara hiç değinmemiş, sade-
ce bireysel konuları işlemiştir.
DY Aruz ölçüsünü kullanmakla birlikte heceyi de kullan-
mıştır.
E) Tiyatro, gezi, makale, fikra gibi türlerde eser vermiştir.
AYINLARI
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Beni Türk hekimlerine emanet ediniz, diyen Atatürk
İstanbul'da hayata veda etti.
B) Her cumartesi İngilizce kursuna gidiyorum, sen ne
yapıyorsun?
C) Ünlü bir iş adamı kimsesiz çocuklara bir okul yaptırdı.
D) Tülin Teyzem tarhana çorbasını herkesten güzel
yapar.
E) Avrupa Kitası, Türkiye gibi bir yarımada şeklindedir.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Romandigi E) "Kulak için kafiye" anlayışını benimseme
yla
qunişt
11 C
D)
52. Tevfik Fikret'le ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi
yanlıştır?
A) Çocuklar için yazdığı ve "Şermin"de topladığı şiirlerinde
yalın bir dil ve hece ölçüsü kullandı.
B) Parnasyenlerin etkisinde kalmakla birlikte 1901'den
sonra toplumcu anlayışa yöneldi.
C) "Sis", "Tarih-i Kadim", "Doksan Beşe Doğru" adlı
manzum öykülerini dörtlüklerle yazdı.
D) Nazmı nesre yaklaştırdı; bir dize ortasında başlayıp
başka bir dizenin ortasında biten cümleler kullandı.
rinde yabancı sözcük ve tamlamaları çok kullandı.
imgeler
E)
in U
5
S
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanA
19. Namık Kemal ve Cenap Şahabettin'in şiir anlayışlarına
dair çalışma yapan bir öğrenci, iki şair arasında
kurgusal bir karşılaşma tasarlar. Bu karşılaşmada iki
şair, şiir üzerine hayali bir tartışmaya girişir.
Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek
bir diyalogdan alınmıştır?
A) N. Kemal: Üstadım, divan edebiyatı nazım
biçimlerini bir an önce terk etmelisiniz!
C. Şahabettin: Değerli hocam, divan şiirindeki
müzikaliteyi başka biçimlerde bulamadık!
B) N) Kemal: Bireysel konular işleyelim derken
Halktan uzaklaştınız siz!
C. Şahabettin: Sizin dildeki yalınlaşma çabanız
da maalesef başarılı olamadı.
C) N. Kemal: Biz sanatımızı, toplumu eğitmek için
araç olarak kullandık.
C. Şahabettin: Aslında bizim derdimiz de
sizinkinden pek farklı değildi.
D) N. Kemal: Bizler derdimizi halka anlatmak için
ulusal ölçümüz heceyi kullandık.
C. Şahabettin: Bizse hep ahenge ve yapıya
önem vererek aruzu seçtik.
E) N. Kemal: Bize göre realizmin şiirdeki gücü daha
fazlaydı ve onu kullandık.
C. Şahabettin: Tablo gibi şiirler yazmak da bizim
hoşumuza gidiyordu, biz de parnasizmi uyguladık
şiirlerimizde.
1000 1950 arasında farklı biçim ve tekniklerle
*
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman"bilgi evrenseldir".
17. Mehmet Rauf un aşktan bahsetmediği eseri yoktur.
Bir Kurtuluş Savaşı romanı olan "Acımak" eserinde
||
hatta ikisi de macera-entrika romanı olan
"Define" ve "Kan Damlası" romanlarında bile
aşktan bahisler açmış, bu romanın başkişilerini de
IV
doğal olarak güzelliklere tutkulu kişilerden seç-
miştir.
V
Bu parçadaki numaralanmış bölümlerin
hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I.
B) II. C) III.
D) IV. E) V.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman5
10. --- edebiyatımızda realizm ve natüralizm akımla-
rının öncülerindendir. Küçük yaşta babasını ve
annesini kaybetti, ninesi tarafından büyütüldü.
isimli anı-öykü eserinde anlattıklarına göre
sıkıntılı bir çocukluk dönemi geçirdi.
110
Bu parçada boş bırakılan yerlere, sırasıyla
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Muallim Naci - Ömer'in Çocukluğu
B) Abdülhak Hamit Tarhan - Validem
BOC) Recaizade Mahmut Ekrem - Yadigâr-ı Şebab
D) Samipaşazade Sezai - İclâl
E) Nabizade Nazım - Yadigârlarım
TÜRK EDEBİYATI
ne go
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman17. Tanzimat şiiriyle Servetifünun şiirinin karşılaştırılmasıy-
la ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
B
A) Tanzimat şiirinde "vatan, millet, hürriyet" gibi toplumsal;
Servetifünun şiirinde ise "aşk, doğa" gibi bireysel konu-
lar işlenmiştir.
B) Tanzimat şiirinde, divan şiirinde olduğu gibi aruz ölçüsü
kullanılmış; Servetifünun şiirinde ise divan şiirinin etkisi
kırılmış, aruz ölçüsü bırakılmıştır.
C) Tanzimat şiirinde romantizmin etkisi vardır, Servetifünun
şiirinde ise parnasizm ve sembolizmin etkisi daha çoktur.
D) Tanzimat şiirinde öz, ön plana çıkarılmış; Servetifünun
şiirinde ise estetik zevk anlayışı önemsenmiştir.
E) Tanzimat şiirinde divan şiiri nazim biçimlerinden yarar-
lanılmış; Servetifünun şiirinde ise sone, terzarima gibi
Batılı nazım biçimleri kullanılmıştır.
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman6. Şiirin biricik gayesinin güzel şekiller kurmak olduğuna
kanaat getirdim. Bu bakımdan şiirimde hayallerin ve
duyguların bir gökkuşağını okurlarıma sunma çabası
içinde oldum. Şiirin tek iletisinin kendisi olduğu
düşüncesinden ayrılmadığımı söyleyebilirim. Nitelikli bir
şiir ortaya koymak içinse dili ve ahenk unsurlarını ustalıkla
kullanma çabası içinde oldum. Az sayıda şiir yazmamın
esas nedeni de budur.
Bu parçadaki görüşler, aşağıdaki şairlerden
hangisinin edebiyat anlayışıyla örtüşmektedir?
A) Ahmet Haşim
B) Ahmet Arif
len
C) Süreyya Berfe
yoan
D) Rifat Ilgaz
(0
E)
Oktay Rifat Horozcu
12
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde RomanAYT EDEBİYAT SORU BANKASI
111
HUGE
8.
8 ve 9. soruları aşağıdaki dizelere
göre cevaplayınız.
Küçük, muttarid, muhteriz darbeler
Kafeslerde, camlarda pür-ihtizáz)
Olur dembedem nevha-ger, nağme-sáz D
Kafeslerde, camlarda pûr-ihtizaz
Küçük, mutterid, muhteriz darbeler
C
Sokaklarda seylabeler ağlaşır
Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır
(Küçük, birbirini izleyen, çekingen darbeler / kafeslerde,
camlarda titreyerek durmadan yaslı şarkılar söyler. / Ka-
feslerde, camlarda, titreyiş dolu / Küçücük, birbirini izleyen
darbeler / Sokaklarda seller ağlaşır/Ufuk yaklaşır, yakla-
şır, yaklaşır)
Bu parça, Tevfik Fikret'in Yağmur adlı şiirinden alınmıştır.
Yağmur şiiri, "Pitoresk şiir, tablo altına yazılan şiir, resimsi
şiir" gibi adlandırmalara konu olmuştur.
Bu şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
"Sanat, sanat içindir." anlayışına uygundur.
Şiirde musikiye önem verilmiştir.
Şiirde konu bütünlüğü göz ardı edilmiştir.
Anjanbmanlar yardımıyla bir dize, diğer dizeye bağ-
lanmıştır.
E)
Kekrir teşhis ve alterasyonlardan yararlanılmıştır.
Bu şiir aşağıdaki edebî akımlardan hangisinin etki-
siyle kaleme alınmış olabilir?
A) Romantizm
B Sembolizm
Empresyonizm
D Realizm
Parnasizm
10.
Bugün açı:
Bugün açı
Sular bira
Hayır, sul
Diyordu c
Zavallıcıl
Tevfik Fikr
için aşağıd
AX Manzur
B) Servetifi
Anlatm
tedir.
D) Aruz ä
Şiirin
Halit Zi
yapıtlar
alanda
ğından
mıştır.
Bu pa
gisinc
B) m
m
DS
Er
11.
●
●
Vas
lay
ha
da
Ga
m
VE
Y
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman●
AYT Türk Dili ve Edebiyatı Sosyal Bilimler - 1
11. Kurgu yerine esine önem veren ve şiiri kapalılık
ekseninde müziğin verdiği estetik hazza ben-
zer bir haz aracı olarak gören şair, çağdaş Türk
şiirinde saf şiir görüşünün ilk büyük temsilcisidir.
Toplumsal dinsel ve sınıfsal bağlamlardan kopar-
maya çalıştığı şiiriyle Türk şiirinde gerçek öznelleş-
menin öncüsü olmuştur. Renk, ses, şekil ve koku
ögelerinin izlenimci bir seçme ile öznel yaşantıla-
rının ve duygulanımlarının potasında eriten şair
doğa ile bütünleşme eğilimindedir.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söz edilen
şairin şiir kitaplarından biridir?
A) Piyale
B) Rübab-ı Şikeste
C) Kendi Gök Kubbemiz
D) Altın Işık
E) Gizli Figanlar
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman24. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi romanının
özelliklerinden değildir?
A) Romanların konusu genellikle günlük yaşamdan ve tarih-
ten alınmıştır.
B) Romanlar genellikle duygusal ye acıklı konular üzerine
kurulmuştur.
C) Tanzimat'ın ilk döneminde romantizmin etkisinden dolayı
"Sanat sanat içindir." anlayışıyla yazılmıştır.
DTanzimat edebiyatının ikinci döneminde romanlarda ge-
nellikle realizmin etkisi görülür.
E) Romanların konuları genellikle tutsaklık, yanlış Batılılaş-
ma gibi konulardır.
20
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman18. Aşağıdaki roman-tür eşleştirmelerinden hangisi
yanlıştır?
Roman
Tür
A)
Tutunamayanlar
Postmodern roman
B)
Küçük Ağa
Tarihî roman
C)
Yaprak Dökümü
Sosyal roman
Cezmi
Polisiye roman
Robinson Crusoe
Macera romanı
D)
E)
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman19. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi ayraç içindeki
sanatçıyla ilgili değildir?
AEski edebiyat taraftan olan sanatçı, eski-yeni
tartışmasında yeni tarafları olan Recaizade Mahmut
Ekrem'in karşısında yer almıştır. (Muallim Naci)
B) La Fontaine'in bazı fabllarını manzum olarak
Türkçeye çevirmiş, bunları Tercüme-i Manzume ve
Müntehebat-ı Eş'ar adı altında yayımlamıştır. (Şinasi)
e) Devrinin önemli dil araştırmacılarından olan sanatçı,
bu yönde hazırladığı sözlükleri ve ansiklopedi
yazarlığıyla ün yapmıştır. (Namık Kemal)
D) Fikirleriyle Avrupalı, duygularıyla yerli kalmaya özen
gösteren sanatçının yenilikçi fikirleri eserlerine az
yansımıştır. (Ziya Paşa)
Edebiyatımızdaki ilk köy romanı Karabibik'i yazan
sanatçı, natüralizmin öncülerindendir. (Nabizade
Nazım)
DENEME-8
VIP Yayınları
6
Lise Türkçe
Tanzimat Dönemi'nde Roman9. Miskin Yunus biçareyim
Baştan ayağa yareyim
Dost elinden avareyim
Gel gör beni aşk neyledi
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene-
mez?
A) Bütün dizeler 4 + 4 duraklıdır.
B) Tekke şiiri geleneğinin ürünüdür.
C) 8'li heceyle ve koşma tipi uyakla yazılmıştır.
D) Redif ve zengin uyak kullanılmıştır.
E) Bir ilahinin son dörtlüğüdür.
10. Aşağıda verilen Servetifünun ve Tanzimat edebiyatı
karşılaştırmalarından hangisi yanlıştır?
A) Tanzimat edebiyatında dil ağırdır, Servetifünun
sadeleşme fikri vardır ama başarısız olunmuştur.
B) Tanzimat edebiyatında romantizm akımı etkiliyken
Servetifünun'da realizm akımı görülür.
C) Tanzimat edebiyatındaki gazete, Servetifünun ede-
biyatında yerini dergilere bırakmıştır.
D) Tanzimat edebiyatında divan edebiyatı, Serveti-
fünun edebiyatında Batılı nazım şekilleri kullanı-
lır.
E) Her iki dönemde de aruz kullanılsa da Servetifünun
şairleri aruzu Türkçeye uygulamada daha başarılı-
dır.
1. Açlık ordusu yürüyor
yürüyor ekmeğe doymak için
ete doymak için
kitaba doymak için
UĞUR