Türkçenin Tarihsel Gelişimi Soruları

gön- ola- din- sya 13. Aşağıdakilerden hangisi trajedinin özelliklerinden değildir? A) Kahramanlar soylu kişilerden seçilir. B) Üç birlik kuralına uyulur. Şiir biçiminde (manzum olarak) yazılır. D) Konularını Yunan ve Latin kaynaklarından alır. E) Vurma, yaralama, öldürme gibi olaylara sahnede yer verilir. Diğer sayfaya geçiniz.

E KORKUT HİKÂYELERİ - II 3. Naticis ---- 10, 11 ve 12. yüzyıllarda oluşup 15. yüzyılın başlarında yazıya geçirilen adını yaratıcısı olduğuna inanılan kişiden alır. Oğuz Türklerin yaşamını tarihsel, kültürel ve toplumsal yönleriyle anlatan bu yaratılar, ürünleridir. İslamiyet öncesi kültürün izlerinin yanı sıra İslami söy- leyiş özelliklerini de içermektedir. Nazım-nesir karışık olarak anlatılmaktadır. MIEL sorbunda Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda- kilerden hangisi getirilmelidir? Oğuz Kağan Destanı - anonim halk edebiyatı B Dede Korkut Hikâyeleri-sözlu edebiyat C) Göktürk Yazıtları - ilk yazılı edebiyat D) Kerem ile Aslı- divan edebiyatı E) Leyla ile Mecnun - halk edebiyatı

12. Aşağıdaki maddelerin karşısını doğruysa D yanlış ise Y yazınız. () Psikolojinin edebiyata etkisi yazarın ruh halinin esere yansıması sınırlıdır. () Edebiyat ve psikoloji biliminin en ortak yönü asıl malzemelerinin insan olmasıdır. ( ) Felsefenin sözcük anlamı, "bilgelik sevgisi" ya da "bilgi sevgisi"dir. ( ) Düşünce akımlarının oluşum aşamasında dönemin siyasi yapısı ana etkendir. () Bazı eserlerin kaynağı direkt felsefedir. () Edebiyat ve psikoloji birer bilim dalıdır. () Din değişimi, dili etkileyen sebepler arasında yer almaz. () Toplumun içinde bulunmuş olduğu kültürel hayat dile birebir yansır. () Divan-Lügatit Türk, 11.yy'da (1072-1074) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. ( ) Codex Cumanicus Karadeniz'in kuzeyinde yaşamış olan Karluk Türklerininin soz varlığı ve sözlü edebiyat ürünleri ile ilgili derlemelerden oluşur ( ) Muhakemetü'T Lugateyn, All Sir Neva'inin Türk Dili ve Türkçe adına yazdığı en önemli eseridir. ( ) Muhakemetü'l Lugateynde Türkçe'nin Arapça'dan üstünlüğü ispatlanmaya çalışılmıştır. () Kamus- Türki, Tanzimat edebiyatı döneminde yazılmıştır. ( ) Lügat-i Naci: Naci Görür'ün 1891'de hazırlamaya başladığı eserdir ( ) Cumhuriyet'inilk on yılında yazarlar, genellikle bireysel sorunlara yönelmişlerdir. Not: Çoktan seçmeli soruların her biri 5. doğru-yanlış maddelerin her biri 3'er puandır.

34-35. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Popülist kitap, yalın bir dille, sözcüklerin ve sözcük gruplarının ilk anlamları kullanılarak yazılır; gerçekten okuma disiplinine ulaşamamış genel eğilimin takdirini kazanır. Eleştirmen, kitaba olması gereken kriterler yerine, ters düşmek istemediği genel okur kitlesinin eğilimine göre puan verir. İçi boş kitap övülür, yüceltilir ve satılır: Herkes mutludur. Mutlu olmayan yalnızca, edebiyatın değer algılarına uyan metinleri takip eden okur kitlesidir. Böylesi boş övgülerle yüceltilen metinler karşısında nispeten suskun kalınan, belki yazarı bir köşeye itilen yahut yeni baskıları yapılmayan kaliteli metinleri düşüne düşüne içi acır, üzülür. Oysa 34. Bu parçada popüler kitaplarla ilgili olarak Eleştirmenlerin edebiyat dışı kaygılarla ele aldığı Sınırlı bir okur kitlesine seslendikleri III. Düz bir anlatımla oluşturuldukları IV Derin okuma bilincine sahip olmayan kitlelerce okunduğu yargılarından hangileri söylenemez? A) Yalnız II B) Yalnız IV D) I ve III mis E) III ve IV C) I ve II

1. (1) "Erguvan Güzeli", çabucak okunacak bir roman değil. (II) Beş yüz sayfalık bu roman da olaylar ol- dukça ağır akıyor. (III) Romanda anlatılanlar kırk yıl gibi uzun bir zamanda geçtiğinden bir zaman bü- tünlüğü kurmak güçleşiyor. (IV) Biz bu romanda ha- yatın bazı acı deneyimlerini de yaşıyoruz. (V) Üzün- tü verici olaylar sürekli birbirine ekleniyor ve onları ancak geriye baktığımız zaman anlayabiliyoruz. (VI) Dilin ağır ve karmaşık olması romanı okumayı ya- vaşlatıyor. Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangisinde yazım yanlışı vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V

15:00 Ⓒ Aynur Şimdi VE EDEBİYATI +H↑ ""N 2. FÖY 9. Türkçenin tarihî dönemleriyle ilgili olarak aşağıdaki. lerden hangisi söylenemez? Çuvaşça ve Yakutça, Türkçenin Karanlık Dönemi'nde ana dilden ayrılmış iki temel lehçedir. B) Türklere ait ilk yazılı metinlerin oluşturulduğu dönem Eski Türkçe Dönemi'dir. Günümüzde konuştuğumuz Türkçe, Türkiye Türkçesi Dönemi içinde yer alır. D) İlk ve Ana Türkçe Dönemi'nde Göktürk ve Uygur dil- leri oluşmuştur. ||| ) Kazak ve Özbek Türkçesi, Kuzey-Doğu Türkçesi için- de yer almaktadır.

10. Eski Türkçeyle Yigitlering işlatu Yıgaç yemiş irgatu Kulan keyik avlatu Bodrum kılıp avnalım Günümüz Türkçesiyle Yiğitleri çalıştırıp Meyve yemiş toplatıp Kulan geyik avlatıp Bayram edip eğlenelim Bu dizelerin yazıldığı dönemdeki zihniyet ile ilgili aşağıda- ki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Şiirlerin okunduğu çeşitli törenler düzenlenmektedir. B Göçebe bir kültürün izleri şiirlere yansıtılmıştır. Dildeki sözcüklerde yabancı dillerin etkisi azdır. D) Sanatçılar, benzetmelerde doğadan yararlanmıştır. Arap ve Fars edebiyatlarının nazım şekileri örnek alınmış- tır.

Karahanlı Türkçesi II. Didaktik III. Manzum IV. Hece Ölçüsü V. Nasihatname BİLGİ KAZANDIRIR Numaralanmış özelliklerden hangileri Geçiş Dönemi eserleri için ortaktır? A) 1 B) I,III CI, IV D II, V EV,V islam etkisinde yazılmış ilk es

11. I. Kutadgu Bilig II. Altun Yaruk III. Orhun Yazıtları IV. Divanu Lugati't-Türk V. Sekiz Yükmek Numaralanmış eserlerden hangileri Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır? A) Yalnız V B) I ve IV D) IV ve V C) II ve V E) Ill ve V

15. Tarih boyunca birçok devlet kuran ve uygarlık hâline gelen Türk devletleri, yaşadıkları dönemler boyunca farklı alfabeler kullanmışlardır. Tarihin ilerlemesiyle birlikte konuşulan dile uygun harfler ve yazılar değiş- miş, bazı dönemler alıntılar yapılmıştır. Farklı alfabe- lerin kullanılmasıyla kültürel etkileşimler yaşanmış ve değişimler meydana gelmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi Türklerin kul- landığı alfabelerden biri değildir? A) Arap alfabesi B) Kiril alfabesi C) Çin alfabesi D) Latin alfabesi E) Kök Türk (Orhun) alfabesi

9. ● . ● İnsanın sürekli faal olması şerefli bir şeydir. Yeryüzü ilgi çekici ve araştırılmaya değer bir yerdir. İnsan güçlüdür ve bu gücüyle büyük başa- rilar elde edebilir. Bu yargılar, aşağıdaki düşünce akımlarından hangisi üzerinde etkili olmuştur? A) Reform B) Rasyonalizm C) Rönesans D) Humanizm E) Pozitivizm Murat Ö

9. ● Hikâyelerinde zengin bir sözcük dağarcığı ile özellikle Çukurova insanının yaşamını anlatmıştır. ● Sarı Sıcak adlı eserinde Toros köylülerini merkeze alarak köy insanlarının çektiği sıkıntıları, yoksullar, irgatlar, ırgatlarla ağaların ilişkilerini ele almıştır. Yapıtlarında destan, masal, halk hikâyesi gibi folklorik metinlerden yararlanmıştır. Bazı özellikleri verilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir? A) İlhan Tarus B) Fakir Baykurt C) Kemal Bilbaşar D) Sadri Ertem E) Yaşar Kemal

6. Baktım selvi bağı susmuş uyumuş Otağı yıkılmış, bülbülü ağlar Hoyrat bir yel esmiş, silmiş süpürmüş Nergis boynun bükmüş, güller kan ağlar Bu dörtlükle ilgili olarak 1. Redife yer verilmiştir. II. Zengin uyak kullanılmıştır. III. 6+5 duraklı 11'li hece ölçüsü kullanılmıştır. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I D) I ve II B) Yalnız II E) II ve III C) Yalnız III STELLATION RESU

3. Bana sor sevgili kâri, sana ben söyleyeyim, Ne hüviyyette şu karşımda duran eş'arım: Bir yığın söz ki, samimiyyeti ancak hüneri; Ne tasannu bilirim çünkü ne sanatkârım. Şiir için gözyaşı derler; onu bilmem, Yalnız, aczimin giryesidir bence bütün âsârım! Ağlarım, ağlatamam; hissederim söyleyemem! Dili yok kalbimin, ondan ne kadar bizârım Oku, şayet sana bir hisli yürek lazımsa Oku, zira onu yazdım, iki söz yazdımsa. Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim İnan ki ne demiş isem görüp de söylemişim Şudur benim cihânda en beğendiğim meslek Sözüm odun gibi olsun hakikat olsun tek→→→ kâri: Okuyucu; eş'ar: Şiirler, tasannu: Bir şeyi olduğundan daha değerli gösterme, yapmacık; girye: Gözyaşı; âsâr: Eserler, bizâr: Tedirgin, bezmiş, usanmış. Giris Yukarıdaki dizelerde sanat anlayışını dile getiren bir sanatçının hangi edebî akımdan etkilendiği söylenebilir? Açıklayınız. 21

5. 5. A TYT/SOSYAL BİLİMLER XVI. yüzyılda eserler veren Machiavelli, Aydınlanma Döne- mi'nde devlet ve toplum yapısının şekillenmesine yardımcı olmuştur. "Hükümdar (Prens)" adlı kitabında Machiavelli, İtalya'da siyasi birliğin ancak güçlü bir hükümdarla sağla- nabileceği fikrini ortaya atmıştır. "Hükümdarın önünde onu sınırlayacak hiçbir engel olmamalıdır." diyen Machiavelli; din ve ahlak kurallarının bile hükümdarı durdurmaması gerekti- ğini ile sürmüştür. Machiavelli, bir yandan siyaseti din ku- rallarından ayırarak laikleştirmiş bir yandan da dini, devle- tin denetimine alarak iktidarın bir aracı hâline getirmeye ça- lışmıştır. Ona göre esas olan devletin birliğinin sağlanması- dır. Machiavelli'nin bu düşüncelerini; 1. monarşik yönetimlere son verilmesi, II. hukuk kurallarının dine dayandırılması, III. devletin amacına ulaşmak için her yolu denemesi durumlarından hangilerinin açıkladığı söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I, II ve III Deniz arkadaşları ile seyahati esnasında yaşadıklarını şu sekilde dile getirmiştir. Türkiye's 7.

15. Bülbül yetişir bağrımı hûn etti figanin Zabt eyle dehânın Hançer gibi deldi yüreğim tiğ-i zebanın Te'sir-i lisânın A) Müstezat a Biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında bu şiirin nazım şeklinin aşağıdakilerden hangisi olduğu söyle- nebilir? B) Kit'a 9 D) Terkibibent 9 E) Rubai C) Şarkı