Anlam İlişkisi Bakımından Sözcükler Soruları

3. "İç-dış, parça-bütün, kişi-yer, yazar-yapıt" gibi ilgiler kurarak bir sözcüğü, benzetme amacı gütmeksizin başka bir sözcüğün yerine kullanmaya ad aktarması denir. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması ya- pılmamıştır? A) İhtiyar, hayat arkadaşını kaybedince çok üzüldü. B) Tabağını bitiren misafirlere tatlı ikram etmeye baş- lamıştık. C) O yıllarda gençlerin dilinde hep Nazım Hikmet ge- zinirdi. D) Teknemiz birazdan Kuşadası'na yanaşacak. E) Kitap fuarında birçok ünlü kalemle tanışabilecektik.

10. Aramak" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçek anlamıyla kullanılmıştır? A) Dükkânın içinde gözleriyle bir şeyler aradı. B) Yemekte tuz az ya da fazla olmuş pek aramazdı. C) Belki de aradığımız, eski günler değil de çocuklu- ğumuzdu. D) Al telefonu da hemen babanı ara. E) Akrabaları geçtim de çocuklarımız aramıyor artık bizi. 13

s. Bilmediği bir yere götürülürken kapkaranlık araçta, gözü, kamyonun brandasındaki bir yırtıktan içeri sızan şğa takılan kadıncağız, bu ışığın kendisine kurtulmak için olduğunu düşündü. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? B) mesaj A) olasılık D) simge E) umut C) yardım

8. Aslında evet. Ama yine de bu cevabı verirken düşün- müyor değilim. Bir insan eser verirken okuru nasıl düşünmez? Okuru düşünmeyen adam başka ne için yazmış olabilir ki zaten? Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık olarak söylenmiş olabilir? Okurun tarihî kitaplarda gizlenmesi doğru mu? B) Yazar sadece okuru göz önüne alırsa sanat de- ğerini kaybeder mi? G-Kitapların çok satması için okur tek şart mıdır? D Eser yazarken okur göz önünde bulundurulmalı midir? E) Niçin yazarlar sadece sanat için yazarlar? 264

B BB dir. İyi yön- arından hiç sorumluluk ceye kaptır- yüklere dü- kaybetmiş gun düş- t brum n lukuk BBB 7. TÜRKÇE okul: Okuyup yazmadan başlayarak en yüksek düzeyde bilim ve sanat bilgisi vermeye kadar çeşitli derecede toplu olarak öğretimin yapıldığı yer, mektep. önlük: Okul öğrencilerinin giydiği bir örnek üstlük. giymek: Örtünüp korunmak için bir şeyi vücuduna geçir- mek. M Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "okul, önlük, giymek" söz- cükleri, belirtilen anlamlarını karşılayacak şekilde kullanıl- mıştır? A) O sabah çok erken uyandım, önlüğümü giydim, okula git- mek için sabırsızlanıyordum. B) Gün ağarınca kalktım, iş önlüğümü giydim, takım çantamı kontrol etim, yola çıktım. C) Ayakkabılarımı giydim, üzerimdeki yeni önlüğümle birlikte bir an önce okula gitmeyi çok istiyordum. D) Bu sene ben de okula gidecektim; ablam gibi önlüğüm olacak, ayakkabı bile giyecektim. E) Kış günleri okula gidip gelirken düşüp önlüğümüz ve kıya- fetlerimiz batmasın diye kara lastik giyerdik.

7. "Bilmek” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangi- sinde "sanmak, varsaymak" anlamında kullanıl- mıştır? A) Hangi çağ, şairlerinin değerini bilmiş, beğenmiş onları? B) Adını bile duymak istemiyorum, onu gerçek dost biliyordum. C) Mal almayı bildi de parasını vermeyi mi bilmi- yor? D) Dilimizin özelliklerini kimse bilmezse bu dili ko- nuşamayız. E) Bu adamın bilmek için öğrenmiş olmaya ihtiya- cı yok. 1

uyla cilde 8. bence. (II) En önemlisiyse çevrenizdeki dünyayı ışıl ışıl gözlerle izlemek. (IV) Çünkü en büyük sırlar, onları her zaman en olmadık yerlerde arayanlarla çözüme ulaşır. (V) Oyun oynarsanız hayat daha eğlenceli olur ve unutulmamalıdır ki büyüye inanmayanlar onu bulamazlar. (VI) Hayat, bir şeye ilgi duyuyorsam tam hız üstüne gitmem gerektiğini öğretti bana. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi, altı çizili söze anlamca en yakındır? A) I. B) II. C) III. D) IV M E) VI. Gerçekten şaşırtıcı, etkileyici ve garip bir ustalık barındıran bu öyküler, edebiyat tarihimiz açısından incelenmeye değer olduğu kadar, bugün yazılmış gibi taze ve aşınmamış konularıyla, akıcı üslubuyla da bize okuma zevki yaşatacak bir nitelik taşıyor. Bu cümlede sözü edilen öyküler aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilemez? A) Alışılmıştan farklı olan + B) Okuyanda iz bırakan + C) Sanat değeri taşıyan D) Yenilikler içeren E) Belli bir mesaj içeren

? ar arın u ğıda in hin 8. (1) Charles Dickens'ın tüm romanlarında, özellikle de olgunluk döneminde yazdığı romanlarda karamsar bir havaya büründüğü görülür. (II) Ilk romanlarındaki görece iyimser havanın yerini karamsarlığa bırakmasında kişisel nedenlerin etkili olduğu söylenebilir ama tek neden kuşkusuz bu değildir. (III) Oliver Twist romanı ise bir çocuğun büyüme sürecini ve bu süreçte yaşadığı sıkıntıları anlatması özelliğiyle başarılı bir çocuk edebiyatı klasiği olmuştur. (IV) Dickens, bu kitabında endüstrileştirilmiş 19. yüzyıl Londra'sındaki sosyal, ahlaki ve ekonomik bunalımları romanın kahramanı Oliver Twist'in etrafında roman tekniğine uygun biçimde örmüştür. (V) Bu eser yıllar içinde Türkçeye birçok kez çevrilmiştir, yaptığım araştırmalar sonucunda bir dünya klasiği olan bu eserin yetmiş altı farklı Türkçe çevirisinin olduğunu tespit ettim. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde değerlendirme söz konusu değildir? BY II. C) III. D) IV. A) 1. EW.

5 Belge Samal TYT / TÜRKÇE Dili doğru ve güzel konuşmak dilcilerin işidir. diyenler bir yükü omuzlarından atmış olmanın verdiği rahatlıkla sözçük- lerin kaşını gözünü parçalıyorlar. Dilin düşüncenin aynası olduğunu akla bile getirmiyorlar, sonra da düşüncelerinin anlaşılmamasından yakınıyorlar. Artık bunların şikâyetleri kabak tad) vermeye başladı. Ben onlara aynalarının üstün- deki tozu, kiri silmelerini salık veriyorum. Yukarıdaki parçada altı çizili sözlerin anlamını içeren bir söze aşağıdakilerden hangisinde yer verilmemiştir? A) Toplumun değerlerini yaşatmayı istiyoruz ama aydınım diyen birçok kişi, sorumluluktan kaçınıyor. B Sosyal medyanın kullanımı arttıkça dili doğru kullanma- yanların sayısı, çığ gibi büyüyor. C) Hesaba katmadığımız ve basit bir ayrıntı olarak gördüğü- müz bazı şeyler, hayatımızı altüst edebiliyor. D) Futbol konuşmalarının uzayıp gitmesi, beni usandırmaya başlamıştı ki Orhan Bey, asıl konuya girdi. E) Beni en çok eleştiren dostlarım, zamanı geldiğinde benim için en büyük özveride bulundular. 6. 1. 11

Sözcükte Anlam 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ad aktarması yapılma- mıştır? A) Son günlerde yaşanan olaylar tüm ülkeyi ayağa kaldırdı. B) Uzun süre tipide kalanların ısınması için hemen sobayı yaktılar. C) Hem radyoda çalan Sezen Aksu'yu dinliyor hem kitap okuyordu. D) İçerinin havalanması için sınıfın camını açmaya kalkmıştı. Trenimiz yarım saatlik moladan sonra tekrar yola koyul- du.

Bakıyorum da bugünkü şairlerimizin çoğu hep eskilerin, başkalarının gösterdikleri yoldan 1 (yöntemden) gidiyor (örnekler veriyor). Eskiden || kalma duyguları, düşünceleri söylüyorlar (ifade ediyorlar). Birtakımının yeni gözükmelerine bakmayın, onlar da bundan on beş yıl öncekini taklit ediyorlar (tekrar ediyorlar). Beş yüz yıl IV önceki eskidir de on beş yıl önceki eski değil midir? Bir şairin kendi yaratmadığı, başkasından öğrendiği her şey eskidir (geçmişe saklanmıştır). V Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı parantez () içinde verilen açıklamayla uyuşmamaktadır? C) III D) IV E) V A) I $4 E

2. İstiklal Marşı'ndan alınmış aşağıdaki dizelerin han- gisinde bir söz, benzetme amacı güdülmeden başka bir sözün yerine kullanılmıştır? A) Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda B) Arkadaş, yurduma alçakları uğratma, sakın C) Bastığın yerleri toprak diyerek geçme, tanı D) Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal E) Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal C) D) E) 6. "G O Bu he

Örnek - 14 Onun bu boş sözlerine bir anlam veremedik. XGeleceğe karşı sorumluluklarımız olduğunu düşünüyorum. III. Konunun en önemli noktasını kaçırıyorsunuz. ✓.0 Sözcüklerimizi doğru kullanmaya özen göstermeliyiz. Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde altı çizili sözcükler ger- çek anlamı dışında (mecaz anlamıyla) kullanılmıştır? A) Lve ll ** D) II ve IV B I ve III E) III ve IV C) II ve III C

sti. Örnek - 18 1. İstersen daha fazla tartışmayalım; sonra bana güceniyorsun. Tamamlamak zorunda olduğum dosyalar var, siz gidin ben sonra gelirim. III. Siz bana güvendikten sonra benim sırtım asla yere gelmez. IV. Yağmurdan sonra ortalığa çok güzel bir koku yayıldı. V. Ders notlarini sonra veririm demiştiniz ama hâlâ vermediniz. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde "sonra" sözcüğü aynı anlamda kullanılmıştır? A) I ve II D) III ve V (B) II ve V E) IV ve V C) III ve IV C Aşag ni ya deki A) E B) K DA Y E G

5. Edebiyat olanla edebiyat olmayanı ayırmada ana ölçüt, dildir; dilin kullanılış biçimidir. Edebiyat dışı yazılarda çoğunlukla ---- bir dil kullanılır. İçimizde, yüreğimizde bir titreşim yaratmaz bu tür ürünler. Oysa edebiyat alanına giren ürünlerde dil, kullananın kişiliğinden ve yeteneğinden kaynaklanan tatlar, güzellikler üstlenmiştir. Bunları yağdırır okuyanın içine, ---- bir etkilenme yaratır onun üzerinde. Yüreğinde bir titreşim uyandırır. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) mecazlı farklı C) öğretici estetik B) aktarımcı - sezdirici D) bilgilendirici - yıkıcı E) estetik - gerçek dışı

26. "Ağaç yaş iken eğilir." sözü, şehrimizde örnek bir projeye ilham kaynağı oldu. Çocuklara erken yaş- ta kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için "Okul Öncesi Kütüphanesi" kuruldu. İl Halk Kütüpha- nesi'nin bünyesinde oluşturulan özel bölümde, yaşları 4 ile 6 arasındaki çocuklar kitapla tanışıyor. Hafta içi her sabah kütüphaneye gelip bir buçuk saat burada kalıyorlar; kitapları seçmeyi, paylaşıp okumayı, ödünç almayı öğreniyorlar. Bu parçadaki noktalama işaretlerinden hangi- sinin kullanımı yanlıştır? A Virgül (.) Nokta (.) BY Tırnak işareti ("") DKesme işareti () E) Noktali virgül (;) Pazma eyleminin nail bir gerçek o de edilmiştir E) Bir yazarın yazarında öncelikle dik gereken husus dile getirilmiştir. 28. Bu parçadaki altı çizili cümleyle anlatilas dakilerden hangisidir? ASözü hiçbir koşulda sakınmamak BSözcüğün anlamsal ceşitliliğine imka CSöz oyunlarından uzak durmak DY Sözcük kullanımına oldukça dikka E) Sözün ses değeriyle olabildiğinc